TRZĘSIENIA ZIEMI

oraz 
WULKANY
Płyty kontynentalne
Powstawanie płyt litosfery
 Trzęsienia ziemi z reguły występują na obszarach, gdzie przebiegają granice płyt litosfery.
Przyczyną tych kataklizmów są ruchy mas skalnych pod powierzchnią ziemi. Ulegają one
gwałtownemu przemieszczeniu, co powoduje powstanie drgań rozchodzących się w postaci fal
sejsmicznych. Gdy fale te dotrą do powierzchni ziemi, odczuwane są jako gwałtowne wstrząsy.

--- jest miejscem na

powierzchni Ziemi, położonym
bezpośrednio nad hipocentrum.
wstrząsy są odczuwane
najwcześniej i najsilniej.

--- to miejsce we wnętrzu Ziem, skąd

rozchodzą się fale sejsmiczne. Tzw. ognisko wstrząsów.
 Skala Richtera
0 – 1,9 Wykrycie możliwe jedynie przez sejsmograf

2 – 2,9 Wiszące obiekty mogą zacząć się bujać

3 – 3,9 Porównywalne do wibracji wywołanych przez przejeżdżającą

ciężarówkę
4 – 4,9 Tłuczenie się szyb oraz spadanie małych i niestabilnych
obiektów
5 – 5,9 Meble zaczynają się przemieszczać, a tynk odpada ze ścian

6 – 6,9 Uszkodzenia mocnych budynków, silne zniszczenia budynków

o lekkich konstrukcjach
7 – 7,9 Budynki przemieszczone względem fundamentów, szczeliny w
ziemi, podziemne rurociągi zniszczone
8 – 8,9 Zniszczone mosty, jedynie nieliczne budowle pozostają stojące

9 i więcej Niemal całkowite zniszczenie, fale wstrząsów widoczne gołym

okiem
 Skutki trzęsień ziemi

• Legnięcie w gruzach wielu miast i wsi

• Śmierć milionów ludzi
• Zmiany w ukształtowaniu powierzchni
• Zejścia lawin i obsunięcia warstw skalnych
• Tsunami (wywoływane przez podziemne
trzęsienia ziemi)
• Zniszczenia linii energetycznych, gazociągów,
ropociągów, sieci drogowej i kolejowej, mostów,
tuneli
• Wybuchy wulkanów
 Ciekawostki o trzęsieniach ziemi

• Najsilniejsze trzęsienie w dziejach miało miejsce

w południowym Chile i wynosiło 9,5 stopnia w
skali Richtera.
• Najwięcej ofiar trzęsienia ziemi było w 2010
roku na Haiti (ponad 316 tys.)
• Polska jest raczej obszarem asejsmicznym
(rzadko występują tu trzęsienia ziemi, a jeśli to
słabe). Ostatnie trzęsienie w Polsce było
niedawno ( 18 kwietnia br.) w okolicach Katowic
i wynosiło 4,1 stopnia w skali Richtera.
Co to jest wulkan?

• WULKAN to miejsce, z którego pod wpływem

ogromnego ciśnienia na powierzchnię ziemi
wydobywa się lawa, gazy i materiały
piroklastyczne.
Budowa wulkanu
 Pojęcia związane z wulkanem
• ERUPCJA to proces wydobywania się magmy na
powierzchnię ziemi, które mają miejsce nie tylko
na powierzchni lądów, ale i na dnie mórz i
oceanów
• MATERIAŁY PIROKLASTYCZNE to popioły, bomby
wulkaniczne i drobne bryłki zastygłej lawy
(LAPILLE), które wyrzuca wulkan
• WULKANIZM to ogół procesów geologicznych,
zachodzących na powierzchni ziemi, związanych z
wydobywaniem się lawy i innych materiałów z
głębi litosfery.
 Skutki erupcji wulkanicznych

• Zmiany w krajobrazie
• Użyźnienie gleb
• Powstanie nowych atrakcji turystycznych
• Śmierć wielu tysięcy ludzi
• Tsunami
 Ciekawostki na temat wulkanów
• Najwięcej aktywnych wulkanów, bo ponad 150, znajduje się w Indonezji.
Wśród nich znane z największych erupcji historycznych Krakatau i Tambora.
• Na kontynencie europejskim jest jeden aktywny wulkan (Wezuwiusz).
Pozostałe europejskie wulkany znajdują się na wyspach, najwięcej na Islandii
(ok. 20-35).
• Stromboli to wulkan, który od dwóch tysięcy lat jest w stanie niemal
permanentnej erupcji (co stanowi rekord wśród znanych wulkanów). Jego
eksplozje następują z przerwami trwającymi do godziny.
• Olympus Mons (łac. góra Olimp) to wielki wulkan tarczowy na Marsie, mający
wysokość 22 kilometrów. Jest największym znanym nam wulkanem.
• Ciekła lawa jest ogromnie gorąca. Jej temperatura dochodzi do minimum
800°C, a może osiągać nawet 1200°C, czyli około 12- razy więcej od wrzącej
wody
• Najdłuższym potokiem lawowym w ostatnim czasie był potok wylewający
się z islandzkiego wulkanu Laki w roku 1983. Przebył aż 70 kilometrów zanim
zakrzepł.