Barayti ng Wika

Dayalek
Ang barayti ng wikang nalilikha ng
dimensyong heograpiko. Tinatawag
din itong wikain sa ibang aklat. Ito
ang wikang ginagamit sa isang
partikular na rehiyon, lalawigan o
pook, malaki man o maliit.
Sosyolek
Naman ang tawag sa
barayting nabubuo batay sa
dimensyong sosyal.
Tinatawag din itong sosyal
(pamantayan) na barayti ng
wika dahil nakabatay ito sa
mga pangkat panlipunan.
Ang sosyolek ay maaari ring
may okupasyunal na rehistro na
tinatawag na jargon. Ang jargon
ang mga tanging bokabularyo
ng isang partikular na pangkat
ng gawain
Idyolek
Indibidwal na paraan/ istilo
ng paggamit ng wika.
Pidgin
Ang pidgin ay tinatawag sa Ingles
na nobody’s native language.
Nagkakaroon nito kapag ang
dalawang taal na tagapagsalita
ng dalawang magkaibang wika na
walang komong wika ay
nagtatangkang magkaroon ng
kumbersasyong makeshift.
Creole
Ang creole ay isang wika na orihinal
na nagmula sa pagiging pidgin ngunit
paglaon ay nalinang at lumaganap sa
isang lugar hanggang ito na ang
maging unang wika. Ito ay pinaghalo-
halong salita ng mga indibidwal na
nagmula sa magkaibang lugar.
Halimbawa ng pidgin:
Filipino-Chinese (ako benta iyo damit ganda)
English-Nigerian (“I no sabi” na ang ibig sabihin
ay hindi ko maintindihan. Sa Ingles,( I don’t
understand.)

Halimbawa ng creole:
Chavacano (Tagalog at Espanyol)
Palenquero (African at Espanyol)Annobonese
(Portuguese at Espanyol)
 Iba pang Barayti


Ekolek 

Napakaimportante ng Wila sa paghubog ng

karakter o tatak ng isang tao. Sa pamamagitan ng
uri ng Wika na ating binibigkas tayo ay nakikilala
saan man tayo dumako. Lugar ng tirahan,
kalagayan o estado sa Buhay at organisasyon o
grupong kinabibilangan, ilan lamang iyan sa mga
bagay na umaapekto sa pagkakaroon natin ng
napakaraming uri ng dayalekto.
 Etnolek
Bahagi ng kasaysayan ng isang bansa o
komunidad ang pagkakaroon ng mga pangkat
etniko. Sila iyong mga mamayan na nasa dulo
ng laylayan ng bawat lipunan. Malayo sila
sa kabihasnan at karamihan sa kanila ay hindi
na halos nakakatungtong sa mga paaralan.
Sila ang mga grupo ng indibidwal na di
nakakaintindi ng iba pang uri ng wika,
maliban sa kanilang sariling dayalekto na
kaniliang nakagisnan.
Register
Register – minsan sinusulat na “rejister”, ito ay barayti ng wikang
espisyalisadong ginagamit ng isang partikular na domeyn. Ito ay may tatlong uri
ng dimensyon.
a.) Field o larangan – ang layunin at paksa nito ay naayon sa larangan ng mga
taong gumagamit nito.
b.) Mode o Modo – paraan kung paano isinasagawa ang uri ng komunikasyon.
c.) Tenor – ito ay naayon sa relasyon ng mga nag-uusap.
Mga Halimbawa ng Register:
 Mga salitang jejemon
 Mga salitang binabaliktad
 Mga salitang ginagamit sa teks
 Mga salitang ginagamit ng mga iba’t-ibang propesyon gaya ng mga doktor
 Ang wika ay makapangyarihan, ito ay nagsisilbing tulay tungo sa
pagkakaunawaan at nagbibigay ito ng kapayapaan at katahimikan.
Pero ito rin ay pwedeng magdulot ng polarisasyon o ang pagtanaw ng mga iba’t-
ibang bagay sa magkakasalungat na paraan, na pwedeng lumikha ng hidwaan
dahil sa maling paggamit ng mga salita. Tunay nga na ang wika ay buhay.
MEMBERS

 Georgia Rachel A Pernia

 Judith Ramirez
 Cañazanares
 Remedios Gilbuena Batuigas