საჭმლის მომნელებელი

სისტემა - განვითარება,
ზოგადი მიმოხილვა,
პირის ღრუს ანატომია

ფაკულტეტი: მედიცინის
კურსი: I, სემესტრი: II
სასწავლო კვირა: I
 საჭმლის მომნელებელი სისტემა
(systema digestorium)

ფუნქციები
●
მონელება
●
აბსორბცია
●
ელიმინაცია

ნაწილები
●
მომნელებელი მილი
●
დამატებითი ორგანოები
 საჭმლის მომნელებელი მილის დაყოფა

წინა ნაწლავი

●
პირის ნაპრალი (rima oris)
●
პირის ღრუ (cavitas oris)
●
ხახა (pharynx)
●
საყლაპავი მილი (esophagus)
●
კუჭი (ventriculus s. gaster)

შუა ნაწლავი- intestinum tenue

●
წვრილი ნაწლავი : თორმეტგოჯა ნაწლავი (duodenum),
მლივი ნაწლავი(jejunum), თეძოს ნაწლავი (ileum)

უკანა ნაწლავი - intestinum

crassum
●
მსხვილი ნაწლავი: ბრმა ნაწლავი (cecum),
კოლინჯი (colon), სწორი ნაწლავი(rectum)
 მომნელებელი მილის კედელი

ლორწოვანი
გარსი
●
ნაოჭები
●
ხაოები
●
ფოლიკულები

კუნთოვანი გარსი
●
გასწვრივი შრე (გარეთა)
●
ირგვლივი შრე (შიგნითა)

გარეთა გარსი
●
სეროზული (მოძრავი)
●
ადვენტიცია (უძრავი)
 პირის ნაპრალი - Rima Oris

ზედა ტუჩი (labium superior)

ქვედა ტუჩი (labium inferior)

ტუჩების შესართავი (comissura

labiorum)
 ტუჩების კანი

გარდამავალი ნაწილი

გარეთა (სადა ) ზონა შიგნითა (ხაოიანი) ზონა

გათხელებული ნერვული
ცხიმის ჯირვლები ეპითელური დვრილები სანერწყვე ჯირკვლები
რქოვანა დაბოლოებები
 ტუჩების ფორმები

Macrocheilia

Microcheilia

Procheilia

Opistocheilia

Orthocheilia
 პირის კარიბჭე- Vestibulum Oris

ტუჩები (წინიდან)

ლოყები (გვერდებიდან)

კბილები,ღრძილები (უკნიდან)

თაღები (ზევიდან, ქვევიდან)

ნერწყვის რეზერვურია:
კარიბჭეში იხსნება კარიბჭის ჯირკვლების სადინრები
კარიბჭეში იხსნება ყბაყურა ჯირკვლის სადინარი
 ლოყები - Bucca

Zona Maxillaris

Zona Intermedia

Zona Mandibularis
 ღრძილები - Gingiva

არ აქვთ ლორწქვეშა ჩანაფენი

თავისუფალ კიდეზე რობინ-მაჟიტოს

ნაოჭები

დაფარულია მრავალშრიანი ბრტყელი

ეპითელიუმით ღრძილის ნაწილები

ალვეოლური სანაპირო

ფარავს მორჩებს ფარავს კბილებს

 საკუთრივ პირის ღრუ
(cavitas oris propria)
სასა (ზევიდან)

ყბა-ინის კ. (ქვევიდან)

კბილები, ღრძილები
(ანტეროლატერალურად)

ხახის პირი (უკნიდან)

“პირის ღრუს დიაფრაგმა”

 სასა - Palatum

მაგარი სასა (palatum durum)

●
ძვლოვანი საფუძველი
●
მკრთალი ვარდისფერი ლორწოვანი
●
საჭრელი დვრილი (papilla incisiva)
●
სასის ნაოჭები (plicae palatinae)

სასის ორმოები (foveolae palatinae)

●
კუნთოვანი საფუძველი
●
მოწითალო-ვარდისფერი ლორწოვანი

რბილი სასა (palatum molle)

 რბილი სასის კუნთები
სასის ფარდის დამჭიმავი კ. (m. tensor veli palatini)

●
ნავისებრი ფოსო, კუთხის წვეტი, სასმენი ლულა
●
ფრთისებრი კავი, სასის აპონევროზი
●
რბილი სასის აწევა, სასმენი ლულის გახსნა

სასის ფარდის ამწევი კ. (m. levator veli palatini)

●
საფეთქლის ძვლის კლდოვანი ნაწილის მწვერვალი , სასმენი ლულა
●
სასის აპონევროზი
●
რბილი სასის აწევა, სასმენი ლულის გახსნა

სასა-ენის კ. (m. palatoglossus)

●
სასის აპონევროზი
●
ენა (ზურგი, განივი კ.)
●
ენის უკანა ნაწილის ამაღლება (ხახის პირის დახურვა ), ყლაპვის ინიციაცია , ნერწყვის კარიბჭიდან მოხვედრის პრევენცია

სასა-ხახის კ. (m. palatopharyngeus)

●
მაგარი სასა, სასის აპონევროზი
●
ფარისებრი ხრტილის უკანა კიდე
●
ხახის აწევა და დამოკლება, ხორხის აწევა

ნაქის კ. (m. uvulae)

●
ცხვირის უკანა წვეტი
●
ნაქის აპონევროზი
●
ნაქის დამოკლება და აწევა, რბილი სასის გასქელება
სასის ნუშები
 ენა- Lingua
ფესვი (radix)

სხეული (corpus)

მწვერვალი (apex)

ზურგი (dorsum)

ქვედა ზედაპირი
(facies inferior)

კიდეები (margo)

ძგიდე (septum)

ლაგამი (frenulum)

ბრმა ხვრელი (foramen cecum) - ფარ-ენის სადინრის დახშული სანათურის

 ენის დვრილები
ძაფისებრი (papillae filiformes)

●
გაფანტულია ენის ზურგზე
●
ყველაზე მრავალრიცხოვანია
●
ძირი დაფარულია მრავალშრიანი ბრტყელი ეპითელიუმით
●
ზომა წინიდან უკნისკენ მცირდება
●
ტკივილი, შეხება, ტემპერატურა

კონუსისებრი (papillae conicae)

●
გაფანტულია ენის ზურგზე
●
ტკივილი, შეხება, ტემპერატურა
●
იძენს გემოვნების აღქმის უნარს

სოკოსებრი (papillae fungiformes)

●
ენის გვერდებსა და მწვერვალზე
●
ტკბილი, მლაშე და მჟავე გემო

ფოთლისებრი (papillae foliatae)

●
ენის გვერდებზე პარალელურად
●
ტკბილი, მლაშე და მჟავე გემო

შემოზღუდული (papillae valatae)

●
ყველაზე მსხვილი დვრილები
●
სასაზღვრო ხაზის პარალელურად
●
მწარე გემოს აღქმა
 საკუთრივ ენის კუნთები

ზედა გასწვრივი კ. (m. longitudinalis superior)

●
ენის ფასცია (ფესვი)
●
ენის ფასცია (მწვერვალი)
●
ენის დამოკლება და გაგანიერება
●
ენის გადახრა იფსილატერალურად

ქვედა გასწვრივი კ. (m. longitudinalis inferior)

●
ენის ფასცია (ფესვი)
●
ენის ფასცია (მწვერვალი )
●
ენის დამოკლება, ზურგის ამოდრეკა
●
მწვერვალის დაშვება პირის ღრუს ქვედა კედლამდე
●
ენის გადახრა იფსილატერალურად

ენის განივი კ. (m. transversus linguae)

●
ენის ძგიდე
●
ენის ფასცია, ენის კიდე, სასა, ხახა
●
ენის შევიწროება და დაგრძელება
●
ხახის პირის შევიწროება

ენის ვერტიკალური კ. (m. verticalis linguae)

●
ენის ფასცია
●
ქვედა ზედაპირის შემაერთებელქსოვილოვანი ფირფიტა
●
ენის გაბრტყელება
●
ენას აძლევს ღარის ფორმას (შუა ბოჭკოები)
 ენის ჩონჩხთან დამაკავშირებელი
კუნთები
ნიკაპ-ენის კ. (m. genioglossus)

●
ნიკაპის წვეტი
●
ენის ზურგის ფასცია (ორად ჰყოფს ქვედა გასწვრივ კუნთს)
●
ენის პროტრუზია და გადახრა კონტრალატერალურად

სადგის-ენის კ. (m. styloglossus)

●
სადგისისებრი მორჩი
●
მთავრდება ენის სისქეში (განივი კუნთთან ახლოს)
●
ენას სწევს ზევით და უკან

ენა-ინის კ. (m.hyoglossus)

●
ინის ძვლის დიდი რქები, სხეული
●
ენის ფასცია (კიდეები, ფესვი)
●
ენას სწევს ქვევით და უკან
●
აბრტყელებს ენას (ვერტიკალური კუნთის მსგავსად)

ხრტილ-ენის კ. (m. chondroglossus)

●
ინის ძვლის მცირე რქები
●
ენის სისქეში სხვა კუნთები, ენის ფასცია
●
ენას სწევს ქვევით და უკან
გისურვებთ წარმატებებს!