INDEKSI

pojam, primjena i vrste

Nikola Purić, prof.ecc

nikola.puric@live.edu.me

Četvrtak, 19. Mart

  Indeksi su relativni brojevi koji predstavljaju odnos različitog
nivoa jedne ili više istoimenih pojava u različitom vremenu
ili na različitim mjestima.

 Svaki indeks se dobija ako se stavi u odnos nivo pojave

koji treba mjeriti i koji predstavlja tekuću vrijednost prema
INDEKSI nivou pojave koji služi kao baza za upoređivanje. Indeksi se
izražavaju u procentima i zato se količnik množi sa 100

 POSTUPAK IZRAČUNAVANJA INDEKSA MOZE DA SE

PREDSTAVI U VIDU OBRASCA :
• Ako je indeks jednak 100, zaključujemo da je nivo
pojave u tekućem periodu nepromenjen u
poređenju sa njenim nivoom u baznom periodu.
Indeks veći od 100 ukazuje na rast nivoa pojave u
tekućem periodu u odnosu na njen nivo u baznom
TUMACENJE
periodu i to za onoliko procenata za koliko je INDEKSA
indeks veći od 100. Suprotno, indeks manji od 100
pokazuje da se radi o smanjenju nivoa pojave za
onoliko procenata za koliko je indeks manji od 100.
  U zavisnosti od toga da li prilikom njihovog izračunavanja
bazni period ostaje nepromenjen ili ne, razlikujemo :
• BAZNE INDEKSE (indekse sa stalnom bazom) i
• LANČANE INDEKSE (indekse sa promenljivom bazom).
 Prema tome da li pokazuju relativne promene jedne ili više
srodnih pojava, indeksi mogu biti :
• INDIVIDUALNI (POJEDINAČNI) ILI
• GRUPNI.
 S obzirom na ekonomsku veličinu na koju se odnose, indekse
KLASIFIKACIJA delimo u tri osnovne grupe:
INDEKSA • INDEKSE CIJENA,
• INDEKSE KOLIČINA (FIZIČKOG OBIMA) I
• INDEKSE VRIJEDNOSTI.
Na osnovu ovih indeksa izvedeni su:
 INDEKSI TROŠKOVA ŽIVOTA,
 INDEKSI PRODUKTIVNOSTI,
 INDEKSI UVOZA I IZVOZA,
 INDEKSI NOMINALNIH I REALNIH PRIMANJA, ITD.
 INDEKSI

• Indeksi se najviše primjenjuju za ispitivanje dinamike pojava, tj

njihovih promjena po vremenu. Tako, na primjer, indeksima se u
preduzeću izražava i ispituje kretanje svih poslovnih događaja :
proizvodnje, prometa, usluga, troškova, dobiti, zatim ispunjenje
plana (mjesečno, kvartalno, godišnje…)

• Indeksima se prikazuje i kretanje prihoda i rashoda

vanprivrednih organizacija i zajednica (škola, institucija culture I
umjetnosti, zdrastvenih organizacija, organa uprave društveno-
političkih zajednica…

• Na nivou privrede i društva indeksima se prikazuje po

godinama kretanje društvenog proizvoda, nacionalnog dohotka,
industrijske proizvodnje, kretanja cijena, izvoza i uvoza .
• Indeksi iskazuju kretanje zapošljenosti, zapošljavanja i
nezapolsenosti.