Lëkundjet periodike - Lavjerrësi matematikë

Fizikë mësimdhënësja:
Klasa VIII Selvete Sylejmani
Në natyrë dhe teknikë
hasim shumë fenomene që
përsëritet, si p.sh. Lëvizja e
planeteve, rrahja e zemrës,
puna e orës, rrotullimi i
rrotave të makinës rreth
boshtit etj. Dukuritë të cilat
përsëriten për intervale të
barabarta kohore quhen
lëkundje periodike. Të
gjitha lëvizjet rrethore janë
lëvizje periodike , por
lëvizjet lëkundëse janë rast
i veçantë i lëvizjeve
periodike.
•• Intervali
  kohor , pas së cilës përsëritet lëvizja quhet
periodë dhe shënohet me T. Lëvizjen periodike, perveç
periodës , e cilëson edhe frekuenca. Frekuenca është e
barabartë me numrin e lëkundjeve të plota që kryen trupi
në njësi të kohës. Lidhja në mes frekuecës dhe periodës
paraqitet me formulën f= . Frekuenca shprehet me herc
( Hz). Një herc është frekuenca e lëvizjes gjatë së cilës trupi
kryen një lëkundje të plotë për një secondë. Njësi më të
mëdha se herci është kiloherci kHz = 1000 Hz dhe
megaherci
MHz = 1000000Hz.
• Lëvizje periodike në të cilat një pikë materiale
ose një trup zhvendoset nga të dy anët e
pozitës ekuilibruese kryen susta elastike, por
edhe lavjerrësi.
• Zakonisht në fizikë bëhet fjalë për dy lloje
lavjerrësve: matematik dhe fizik.
Lavjerrësi matematik
paraqet sistemin që
kryen lëvizje periodike
i cili përmban pikën
materiale të varur në
një spango ( fije peri)
me gjatësi ( l ) dhe me
masë ( m ) të
papërfillshme.
• Perioda e lavjerrësit matematik shprehet me
ndihmen e gjatësisë së perit l dhe nxitimit g të
rënies së lirë në tokë, me formulën të cilën së
pari e përfitoi Galileu:
• Nga shprehja e fundit del se perioda e lëkundjeve nuk
varret nga masa e lavjerrësit dhe nga amplituda e
lëkundjeve ( për këndet kur zhvendosjet janë të vogla).
Perioda e lavjerrësit matematik është në përpjestim të
drejtë me rrënjën katrore të gjatësisë së lavjerrësit (l ) dhe
në përpjesëtim të zhdrejtë me rrënjën katrore të nxitimit
të rënies së lirë ( g) – nxitimit të gravitetit të Tokës.
• Klikoni në linkun e shënuar dhe shikoni se kryhet lëkundja
te lavjerrësi matematik:
https://www.walter-fendt.de/html5/phsq/pendulum_sq.h
tm
Detyrë shtëpie

1. Cilat lëvizje quhen lëvizje periodike?

2. Çështë perioda e lëkundjeve?
3. Numëroni disa lëkundje periodike.
4. Çka paraqet frekuenca dhe cila është njësia për matjen e saj?
5. Cila është lidhshmëria ndërmjet periodës T dhe gjatësisë l të
lavjerrësit matematik?

Detyrat e shtëpisë I dërgoni në email adresën time:

selvetesylejmaiii@gmail.com