AUTOMATSKO UPRAVLJANJE (S3e, S3g)

Izvršni organi u
automatici
AKTIV ENERGETIKE

4/19/20 1
 Izvršni organi u automatici
Izvršni organ je element direktne grane SAU kojom
se neposredno mijenja izvršna (upravljačka) veličina.
Obično, izvršni organ mijenja tok energije ili materijala
kroz objekat upravljanja u cilju dostizanja određenih
radnih režima.
Za pokretanje izvršnih organa mehaničkog tipa koristi
se izvršni mehanizam mehaničkog tipa koji se naziva
aktuator.
 Postoje razni vidovi aktuatora zavisno od prirode
izvršnog organa koji pokreću, tipa energije koju koriste
za svoj rad, tipa upravljačkog signala itd.
4/19/20 2
 .

signal iz izvršni
regulatora organ

Pogonski uređaj je onaj dio Izvršni uređaj je onaj dio izvršnog

regulacionog kruga koji izlaznu
veličinu regulatora, dovoljno
snažnu i podesno formiranu,
pretvara u mehaničku snagu
za pokretanje izvršnog uređaja
organa koji neposredno djeluje na
tok mase ili energije u upravljanom
objektu

Ulaz u aktuator je signal iz regulatora, a izlaz iz aktuatora pokreće izvršni organ.

4/19/20 3
 Aktuator
Aktuator je uređaj koji kontrolisano
pretvara električnu energiju (ili neku
drugu) u mehaničku energiju.

Aktuator se može uslovno podijeliti

na tri dijela:
 Pojačalo snage (ili upravljački
uređaj )
 Pogonskog uređaja izvršnog
organa i
 Izvršnog uređaja

4/19/20 4
 Aktuator
Pojačalo snage - upravljanje tokom energije

Pogonski uređaj je onaj dio regulacionog kruga koji izlaznu

veličinu regulatora, dovoljno snažnu i podesno formiranu,
pretvara u mehaničku snagu za pokretanje izvršnog uređaja.

Izvršni uređaj je onaj dio izvršnog organa koji neposredno

djeluje na tok materije ili energije u upravljanom objektu.

4/19/20 5
 Vrste aktuatora
1. ELEKTROMAGNETNI
2. HIDRAULIČNI
3. PNEUMATSKI
4. PIJEZOELEKTRIČNI

4/19/20 6
 ELEKTROMAGNETSKI AKTUATORI
ENERGIJA ELEKTROMAGNETNOG POLJA MEHANIČKA ENERGIJA

PNEUMATSKI AKTUATORI

ENERGIJA PRITISKA VAZDUHA MEHANIČKA ENERGIJA

4/19/20 7
 HIDRAULIČNI AKTUATORI
ENERGIJA PRITISKA TEČNOST MEHANIČKA ENERGIJA

PIEZOELEKTRIČNI AKTUATORI

ELEKTROSTATIČKA ENERGIJA POMJERANJA POVRŠINA

4/19/20 8
 Aktuatori – u zavisnosti od
načina pretvaranje energije
.

4/19/20 9
Izvršni uređaji
•Izvršni uređaji su po konstrukciji i fizičkom principu rada
vrlo različiti.
•Za upravljanje tokom fluida u upotrebi je niz raznovrsnih
ventila, zaklopki, zatvarača.
•Tokom električne energije se upravlja poluprovodničkim
elementima (među njima najveću primjenu imaju
tiristori)

4/19/20 10
 Domaći zadatak
1. Koja je uloga izvršnog organa u SAU?
2. Od čega se sastoji izvršni organ?
3. Šta je aktuator?
4. Koji su osnovni djelovi aktuatora?
5. Na osnovu čega se može izvršiti podjela aktuatora?
6. Koja je uloga pneumatskih, a koja hidrauličnih aktuatora?

Domaći zadatak poslati na vesnacalasan99@gmail.com

4/19/20 11