LITERATURA

ANG MAIKLING KWENTO

Ito’y isang maikling kathang maaaring
hango sa tunay na buhay o maaari
namang likha ng mayamang guniguni ng
may akda, kakaunti lamang ang mga
tauhan at nag-iiwan ng isang kakintalan sa
isip ng mga mambabasa o nakikinig.
Natapos itong basahin sa isang upuan
lamang.
MGA URI NG MAIKLING
KWENTO
Salaysay
Kwento ng Katatawanan
Kwento ng Tauhan
Kwento ng Madulang Pangyayari
Kwento sa Pakikipagsapalaran
Kwento ng Katutubong Kulay
Kwento ng Kababalaghan
Kwento ng Sikolohiko
Kwento ng Talino
Kwento ng Katatakutan
ANG MGA ALAMAT AT
KWENTONG BAYAN
 ALAMAT  Kwentong Bayan
Isang kathang Isang akdang walang
pampanitikan na ang may-akda at nagpalipat-
pinakadiwa ay mga lipat lamang sa bibig ng
bagay na makasaysayan. mga tao.
ANG NOBELA
Katulad ng maikling kwento, ang nobela ay isang
akdang tuluyan ngunit higit itong mahaba kaysa
maikling kwento. Kaiba sa maikling kwento, ito’y
maraming tauhan at marami ring pangyayaring totoo
o likhang-isip lamang. Nangangailangan ito bg
mahabang panahon nng pagbabasa sapagkat hindi ito
mababasa sa isang upuan lamang. May iba’t-iabang
uri ng nobela gaya ng nobela ng tauhan, nobelang
makabanghayy, nobela ng kasaysayan at nobela ng
romansa.
ANG SANAYSAY
Ang sanaysay ay isang akda na nasa anyo rin ng tuluyan.
Ito’y kasama rin sa genre ng panitikang Pilipino. Karaniwan
ng nakatuon ito sa isang tanging paksa at naglalayong
maglahad ng mga kuro-kuro o pananaw ng may akda. May
dalawang uri: maanyo o pormal at Malaya o di pormal.
 Ang maanyo o pormal na sanaysay ay nangangailangan ng
mga sumusunod:
1. Maingat na pagpili at paghahanay ng mga salita
2. Maayos at mabisang paglalahad ng mga kaisipan
3. Lubos na kaalaman sa paksa
4. Mahusay at malinaw na pagbuo ng mga pangungusaap
ANG DULA O DRAMA
 Ang dula ay isang anyo ng panitikan na ang layunin
ay magpakita sa isang tanghalan sa pamamagitan ng
kilos at galaw.
 Ang sining ng dula ay mahalagang hiyas ng alinmang
wika. Ito ay nagbibigay kislap sa alinmang panitikan.
 Upang kawilikawili ang dula, kailangan ang mga
pangyayari, suliranin at paliwanag ng suliranin ay
paunlad na inilalahad.
ANG PABULA
Ang pabula ay mga kwentong ang mga
tauhan ay hayop. Ito’y kawili-wiling
kwento na nagpapakita ng mga
mabubuting aral o ang layunin ay
maghatid ng kagandahang asal.
ANG TULA
Katutubong hilig ng mga Pilipino ang pagtula. Katunayan bago paman
dumating ang mga Kastila sa Pilipinas, may mga tula ng binibigkas ang mga
Pilipino tulad ng bugtong, salawikain, tugmang bayan, at bulong.
May apat na pangkalahatang uri ng tula:
1. Tulang Pandamdamin o Tulang Liriko
2. Tualang Pasalaysay
3. Tulang Patnigan
4. Tulang Padula
May apat na sangkap:
5. Tungkol sa damdamin
6. Tungkol sa guni guni
7. Tungkol sa kaisiipan
8. Tungkol sa pananalita
LUTA
Ang luta ay isang kilalang-kilalang instrument sa panahon ng
Renaissance. Ito ay may 16 na kwerdas na kinakalabit ng mga daliri. Hugis
pabilog ang likod ng katawan nito at ang dulo ay nakayuko. Ang luta ay
itinotono sa anim na nota: so (g’), re (d’), la (a), fa (f), do (c), at so (G).
MGA BOKABULARYO SA
MUSIKA
 Accelerado- unti unting bumibilis  Entire song method-
pamamaraang pag awit ng buo
 Accent- diin/bigat
 Fast tiempo- mabilis na tiyempo
 Broken measure- magkahiwalay
na sukat  Forte (loud)- malakas
 Change of tempo- pagbabago  Fortissimo (very loud)-
napakalakas
 Hot voice- pandibdib na boses
 Half note- hati/dalawahan,
 Culture- kalinangan/kultura
pagitan
 Decrecsendo- unti unting
 Head voice- pang ulong boses
humihina
 Hum- himig
 Drill- pagsasanay
 Interpretation– pakahulugan
 Dynamics- lakas
 Key- tunugan
 Element- sangkap
 Ledger line- dagdag-guhit
SAYAW
Ang sayaw ay nagpapahayag nng karakter, kalooban at sentimiyento ng
mga simpleng tao sa ating bansa.
Tatak na ng ating lahi ang pagkahilig sa sayaw. Bagamat wala na halos
bakas ng mga sinaunang sayaw ng mga Pilipino, magkakaroon lamang tayo
ng pagkakataon na Makita o mapanood itong muli sa mga programang
pangkultura sa mga paaralan, sa barangay o anumang okasyon na muling
binubuhay ang ating kultura.
BALITAW- sayaw ng pnaliligaw (katagalugan at sa rehiyon ng Visayas)
DOS AMIGOS- ibig sabihin ay dalawang magkaibigan. Ito ay sayaw sa
pista na ginagawa bilang parte ng pagpapatawa.
ITIK-ITIK- ito ay nagmula saa sayaw na sibay kung saan ito ay
isinagawa sa tono ng Dejado. Ang sayaw ay galling sa salitang itik.
KUNDAY- ang ibig sabihin ay igalaw ang kamay nang maganda tulad
ng kumintang. Kapag ang matatanda ay gustong magpakita ang mga
bata artistiko at magandang galaw ng mga kamay, sila ay pinagagawa
ng kunday.
PALOK- sayaw sa pista. Ito ay isinasasayaw ng mga taga-Kalinga sa
anumang mga pagtitipon.
PUNYAL NI ROSA- ibig sabihin ay ang punyal o balaraw ni Rosa. Ito ay
isang sayaw ng panliligaw.
MAGKASUYO- ito ay simple at madaling sayaw para sa mga taga-
Quezon. Ang ibig sabihin ng magkasuyo ay magkaibigan o magnobyo.
Ito ay ginagawa sa anumang okasyon.
PAGBASA NG MGA TEKSTONG
PROFESYONAL
 Ang tekstong profesyunal ay isinulat upang mabasa o mapag-aralan ang mga
impormasyong nakalahad ditto.
 Layunin nitong maglahad ng mga karagdagang impormasyon, mga
makabagong impormasyon na bunga ng mga napapanahong pag-aaral batay
sa mga pananaliksik na isinasagawa upang makatuklas pa ng mga kaalamang
magiging kapaki-pakinabang sa mga mambabasa.
Karaniwang nagtataglay ang tekstong profesyunal ang mga sumusunod:
1. Hindi maligoy ang paksa
2. Komprehensibo ang pagkakalahad
3. Maayos at organisado ang pagkassunod-sunod ng mga ideya
4. Mayaman sa mga impormasyon
5. Bunga ng masusing pananaliksik
6. Iniuugnay sa mga nagging karanasan ng isang tao o bumabasa o kaya
naman ay sa isang tiyak na sitwasyon
Tekstong ekspositori- Ito ay bunga ng pagpapahayag na ang layunin ay
gumawa ng malinaw, sapat at walang kinikilingang pagpapaliwanag sa ano
mang bagay na nasasaklaw ang isip ng tao.
Hulwaran ng mga Organisasyon ng Teksto
Isang uri ng diskursong ekspositori na pinakamadalas gamitin. Maaaring
maibigay ang kahulugan ng isang bagay o salita sa tulong ng ibang salitang
kasingkahulugan nito.
Halimbawa: itim- pagdadalamhati ; pula- katapangan
Paglalahad
Ang paglalahad ay isang anyo ng pagpapahayag, pasalita man o pasulat na
nagpapaliwanag. Ilang uri ng paglalahad ay tala, balita, pitak, editorial, panuto
at sanaysay.
Pag-iisa-isa (Enumerasyon)
Pagaayos ng mga detalye ayon sa pagkasunod-sunod, mula simula hanggang
huli
Pagsusunod-sunod
Sekwensyal