ANO ANG WIKA?

LEKTYUR #1
ANO NGA BA ANG WIKA?
WIKA?

Lengua – dila
Simbolikong salita ng mga kaisipan,
saloobin, opinion, pananaw, at mga
proseso na maaring isalita o ibasa
WIKA

Masistemang
balangkas
BAHAGI NG WIKA
Palatinginan
Morpholohiya
Grammatika
Bokabularyo
Sintaks
PALATINGINAN

Pag-aaral ng mga letra at

mga tunog nito
HALIMBAWA:

A
B
Ng
MORPHOLOHIYA

Pag-aaral ng mga salita at

mga tunog nito
HALIMBAWA:
Luto
Lutuan
Pagluto
magluluto
BOKABULARYO:

Grupo ng mga pamilyar na

mga salita ng may
kahalugan
HALIMBAWA:
Erehe at Pilibustero
Illustrado
GRAMMATIKA

Pagkakaayos ng mga salita

na pagbuo ng mga maayos ng
mga pangungusap
HALIMBAWA
Ano ang WIka?
Ang wika ay isang uri ng pag-
aaral ng mga tunog, salita, at
mga pinagmulan nito.
SAKOP
Alphabeto Summary of Noli Me
Bahagi ng Tangere
pananalita Summary of El
Pagbasa at pagsulat Filibusterismo
Bokabularyo Pilipinas
ALPHABETONG FILIPINO
ALPHABETO

Una at Ikalawang Letra ng Alphabetong

Griyego – Alpha, Beta
Ito ay uri ng organisadong symbols, na
nagbibigay kahalugan sa mga tunog
BAYBAYIN
Sinaunang alphabeto ng mga
Filipino
Baybay – nasa gilid
Filipino ay naatira sa mga baybayin
ABECEDARIO

Alphabetong noong panahon ng Espanyol

Ito ay naggaling sa mga Espanyol para
magturo ng Relihiyon sa Pilipinas
Doctrina Christiana
ABAKADA
Alphabetong gawa ni Lope K. Santos
Ang Abecedario ay binantaan ng
mga Amerikano at ng ating
Nasyonalismo
REVISED ABAKADA

Alphabeto noong 1970s

Marahil ito din ang pinabasa sa inyo
ng mga ilan sa mga magulang ninyo
noong mga elementarya kayo
A, B, C, CH, D, E, F, G, H, I, J,
K, L, LL, M, N, NG, Ñ, O, P ,Q,
R, RR, S, T, U, V, W, X, Y, and
Z
PRESENT FILIPINO ALPHABET

Ito na yung alphabetong na

ginagamit natin ngayon
A, B, C, D, E, F, G, H, I, J,
K, L, M, N, Ñ, NG, O, P, Q,
R, S, T, U, V, W, X, Y, Z
BAHAGI NG PANANALITA
 Pangalan Panghalip Pandiwa

Pang-uri
Sawikain Bahagi ng pananalita

Pang-abay

Pangatnig
Pang-
Pang-ukol
angkop
PANGALAN(NOUN)
PANGALAN
 Salita na nagbibigay ngalan sa:
 Tao – Albert Einstein, Jose Rizal, bayani, doktor
 Bagay – Cattleya, Miniso, diksyunaryo, gulay
 Hayop – Browny, Cheesecake, kuneho, leon
 Lugar – UP Diliman, UST, bansa, kapitolyo, lungsod
 Pangyayari – COVID-19 Pandemic, Wedding Anniversary, eleksyon,
pista
URI NG PANGALAN
PANTANGI (PROPER)
Tangi – unique
Tiyak na pangalan
Palaging malaking titik ang gamit nito
E.x. Colgate, Hanabishi, Toyota, Araw ng
Kagitingan
PAMBALANA (COMMON)
Karaniwang pangalan
E.x. bentilador, kompyuter,
estudyante
ANYO NG PANGALAN
PAYAK

Salitang-ugat
E.x. lider
MAYLAPI

Salitang ugat + panlapi

E.x. taga-utos, magtataho, taga-
alok
INUULIT

Ulit – repeat
E.x. ama-amahan, gabi-
gabi, siyam-siyam
TAMBALAN (COMPOUND WORDS)

Dalawang pangalang pinagsama ng

nagbibigay ng panibagong kahulugan
Ex. Bahaghari, tengang-kawali,
KASARIAN NG PANGALAN
PANLALAKI

Lalaki – men/boy
Kalimitang may /o/ sa dulo ng mga salita
E.x. Isko, kusinero, tubero, hari, ama,
tatay, prinsepe
PAMBABAE
Babae – girl/women
Kalimitang may /a/ sa hulihan ng mga
salita
E.x. Isko, Ginang, ina, nanay, doktora,
prinsesa
DI TIYAK

Hindi baitd ang kasarian

E.x. mamamayan, guro,
manunulat, scientipiko
WALANG KASARIAN

E.x. ginto, pilak, tanso, bato,

libro, bolpen, papel,
KAUKULAN
PALAGYO
Lagyo – spirit
Nagbibigay kaluluwa sa isang pangungusap
(Simuno, kaganapang simuno, pangalang pamuno,
at pangtawag)
Ang Colgate ay isa sa mga kilalang brand ng
toothpaste sa Pilipinas
PALAYON
Layon – purpose
Nagbibigay ng purpos sa isang
pangungusap(layon ng pandiwa, layon ng
pang-ukol, at kasunod ng pang-ukol)
Si Kath ay nag-aaral
PAARI
Ari – possession
Nagbibigay pamamay-ari sa isang
pangungusap
Akin siya!
PANTUKOY
PANTUKOY
Mga katagang ang bibigay tukoy sa
pangalan o panghalip
Pantangi – si, sina/sila
Pambalana – ang, ang mga
PANGHALIP
PANGHALIP (PRONOUN)

Panghalili sa Pangalan
Ako ay mabait.
PANAUNHAN
Ano mga tinutukoy ng mga panghalip
Una – Sarili (ang nagsasalita)
Ikalawa – ang iyong kausap (ang nakikinig)
Ikatlo – Taong di mo kausap (yung iba)
URI NG PANGHALIP
PANAO(PERSONAL, OBJECTIVE,
POSSESSIVE)

panAO – TAO
Humahalili sa tao
Una: ako, ko, akin tayo, natin, atin, kami, namin, amin
Ikalawa: iakw, ka, mo, iyo, kita, kayo, ninyo, inyo
Ikatlo: siya, niya, kanya, sila, nila, kanila
PAMATLIG(DEMONSTRATIVE)
Humahalili sa iyong tinuturo
Pronormal: ito, iyan, niyan, noon, dito, diyan, doon
Pahimaton: ayan, ayun, hayan, hayun
Patulad: ganire, ganito, ganyan, ganoon
Panlunan: narito, nariyan, naroon
PANANONG (INTERROGATIVE)
Tanong
Humahahalili sa pagtanong
Sino, ano, alin, kanino, ilan
Sino-sino, ano-ano, alin-alin, kani-kanino,
ilan-ilan
PANAKLAW (INDEFINITE)
Di tiyak
Isa, iba, lahat, tanan, madla, pawing
Anuman, alinman, saanman, sinuman,
kaninoman, ilanman, gaanoman,
magkanuman
PANLAPI
PANLAPI

Morperma na ikinakabit sa isang

salitang –ugat upang makabuo ng
panibagong salit at kahulugan
URI NG PANLAPI
UNLAPI
Un-unahan
Mga matatagpuan sa unahan ng salitang ugat
Um-, ma-, mag-, na-, nag-, nang-, nam-, ka-,
pag-, in-, pa-
Umaayos ka!
GITLAPI
Git – gitna
Mga panlapi ginagamit sa gitna ng salitang
ugat
-um-, -in-
Humina ka ata.
HULAPI
Hul-huli
Mga natatagpuan naman sa hulian
-an, -han, -in, -hin
paumanhin
PANDIWA
PANDIWA (VERBS)

Salitang nagbibigay ng kilos o aksyon

ASPETO NG PANDIWA
PANGNAGDAAN/PERPEKTIBO (PAST)

Naganap na ang kilos

E.x. Nakapasok ako sa UP. (SANAOL)
PERPEKTIBONG KAGAGANAP

Kakatapos lang ng kilos

Teka, kakaligo ko lang.
PANGKASALUKUYAN/IMPERPEKTIBO (PRESENT)

Nagaganap pa lamang
Nag-aaral tayo ngayon para makapasa ating
inaasam ng universidad.
PANGHINNARAP/KONTEMPLATIBO

Magaganap pa lamang
Makakapasok din tayo sa
UP.
PANLAPING MAKADIWA
PANLAPING MAKADIWA
Ang mga panlaping ginagamit sa
pagbabanghay upang makabuo ng iba’t
ibang pandiwa
UM-/-UM-

Nagsasaad ng kilos
Humiga ako sa aming kama
MAG-

Mga kilos sa panghiniharap

Magparaya ka na.
MAG-+-AN

Kilos na sabayan
Magmahalan kayo tulas ng pagmamahal
ko sa inyo.
-IN/-HIN

Kilos na tinutukoy ng paksa ito

Piliin muna ang sarili bago siya.
MAGPA-

Pagpapagawa sa iba ng kilos

Magpastraight ka nga ng buhok. Di
bagay sa’yo.
MA-/NA-

Di inaasahang pagkaganap ng

kilos
Baka maloko ka lang sa mga
scam.
DI KARANIWAN

Di nakaayon sa paggamit ng

panlapi
Gumamit ng metatesis
Ayos-ayusin mo buhay mo
PANG-ANGKOP
PANG-ANGKOP

Katagang nag-uuganay sa 2
aslita
-ng, -g, at na
NEXT LEKTYUR:

Bahagi ng Pananalita PT.2

Wastong Paggamit
Pangungusap