PANDUAN KESELAMATAN

KEBAKARAN DI PREMIS

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 1

APA ITU API ?

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 2

MERUPAKAN CAMPURAN DARIPADA TIGA
UNSUR PENTING BAGI MEWUJUDKAN
PEMBAKARAN IAITU :

OKSIGEN – SEJENIS GAS YANG MEMBANTU PROSES

PEMBAKARAN. PERATUSAN KANDUNGAN NYA DIDALAM UDARA
IALAH 16% – 21%.
BAHAN API – MERUPAKAN BAHAN BAKAR SAMADA PEPEJAL,
CECAIR ATAU GAS. MEMBEBASKAN GAS APABILA PANAS.
HABA – SEJENIS TENAGA YANG DIPERLUKAN SEMASA PROSES
PEMBAKARAN. MENAIKKAN SUHU BAHAN API PADA TAKAT SUHU
TERTENTU AGAR GAS/WAP MUDAH TERBAKAR DAPAT
DIBEBASKAN KELUAR DARIPADA BAHAN API.

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 3

GAMBARAJAH SEGI TIGA KEBAKARAN

HABA OKSIGEN

BAHAN
API

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 4

BERIKUT ADALAH DINYATAKAN PUNCA – PUNCA
BERLAKUNYA KEBAKARAN :

• KELALAIAN MANUSIA – PEMBAKARAN TERBUKA,

KEBAKARAN HUTAN, DAPUR GAS DAN SEBAGAINYA.

• KEROSAKAN MEKANIKAL DAN ELEKTRIKAL – LITAR

PINTAS.

• KEJADIAN SEMULAJADI – PETIR ATAU KILAT.

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 5

API BOLEH DIPADAMKAN DENGAN CARA
MENGURANGKAN SALAH SATU UNSUR PENTING
BAGI PEMBAKARAN IAITU :

• OKSIGEN – MELEMASKAN.

• BAHAN API – MELAPARKAN.

• HABA – MENYEJUKKAN.

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 6

 MELEMASKAN.

MERUPAKAN TEKNIK MEMADAMKAN KEBAKARAN

DENGAN MENGURANGKAN KADAR OKSIGEN YANG
DIPERLUKAN BAGI PEMBAKARAN. CONTOHNYA
SEPERTI MENYELIMUTI BAHAGIAN YANG TERBAKAR
DENGAN MENGGUNAKAN KAIN TEBAL ATAU BUIH.

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 7

 MELAPARKAN

MERUPAKAN TEKNIK MEMADAMKAN KEBAKARAN

DENGAN MENYINGKIRKAN ATAU MENGASINGKAN
BAHAN API DARIPADA TERKENA DENGAN PUNCA API.

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 8

 MENYEJUKKAN

MERUPAKAN TEKNIK MEMADAMKAN KEBAKARAN

DENGAN MENGURANGKAN TAHAP KEPANASAN HABA
IAITU KAEDAH PENYEJUKAN CONTOHNYA
MENGGUNAKAN AIR

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 9

BAGAIMANA API MEMBUNUH?

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 10

TERDAPAT TIGA CARA BAGAIMANA API BOLEH
MEMBUNUH IAITU DENGAN MELALUI KESAN :

• MELECUR YANG TERUK.

• TERHIDU GAS MERBAHAYA.

• KEKURANGAN OKSIGEN.

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 11

 KEKURANGAN OKSIGEN

KEMEREBAKAN API YANG TERLALU CEPAT AKAN

MENYEBABKAN KANDUNGAN ASAP BERLEBIHAN DAN
KANDUNGAN OKSIGEN PADA UDARA BIASA BERKURANGAN
( KURANG 21% ).
• SEKIRANYA KANDUNGAN OKSIGEN PADA UDARA DIPARAS 17%
BOLEH MENYEBABKAN :
- GANGGUAN PADA PEMIKIRAN SECARA NORMAL/TIDAK
WARAS.
- MASALAH DI DALAM PERGERAKAN OTOT – OTOT.
- FIKIRAN CELARU MENYUKARKAN USAHA
MENYELAMATKAN DIRI.
• JIKA KANDUNGAN OKSIGEN BERADA DI DALAM 10 – 12% BOLEH
MENYEBABKAN MANGSA PENGSAN / TIDAK SEDARKAN DIRI.
• JIKA BERLARUTAN SELAMA 4 – 6 MINIT BOLEH MENYEBABKAN
KEMATIAN OTAK DAN KEMATIAN SELURUH FUNGSI DI DALAM
BADAN. 12
 ASAP BERACUN
• MERUPAKAN PUNCA KEMATIAN YANG UTAMA
AKIBAT KEBAKARAN.
• LEBIH CEPAT MEMBUNUH DARIPADA API.
CONTOH TERHIDU GAS DARIPADA KEBAKARAN
SEMASA TIDUR.

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 13

TERDAPAT BEBERAPA JENIS GAS
BERACUN YANG WUJUD DI PREMIS
AKIBAT KEBAKARAN

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 14

• KARBON MONOKSIDA – GAS BERACUN YANG MAMPU
MENGURANGKAN OKSIGEN DIDALAM DARAH.
• HIDROGEN SINIDA – KEBAKARAN YANG BERPUNCA
DARIPADA NYLON, SUTERA ATAU PLASTIK.
• HIDROGEN KLORIDA – GATAL PADA MATA, TEKAK,
MENINGKATKAN KADAR PERNAFASAN DAN
MENGABURKAN MATA.
• KARBON DIOKSIDA – KESUKARAN BERNAFAS
MENYEBABKAN PENINGKATAN RISIKO TERHIDU GAS
BERACUN YANG LAIN.

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 15

 ANDA SELAMAT DARIPADA
KEBAKARAN DI PREMIS JIKA?

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 16

• MEMBUAT PERSEDIAAN AWAL DAN BERTINDAK DENGAN CEPAT
APABILA BERLAKUNYA KEBAKARAN.
. MEMASANG ALAT KELENGKAPAN PENGESANAN ASAP BAGI
MEMBERI AMARAN TENTANG BAHAYA KEBAKARAN.
• MERANGKA REKABENTUK RUMAH DENGAN MENGIKUT PERATURAN
YANG TELAH DITETAPKAN BAGI MENGELAKKAN KESUKARAN
MENYELAMATKAN DIRI SEMASA BERLAKUNYA KEBAKARAN DAN
JUGA MENGURANGKAN RISIKO BERLAKUNYA KEBAKARAN.

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 17

 PENGESAN ASAP
PENYELAMAT ANDA
PENGESAN ASAP MERUPAKAN SALAH SATU BAHAN
KELENGKAPAN YANG SEPATUTNYA DIPASANGKAN
DI SETIAP BANGUNAN KEDIAMAN.
SEBAGAI PEMBANTU DI DALAM MENGHADAPI
RISIKO BAHAYA KEBAKARAN MELALUI FUNGSINYA.
MERUPAKAN SATU TEKNIK PERLINDUNGAN DAN
KELENGKAPAN AKTIF.

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 18

MENGAPA IA PENTING !!
• MANGSA LAMBAT MENYEDARI AKAN BERLAKUNYA
KEBAKARAN SEKIRANYA KEDIAMAN MEREKA TIDAK
TERDAPAT SEBARANG KELENGKAPAN PENGESAN
KEBAKARAN.
• AMARAN AWAL KEPADA PENGHUNI KEDIAMAN ATAU
YANG BERHAMPIRAN.
• KARBON DIOKSIDA BOLEH MENYEBABKAN PENGHUNI
TIDAK SEDARKAN DIRI SEMASA TIDUR NYAWA ATAU
HARTA BENDA MUNGKIN AKAN TERANCAM JIKA TIADA
SEBARANG PENGGERA YANG MENGEJUTKAN PENGHUNI
DARIPADA TIDUR.

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 19

 FUNGSI PENGESAN ASAP
• MEMBERI AMARAN AWAL TERHADAP KEWUJUDAN
KEBAKARAN.
• MEMBERI AMARAN AWAL UNTUK MENYELAMATKAN
NYAWA DAN HARTA BENDA.
• MEMBOLEHKAN ANDA MELAKUKAN TINDAKAN
MENGHAPUSKAN KEBAKARAN.
• MEMBERIKAN MASA KEPADA PENGHUNI KEDIAMAN
UNTUK MENGAMBIL LANGKAH MENYELAMATKAN DIRI
JIKA KEADAAN ADALAH TIDAK TERKAWAL.

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 20

 CONTOH ALAT PENGESAN ASAP
YANG DIGUNAKAN UNTUK
MENGESAN KEHADIRAN
KEBAKARAN

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 21

 JENIS – JENIS PENGESAN
ASAP
• UNTUK KEDIAMAN PENGESAN ASAP JENIS BERKUASA BATERI LEBIH
SESUAI DIGUNAKAN.
• TERDAPAT DUA JENIS PENGESAN DERIA PADA MASA KINI IAITU JENIS
ION DAN JENIS FOTO ELEKTRIK.

KEKERAPAN MENGUJI
• PENGUJIAN ALAT PENGESAN ASAP SEBAIK – BAIKNYA DILAKUKAN
PADA SETIAP BULAN.
• ALAT PENGESAN ASAP JUGA SEHARUSNYA SELALU DIBERSIHKAN
DAN HINDARKAN DARIPADA DITUTUPI OLEH HABUK UNTUK
MENGELAKKAN DARIPADA PENGURANGAN KEPEKAAN TERHADAP
KEBAKARAN.
Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 22
 PENGESAN HABA
• SEJENIS KELENGKAPAN UNTUK MENGESAN BAHAYA
KEBAKARAN MELALUI KAEDAH PENGESANAN HABA.
• TIDAK BERFUNGSI SECARA AKTIF (PENGGERA) PADA
TAKAT SUHU YANG NORMAL.
• BERTINDAK SECARA AKTIF APABILA BERADA DITAKAT
SUHU YANG MELEBIHI NORMAL YANG BERKEMUNGKINAN
MENYEBABKAN BERLAKUNYA BAHAYA KEBAKARAN.

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 23

 TEMPAT YANG SESUAI DIPASANG

• BAGI KEDIAMAN / BANGUNAN YANG BERTINGKAT

ADALAH DISYORKAN UNTUK MEMASANGNYA PADA
SETIAP TINGKAT.
• PEMASANGAN PADA SILING, KURUNGAN TANGGA, BILIK
TIDUR, RUANG TAMU ATAU STOR.

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 24

PERINGATAN!!!!!

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 25

• SEKIRANYA BANGUNAN TERDAPAT ALAT PENGESAN
ASAP DAN HABA SEKURANG – KURANGNYA 50%
DARIPADA RISIKO BAHAYA KEBAKARAN DAPAT
DIKURANGKAN.
• HASIL KAJIAN MENDAPATI KEBANYAKAN KEBAKARAN
BERLAKU KETIKA PENGHUNI DALAM BANGUNAN ASYIK
BERKERJA / SEDANG TIDUR.
• JIKA TIADA LANGKAH AWAL BAHAYA ATAU RISIKO
BAHAYA KEBAKARAN BERKEMUNGKINAN AKAN
MENINGKAT.

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 26

 TATACARA
PENGUNGSIAN DARI
PREMIS

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 27

 MENGAPA !
• SEBAGAI LANGKAH ATAU PERANCANGAN AWALAN
APABILA BERLAKUNYA KEBAKARAN AGAR TIDAK
PANIK, KELAM KABUT DAN TAKUT BERTINDAK BAGI
MENYELAMATKAN DIRI.
• DISEBABKAN RAMAI YANG TIDAK TAHU
BAGAIMANA UNTUK BERTINDAK APABILA
BERLAKUNYA KEBAKARAN.

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 28

 JALAN KELUAR KECEMASAN DAN HALANGAN

• MEMASTIKAN SETIAP JALAN KELUAR ALTERNATIF SEPERTI

TINGKAP DAN PINTU TIDAK DIHALANG.
• PASTIKAN TINGKAP ADALAH JENIS YANG MUDAH DIBUKA.
• PASTIKAN PINTU YANG DIKUNCI BOLEH DIBUKA OLEH ORANG
DARI SEBELAH LUAR.
• JIKA TERDAPAT HALANGAN ALIHKAN HALANGAN TERSEBUT
DENGAN SEGERA.

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 29

 TEMPAT BERKUMPUL

• KAWASAN MESTILAH DITEMPAT YANG TERBUKA.

• BERJAUHAN DARIPADA KAWASAN KEBAKARAN UNTUK
MENGELAKKAN BAHAYA LAIN BERLAKU.
• PASTIKAN TIADA MURID / GURU YANG TERPERANGKAP.
• PASTIKAN TIADA MURID / GURU YANG MEMASUKI KEMBALI
BANGUNAN TERSEBUT.

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 30

TIPS KESELAMATAN SEMASA
KEBAKARAN

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 31

 TIPS KESELAMATAN KEBAKARAN
1 Disyorkan pengesan asap dipasang pada setiap tingkat. Tempat yang
sesuai ialah pada siling, didalam kurungan tangga, bilik Kelas dan ruang
tamu.
2 Pastikan ada dua jalan keluar kecemasan dari setiap bilik dan setiap
penghuni tahu menggunakannya dan telah berlatih.
3 Jangan sekali – kali merokok sambil berbaring atas katil atau semasa anda
berada dalam keadaan mabuk atau setelah mengambil ubatan yang
menyebabkan mengantuk.
4 Gunakan bekas rokok yang besar dan berat. Pastikan puntung rokok
dipadamkan sepenuhnya sebelum dibuang.
5 Elakkan membuat penyambungan haram atau membebankan palam
pencucuh elektrik.
6 Letakkan mancis dan pemetik api ditempat yang tinggi dimana kanak –
kanak tidak boleh capai.
7 Simpan bekas – bekas yang mengandungi cecair mudah bakar jauh dan
selamat dari punca api dan kanak – kanak.
8 Jangan biarkan lilin menyala tanpa diawasi walaupun sesaat dan jauhkan
daripada kanak – kanak.
9 Disyorkan mengadakan satu unit APA jenis debu kering atau jenis gas di 32
setiap kelas
 MENUTUP PINTU

• MERUPAKAN LANGKAH BIJAK BAGI MENGELAKKAN

KEPANTASAN KEMEREBAKAN KEBAKARAN.
• HABA, API, ASAP DAN GAS BERACUN DAPAT
DIHALANG DARIPADA MASUK KE BILIK ATAU RUANG
YANG LAIN JIKA PENGURANGAN OKSIGEN UNTUK
PEMBAKARAN DILAKUKAN.

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 33

 RASA KEPANASAN PINTU SEBELUM DIBUKA

• BUKA PINTU PERLAHAN – LAHAN DAN BERHATI – HATI.

• GUNA BELAKANG TAPAK TANGAN UNTUK MERASAI
KEPANASAN HABA.
• JIKA TOMBOL PANAS JANGAN BUKA PINTU.
• MELUTUT DAN LEKAPKAN BAHU PADA PINTU DAN BUKA
PERLAHAN – LAHAN.
• TUTUP PINTU JIKA KEADAAN TERUK DAN TUTUP LUBANG PADA
LIANG PINTU DENGAN KAIN CADAR ATAU SEBAGAINYA.

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 34

 MENYELAMATKAN DIRI MELALUI TINGKAP

• JIKA LALUAN UTAMA TERHALANG.

• PASTIKAN PINTU BILIK TERTUTUP.
• TURUN DENGAN SELAMAT.
• TURUNKAN INDIVIDU YANG KURANG KEUPAYAAN
/LEMAH TERLEBIH DAHULU.

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 35

 APA YANG SEPATUTNYA
DILAKUKAN SEKIRANYA ANDA
TERPERANGKAP

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 36

• MELALUI TINGKAP, BERANDA, GARAJ, POKOK.
• TUNGGU SEHINGGA ANGGOTA BOMBA TIBA.
•BERI ISYARAT DI MANA KEDUDUKAN ANDA KEPADA
PENYELAMAT / JIRAN.

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 37

 MERANGKAK DI BAWAH ASAP

• DILAKUKAN SEKIRANYA MENCARI JALAN KELUAR

ATAU TIADA JALAN KELUAR YANG LAIN.
• UDARA BERSIH AKAN BERADA DI ZON SELAMAT.
• KEDUDUKAN TERSEBUT MENYEBABKAN
SESEORANG ITU PERLU MERANGKAK DI RUANG ZON
SELAMAT.
• MAMPU MENCARI JALAN KELUAR DISEBABKAN
ASAP BERKUMPUL DI BAHAGIAN ATAS.

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 38

 APAKAH TINDAKAN YANG
PERLU DILAKUKAN
SEKIRANYA PAKAIAN ANDA
TERBAKAR

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 39

SEKIRANYA PAKAIAN ANDA TERBAKAR

• BERHENTI - BERHENTI DAN JANGAN

LARI SEMASA PAKAIAN SEDANG
TERBAKAR.
REBAH - REBAHKAN BADAN KELANTAI.
GULING - TUTUP MUKA DAN
GULINGKAN BADAN

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 40

BERHENTI GULING

REBAH
Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 41
 BANTUAN KECEMASAN BAGI KECEDERAAN
KEBAKARAN
• MELECUR HENDAKLAH DIRAWAT DENGAN SEGERA
ATAU DIHANTAR KE HOSPITAL.
• BERHATI – HATI KETIKA MERAWAT UNTUK
MENGELAKKAN KECEDERAAN MENJADI LEBIH TERUK.
• PASTIKAN TIDAK MENGGUNAKAN BAHAN BAHAN YANG
DILARANG DAN BOLEH MENGAKIBATKAN KECEDERAAN
LEBIH TERUK LAGI.

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 42

 MELECUR
• MEMPUNYAI TIGA PERINGKAT :
1. MELECUR DARJAH PERTAMA.
- MERUPAKAN KELECURAN KULIT DIPERINGKAT
LUAR.
- PERINGKAT KELECURAN YANG PALING SAKIT.
2. MELECUR DARJAH KEDUA.
- KELECURAN KULIT PERINGKAT SERIUS.
- MEMERLUKAN RAWATAN DENGAN SEGERA.
3. MELECUR DARJAH KETIGA.
- KELECURAN KULIT YANG LEBIH SERIUS PADA
TISU – TISU BADAN.
- MEMERLUKAN RAWATAN KECEMASAN.
Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 43
KEBAKARAN DI BANGUNAN
TINGGI

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 44

 LIF
• ELAKKAN DARIPADA MENGGUNAKAN LIF SEMASA
BERLAKUNYA KEBAKARAN.
• BAGI MENGELAKKAN BEKALAN ELEKTRIK
TERPUTUS DAN MUNGKIN AKAN MENYEBABKAN
TERPERANGKAP DI DALAMNYA.
• PENGGUNAAN TANGGA ADALAH JALAN YANG
TERBAIK.

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 45

 TINDAKAN JIKA TERPERANGKAP

• PINTU, TINGKAP ATAU LUBANG DITUTUP DENGAN RAPAT.

• JIKA DITINGKAT TINGGI JANGAN TERJUN KEBAWAH.
• HUBUNGI BILIK KAWALAN BOMBA.
• TUNGGU TINDAKAN DARI BOMBA SELANJUTNYA.
• BERIKAN ISYARAT KEPADA ORANG RAMAI DAN BOMBA
DIMANA KEDUDUKAN ANDA.

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 46

 KETAHUI KE ARAH MANA HENDAK DITUJU
• PENGHUNI ADALAH DINASIHATKAN UNTUK BERBINCANG
DENGAN PIHAK PENGURUSAN DAN JABATAN BOMBA DIATAS
PERANCANGAN – PERANCANGAN AWAL BAGI MENANGANI
MASALAH KEBAKARAN DAN TINDAKAN – TINDAKAN AWAL
UNTUK MENYELAMATKAN DIRI.
• MERUPAKAN LANGKAH PERSEDIAAN UNTUK MENGHADAPI
KEBAKARAN.
• MENGELAKKAN PERASAAN CEMAS UNTUK MENCARI JALAN
KELUAR SEKIRANYA KEJADIAN BERLAKU.

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 47

JIKA LOCENG PENGGERA KECEMASAN
BERBUNYI
• BERGERAK SECARA BERHATI – HATI DAN MERASAI
KEPANASAN PINTU YANG DITEMUI.
• JIKA GAGAL TEMUI JALAN KELUAR KEMBALI KE BILIK
ASAL.
• JIKA KELUAR PASTIKAN SEMUA PINTU DITUTUP.
• GUNAKAN TEKNIK MENYANDAR DAN BERGERAK
MENGIKUT DINDING SAMADA KIRI ATAU KANAN
SEKIRANYA KEADAAN TIDAK NAMPAK.

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 48

 SENTIASA BERSEDIA
• BIASAKAN DIRI ANDA DENGAN LOCENG KECEMASAN.
• KENALPASTI KEDUDUKANNYA.
• KETAHUI SEKURANG – KURANGNYA DUA JALAN
KELUAR.
• KETAHUI JALAN TERDEKAT.
• PILIH SATU TEMPAT DI LUAR BANGUNAN UNTUK
BERKUMPUL.

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 49

 LANGKAH – LANGKAH BAGI
MEMASTIKAN BANGUNAN ANDA
SELAMAT
• LOCENG – LOCENG KECEMASAN, SISTEM PANCUR BASAH/KERING
DAN ALAT PENGESAN LAIN.
- PASTIKAN SELALU DIPERIKSA.
- ADUAN KEPADA PIHAK BERTANGGUNGJAWAB JIKA
KELENGKAPAN TERSEBUT MENGHADAPI MASALAH.
- MEMBUAT ADUAN RASMI DI JBPM SEKIRANYA
TIDAK DILAYAN.
• JALAN – JALAN KELUAR.
- JANGAN MELETAKKAN HALANGAN PADA JALAN –
JALAN KELUAR, TANGGA ATAU PINTU.
- PASTIKAN PINTU SENTIASA TERTUTUP.
50
SITUASI KHAS !!!

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 51

BERDASARKAN KAJIAN YANG DILAKUKAN
DIDAPATI KEUPAYAAN UNTUK
MENYELAMATKAN DIRI BAGI GOLONGAN
ORANG YANG KURANG UPAYA
ADALAH RENDAH DAN KEBIASAANNYA
MELIBATKAN KECEDERAAN YANG SERIUS
ATAU KEMATIAN.

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 52

 KEMUDAHAN DAN KEPERLUAN
KESELAMATAN KEBAKARAN
• GOLONGAN KURANG UPAYA.
- PEMASANGAN KELENGKAPAN PENGESAN
ASAP TERSENDIRI.
- PEMASANGAN TALIAN TERUS TELIFON.
- PENEMPATAN BILIK TIDUR KHAS YANG
TERDEKAT DENGAN JALAN KELUAR.
• KANAK – KANAK.
- PENERANGAN KEPADA KANAK-KANAK TATACARA
PENGUNGSIAN.
- LAKUKAN LATIHAN.
- KANAK – KANAK DI BAWAH UMUR DILETAKKAN
BERDEKATAN PENJAGA.
- MEREKA PELAN TINDAKAN KECEMASAN
UNTUK DIRI MEREKA. 53
• PENGASUH BAYI.
- MEMBERI PENERANGAN TATACARA
PENGUNGSIAN.
- LAKUKAN LATIHAN.
- MENUNJUKKAN TEKNIK MENGHUBUNGI
TALIAN BALAI BOMBA.
- MENYIMPAN SENARAI TALIAN KECEMASAN
SEPERTI POLIS DAN HOSPITAL.
- MEMASTIKAN SEMUA PENGHUNI KELUAR
DARI PREMIS / RUMAH TERMASUK ANAK – ANAK
ASUHAN SEMASA BERLAKU KEBAKARAN.

54
 KEPERLUAN TAMBAHAN
KESELAMATAN KEBAKARAN
• MEMASTIKAN JERIJI YANG DIPASANG BOLEH DIBUKA.
•MEMBERI KESEDARAN SIVIK KEPADA ANAK – ANAK MENGENAI
BAHAYA KEBAKARAN.
• MEMASANG KELENGKAPAN PENGESAN KEBAKARAN.
• ADAKAN ALAT PEMADAM API YANG SESUAI.
• MAKLUMKAN KEPADA JIRAN JIKA TERDAPAT PENGHUNI
KURANG UPAYA DI DALAM BANGUNAN.
• PASTIKAN PENDAWAIAN ELEKTRIK DALAM KEADAAN YANG
BAIK.
• JANGAN BIARKAN ORANG TUA / KURANG UPAYA MEMASAK,
AMALKAN GOOD HOUSE KEEPING.

55
 JERIGI KERAP MEMBERIKAN MASALAH
SEKIRANYA MENGIKUT TATACARA
PEMASANGAN YANG BETUL UNTUK
KECEMASAN. IA JUGA BOLEH MENYEBABKAN
BERLAKUNYA KEMATIAN SEKIRANYA
PEMASANGANNYA ADALAH TETAP DAN
BERKUNCI.

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 56

 PEMASANGAN JERIJI YANG SESUAI
• TANPA KUNCI DAN MUDAH DIBUKA DARI DALAM.
• MUDAH DIBUKA UNTUK KANAK – KANAK, ORANG
TUA / KURANG UPAYA.
• TIDAK BERKARAT.
• TAHAN LAMA DAN TIDAK PERLU PENYELENGGARAAN
YANG RUMIT.
• PASANG DITEMPAT YANG PERLU SEPERTI BILIK
TIDUR, RUANG TAMU, LAIN – LAIN TEMPAT YANG
DIKENAL PASTI OLEH JBPM.

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 57

 LANGKAH – LANGKAH
MENCEGAH KEBAKARAN

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 58

BERIKUT ADALAH GAMBARAJAH SEGI TIGA
KEBAKARAN

HABA OKSIGEN

BAHAN
API

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 59

 BAHAYA KEBAKARAN DI PREMIS PRA -
PERSEKOLAHAN
• MEROKOK
- HINDARKAN DARIPADA MEROKOK
- KALAU MEROKOK PASTIKAN API PUNTUNG DIPADAM BETUL –
BETUL..
• MANCIS DAN PEMETIK API.
- LETAKKAN MANCIS DITEMPAT YANG SELAMAT DAN
TIDAK DAPAT DICAPAI OLEH KANAK – KANAK.
• GAS MASAK.
- MENERANGKAN BAHAYA KEBAKARAN GAS LPG DIMANA
PEMBAKARANNYA MENCAPAI SEHINGGA 2000 0C

60
 KESELAMATAN KETIKA MEMASAK
• DILARANG MEMASAK KETIKA MENGANTUK, PENING, KERACUNAN.
• JANGAN BIARKAN AKTIVITI MEMASAK TANPA DIAWASI.
• ELAKKAN PERALATAN MUDAH TERBAKAR DILETAKKAN PADA TEMPAT
MEMBAKAR.
• ELAKKAN KANAK – KANAK DAN BINATANG MENGHAMPIRI.
• DILARANG MENGGUNAKAN PAKAIAN TERLALU LONGGAR UNTUK
MENGELAKKAN API TERKENA PADA PAKAIAN.
• SELALU MENGGUNAKAN SARUNG TANGAN TAHAN API DAN ELAKKAN
SARUNG TANGAN BASAH BAGI MENGELAKKAN IANYA BERUBAH KEPADA
STIM YANG MAMPU MELECURKAN TANGAN.
• PUSINGKAN PEMEGANG PERIUK KEARAH DALAM UNTUK ELAK
DARIPADA DITARIK / TERSENGGOL.
• INGATKAN KANAK – KANAK BAHAWA PENUTUP YANG PANAS SANGAT
BAHAYA.
• BELAJAR CARA MEMADAM KEBAKARAN KECIL 61
 KANAK – KANAK BERMAIN API !!!!

• ELAKKAN KANAK – KANAK BERMAIN DENGAN ALAT

YANG MUDAH TERBAKAR.
• LETAKKAN DITEMPAT YANG TINGGI ATAU SELAMAT.
• TUNJUK AJAR ANAK ANDA TENTANG KESELAMATAN
KEBAKARAN.

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 62

LITAR ELEKTRIK DAN PERLATAN ELEKTRIK

• BERHATI – HATI MENGGUNAKAN

ALAT ELEKTRIK.
• SELALU MENYELENGGARANYA.
• JANGAN BIARKAN TERLALU PANAS.

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 63

 FIUS DAN PEMUTUS LITAR
• JIKA BEKALAN TERPUTUS KENALPASTI MASALAH SEBELUM
MENUKAR FIUS.
• PASTIKAN RINTANGAN FIUS ADALAH SAMA SEPERTI YANG
DIPERLUKAN.
• ELAKKAN MENGGUNAKAN FIUS YANG TIDAK DIIKTIRAF.
• ELAKKAN DARI MENGGUNAKAN PERKAKAS ELEKTRIK SECARA
BERTERUSAN.
• KENALPASTI KEDUDUKAN PERKAKAS YANG SEDANG DIGUNAKAN
AGAR PENGALIRAN HABA BERJALAN DENGAN LANCAR.
• MEMERIKSA SEMUA PENYAMBUNGAN ELEKTRIK.
• GUNAKAN LAMPU YANG MEMPUNYAI TAHAP PENGALIRAN YANG
SESUAI SAHAJA.

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 64

 LILIN DAN BAHAYANYA
• JANGAN BIARKAN LILIN ATAU PUNCA API TERDEDAH
TANPA DIAWASI.
• PADAMKAN LILIN APABILA TIDAK DIGUNAKAN.
• LETAKKAN JAUH DARIPADA DINDING, LANGSIR ATAU
BARANGAN YANG MUDAH TERBAKAR.
• JANGAN MENGGUNAKAN LILIN UNTUK MENERANGI
SEMASA MENAMBAH CECAIR MUDAH BAKAR.
• DIGALAKKAN MELETAKKAN LILIN DITENGAH –
TENGAH BEKAS YANG BERISI DENGAN AIR SEBAGAI
LANGKAH KESELAMATAN KEBAKARAN.

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 65

 CECAIR MUDAH BAKAR
• JAUHKAN SEMUA BEKAS BERTEKANAN.
• SIMPAN DITEMPAT YANG SELAMAT.
• JANGAN MEROKOK ATAU MENYALAKAN ROKOK
SEMASA MENGISI MINYAK.
• LETAKKAN BEKAS ISISAN CECAIR MUDAH BAKAR KE
LANTAI SEBELUM MENGISINYA.
• JANGAN ISI PENUH BEKAS.

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 66

 UBAT NYAMUK ATAU PELITA

• JAUHKAN DARIPADA LANGSIR ATAU BAHAN

MUDAH TERBAKAR.
• GUNAKAN BEKAS YANG BERPENUTUP.
• JAUHKAN DARI KANAK – KANAK.
• SENTIASA DIAWASI DARIPADA GANGUAN
BINATANG ATAU SEBAGAINYA.

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 67

PENYELENGGARAAN PILI BOMBA
• PERIKSA PILI BOMBA TERDEKAT.
• PASTIKAN CHAMBER BEBAS DARIPADA BENDA
ASING.
• PASTIKAN TIADA GANGGUAN TERHADAP PILI
BOMBA.
• PASTIKAN PILI BOMBA DAPAT DILIHAT DARIPADA
JAUH.
• MAKLUMKAN KEPADA PIHAK BERKENAAN JIKA
ROSAK.
• PASTIKAN PILI BOMBA TIDAK TERKAMBUS DENGAN
TANAH. Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia
68
 LALANG DAN SEMAK

• MEMASTIKAN LALANG DAN SEMAK SENTIASA

DIPOTONG.
• MENGELAKKAN DARIPADA MENJADI TEMPAT
TINGGAL HIDUPAN LIAR.
• MERBAHAYA DAN DIKHUATIRI MENJADI PUNCA
KEMEREBAKAN API.

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 69

 Perkara Tindakan Yang Perlu Langkah Keselamatan Senarai
Semak
TV & Tutup – OFF Jangan ditutup dengan
Perkakas Menanggalkan semua menggunakan remote control
Lain plug dari soket

Areal TV Cabut dari soket TV Jika perlu pasangkan pemerangkap

petir
Gas Menanggalkan kepala Asingkan kepala gas dari silinder
Memasak gas dari silinder
LPG
Peti Ais Tutup – OFF Jika perlu dipasangkan sepanjang
tanggalakan plug dari tempoh percutian adakan pemutus
soket “Kosong dan bekalan berasingan
Bersihkan”.
Suis Utama Tutup – OFF Jika perlu pastikan pemutus litar
berfungsi dengan baik
Lampu Tutup – OFF Jika perlu gunakan “Auto Timer”
elakkan lampu mentol.
Kereta Tanggalkan kepala Jauhkan bahan mudah bakar dari
bateri tempat letak kereta. 70
 Perkara Tindakan Yang Perlu Langkah Keselamatan Senarai
Semak
Akuarium Letakkan pam diatas Jauhkan dari dinding, langsir dan
penutup akuarium: jika bahan mudah bakar adakan pemutus
terbakar pam akan litar berasingan
terjatuh kedalam air
bahagian akuarium
Jiran Maklumkan kepada jiran Tinggalkan satu kunci bagi pintu
masuk utama berikan no telifon
percutian anda
Kipas Tutup – OFF tanggalkan Pastikan tidak berfungsi sebelum
(Siling/dindin plug dari soket keluar
g/berdiri)
Penghawa Tutup – OFF tanggalkan Jika perlu adakan “Auto Timer”
Dingin plug dari soket

Peralatan Pastikan semua bentuk Pastikan semua bentuk punca api

Sembahyang punca api telah dipadamkan
Puntung dipadamkan sepenuhnya
Rokok, Ubat sebelum meninggalkan
Nyamuk, Lilin Bilik
71
ALAT PEMADAM API
(APA)

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 72

 KENAPA IANYA PENTING

MAMPU MEMBANTU MENYELAMATKAN NYAWA DAN

HARTA BENDA DENGAN PEMADAMAN KEBAKARAN
DI PERINGKAT AWALAN.

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 73

 KELAS – KELAS API
• TERDAPAT EMPAT JENIS KELAS API IAITU KELAS
A(PEPEJAL), KELAS B(CECAIR), KELAS C(GAS) DAN
KELAS D(LOGAM).
• SEMUA NYA MEMPUNYAI CIRI – CIRI PEMADAMAN YANG
BERBEZA.
• KEBAKARAN LOGAM JARANG BERLAKU KERANA
MEMERLUKAN HABA YANG TINGGI UNTUK PEMBAKARAN
(UNCOMMON FIRE).

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 74

 JADUAL KELAS – KELAS API

KELAS API JENIS BAHAN JENIS PEMADAM

API
KELAS ‘A’ API KAYU, KERTAS, KAIN AIR, DEBU KERING
PEPEJAL DLL
KELAS ‘B’ API MINYAK, CAT, VARNISH, BUIH, DEBU
CECAIR PLASTIK DLL KERING, CO2

KELAS ‘C’ API GAS BUTANA, GAS DEBU KERING CO2

GAS ACETYLENE DLL
KELAS ‘D’ API LOGAM POTASSIUM, DEBU KERING
LOGAM LOGAM SODIUM,
LOGAM KALSIUM DAN
LOGAM MAGNESIUM
75
 ALAT PEMADAM API JENIS (ABC)

• BIASANYA DIPERBUAT DARIPADA SODIUM

BIKARBONATE.
• TERBUKTI SELAMAT.
• UNTUK KELAS A,B DAN C.
• BERWARNA BIRU.

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 76

 CONTOH ALAT PEMADAM
API JENIS DEBU KERING

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 77

 ALAT PEMADAM API JENIS CO2

• DIPERBUAT DARIPADA KARBON DIOKSIDA.

• AGEN PEMADAM YANG BERSIH.
• TIDAK MEROSAKKAN KOMPONEN ELEKTRIK.
• BERWARNA HITAM.

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 78

 TEKNIK – TEKNIK MELAWAN
KEBAKARAN
• MEMASTIKAN KESELAMATAN DIRI DAN ORANG LAIN
TERJAMIN.
• MEMASTIKAN PENGHUNI TELAH KELUAR DARIPADA
BANGUNAN
• PASUKAN JBPM TELAH DIHUBUNGI.
• MEMASTIKAN SAIZ API MASIH KECIL DAN BELUM MEREBAK.
• MEMASTIKAN PARAS ASAP TIDAK MENJEJASKAN
PERNAFASAN DAN MENGABURKAN PANDANGAN.
• MEMASTIKAN TEKNIK PEMADAMAN DENGAN
MEMBELAKANGKAN JALAN PELEPASAN.
79
 DIMANAKAH ALAT PEMADAM API
SESUAI DITEMPATKAN
• MUDAH DILIHAT.
• MUDAH DICAPAI.
• TEMPAT YANG BERISIKO TINGGI BERLAKUNYA
KEBAKARAN.
• LALUAN KELUAR.

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 80

BAGAIMANA MENGGUNAKAN
ALAT PEMADAM API?

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 81

P – PULL (CABUT PIN).
A – AIM (HALAKAN NOZLE KE PANGKAL API
(BASE)).
S – SQUEEZE (TEKAN TUIL (LEVER)).
S – SWEEP (LAYANGKAN NOZLE KEKIRI DAN
KEKANAN)

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 82

APA YANG ANDA PERLU TAHU
SEBELUM MEMBELI ALAT
PEMADAM API?

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 83

• PASTIKAN MENDAPAT MAKLUMAT YANG LENGKAP
DARIPADA PEMBEKAL MENGENAI CARA PEMAKAIAN
PEMASANGAN DAN PENYELENGGARAAN.
• HUBUNGI JBPM UNTUK MENDAPATKAN KEPASTIAN.
• PASTIKAN MEMPUNYAI TANDA SIRIM.

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 84

 ALAT PEMADAM API ADALAH PENTING SEBAGAI
LANGKAH AWAL MENANGANI KEBAKARAN SEBELUM
IANYA MEREBAK. “INGATLAH (APA) AMAT PENTING
AGAR ANDA DAPAT MEMBUNUH API SEBELUM API
MEBUNUH ANDA”.

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 85

TALIAN HAYAT ANDA !!!

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 86

 CARA PANGGILAN
• DATANG SENDIRI KE BALAI BOMBA YANG
BERHAMPIRAN UNTUK MELAPORKAN
KEJADIAN.
• TELEFON MENGHUBUNGI TALIAN TERUS
KECEMASAN BOMBA “999” DENGAN SEGERA.

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 87

 TATACARA PANGGILAN

• TERANGKAN JENIS KEBAKARAN ATAU

KECEMASAN SEBENAR.
• ALAMAT LOKASI TEMPAT KEJADIAN.
• BAGI MEMUDAHKAN PASUKAN JBPM TANDAKAN
KAWASAN TEMPAT KEJADIAN.
• BERI NAMA, NO TELIFON PEMANGGIL, ALAMAT,
DAN JANGAN MELETAKKAN TELEFON SEHINGGA
DIBERITAHU OLEH PETUGAS.
Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 88
 ANDA DINASIHATKAN MENGAWASI TINGKAH
LAKU ANAK- ANAK DIDIKAN ANDA SUPAYA TIDAK
MELAKUKAN KESALAHAN DENGAN MELAKUKAN
PANGGILAN PALSU KEPADA JABATAN INI
DENGAN TUJUAN UNTUK KEPENTINGAN DIRI DAN
MASYARAKAT IA BUKAN SAHAJA MENJADI
PUNCA KELEWATAN UNTUK KE TEMPAT
KEJADIAN MALAHAN MENJEJASKAN MORAL
PETUGAS DI BILIK KAWALAN BOMBA

Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 89

 TERIMA KASIH

Drp:
Bhg. Latihan, PBK II Razali bin
Ismail
Jabatan Bomba dan Penyelamat,
Muar.
Jabatan Bomba Dan Penyelamat Malaysia 90