DİNLEYİŞ SESBİLİM

GÖREVSEL SESBİLİM

Zehra YILDIZ.
20110904062
DİNLEYİŞ SES BİLİMİ
Bugün dinleyiş ses bilimi , ses
biliminin bir dalı olarak
benimsenmektedir.
Dinleyiş ses bilimi :

 Dil seslerinin duyulmasını

sağlayan duyma organlarımızın
yapısı ,
 İşleyişi,
 Duyma işleminin
gerçekleşmesiyle uğraşır.
 İnsanlar arasındaki sesli bildirişme bir
konuşan bir dinleyen birde ikisi arasında
anlaşmayı sağlayan araçla (dil) ile
gerçekleşir.

 Beyinden bir komut verilir. Konuşma

organlarınca dil seslerine dönüştürülür.
Ve açığa vurulur.

 Daha sonra dinleyenin işitme organları

aracılığıyla beyne ulaşır.

Ve orada çözümlenerek konuşanın

açıklamak istediği düşünce belirmiş olur .
 DUYMAYI SAĞLAYAN ORGANIMIZ :
KULAK
3 bölümden oluşur.
Bunlar :

 Dış Kulak
 Orta Kulak
 İç Kulak
KULAĞIN BÖLÜMLERİ
Dış Kulak Orta Kulak İç Kulak
 İçi hava dolu  Karmaşık bir
 Kulak kepçesi kulak küçük bir yapıya sahiptir.
yolu ve kulak zarından odacıktır.  Kulağın en duyarlı
meydana gelir. ve en önemli
 Kulak kepçesi: Ses  Odacık östaki bölümüdür.
dalgalarını borusu ile  Salyangoz ve
toplayarak kulak yutağa açılır. yarım daire
yoluna iletir. kanallarından
 İçinde kulak oluşur.
 Kulak yolu : Kulak zarından  Salyangoz kabuğu
kepçesini orta alınan kıvrılmış olan
kulağa bağlar. titreşimleri iç kısımda işitme
Tınlatıcı kulağa ileten sinirleri bulunur.
görevindedir. üç kemikten  Yarım daire
oluşmuş bir kanallarının ise
 Kulak zarı: kemik köprü işitmeyle bir ilgisi
Titreşerek ses bulunur. yoktur. Dengemizi
dalgalarını orta (Çekiç, sağlamada
kulağa iletir. örs,üzengi .) yardımcı olur.
 İŞİTME NASIL GERÇEKLEŞİR ?
Üç aşamada gerçekleştiği
kabul edilir.
I. Önce ses dalgaları
alınır.

II. Bunlar duyma

sinirleriyle beyne
iletilen imlere
dönüştürülür.

III. Son olarak da bu imler

beyne ulaştırılır.
İşitme Olayının Aşamaları :

Ses Oval Deliz

Dalgaları Pencere (Sıvı)

Kulak
Üzengi Salyangoz İşitme Olayı
Kepçesi

Beynin
Kulak Yolu Örs Korti Organı İşitme Duyu
Merkezi

İşitme Duyu İşitme Duyu

Kulak Zarı Çekiç
Hücreleri Sinirleri
 Karmaşık bir yapısı olan işitme işinin ayrıntısı
bütünüyle aydınlanmış değildir.

 İşitme siniriyle beyne iletilen uyarıların , beyinde

tanınması ve bilinen ses bileşimleriyle eşleştirilmesi
gereklidir.

 Özensiz söylenmiş akustik açıdan bulanık bir

sözcüğün anlaşılabilmesi ancak metin içerisindeki
birlikte bulunduğu sözcüklerle gerçekleşir .

Çünkü; dinleyen sözcükleri değil, söyleneni tümüyle

kavramaktadır.
 Anlamlı sözcük ve söz bileşimlerinin anlaşılması,
anlamsız ve tek başına olanlardan çok daha
kolaydır.
 GÖREVSEL SESBİLİM (FONOLOJİ)
 Geçmişi çok eskilere dayanan sesbiliminin
yanında doğmuştur.

 Konuları bakımından onunla yakından ilişkili olup

oldukça yeni sayılabilecek bir araştırma alanıdır.
Bu alan ;
 İnsan dilinin seslerini çeşitli fiziksel nitelikleriyle
değil, yalnızca, dil dediğimiz dizge içinde
yükledikleri görevler açısından ele alır .

 Seslerin görev ve sıralanışıyla ilgilenir.

« SES BİRİM « KAVRAMI
Konuşma organının belirli hareketleri
ile oluşan ve belli bir biçimde
sıralanarak aynı dili konuşanlar
arasında bir kavramın ifadesi için
kullanılan kelimeleri oluşturan anlam
ayırt edici sestir.

Örnek :
• Kuyu
• Kuzu
• Kutu
Sözcüklerinde /y/ , /z/ , /t/ sesleri
dışındaki sesler aynıdır.

Bu ses bileşimlerini birbirinden

bütünüyle ayıran, ayrı anlamlar veren
sözcükler haline sokan /y/,/z/, /t/ ses
birimlerdir.