INTELIGENTNI TUTORSKI SISTEMI KAO SASTAVNI

ELEMENT NOVE GENERACIJE SISTEMA ELEKTRONSKOG

OBRAZOVANJA

Doc. Dr Siniša Tomić

UVOD

Ne ograničavajte djecu na sopstveno učenje

jer oni su rođeni u drugom vremenu

Kineska poslovica

Nove generacije studenata odrastaju u vremenu intenzivnog razvoja i

prisutnosti informacionih tehnologija u svim porama njihovih života.
Zato lako i sasvim prirodno prihvataju inovativne obrazovne koncepte
digitalnog doba. To je proces koji je nezaustavljiv i koji u svijetu
neminovno ide uzlaznom linijom.
POTREBA ZA UNAPREĐENJEM ELEKTRONSKOG
OBRAZOVANJA

• Danas većina sistema elektronskog učenja omogućuju

korisnicima da kreiraju, organizuju i koriste računarom
oblikovane nastavne sadržaje.
• Postoji realna opasnost da će preskočiti pojedine elemente
nastavnog sadržaja ili da će učiti prelagane ili preteške
sadržaje.
POTREBA ZA UNAPREĐENJEM ELEKTRONSKOG
OBRAZOVANJA

• Neophodno obezbijediti da sistemi e-učenja vode studente

kroz procese učenja, vodeći računa o znanju i potrebama
pojedinca, čime se učenje personalizuje.
• Inteligentni sistemi se prilagođavaju pojedincu, umjesto da se
pojedinac prilagođava sistemu.
• Zato je potrebno proširiti funkcionalnosti postojećih LMS-ova
uvođenjem adaptivnih, usko specijalizovanih inteligentnih
sistema namijenjenih personalizaciji učenja, koji se nazivaju
Inteligentni tutorski sistemi...
UVOĐENJE VJEŠTAČKE INTELIGENCIJE U
ELEKTRONSKO OBRAZOVANJE

• Uvođenjem vještačke inteligencije u elektronsko obrazovanje

nastavni materijali postaju zanimljiviji, interaktivniji i korisniji.
• Zato je bitno postojeće sisteme elektronskog obrazovanja
dizati na novi nivo, koji vremenom mogu prerasti u
inteligentne informacione sisteme elektronskog obrazovanja.
• Ova rješenja se trebaju primarno implementirati u LMS
zatvorene sisteme za upravljanje i isporuku nastavnih
sadržaja, jer studentima predstavljaju najbitniji resurs za
učenje i od njih imaju najviša očekivanja.
VJEŠTAČKA INTELIGENCIJA

• Gledajući jednostavno, vještačka inteligencija je studija o

pravljenju mašina koje ispoljavaju ljudske kvalitete uključujući
i sposobnost rezonovanja (Latinović, 2006)

Druge definicije:
• Vještačka inteligencija je naučna oblast u kojoj se izučavaju
izračunavanja da bi se izračunavanjem omogućila percepcija,
rezonovanje i činjenje.
• Vještačka inteligencija je naučna oblast u kojoj se istražuje
kako da se naprave računari koji bi uspješno radili stvari koje
u ovom momentu rade bolje ljudi.
TJURINGOV TEST

• Alan Tjuring, čuveni matematičar i

kriptoanalitičar, pionir vještačke inteligencije, prvi
je matematičku logiku primjenio na mašini.
• Nijedan računar do danas nije prošao “Igru
imitacije“.
INTELIGENTNI TUTORSKI SISTEMI

• Potrebno proširiti funkcionalnosti postojećih LMS-ova

uvođenjem adaptivnih, usko specijalizovanih inteligentnih
sistema namijenjenih personalizaciji učenja - InteligentniH
tutorski sistema.
• ITS personalizovano kreiraju i dostavljaju kurseve i
obezbjeđuju interakciju i potrebnu podršku studentu
• Visoki troškovi implementacije
• Vrijeme
INTELIGENTNI TUTORSKI SISTEMI

• Inteligentni tutorski sistemi vrše dinamičko prilagođavanje

procesa učenja prema pojedincu.
• Tako gledano, inteligencija tutorskog sistema bi se mogla
mjeriti dinamičkom prilagodbom sistema prema korisniku.
• Tada ITS postaje lični “računarski profesor“ pred kojim student
ne krije svoje neznanje i sa kojim “prirodno“ komunicira.
INTELIGENTNI TUTORSKI SISTEMI

• Studentski interfejs i okruženje

nastavnog procesa predstavljaju
modul komunikacije student-ITS.
• Područno znanje (ekspertni
modul) je modul znanja sa kojim
student komunicira tokom
procesa učenja.
• Tutorsko znanje - modul koji
simulira “živog“ profesora
• Znanje studenta - dinamički
modul koji prati nivo znanja
studenta i pažljivo vodi
dijagnostiku znanja.
Građa inteligentnog tutorskog sistema
INTELIGENTNI TUTORSKI SISTEMI

Novi koncept inteligentnih sistema elektronskog učenja korišćenjem

metoda vještačke inteligencije mora obezbijediti inteligentnu
dvosmjernu komunikaciju između inteligentnog sistema tutorskog
učenja i studenta.
Prema ovom konceptu, sistem elektronskog učenja sadrži inteligentne
metode za analizu, evaluaciju, procjenu znanja i vještina korisnika,
kao i kontrolu procesa e-učenja, nadzor i optimizaciju.
ZAKLJUČAK

• Uvođenjem vještačke inteligencije u elektronsko obrazovanje

nastavni materijali postaju zanimljiviji, interaktivniji i korisniji.
• Zato je bitno postojeće sisteme elektronskog obrazovanja
dizati na novi nivo, koji vremenom mogu prerasti u
inteligentne informacione sisteme elektronskog obrazovanja.
• Ova rješenja se trebaju primarno implementirati u LMS
zatvorene sisteme za upravljanje i isporuku nastavnih
sadržaja, jer studentima predstavljaju najbitniji resurs za
učenje i od njih imaju najviša očekivanja.
ZAKLJUČAK

• Ukoliko ionako narušeno poslijeratno visoko obrazovanje

Bosne i Hercegovine i Republike Srpske ne prihvati ove
procese i pri tome ne obezbijedi adekvatnu materijalnu,
tehničku i logističku podršku potrebnu za implementaciju
novih obrazovnih koncepata 21. vijeka zasnovanih na
digitalnim tehnologijama, gotovo sigurno će se negativna
razlika kvaliteta visokog obrazovanja u odnosu na evropske
obrazovne centre još više uvećati, a znanja naših studenata
postati još nekonkurentnija.
• U prilog ovoj tezi idu različita istraživanja koja većinu
visokoobrazovnih ustanova Bosne i Hercegovine i Republike
Srpske pozicioniraju na dno evropske obrazovne ljestvice i ta
razlika se svakodnevno povećava.
H5P je projekat zajednice licenciran pod MIT licencom. Predstavlja open-source content collaboration
framework baziran na JavaScript-u, kreiran sa ciljem da svima omogući jednostavno kreiranje
interaktivnih HTML5 sadržaja, kao što su interaktivni video sadržaji, interaktivne prezentacije, kvizovi i još
mnogo više. Naziv „H5P“ predstavlja skraćenicu od „HTML5 Package“. Ovaj framework se, pomoću
modula, trenutno može integrisati u sljedeće sisteme: Drupal CMS, Wordpress CMS, Moodle LMS
Tipovi sadržaja: Kurs, interaktivni sadržaji, povezivanje pojmova, pisani
odgovori, višestruki izbor, kreiranje kviza, gradacija odgovora, True/False …
Baza pitanja – Postavljanje filtera
(odabir tipa pitanja)
Interfejs za kreiranje testa (određuju
se sve funkcionalnosti testa)
BAZA INTERAKTIVNIH PITANJA
KREIRANJE JEDNOG
INTERAKTIVNOG PITANJA
AUTOMATSKO KREIRANJE TESTA
PREMA KATEGORIJI I POSTAVLJENIM
TEŽINSKIM FAKTOROM PITANJA