ORTOGRAPIYANG FILIPINO

MGA LAYUNIN

LAYUNIN LAYUNIN LAYUNIN

1 2 3
Mailahad Maisa-isa Maiibigay
ang uri ng ang mga kahulugan
palabaybay gabay ang pantig
an at mga tungo sa at
tuntunin ortograpiya pagpapanti
nito. ng Filipino g
MGA TUNTUNIN SA
PAGBABAYBAY

PAGBIGKA
S NA
PABAYBAY
Ang pabigkas o
pasalitang pagbaybay sa
filipino ay patitik at
hindi papantig
Aganon
=/ey-gi-ay-en-o-en/
Bato
=/bi-ey-ti-o/
HALIMBAW
Ipis
A
=/ay-pi-ay-es/
Fe(iron)
=/ef-i/
Simbolong
Lb(pound) pang-agham
HALIMBAW
=/el-bi/ at
A sipnayan
a = /ey/
ba=/bi-ey/ HALIMBAW
PANTIG
SALITA
Ka=/key-ey/ A
ISELCO
=/kapital ay-
kapital es-
kapital e- INISYAL
HALIMBAW
PANTIG
SALITA
kapital el- A
kapital si-
kapital o/
 Bb.
(binibini) DAGLAT
AKRONIM
INISYAL
HALIMBAW
PANTIG
SALITA
=/kapital bi-bi/ A
 PASULAT N A PABAYBA
Y
Mananatili sa pagsulat at pagbasa ng
mga karaniwang salita ang isa-sa-isang
tumbasan ng letra at makabuluhang
tunog na ang ibig sabihin, isa lamang
ang tunog sa pagbigkas ng bawat
letrakapag naging bahagi ng
karaniwang salita
 SA PAGSULAT NG
PAGSULAT
NA PABAYBAY KATUTUBO AT HIRAM NA
SALITA NA NAASIMILA
A NA SA SISTEMANG
PANGBAYBAY SA
FILIPINO AY SUSUNOD
NA RIN SA KUNG ANO
ANG BIGKAS AY SYANG
SULAT AT KUNG ANO
ANG SULAT AY SYANG
 ANG DAGDAG NA
PAGSULAT
NA PABAYBAY WALONG LETRA
1.)PANTANGING
B NGALAN

TAO
ROWENA
LUGAR
ALICIA
 ANG DAGDAG NA
PAGSULAT
NA PABAYBAY WALONG LETRA
2.)SALITANG
B KATUTUBO MULA SA
IBANG WIKA SA
PILIPINAS

HADJI(LALAKING
MUSLIM NA NAKAPUNTA
SA MECCA)
 PANUMBAS SA MGA HIRAM NA
SALITA
Pinababagal ng 1987 patnubay sa mga Ispeling
ang leksikal na eleborasyon ng
Filipino.Nililimitan nito ang panghihiram ng mga
salita dahil sa paghihigpit sa paggamit na walong
letra(c,f,j,n,q,v,x,z)doon lamang saa mga
sumusunod;
-pantanging ngalan
-salitang katutubo mula sa ibang wika sa
pilipinas
 PANUMBAS SA MGA HIRAM NA
SALITA
-salitang hindi konsistent ang ispeling o
malayo ang ispeling sa pagbigkas na kapag
binaybay ang orihinal na ispeling nito.
-salitang pang-agham at teknikal
-simnbolong pang-agham

kung kaya’t napapanahon lamang ang

pagrebisa sa mga tunutnin sa ispeling.
 PANUMBAS SA MGA HIRAM NA
SALITA
May mahalagang kraytirya para matamo ang
episyenteng sistema ng ispeling:

1.Kasimplehan at ekonomiya na kaugnay ng isa-

isang tumbasan ng tunog at letra, at

2.fleksibilidad ang pagtangap ng mga

linggwistikong pagbabago dahil sa kontak ng mga
wika.
 PANUMBAS SA MGA HIRAM NA
SALITA
Sa paghanap ng panumbas sa mga salita buhat sa
mga wikang ingles, maaring sundin ang mga
sumusunod na paraan:
a.)leksikon ng kasalukuyang Filipino.
Halimbawa na salita filipino
rule tuntunin
ability kakayahan
east silangan
 PANUMBAS SA MGA HIRAM NA
SALITA
B.)Paggamit ng mga salita mula sa ibang
katutubong wika ng bansa.
hiram na salita filipino
Imagery haraya(tagalog)
Husband bana(hiligaynon)
 PANUMBAS SA MGA HIRAM NA
SALITA
C.) Bigkasin sa orihinal na anyo ang hiniram na
salita mula sa kastila,ingles, at iba pang wikang
banyaga, at saka baybayin sa Filipino.

Kastila filipino
Cheque tseke
Ingles
commercial komersyal
 PANUMBAS SA MGA HIRAM NA
SALITA
D.)kung walang katumbas sa kastila o kung
mayroon man ay maaring hindi naunawaan ng
nakakarami, hinihiram nang tuwiran ang
katawagang ingles at binabaybay ito ayon sa
sumusunod na paraan
Kung walang konsistent ang babay na
salita,hiramin ito ng walang pagbabago

Kung walang konsistent ang babay na

salita,hiramin ito at baybayin nang konsistent,
ayon sa simulain kung ano ang bigkas ay syang
sulat at kung ano ang sulat ay syang basa.

May mga salita sa ingles o sa iba pang

banyagang salita na lubhang di konsistent ang
ispeling o lubhang malayo ang ispeling o sa
bikas na:
• A.) Maaring hayaan na muna sa orihinal na
anyo o panatilihin ang ispeling sapagkat kapag
binaybay ayon sa alpabetong Filipino ay hindi
na mababakas ang orihinal na ispeling nito
halimbawa
sandwich
hotdog
 Malinaw ang mga lapit sa panghihiram. Gayunpaman, sa
pagpili ng salitang gagamitin isaalang-alang din ang mga
sumusunod

katiyakan sa prestihiyo ng
kaangkupan kahulugan ng salita
ng salita salita

A B A
Makabagong Alpabetong Filipino
 Mga tiyak na tuntunin sa gamit ng
walong(8) dagdag na letra
A. Letrang C
1. panatilihin ang letrang C kung ang salita ay hiniram sa
orihinal na anyo.

Halimbawa:
Calculus
Chlorophyll
Carbohydrates
2. Palitan ng letrang C sa letrang S kung ang tunog ay /s/
at ng letrang K kung ang tunog ay /k/ kapag binabaybay
sa Filipino ang hiram na salitang may letrang C.

Halimbawa:
Participant = partisipant
Central = sentral
Card = kard
B. Letrang F
Gamitin ang letrang F para sa tunog /f/ sa mga hiram na
salita.

Halimbawa:
Tofu
Foto
French Fries
futbol
C. Letrang J
Gamitin ang letrang J para sa tunog na /j/ sa mga hiram
na salita.

Halimbawa:
Jam
Jacket
Sabjek
Objek
D. Letrang n(enye)
1. Panatilihin ang letrang N kung ang salita ay hiram
sa orihinal na anyo.

Halimbawa:
El Nino
Mlacanang
Nino
D. Letrang n(enye)
2. palitan ng letrang N ng mga letrang NY kapag binaybay
sa Filipino ang hiram na salitang N.

Halimbawa:
Pina = pinya
Carinosa = Karinyosa
Banera = banyera
E. Letrang Q
1. Panatilihin ang letrang Q kung ang salita ay hiniram sa
orihinal na anyo.

Halimbawa:
Quo vadis
Quantum
Opaque
E. Letrang Q
2. Palitan ng letrang Q ng letrang KW kung ang tunog
ay /kw/ at ng letrang K kung ang tunog ay /k/ kapag
binaybay sa Filipino ang hiram na salitang may letrang Q.

Halimbawa:
Quarter = kwarter
Quorum = korum
Querida = kerida
F. Letrang V
Gamitin ang letrang V para sa tunog na /v/ sa mga hiram
na salita.

Halimbawa:
Verbatim
Varayti
Video
Vertebrate
G. Letrang X
1. Panatilihin ang letrang X kung ang salita ay hiram sa
orihinal na anyo.

Halimbawa:
Axiom
Xylem
Exodus
G. Letrang X
2. Palitang ang letang X ng letrang KS kung ang tunog ay /ks/
kapag binaybay sa Filipino ang hiram na salitang may letrang
X.

Halimbawa:
Experimental = eksperimental
Taxonomy = Taksonomi
Exam = eksam
H. Letrang Z
Gamitin ang letrang Z para sa tunog /z/ sa mga hiram na
salita.

Halimbawa:
Zebra
Zinc
Zoo
Bazaar
Magazine
 PANTIG AT
PAGPAPANTIGA
N
1. Pantig
Ang pantig ay isang saltik ng dila o walang antalang bugso
ng tinig sa pagbigkas ng salita.

Halimbawa:
A-ko Sam-bot
I-i-wan mang-ya-ya-ri
It-log ma-a-a-ri
2. Kayarian ng Pantig
Ang pagtukoy sa pantig, gayundin sa kayarian nito, ay sa
pamamagitan ng paggamit ng simbolong K para sa katinig at P
para sa patinig .

Halimbawa:
Kayarian Halimbawa
P u-pa
KP ma-li
PK is-da
Kayarian Halimbawa
KPK han-da
KKP pri-to
PKK eks-per-to
KKPK plant-sa
KPKK trans-por-ta-syon
KPKK shorts
3. Paraan ng Pagpapantig
Ang Pagpapantig ay paraan ng pagbaha-bahagi ng
salita sa mga pantig.
a. kapag may magkasunod na dalawa o higit pang patinig
sa posisyong inisyal, midyal, at final na salita, ito ay
hiwalay na mga pantig.

Halimbawa:
Aalis a-a-lis
Maaga ma-a-ga
Totoo to-to-o
b. Kapag may dalawang magkaibang katinig na
magkasunod sa loob ng isang salita, una ay kasama sa
patinig na sinusundan, at ang pangalawa ay sa patinig na
kasunod.

Halimbawa:
Buksan buk-san
Pinto pin-to
Sobre sob-re
Kopya kop-ya
c. Kapag may tatlo o higit pang magkakaibang katinig na
magkasunod sa loob ng isang salita, ang unang dalawa ay
kasama sa patinig na sinusundan at ang huli ay sa patinig
na kasunod.

Halimbawa:
Eksperimento eks-pe-ri-men-to
Transkripsiyon trans-krip-siyon
d. Kapag ang una sa tatlong magkaskasunosd na katinig
ay m o n at ang kasunod na dalawa ay alinman sa bl, br,
pl, tr ang unang katinig (m o n) sa sinusundang patinig ay
kasama at ang huling dalawa ay susunod sa patinig.

Halimbawa:
Asembleya a-sem-ble-ya
Alambre a-lam-bre
Balandra ba-lan-dra
e. Kapag may apat na magkakasunud-sunod na katinig sa
lob ng isang salita, ang unang dalawang katinig ay kasama
sa patinig na sinusundan at ang huling dalawa ay sa
patinig na kasunod.

Halimbawa:
Esktradisyon esk-tra-dis-yon
Eksklusibo eks-klu-si-bo
4. Pag-uulit ng Pantig
a. Kapag ang unang tunog ng salitang ugat o batayang
salita ay patinig, ang patinig lamang ang inuulit.

Halimbawa:
A-lis a-a-lis
Am-bom a-am-bon
Ang tuntunin ding ito ang sinusunod kahit may unlapi ang
salita.

Halimbawa:
Mag-a-lis mag-a-a-lis
Umam-bon uma-am-bon
Umeks-tra u-me-eks-tra
b. kung ang unang pantig ng salitang ugat ay nagsisimula
sa KP(Katinig-Patinig), ang katinig at ang kasunod na
patinig lamang ang inuulit.

Halimbaa:
Ba-sa ba-ba-sa mag-ba-ba-sa
La-kadla-la-kad ni-la-la-kad
Tak-bota-tak-bo nag-ta-tak-bo
Nars mag-na-nars
c. Kung ang unang pantig ng salitang ugat ay may
KK(Klaster ng Katinig) na kayarian, dalawang paraan ang
maaaring gamitin.

1. Inuulit lamang ang unang katinig at patinig.

Halimbawa:
Piso pi-pi-so
sampu sa-sam-pu
2. Inuulit ang klaster na katinig, kasama ang patinig.

Halimbawa:
Plan-tsa pla-plan-tsa-hin
Pri-to pri-pri-tu-hin
Kwen-to kwe-kwen-tu-han
MARAMING
SALAMAT