‫بسم اهلل الرحمن الرحيم‬

‫د سيمينار تاالر تهراغلو استادانو ‪،‬‬

‫محصلينو او ګ رانو ميلمنو‬
‫په خيرراغلی هر کلهراشی‬
‫اسالم عليکم ورحمة الله‬
‫وبرکاته‬
 ‫د عبدالخالق سادات‬
‫سيمينار ته ښه راغالست‬
 ‫د حشراتو په وړاندې د ځنګلونو ساتنه‬
‫حشرات د ځنګل د تخريب کوونکو څخه يو دي حشراتو تخريب د نباتاتو د ژوند کوم‬
‫خاص ي مرحلي پورې نش ي محدود کيدلی يعنې د تخ م د تيغوهني څخه تر حاصل‬
‫ورکوني پوري په ټولو پړاونو کې خپل زيانونه نباتاتو ته غورځول شي حتی د تخمونو‬
‫د جمع کولو څخه د مخه هم کولی شي چې په تخمونو باندې هم يرغل وکړي لکه‬
‫سيږي او شويرک‪.‬‬
‫حتی په نرسيګانو کې بزغلی او انتقال شوي نيالګي کېدای شي چې د پاڼو خوړنګو‬
‫حشرو په واسطه تر بريد الندې راشي‪.‬‬
 ‫وقايوي مقايسونه‬
‫‪۱‬ـ وقايوي مقايس ونه هغ ه دي کوم چ ې د نباتات و ده د زخمونو‬
‫مخنيوی پري کيږي‪.‬‬
‫‪۲‬ـ په هغه حالت کې چې زخمونه د حشراتو په وسيله رامنځته‬
‫شوي وي‪ ،‬بايد يوداسې تخنيک وکاروو چې ټول افت په بشپړ ډول‬
‫له منځه يوسي‪.‬‬
‫‪۳‬ـ وقايوي مقايس ونه د همدې لپاره کارول کېږ ي ترڅ و پ ه هغه‬
‫حالت کې چې د حشراتو په وسيله زخمونه رامنځته شوي وکارول‬
‫شي او د حشراتو د زيان مخنيوی پري وشي‪.‬‬
‫‪۴‬ـ وقايوي مقايسونه موخه داده چې حشراتو نوعو شمير دومره‬
‫ټيټ شي ترڅو د ډېر زيان المل نشي‪.‬‬
 ‫سلويکلچري کنټ رول‬
‫پـه سـلويکلچر ک ټن رول بايـد هغـه طريقـي او تخنيکونـه بايـد وکارول شـي کوم چې‬
‫يواځ ي د حشراتو تکثر يا ډ یريدنه کنترولوي دغه طريقي عبارت دي له ‪:‬‬
‫ب‪ :‬کرنيزونباتاتو ترکيب‬ ‫الف‪ :‬د نوعي ټ اکنه‬
‫ګ‬
‫د‪ :‬د بيا احيا کوونکي ساحي اندازه‬ ‫ج‪ :‬رن ړ ي کوونه‬
‫هـ ‪ :‬د بيا احيا کوونکۍ طريقه‬
 ‫بيولوژيکي کنترول‬

‫هغه طریقه چې پکې طبعي د ښمنان کارول کيږي‪ .‬او دوه طريقو‬
‫څخه تشکيل شوي‪.‬‬
‫‪ .1‬پرازيتون ه او ښکاريات و تولي د او ازادول چ ې زيان رسونکو‬
‫حشراتو باندې تغذيه کوي‪.‬‬
‫‪ .2‬د نوو نوعو مغرقي يا معين کوربه نوعو له منځه وړلو په وسيله‬
 ‫بيولوژيکي کنټرول له نظره په يوه ځنګل کې نباتات په الندې‬
‫ډولونو صنف بندې کيږي‬
‫‪۱‬ـ هغه نباتات چې حشراتو مالتړ کوي کو چې اصلي نبات د افاتو پرازيتونو‬
‫متناوب کوربه دي‪.‬‬
‫‪۲‬ـ هغه نباتات چې ښکارياتو لپاره خواړه دي چې دغه ښکاريان هم په خپل‬
‫وارسره په افاتو باندې خپله تغذيه کوي‪.‬‬
‫‪۳‬ـ هغه نباتات چې حشره خوړونکي مرغانو لپاره د اوسيدو ځای برابريو‬
‫چې دوي هم په خپل وارسره په حشراتو باندې تغذيه کوي‪.‬‬
‫‪۴‬ـ هغه نباتات چې د حشراتو څخه تغذيه کوونکو لپاره متناوب خواړه دي‪.‬‬
‫‪۵‬ـ هغه نباتات چې نه افات او نه هم پرازيتونه او ښکاريانو لپاره مفيد دی‬
‫پاملرنه ‪ :‬بايد په ځنګل کې دغو نباتاتو په ويشنه کې او ډيرولو کې په کافي‬
‫اندازه بايد پاملرنه ترسره شي‪.‬‬
 ‫ميخانيکي کنترول‬

‫پـه ميخانيکـي کنترول کـې د حشراتـو د شميـر کنترول په‬

‫الندې طريقو سره ترسره کېږي‬
‫الف‪ :‬د الس په وسيله ټ ولونه او له منځ ه ړو نه‬
‫ب‪ :‬تلک استعمالول‬
‫ګ‬
‫ج‪ :‬حشراتو ه ۍ اچونې څخه مخنيوی کول‬
 ‫ي‬
‫قيـرطـ‬ ‫لکـ‬
‫وـرتـن‬ ‫تواـحرـشـدـ‬ ‫دـ‬
‫ګ‬
‫د حشراتو کنترول خاصي طريقي لري چې په ځ ن ل کې ترسره کېږي چې پ‬
‫الندې ډ ول دي‪:‬‬
‫ګ‬
‫‪۱‬ـ تخـم پـه بسـترونو ‪،‬حشراتـو ه يـو غومبسـو او چينجـو د يوځ ای کېدنـې په‬
‫وخت کې د الس په وسيله ټ ولونه او له منځ ه ړو نه‬
‫‪۲‬ـ تلکونـو پـه وسـيله غومبسـو نيول چـې پـه نرسـري ګ انـو کـې پـه ځ مکـه کـې يو‬
‫ډ ول خاص لوښـي يـا تلکون خښول کېږـي چـې پـه دې طريقه حشرات نيول‬
‫کېږي‪.‬‬
‫‪۳‬ـ د سوريو ډ کول د اوبو په وسيله چې په دي طريقي سره له منځ ه ځ ي ‪.‬‬
‫‪۴‬ـ هغـو حشراتـو لپاره چـې پـه ونـو کـې پورتـه خيژـي د هغـو لپاره د ونـو پـه تنو‬
‫باندې ګ ريـس يـا سـريښونکی موانعـو يوه ليکـه ج ړو ول ترڅـو د تيريدو پـه وخت‬
‫کې په دې مواردو پوري ونښلي ‪.‬‬
 ‫کيمياوي کنټرول‬

‫پ ه دې طريق ه ک ې د حشرات و لپاره ځانګړي‬

‫کيمياوي ی درمل ي کارول کيږ ي ‪،‬ترڅو د زيان‬
‫رسونکو حشراتو شمير تر کنترول الندې ونيول‬
‫شي‪.‬‬
 ‫ګ‬
‫د ځ ن لـي ونـو ځ ينـي خاصـي حشري او ددې حشراتو د کنترول‬
‫طريقي په الندې ډ ول دي‪:‬‬

‫ګ‬
‫وقايوي مقياسـونو څخـه بايـد د ځ ن ل د کنترولولـو پـه چارو کـې ګ ټ ه‬ ‫‪.1‬‬
‫واخستل شي ‪.‬‬
‫حشراتو ترڅنګ بايد د حشراتو چاپيريال په هکله پوره معلومات ولرو‪.‬‬ ‫‪.2‬‬
‫د حشراتو د ژوند تاريخچه ‪،‬زيان اغيزه او دوي وده د پرازيتونو سره دوي‬ ‫‪.3‬‬
‫داخلي اړ يکې او ښکاريانو سره داخلې اړ يکو په هکله معلومات ولرو‪.‬‬
‫ګ‬
‫د سـتونزي د علمـي حـل کوونـي لپاره اړ يـن دي چـې د ځ ن ل د اساسي‬ ‫‪.4‬‬
‫او عمده حشراتو په هکله معلومات ولرو‪.‬‬
 ‫ګ‬
‫د ځ ن ل د مهمو ونو افات‬
‫هغـه حشرات چـې د نبات پـه پورتنيـو برخـو باندې حيل خوراک‬
‫ترسـره کوي پاڼه خ ړو ونکو‪،‬نودو کمبيم او ل ګر ي باندې خپله تغذيه‬
‫سرته رسوي ‪:‬‬
‫الف‪ :‬په مستقيم ډ ول په پاڼو اونورو برخو باندې خوراک کول‪.‬‬
‫ب‪ :‬يا د پانو انساجو کې سوري ويستل‪.‬‬
 ‫د ځ ګن ل مهمې ونې او د هغوي‬
‫‪۱‬ـ ساج يا ‪ Tectona grandis‬حشرات‬
‫دغه ونه د هند يوت ټر ولو غوره چهارتراش توليدونکي ونه ده چې دا ونه ‪puera Hyblaea‬‬
‫حشري پواسطه ج ړو ول کيږي‪ ،‬او نباتاتو په پورتنيو برخو څخه خوراک کوي‬
‫ک ټن رول يي‪:‬‬
‫بايد ډ یره سـاحه پري ونه کرل شـي يعنـي ‪ ۱۵-۱۶‬هکتارو به اندازه سـاج ونې وکرل‬ ‫‪.1‬‬
‫شي‪.‬‬
‫طبعي نباتاتو څخه بايد د ساج ونې ديوي ليکيی په ډ ول جالشي‪.‬‬ ‫‪.2‬‬
‫بايد د قطار په ډ ول وکرل شی‪.‬‬ ‫‪.3‬‬
 ‫‪Dalbergia‬‬
‫ګ‬
‫‪sisso‬‬ ‫‪:‬‬ ‫شوه‬
‫شوه د هموارو سـيمو يوه ډ یـر مهـم چهارتراش ونـه ده ځ ن لـي سـيمو بلکـې د سـرکونو په‬
‫غ ړا ي او جادو کـې هـم کرل کيږـي دا ډ يـر وخـت ‪ piecoptera reflexa‬پوسـيله تر‬
‫ګ واښ الندېراځ ي ‪ :‬او دنبات وده تر تاثير الندېراولي‪.‬‬
‫ک ټن رول يې‪:‬‬
‫‪۱‬ـ شوه بايد په هغه ځ ايونو کې وکرل شي چې مناسبه خاوره ولري‪.‬‬
‫‪۲‬ـ ابياري امکانات ولري‪.‬‬
‫‪۳‬ـ داسـې شرايـط ورتـه برابر شـي چـې نبات پـه وختي ډ ول پاڼـی توليـد کيږي‪ .‬ترڅو‬
‫چې حشره ورباندې حمله و ړک ي پاڼي يې کلکي ړک ي وي‪.‬‬
 ‫سپارښتنې‬
‫کرنه بايد په داسې ځ ای کې وشي چې په نوم ړو ي سيمه کې د افاتو تاريخچه‬ ‫‪.1‬‬
‫شتون ونه لري‪.‬‬
‫دافاتو د يرغل څخه دمخه بايد ورته وقايوي تدابير ونيول شي‪.‬‬ ‫‪.2‬‬
‫د هر حشرې د زيان طرز بايد وپېژندل شي او له هغې وروسته دې بايد د کنترول‬ ‫‪.3‬‬
‫عمليه تر سره شي‪.‬‬
‫کيمياوي درمل بايد تر ټ ولو طريقو څخه وروسته استعمال شي‪.‬‬ ‫‪.4‬‬
‫د کيمياوي درمل د استعمال په وخت کې بايد د متخصص سره اړ يکه ونيول شي‪.‬‬ ‫‪.5‬‬
‫په هغه سيمو کې چې مخلوط او په هغه سيمو کې خالص کرنه ښې پايلې ولري‬ ‫‪.6‬‬
‫بايد په همدې ډ ول وکرل شي‪.‬‬
‫د کرني محترم وزارت بابددخلکواوځ ايي اوسيدونکوسرهدګ ران هيوادافغانستان په‬ ‫‪.7‬‬
‫ګ‬
‫ځ ن لونوکی دحشراتوپه مقابل کی مبارزی عامه داراحياء ړک ي اوترڅنک يې په‬
‫مجهزووسايلوسمبال ړک ي‪.‬‬
‫دکرنې محترم وزرارت بايدخلکواوځ ايي اوسيدونکوسره په تفاهم سره د حشراتوله‬ ‫‪.8‬‬
‫ګ‬
‫منځ ه وړ لوکېک ټو لي ګ امونه پورته ړک ي ترڅو شنه ځ ن لونه له حشراتو وژغورل‬
‫شي‪.‬‬
‫له توجه څخه مو ړن ۍ ړن ۍ مننه‬
‫؟‬
‫پوښتنې‬
 ‫پاي‬
The end