BAB 1:

Malaysia: Kesepaduan
Dalam Kepelbagaian
 Sub-Topik

• i. Sebuah Negara, Dua Imaginasi Sosiologikal: Antara

‘Perpaduan’ atau ‘Kesepaduan’
• ii. Hubungan Etnik di Malaysia
• iii. Masyarakat Pelbagai Etnik di Malaysia
• iv. Kesepaduan Sosial: Pandangan Alternatif untuk
Memahami Hubungan Etnik di Malaysia
• v. Kesepaduan Sosial Melalui Akomodasi, Akulturasi,
Amalgamasi dan Asimilasi
Kertas Ucapan oleh Prof. Shamsul Amri Baharuddin (2014)

• Perpaduan, Kesepaduan dan Penyatupaduan: Satu

Negara, Satu Kata Akar, Tiga Konsep Keramat

• Sudahkah kita mencapai “perpaduan”?

 PERPADUAN

• Latar belakang Malaysia: Negara jajahan British,

kepelbagaian kaum
• “Unity in Diversity” vs “Unity is Uniformity?”
 PERPADUAN

• Kesamaan / Kesatuan
• Unity in uniformity
• Idealistik berbanding realistik
 “Unity in Diversity”

• 3 perspektif:
• Positif: e.g TMM (celebrating diversity)
• Negatif: Konflik, perpecahan, pertelingkahan, fitnah,
Rukun Tetangga, Indeks Keharmonian
• Idaman: Unity in uniformity, 1 negara, 1 bangsa, 1 bahasa
 “Unity in Diversity”
• Diversity = Kepelbagaian.
• Wajah “diversity” = Kepelbagaian dalam kepelbagaian
• Kepelbagaian berpotensi besar mencapai perpaduan
• Diversity is a threat to unity
• Isu antara etnik : 13 May 1969 – DEB 1971 – Perpaduan Nasional –
Bangsa Malaysia – 1Malaysia
• Perpaduan masih belum tercapai – tetapi hanyalah KESEPADUAN
SOSIAL (Social cohesion)
• Berkongsi budaya, pinjam meminjam budaya
 Kesepaduan Sosial

• Suatu keadaan aman, stabil, makmur, sejahtera

yang wujud dalam sesebuah masyarakat,
khususnya yang berbilang etnik, kerana wujudnya
kesepakatan sosial (social bonding) yang kuat
yang terbina untuk sekian lamanya
 Kesepaduan Sosial
• Berasaskan 5 pra-syarat:
• 1. taraf kebendaan yang berkualiti, seperti mempunyai indeks kualiti
hidup yang sederhana ke tinggi
• 2. Akses kepada kemudahan yang boleh menjamin dan mempertahan
kualiti hidup dan mobiliti sosial
• 3. aturan sosial yang stabil, aman dan selamat
• 4. interaktif aktif berlandaskan jaringan dan pertukaran hubungan yang
positif
• 5. wujudnya usaha positif ke arah penglibatan semua pihak dalam
kegiatan arus perdana
 Kesepaduan Sosial

• biarpun wujud perbezaan, kontradiksi, contestation

dan konflik dalam sesuatu masyarakat itu, jika para
anggotanya sanggup berunding dan bertolak ansur
untuk mewujudkan konsensus, tolak ansur, toleransi
dalam semangat akomodasi, malah bersungguh
membina harmoni dan pelbagai bentuk ikatan sosial
(social alliance), kesepaduan sosial akan mekar segar
 Kesepaduan Sosial

• Kesepaduan Sosial di kalangan pelbagai etnik terpamer

dalam bidang politik, sosial, budaya, ekonomi. Contoh?
• Konflik terbuka & ganas tidak berlaku – hanyalah dalam
bentuk lisan, socmed – issue-based
• Penyuaraan tidak puas hati etnik (ethnic grievances) –
tidak banyak berbeza antara etnik, tetapi dilihat isu
etnik w/pun sebenarnya ia adalah isu ekonomi/sosial
yang lebih umum sifatnya
 Kesepaduan Sosial
• Kesepaduan Sosial ialah pra-syarat sebelum mencapai PERPADUAN.
• Terdapat kontradiksi yang perlu diselesaikan:
• 1. etnisiti
• 2. agama – cth: isu kalimah Allah
• 3. kelas sosial
• 4. Pendidikan –Tulisan Jawi
• 5. bahasa- Isu bahasa Melayu
• 6. generasi, tua muda
• 7. gender
• 8. politik federalism – Royalti minyak
• 9. ruang, bandar-desa
 PENYATUPADUAN

• Formula B&N (Bargaining & Negotiation) Runding &

Tolak Ansur = mendasari proses PENYATUPADUAN
(Reconciliation)
• PENYATUPADUAN adalah suatu usaha berterusan di
peringkat semua lapisan masyarakat, bukan sahaja
sebelum Merdeka tetapi hingga sekarang ianya terus
dilaksanakan.
 AKOMODASI

• Setiap kumpulan etnik menyedari / menghormati norma etnik

yang lain & tetap mempertahankan budaya hidup masing-
masing
• A + B +C =A + B +C
 AKULTURASI

• Penerimaan unsur kebudayaan asing dalam satu kelompok

manusia hingga unsur kebudayaan asing diterima dalam
kebudayaan sendiri
• Pinjaman budaya – diolah menjadi budaya sendiri (angpau)
 AMALGAMASI

• Proses di mana budaya atau ras bercantum untuk membentuk

budaya atau etnik yang baru (e.g. perkahwinan campur)

• A+B+C=D
 ASIMILASI
• Proses pencantuman dan penyatuan antara kumpulan etnik berlainan
budaya sehingga membentuk satu kelompok budaya yang sama
menyebabkan berlaku penghapusan penuh perbezaan tersebut.

• Kumpulan etnik yang majoriti/dominan akan mendominasi unsur

kebudayaan etnik lain, tetapi tidak melibatkan pertukaran agama.

•  A + B + C = A (dominan)
• Contoh: Baba & Nyonya, Melayu Selatan Thailand
 AKOMODASI AKULTURASI AMALGAMASI ASIMILASI

Definisi

Contoh