Mc fil 104

BSED Filipino II
ESTRUKTURA SA
WIKANG FILIPINO
 SYLLABUS
 BOOK BIND
(Makabagong
Balarilang
Filipino)
BALIK
ARAL!
 TANONG:
ANO ANG 2 URI
NG PORMAL NA
SALITA?
 TANONG:
ANO ANG 2 URI
NG DI-PORMAL
NA SALITA?
IPAPANTIG
KO!
 TANONG:
ILAN ANG
PANTIG NG
PANGALAN MO?
 TANONG:
ILAN ANG
PANTIG NG
BUONG
PANGALAN MO
 TANONG:
ILAN ANG PANTIG
NG APELYIDO NG
TAONG NASA
LIKOD/HARAP MO?
SIMULAN
NATIN!
 G
FILIPIN
O
 Tulad ng mga wikang Kastila at Ingles,
mga simbolong Romano ang ginagamit
sa palabaybayang Filipino.
 Ngunit kaiba sa Ingles, konsistent ang
paraan ng pagbaybay sa Filipino.
 Sa ibang salita, bawat makabuluhang
tunog o ponema ay inirerepresenta ng
isang letra lamang kapag isinusulat.
 Tingnan, halimbawa, ang ponemang
/k/ sa sumusunod na mga salita: kilay,
siko, batok.
 Sa wikang Ingles, ang isang ponema
na tulad ng halimbawa nating /k/ ay
maaaring ireprisinta ng higit sa isang
letra, tulad ng makikita sa sumusunod
na mga halimbawang salita:
“k” sa ‘kit’ - /kit/
“ch” sa “cholera” - /kolera/
“ck” sa “chick” - /čik/
“c” sa “car” - /kar/
“qu” sa “quorum” - /korum/
“que” sa “physique” - /fisik/
 Dahil dito, tatawagin
nating konsistent ang
palabaybayan ng Filipino
samantalang ang sa Ingles
naman ay di-konsistent.
 DATING
ABAKADA
 TANONG:
BINUBUO NG ILANG
LETRA ANG DATING
ABAKADA?
 Ang dating ABAKADA
(sa matandang Balarila
ay tinatawag itong
Abakadong Tagalog) ay
binubuo ng 20 letra.
 TANONG:
ANU-ANO ANG MGA
LETRANG BUMUBUO
SA DATING
ABAKADA?
A,B,K,D,E,G,H,I,
L,M,N,NG,O,P,R
,S,T,U,W,Y
 TANONG:
ILAN ANG PATINIG,
ILAN ANG KATINIG,
SA DATING
ABAKADA?
 Lima sa mga ito ang
patinig: A,E,I,O,U
 Labinlima naman ang
katinig: B,K,D,G,H,L,M,
N,NG,P,R,S,T,W,Y.
 Ang ngalan ng bawat letra
sa Dating Abakada ay
ganito:
A,BA,KA,DA,E,GA,HA,I,
LA,MA,NA,NGA,O,PA,RA,
SA,TA,U,WA,YA.
 Ang bawat isa sa 20
letrang ito ay
nagrereprisinta ng isang
ponema. Konsistent ang
gamit ang bawat letra na
di tulad sa Ingles.
 TANONG:
ANU-ANO ANG 11
LETRANG
ITINUTURING NA
MGA BANYAGA?
 Ang 11 letrang inuturing na
mga banyaga, kaya’t hindi
kasama sa 20 letra ng dating
Abakada, ay ang mga
sumusunod:
C, CH, F, J, LL, Ñ, Q, V,
RR, X, Z.
 Ginagamit lamang ang 11
letrang ito sa mga ngalang
pantangi, tulad ng: Quezon,
Ilocos Norte, Vallejo,
Chirino, Guevarra, Roxas,
Peňa, atb.
 Sa mga karaniwang salitamg
hiram sa Kastila, ang 11
letrang nabanggit ay
tintumbasan ng mga letrang
nasa 20 letra ngabakada,
tulad ng sumusunod:
C =K - carga = karga
C =S - circo = sirko
CH = TS - butse = butse
=S - chinelas = sinelas/tsinelas
F =P - fecha = petsa
J =H - cajon = kahon
=S - jabon = sabon
LL = LY - billar = bilyar
=Y - caballo = kabayo
Ñ = NY - canon = kanyon
QU = K - maquina = makina
RR = R - karrera = karera
V =B - vap or = bapor
X = KS - examen = iksamen
=S - texto = testo/teksto
=H - raxa = raha
Z =S - zapatos = sapatos
 BAGONG
ALPABETONG
FILIPINO
 Ang tatawagin nating Bagong
Alpabetong Filipino ay binago
at pinayamang dating Abakada,
batay sa Kautusang
Pangkagawaran Blg 81, s. 1987
ng Kagawaran ng Edukasyon,
Kultura at Isports.
 TANONG:
ANO ANG WALONG
PANGUNAHING WIKA
NG PILIPINAS?
 WALONG PANGUNAHING
WIKA NG PILIPINAS
 Cebuano  Bikolano
 Tagalog  Waray
 Ilocano  Kapampangan
 Hiligaynon  Pangasinanse
 PALA-
PANTIGAN
 Ang pantig ay binubuo ng isang salita o
bahagi ng isang salita na binibigkas sa
pamamagitan ng isang walang antalang
bugso ng tinig.
 Bawat pantig sa Filipino ay may patinig
na kalimitan ay may kakabit na katinig
o mga katinig sa unahan, sa hulihan o
sa magkabila.
 1. MGA
PORMASYON
NG PANTIG
 Sa Matandang
Balarila ay apat
lamang ang
kinikilalang
pormasyon ng pantig:
a. P – pantig na binubuo ng patinig
lamag kaya’t tinawag na payak.
Hal: o-o, a-asa, ma-a-a-ri
b. KP – pantig na binubuo ng patinig
na may tambal na katinig sa unahan,
kaya’t tinatawag na tambal-una.
Hal: ba-ba-e, ta-o, gi-ta-ra
c. PK – pantig na binubuo ng patinig na
may tambal na katinig sa hulihan, kaya’t
tinawag na tambal-huli.
Hal: ok-ra, is-da, ma-is
d. KPK – pantig na binubuo ng patinig na
may tambal na katinig sa unahan at
hulihan, kaya’t tinatawag na kabilaan.
Hal: ak-lat, su-lat, bun-dok
 Ngunit sa ngayon, dahil sa ang
Filipino ay patuloy na umuunlad at
samakatuwid ay patuloy ring
nagbabago, ang apat na pormasyon
ng mga pantig na tinalakay sa itaas
ay naragdagan na ng mga
sumusunod:
e. KKP – pantig na binubuo ng
patinig tambal na klaster sa unahan.
Hal: tse-ke, dra-ku-la
f. PKK – pantig na binubuo ng patinig
na may tambal sa unahan at katinig sa
hulihan.
Hal: blo-awt
g. KKPK – pantig na binubuo ng patinig
na may tambal na klaster sa unahan at
katinig sa hulihan.
Hal: plan-tsa, tum-pe-ta, trak
h. KPKK – pantig na binubuo ng patinig
na may tambal na katinig sa unahan at
klaster sa hulihan.
Hal: nars, kard, re-port
i. KKPKK – pantig na
binubuo ng patinig na may
tambal na klaster sa unahan
at hulihan.
Hal: trans-por-tas-yon, tsart,
blits-krig
 Tiyak na madaragdagan pa
ang dami ng kasalukuyang
pormasyon ng mga pantig
habang ang Filipino ay
patuloy na umuunlad.
SAGUTIN
NATIN!
TANONG
KO!
Quiz
TIME!
 PANUTO:
 Kumuha ng isang kapat na papel.
 Lagyan ng bilang 1-10.
 Iwasan ang magkamali at magbago ng
sagot.
 Meron lang kayong ISANG
pagkakataong magkamali sa isang bilang.
IPAPAHIYA ANG SINUMANG MAHUHULING
MANGONGOPYA SA KATABI.
 Paper format
Pangalan: Subject:
Kurso at Taon: Petsa:
1.
2.
3.
4.
5.
 PANUTO:
 Pantigin ang mga
sumusunod na salita,
gamit ang simbolong ( - )
Hal: Bi-ni-bi-ni
1. Magtutulungan
2. Transkripsyon
3. Salungguhitan
4. Nakatunganga
5. Pinanggagalingan
 PANUTO:
 Sabihin kung ang pormasyon
ng pantig sa mga titik na pahilig
at may salungguhit ay:
P, KP, PK, KPK, KKP, PKK,
KKPK, KPKK, KKPKK
6. Kaibigan
7. Bunganga
8. Istandard
9. Prinsesa
10. Aray
IWASTO
NATIN!
1. Mag-tu-tu-lu-ngan
2. Trans-krip-syon
3. Sa-lung-gu-hi-tan
4. Na-ka-tu-nga-nga
5. Pi-nang-ga-ga-li-ngan
6. Kaibigan = KP
7. Bunganga = KKP
8. Istandard = KPKK
9. Prinsesa = KKPK
10. Aray = P
TAKDANG
ARALIN!
 PANUTO:
 Sa isang kapat na papel.
 Isulat sa katapat na linya
kung paano mo hihiramin o
tutumbasan ang mga salitang
Ingles na sumusunod:
1. Solid
2. Arithmetic
3. Delicate
4. Plantation
5. Lemonade
6. Cemetery
7. Colgate
8. Mimeograph
9. Straggler
10. Fraternity
11. Jet
12. Quorum
13. Veto
14. Xylophone
15. Zebra