 Taøu thuyû laø coâng trình kyõ thuaät laøm vieäc trong ñieàu kieän noåi vaø

vaän ñoäng treân nöôùc thöïc hieän nhieàu chöùc naêng nhö vaän chuyeån,
tuaàn tra, thaêm doø, ñaùnh baét thuûy saûn v..v…,

 Đặc điểm, yeâu caàu veà maët keát caáu thöôøng khaùc nhau ñoái vôùi caùc
loaïi taøu
 Taøu thuûy ñöôïc phaân loaïi theo nhieàu caùch khaùc nhau, cuï theå nhö sau.
 VUØNG HOAÏT ÑOÄNG

Vuøng khoâng haïn cheá

Vuøng haïn cheá Vuøng ñaëc bieät
(Sea going Ship)

Vuøng hoaït ñoäng Vuøng haïn cheá IVuøng haïn cheá II Vuøng ven bieån,
Vuøng haïn cheá III
caùch bôø treân 200 hl (Vuøng xa bôø) (Vuøng caän haûi) soâng hoà, vònh ...

Do ñieàu kieän laøm vieäc

Caùch xa bôø hoaëcCaùch xa bôø hoaëcCaùch xa bôø hoaëc Goàm caû taøu pha
phöùc taïp neân yeâu caàu
nôi truù aån cuoái nôi truù aån cuoái nôi truù aån cuoái soâng bieån hay taøu
caàu KC töông ñoái caocuøng döôùi 200 hl cuøng döôùi 50 hl cuøng döôùi 20 hl pha bieån soâng
 VAÄT LIEÄU VOÛ TAØU

Taøu voû kim loaïi Taøu voû phi kim loaïi

Phoå bieán nhaát Taøu voû nhöïa

Taøu voû goã Taøu ximaêng coát theùp
laø theùp ñoùng taøu (Taøu voû Composite)

Xuaát hieän laâu ñôøi nhaát,

Xuaát hieän treân 50 naêm, Voû ximaêng löôùi theùp,
Theùp hôïp kim vaø
coù kích thöôùc nhoûchuû yeáu laø loaïi voû nhöïa
beâtoâng coát theùp hoaëc
nhoâm ...
(L < 60 m, D < 500 taán)coát sôïi thuyû tinh (FRP)duøng boïc voû taøu theùp

Duøng cho ña soá taøu Chuû yeáu để ñaùnh caù Taøu côû nhoû nhö taøu caù,Taøu keùo chaïy soâng,
nhaát laø caùc loaïi taøu ven bieån, vaän chuyeån
taøu quaân söï, taøu du lòch,
taøu khaùch , saø lan noäi ñòa
côõ trung vaø côõ lôùn tuyeán ñöôøng ngaén xuoàng cöùu sinh ... caàu taøu noåi, uïï noåi …
 COÂNG DUÏNG TAØU

Taøu quaân söï Taøu daân söï

Taøu vaän taûi (taøu haøng)Taøu chôû khaùch Taøu ñaùnh baét Taøu chuyeân ngaønh
Coâng trình noåi
(Cargo Ship) (Passenger Vessel) & cheá bieán caù (taøu coâng trình)

Xuaát hieän sôùm nhaát, Taøu chôû treân 12 Chieám 5% taûi Phuïc vuï cöùu hoä Hoaït ñoäng nhö
ña daïng khaùch (SOLAS) troïng ñoäi taøu vaø lónh vöïc rieângcaùc taøu côõ lôùn

Thöôïng taàng ở treân Yeâu caàu cao veàÑaùnh caù hoaëc laøKeát caáu thaät vöõngRaát ít di chuyeån
buoàng maùy ñeå daønhcöùu sinh, cöùu hoaû,
cô sôû cheá bieán vaø
vaø maùy maïnh ñeåhoaëc di chuyeån
khoâng gian chöùa haøng choáng chìm … baûo quaûn caù hñ ôû moïi ñieàu kieän toác ñoä thaáp
 TAØU ÑAÙNH CAÙ

Taøu cheá bieán

(Bulk Carrier)
Kho chöùa vaø caáp daàu
khoâng beán (FPSO)
Taøu ñaùnh caù
COÂNG TRÌNH NOÅI

(Fishing Boat) Caàn caåu noåi

(Crane Barge)
Taøu khoan
(Drill Ship)
Taøu chôû haøng khoâ
(General Cargo Ship) Giaøn khoan töï naâng
(Jack up Self)
Taøu Container
(Container Ship) Giaøn khoan baùn chìmø
(Semi Submersible)
TAØU VAÄN TAÛI

Taøu chôû saø lan

Taøu RO-RO
(Ro Ro Vessel)

TAØU CHÔÛ KHAÙCH

Taøu chôû haøng laïnh Taøu hoaït ñoäng treân
(Reefer Vessel) tuyeán coá ñònh (Liner)
Taøu chôû haøng rôøi Taøu du lòch
(Bulk Carrier) (Bulk Carrier)
Taøu chôû haøng loûng Taøu phaø
(Ro Ro Vessel) (Ferry Car)
1.Taøu vaän taûi (Cargo Ship)
Xuaát hieän sôùm nhaát vaø ñöôïc goïi baèng teân chung nhaát laø taøu
chôû haøng.
Ña daïng vaø phaùt trieån raát nhanh nhaèm ñaùp öùng nhu caàu vaän
taûi bieån
Thöôïng taàng thöôøng ñöôïc boá trí treân buoàng maùy ñeå daønh
khoâng gian boá trí caùc khoang haøng vaø nôi thao taùc boác dôõ haøng
hoùa treân taøu.
2.Taøu chôû haøng toång hôïp hay taøu chôû haøng khoâ (Cargo Ship)
 Chieám hôn 50% soá löôïng taøu vaän taûi.
Boá trí nhieàu khoang haøng vaø caàn truïc ñieän hay thuûy löïc ñeå chôû nhieàu
loaïi haøng
 Söùc chôû thaáp (4.000 ñeán 10.000 tdw), lôùn nhaát 20.000 tdw, toác ñoä 15 –
18 hl/h
 Caùc maãu chôû haøng khoâ töø ñôn giaûn ñeán hieän ñaïi coù ñaëc tröng laø muõi
thöôïng taàng thaúng ñöùng, ñuoâi vaùt Transom (T), baùnh laùi treo, muõi quaû leâ.
3.Taøu Container hay taøu chôû haøng thuøng (Container Ship)
Xuaát hieän cuoái nhöõng naêm 60 töø nhoùm taøu chôû haøng khoâ ñeå chôû
caùc Container laø thuøng chôû haøng coù kích thöôùc coá ñònh, chöùa nhieàu loaïi
haøng khoâng caàn bao goùi, ñoàng thôøi coù theå vaän chuyeån baèng nhöõng
phöông tieän vaän taûi khaùc nhau.
Öu ñieåm laø ruùt ngaén thôøi gian xeáp dôõ haøng vaø taän duïng dung tích
khoang haøng nhôø thuøng Container tieâu chuaån 20x8x8 ft vaø 40x8x8 ft.
 Söùc chôû 10.000 ñeán treân 25.000 taán, toác ñoä 20 - 25 hl/giôø.

(a) Xeáp vaø dôõ Container vaøo khoang

haøng
(b) Taøu xeáp hai lôùp Container treân boong
(c) Caàu xeáp vaø sô ñoà xeáp haøng töø taøu
hoûa hay oâtoâ leân taøu
3.Taøu chôû saø lan (Barge Carrie)
Chôû saø lan khoâng töï haønh coù söùc chôû töø 370 ñeán 850 tdw, ôû ñoù saølan
ñöôïc ñöa leân taøu, chôû ñeán vuøng laøm vieäc vaø thaû xuoáng nöôùc ñeå taøu
keùo ñöa vaøo bôø
Caên cöù caùch boá trí phöông tieän boác dôõ ñeå di chuyeån saølan treân taøu, chia thaønh ba heä
thoáng chính
- Heä thoáng LASH (Lichter Abroad Ship) ra ñôøi sôùm nhaát vaø ñöôïc söû duïng phoå bieán
hieän nay, trong ñoù söû duïng heä thoáng caàn caåu di ñoäng söùc naâng 500T caåu thaúng saø lan
chöùa haøng töø nöôùc leân, sau ñoù di chuyeån saø lan doïc theo taøu vaø haï xuoáng vò trí quy
ñònh (hình 1.7 a)
- Heä thoáng Sea Bee hoaït ñoäng theo nguyeân lyù taøu meï töï chìm ñeán caùc möùc nöôùc khaùc
nhau ñeå caùc saø lan bôi trong loøng taøu ñeå ñeán nôi chæ ñònh theo nguyeân taéc vaøo tröôùc ra
sau (hình 1.7 b)
- Heä thoáng taøu Dock söû duïng caàn caåu ñaët coá ñònh ôû phía ñuoâi taøu ñeå naâng haï nhöõng
saø lan, coøn vieäc di chuyeån doïc taøu ñaõ coù caùc tôøi doïc (hình 1.7 c).
 4.Taøu Ro - Ro (Ro – Ro Ve ssel)

Taøu Ro-Ro bao goàm caùc loaïi taøu cho pheùp boác dôõ haøng theo phöông thöùc di chuyeån
ngang, gaàn gioáng ñoäng taùc laên haøng vaøo hoaëc laên ra neân coù teân tieáng Anh laø Roll on
Roll off (hình 1.11). Söùc chôû cuûa caùc taøu nhoùm naøy thöôøng cheânh leäch nhau khaù nhieàu
tuøy thuoäc vaøo kích thöôùc taøu, trong ñoù loaïi nhoû coù troïng taûi khoaûng töø 1.000 - 3.000
tdw chaïy vôùi toác ñoä khoaûng töø 13 - 15 hl/h, loaïi lôùn duøng cho giao thoâng treân bieån coù
troïng taûi 15.000 - 20.000 tdw vaø toác ñoä töø 20 - 25 hl/h.
 6.Taøu chôû haøng rôøi (Bulk Carrier)

Taøu chôû haøng rôøi thöôøng ñöôïc chuyeân nghieäp hoùa ñeå vaän chuyeån caùc loaïi haøng rôøi
nhö quaëng, than ñaù, khoaùng saûn, vaät lieäu xaây döïng hoaëc laø caùc loaïi haøng rôøi khoâng
theå ñoùng goùi ñöôïc v..v… vôùi söùc chôû khaù lôùn, töø 100.000 - 150.000 taán hoaëc hôn vaø
toác ñoä khai thaùc khoaûng 14 - 16 hl/giôø. Tuy nhoùm naøy ñöôïc goïi teân chung laø taøu chôû
haøng rôøi nhöng tuøy theo ñaëc tính haøng chuyeân chôû, coù theå ñöôïc phaân bieät thaønh taøu
chôû haøng rôøi toång hôïp, taøu chôû haøng rôøi nheï, taøu chôû haøng naëng Moät soá taøu keát
hôïp chôû hai, ba loaïi haøng khaùc nhau (Combind carrier) vaø goïi teân theo nhieäm vuï nhö taøu
OO (Ore-Oil ) goàm caùc taøu coù theå chuyeân chôû quaëng luùc ñi vaø chôû daàu luùc quay trôû
veà, taøu OBO (Ore-Bulk-Oil) keát hôïp chôû quaëng - haøng rôøi - daàu moû hoaëc taøu OSO
(Ore-Slurry-Oil). Hình 1.15 laø boá trí chung cuûa moät taøu chôû haøng rôøi ñieån hình.
 7.Taøu chôû haøng loûng

Nhoùm caùc taøu loaïi naøy ñöôïc söû duïng chuû yeáu ñeå chuyeân chôû caùc loaïi chaát loûng
khaùc nhau nhö daàu moû vaø caùc saûn phaåm cuûa daàu moû, daàu thöïc vaät, röôïu, khí hoùa
loûng, caùc loaïi hoùa chaát v..v…. Töông öùng loaïi haøng loûng chuyeân chôû, taøu chôû haøng
loûng goàm caùc loaïi taøu sau.
Taøu daàu (Tanker) : caùc taøu chôû saûn phaåm daàu chaïy soâng hay bieån ñöôïc goïi chung laø
taøu chôû daàu. Caùc taøu chôû daàu chieám moät tyû troïng ñaùng keå, khoaûng 3,5% troïng taûi
cuûa ñoäi taøu bieån treân theá giôùi vaø thöôøng luoân laø caùc con taøu daãn ñaàu veà söùc chôû
vaø kích thöôùc trong nhoùm caùc taøu chôû haøng loûng. Söùc chôû nhoùm taøu naøy raát ña
daïng, coù taøu nhoû chôû 1.000 taán nhöng cuõng coù caùc taøu daàu khoång loà ñaït söùc chôû
30.0000 hoaëc treân 540.000 taán ñaõ ñöôïc ñöa vaøo duøng haøng chuïc naêm nay (hình 1.11)
 - Taøu chôû khí hoùa loûng (LNG Carrier)

Taøu chôû khí hoaù loûng coù theå laø taøu ñöôïc duøng ñeå chôû khí hoùa loûng (Liquefied Gas
Carrier),
taøu chôû hoaù chaát (Chemical carrier) hay caùc chaát loûng duøng trong coâng nghieäp cheá bieán
thöïc
Khí phaåm.
hoùa loûng bao goàm caùc khí thieân nhieân LNG (Liquid Nature Gas) vaø caùc saûn phaåm khí
coù töø khai thaùc daàu khí LPG (Liquid Petroleum Gas) nhö meâtan, propan, butan, amoniac v..v…
ñöôïc neùn vaø laøm laïnh ñeán – 161,5 oC ñeå chöùa trong bình chòu aùp suaát khi vaän chuyeån
(hình 1.19 vaø 1.20)
 1.1.3.2.Taøu chôû khaùch (Passenger Vessel)

Theo quy ñònh cuûa Coâng öôùc quoác teá veà baûo veä cuoäc soáng con ngöôøi ñi treân bieån
(SOLAS) nhöõng taøu coù treân 12 haønh khaùch ñeàu ñöôïc xem laø taøu chôû khaùch vaø
cuõng theo coâng öôùc naøy thì trang thieát bò phuïc vuï coâng taùc cöùu sinh, cöùu hoûa, choáng
chìm v..v… ñeàu cao hôn taøu chôû haøng. Taøu khaùch coù theå laø taøu chôû ngöôøi hay chôû
ngöôøi cuøng haøng goïi laø taøu haøng - khaùch (hình 1.21).
Tuøy theo coâng duïng, coù theå phaân bieät taøu chôû khaùch thaønh caùc nhoùm sau.

1.Taøu phaø (Ferry Car) : taøu phaø ñöôïc söû duïng ñeå chuyeân chôû ngöôøi vaø haøng hoùa qua
laïi treân caùc tuyeán ñöôøng ngaén. Hình 1.22 laø baûn veõ boá trí chung treân moät taøu phaø
ñieån hình.
2.Taøu du lòch : goàm caùc taøu chôû khaùch treân caùc tuyeán ngaén vôùi soá löôïng khaùch
khoâng ñoâng laém khoaûng 200 ñeán 400 khaùch. Trong nhoùm taøu naøy coù theå keå caû taøu
caùnh ngaàm, taøu ñeäm khí v..v… Hình 1.17 laø taøu khaùch mang teân Seabourn Spirit coù söùc
chôû 210 khaùch ñoùng taïi Seebeckwerft
3.Taøu hoaït ñoäng treân tuyeán coá ñònh (Liner) : thöôøng coù kích thöôùc lôùn, trang bò tieän
nghi ñaày ñuû, söùc chôû khaù lôùn töø 50.000 - 70.000 taán, löôïng khaùch trên taøu coù theå ñaït
1.500 ñeán 2.000 ngöôøi. Hình 1.18 laø taøu khaùch Bremer Vulkan ñöôïc cheá taïo vôùi ñaày ñuû
trang thieát bò nhö khaùch saïn noåi
 1.1.3.3.Taøu ñaùnh baét vaø cheá bieán caù

Caùc taøu ñaùnh caù chieám ñeán 5% taûi troïng cuûa ñoäi taøu treân toaøn theá giôùi vaø ñöôïc
chia ra hai nhoùm
1.Taøu caù (Fishing boat) : goàm caùc taøu laøm ngheà ñaùnh caù nhö taøu löôùi keùo, löôùi
vaây, löôùi reâ … Hình 1.25 laø boá trí chung moät taøu ñaùnh caù kieâm ngheà löôùi keùo vaø
löôùi vaây coù chieàu daøi 43 m.

2.Taøu cheá bieán : laø caùc taøu laøm nhieäm vuï cuûa cô sôû saûn xuaát cheá bieán vaø baûo
quaûn caù treân bieån hoaëc kieâm luoân chöùc naêng ñaùnh baét.
 1.1.3.4.Taøu chuyeân ngaønh

Nhoùm taøu chuyeân ngaønh coøn ñöôïc goïi laø taøu coâng trình hoaït ñoäng treân bieån hoaëc
treân caûng nhaèm muïc ñích phuïc vuï coâng taùc cöùu hoä hoaëc phuïc vuï cho moät soá lónh
vöïc kyõ thuaät rieâng bieät. Ñaëc ñieåm chung cuûa caùc taøu thuoäc nhoùm naøy laø caàn phaûi
coù keát caáu thaân taøu thaät cöùng vöõng, ñoàng thôøi coù trang bò ñoäng löïc maïnh ñeå taøu
coù theå hoaït ñoäng ñöôïc trong moïi ñieàu kieän thôøi tieát. Hình 1.29 laø moät trong nhöõng
daïng taøu coâng trình hoaït ñoäng treân bieån
Nhoùm caùc taøu chuyeân ngaønh raát phong phuù vaø ña daïng vaø goàm nhieàu loaïi taøu
khaùc nhau nhö : taøu keùo (tug), taøu cöùu hoä (salvage vessel), taøu thaû phao ñaûm baûo an
toaøn haøng haûi (buoy vessel) taøu ñaët caùp ngaàm (cable layer), taøu huùt hay taøu cuoác buøn
(dredger) duøng ñeå naïo veùt luoàng laïch, taøu hoa tieâu (pilot craft), taøu haûi quan (custom
boat), taøu kieåm ngö (fisheries patrol boat) v..v…, taøu chuyeân duøng khai thaùc vaø phuïc vuï
khai thaùc daàu khí ôû theàm luïc ñòa (Offshore Vessel) nhö : caùc taøu cung öùng dòch vuï
(supply ship), taøu ñaët oáng döôùi bieån (pipe layer), taøu khoan (drill ship), taøu nghieân cöùu
khí töôïng thuûy vaên vaø ñòa chaát hoïc trang bò nhö phoøng thí nghieäm noåi treân bieån
nghieân cöùu bieån vaø thôøi tieát bieån, xöû lyù ñieàu kieän thôøi tieát, nghieân cöùu ñoä saâu,
doøng xoaùy … Hình 1.28 laø hai taøu chuyeân duïng, trong ñoù hình a laø taøu keùo duøng ñeå
keùo hay lai daét caùc loaïi taøu beø vaø hình b laø taøu phaù baêng (Ice Breaker), söû duïng löïc
ôû muõi taøu ñeå phaù baêng.
 1.1.3.5.Coâng trình noåi

Trong thöïc teá, caùc coâng trình noåi hoaït ñoäng nhö một taøu côõ lôùn nhöng ñieåm khaùc
bieät cô baûn laø caùc coâng trình noåi raát ít khi di chuyeån vaø neáu coù di chuyeån thì cuõng
chæ chaïy vôùi vaän toác raát nhoû. Coù theå keå teân moät soá daïng coâng trình noåi coù keát
caáu gaàn töông töï vôùi keát caáu taøu
1.Giaøn khoan baùn chìm (semi
submersible) : ñöôïc cheá taïo
nhaèm phuïc vuï vieäc thaêm doø
vaø khoan khai thaùc daàu khí,
coù theå laøm vieäc taïi nhöõng
vuøng bieån coù chieàu saâu maët
nöôùc leân ñeán 1.000 m. Keát
caáu ñaëc tröng cuûa caùc coâng
trình noåi daïng naøy thöôøng
goàm hai ponton naèm chìm trong
nöôùc ñôõ toaøn boä heä thoáng
giaøn khoan naèm phía treân
baèng caùc coät choáng ñaët leân
treân hai ponton naøy. Phaàn noåi
treân maët nöôùc cuûa giaøn
khoan ñöôïc boá trí nhö moät taøu
coâng trình hieän ñaïi, côõ lôùn
vôùi phoøng sinh hoaït, thieát bò
khai thaùc, xöû lyù, thieát bò
naâng haï, saân bay leân thaúng
2.Giaøn khoan töï naâng (Jack up Self hoaëc Elevating Platform) : keát caáu theùp vôùi 3, 4 chaân
coù theå tröôït trong caùc loã xuyeân qua thaân giaøn, coøn thaân giaøn ñöôïc boá trí naèm phía
treân caùc chaân ñeá. Khi laøm vieäc, giaøn töïa leân caùc chaân, coøn caùc chaân giaøn laïi ñöôïc
töïa treân neàn ñaùy bieån naâng thaân giaøn cao daàn leân, taùch khoûi maët nöôùc vaø sau ñoù
ñöa thaân giaøn leân haún phía treân maët nöôùc. Khi khoâng laøm vieäc, caùc chaân giaøn ñöôïc
ruùt leân treân cao vaø giaøn noåi nhö moät taøu thoâng thöôøng thöôïng taàng chöùa thieát bò,
maùy moùc, phoøng sinh hoaït, phaân xöôûng saûn xuaát, saøn haï maùy bay … Hình 1.30 laø
hình aûnh boá trí cuûa moät giaøn khoan töï naâng ñang hoaït ñoäng taïi vuøng bieån Vieät nam
 3.Taøu khoan (drillship)

Ñoäi taøu khoan phuïc vuï coâng vieäc khoan thaêm doø treân bieån hieän nay leân ñeán treân traêm
chieác. Nhöõng taøu khoan coù hình daùng raát gioáng caùc taøu vaän taûi, ngoaïi tröø ñieåm khaùc
bieät laø treân taøu coù thaùp khoan boá trí heä thoáng thieát bò khoan thöôøng ñaët giöõa taøu vaø
vöôn leân raát cao khi laøm vieäc. Hình 1.31 giôùi thieäu boá trí chung taøu khoan Discoverer
Seven Seas ñoùng khoaûng cuoái theá kyû 20
 4.Caàn caåu noåi (crane barge)

Caùc caàn caåu noåi duøng trong coâng nghieäp khai thaùc daàu khí coù kích thöôùc vaø söùc
naâng raát lôùn,
töø vaøi traêm ñeán haøng ngaøn taán. Hình 1.32 laø caàn caåu mang teân SAIPEM coù trang bò
hai caåu, moãi caàn caåu söùc naâng 7.000 taán, moùc caåu phuï chòu ñöôïc taûi troïng 2.400
taán, baùn kính taâm quay khi caåu haøng naëng leân ñeán 74 m, baùn kính lôùn nhaát caåu coù
theå vöôn leân ñeán 150 m
Ngoaøi caùc coâng trình noåi
noùi treân, taïi nhöõng khu vöïc
khai thaùc daàu khí coøn boá trí
caùc kho chöùa vaø caáp daàu
khoâng beán FPSO (Floating
Production Storage and
Offloading Unit) (hình 1.33)

Töø nhoùm FPSO coøn coù moät loaïi taøu chæ laøm nhieäm vuï chöùa daàu maø khoâng cheá
bieán daàu (FSO). Hình 1.30 laø traïm chöùa daàu khoâng beán Vietsopetro 01 do haõng Hitachi
Zosen ñoùng naêm 2001 döôùi söï giaùm saùt cuûa Ñaêng kieåm Myõ ABS laø traïm thöù tö ñang
hoaït ñoäng ôû vuøng bieån Vieät nam. Traïm daøi 258 m, roäng 46 m, cao maïn 23,9 m môùn
nöôùc 16,84 m, löôïng chieám nöôùc 154.146 taán
 NGUYEÂN LYÙ LAØM VIEÄC

Theo nguyeân lyù cuûa Theo nguyeân lyù Theo nguyeân lyù
ñònh luaät Acsimet khí ñoäng hoïc thuyû ñoäng hoïc

Löïc noåi caân baèng Chaïy treân ñeäm Hoaït ñoäng nhôø löïc
troïng löôïng khoâng khí naâng cuûa caùnh

Taøu noåi Taøu ngaàm ACV CAB Taøu löôùt Taøu caùnh ngaàm
(Displacement (Submesible (Air Cushion (Capture Air (Planing Craft) (Hydrofoi Craft)
Ship) Ship) Vehicle) Bubble Vehicle)

Taøu hai thaân Taøu ba thaân

(Catamaran) (Tritamaran)
 (a) Taøu caùnh ngaàm chaïy vuøng
bieån saâu
(b) Taøu caùnh ngaàm kieåu Raketa

(c) Taøu caùnh ngaàm kieåu Meteor

(d) Taøu caùnh ngaàm kieåu Sputnik

1.2.1.Đặc điểm chung

Keát caáu thaân taøu coù daïng voû moûng goàm phaàn toân bao beân ngoaøi vaø
phaàn gia cöôøng beân trong, taïo thaønh khung xöông ñaûm baûo ñoä beàn, giöõ taøu
noåi vaø vaän ñoäng treân nöôùc

Khung daøn ñaùy

Khung daøn maïn

Toân bao Taám moûng Soáng chính
Khung daøn
baèng vaät lieäu Khung daøn
kim loaïi hay phi boong Soáng doïc
THAÂN
KEÁT
CAÁU

TAØU

kim loaïi ñaùy

Khung daøn
Lieân keát vaùch S.doïc boong

Ht keát caáu doïc Xaø doïc maïn

Keát caáu Heä thoáng daàm
gia Khung xöông
cöôøng tröïc giao Ht keát caáu Ñaø ngang
ngang ñaùy
Ñ.ngang boong

Söôøn ngang
1.Muõi taøu (bow) 10.Ñaùy taøu (bottom)
2.Boong muõi (forecastle) 11.Mieäng haàm (cargo hatch)
3. Laàu giöõa (bridge) 12.Thaønh haàm sau (hatch coaming)
4.Buoàng laùi (wheel house) 13.Thaønh haàm beân (hatch coaming)
5.Laàu laùi (poop) 14.Soáng muõi (stern)
6.Voøm laùi (stern) 15.Loâ laùi
(stern post)
7.Maïn giaû (bulwark) 16.Boong (deck)
8.Lancan (rails) 17.Ñöôøng haøn doïc (seams)
1.2.2.Ñaëc ñieåm vaø vai troø cuûa caùc boä phaän keát caáu trong ñaûm baûo ñoä beàn thaân
taøu
Caùc keát caáu thaân taøu ñöôïc löïa choïn vaø boá trí treân cô sôû ñaûm baûo ñoä beàn
thaân taøu khi uoán chung vaø ñoä beàn cuïc boä döôùi taùc duïng cuûa taûi troïng rieâng.
Theo quan ñieåm naøy, thaân taøu xem nhö daàm toång hôïp thaønh moûng, chòu taùc
duïng hai löïc ngöôïc chieàu laø troïng löôïng thaân taøu vaø löïc ñaåy cuûa nöôùc, keát
quaû thaân taøu bò cong leân hoaëc voõng xuoáng, xuaát hieän öùng suaát, bieán daïng
laøm
 Ñeåphaù
ñaûmhuûy keátñoä
baûo caáu thaân
beàn taøu.vaø ñoä beàn cuïc boä noùi treân, keát caáu thaân
chung
taøu ñöôïc chia thaønh hai heä thoáng chính :
1.Heä thoáng caùc keát caáu doïc
Heä thoáng keát caáu doïc ñeå ñaûm baûo ñoä beàn chung goàm caùc keát caáu chaïy
doïc taøu töø muõi ñeán ñuoâi nhö soáng chính, ñaø doïc ñaùy, xaø doïc maïn, xaø doïc
boong, toân ñoä
Veà maët voû beàn,
v..v caùc keát caáu doïc coù vai troø :

 Soáng chính, xaø doïc ñaùy, xaø doïc boong chòu öùng suaát keùo hoaëc öùng suaát neùn luùc taøu
bò uoán chung vaø bò uoán cuïc boä cuûa khung giaøn ñaùy, khung giaøn boong.
 Soáng doïc maïn chuû yeáu chæ chòu taùc duïng cuûa uoán cuïc boä.

Toân maïn vaø vaùch doïc ñoùng vai troø thaønh ñöùng daàm chòu löïc, chòu toaøn boä löïc caét
khi taøu uoán. Toân maïn coøn chòu taùc duïng cuïc boä cuûa aùp löïc haøng hoùa töø beân trong
vaø
 aùp ñaùy
Taám löïc nöôùc töø ngoaøi.
vaø taám boong chòu öùng suaát keùo, neùn lôùn nhaát luùc taøu bò uoán chung do
naèm caùch xa truïc trung hoøa nhaát, chòu taûi troïng cuïc boä do aùp löïc nöôùc hoaëc haøng hoùa
2.Heä thoáng caùc keát caáu ngang

Heä thoáng keát caáu ngang nhaèm ñaûm baûo ñoä beàn ngang cho keát caáu thaân taøu,
bao goàm
 Söôøn ngang : caùc khung daàm ñaët trong maët phaúng ngang vaø boá trí doïc theo maïn taøu

 Söôøn khoûe : caùc daàm taêng cöôøng ñaët trong buoàng maùy hoaëc khoang haøng.
 Ñaø ngang ñaùy : caùc daàm ñaët ngang ñaùy, laøm ñeá töïa cho toân ñaùy vaø caùc soáng doïc
ñaùy
 Xaø ngang boong : caùc daàm ngang ñaët döôùi maët boong ñeå ñôõ toân boong
 Xaø ngang cuït : caùc xaø ngang ñaët ôû vuøng loã khoeùt treân boong, chaïy töø maïn tôùi loã
khoeùt
 Xaø ngang khoûe : xaø ngang boong kích thöôùc lôùn cuøng söôøn khoûe ñeå taïo thaønh khung
söôøn khoûe.
Keát caáu thaân taøu goàm nhieàu khung giaøn lieân keát vôùi nhau

Keát caáu khung giaøn goàm caùc daàm doïc vaø daàm ngang lieân keát chaët vôùi
nhau vaø coù taám lôïp beân treân, xung quanh coù phaàn ñeá vaø moãi khung giaøn laø
ñeá töïa cho khung giaøn khaùc.
 Coù theå hình dung keát caáu thaân taøu
ñöôïc hình thaønh töø caùc khung giaøn
lieân keát nhau goàm khung giaøn ñaùy 1,
khung giaøn maïn 2 vaø khung giaøn boong
3 nhö hình veõ sau
 Ñoái vôùi caùc khung giaøn taøu, löïc taùc duïng chính laø aùp löïc nöôùc treân dieän tích
beà maët khung daøn tieáp xuùc nöôùc, taûi troïng do haøng hoùa gaây ra, löïc taäp trung
truyeàn töø coät choáng ...
 Taám voû tröïc tieáp nhaän taûi troïng taùc duïng vuoâng goùc maët phaúng khung giaøn,
truyeàn löïc naøy ñeán caùc daàm gia cöôøng, chuyeån sang vaønh ñeá vaø truyeàn ñeán caùc
khung giaøn lieân keát
Soá löôïng daàm theo hai chieàu khung giaøn thöôøng khaùc nhau, trong ñoù caùc daàm
cuûa chieàu ñaët daøy hôn goïi laø daàm höôùng chính, coøn caùc daàm cuûa chieàu ñaët thöa
hôn goïi laø daàm cheùo

Daàm cheùo Daàm höôùng chính

 Tuøy theo caùch boá trí caùc daàm doïc vaø daàm ngang trong keát caáu khung giaøn cuûa khung
xöông, coù theå chia keát caáu thaân taøu thaønh caùc heä thoáng keát caáu sau

HEÄ THOÁNG KEÁT CAÁU THAÂN TAØU

Heä thoáng keát caáu ngang Heä thoáng keát caáu doïc Heä thoáng keát caáu Heä thoáng keát caáu
(Transverse Framing) (Longitudinal Framing) hoãn hôïp lieân hôïp

Caùc keát caáu boá trí theo Caùc keát caáu boá trí theo Khoaûng caùch keát caáu
chieàu daøi taøu daøy hôn chieàu daøi taøu thöa hôn Keát hôïp caû hai heä thoángboá trí theo chieàu daøi va
theo chieàu ngang keát caáu ngang vaø doïc chieàu ngang baèng nhau
theo chieàu ngang

Taän duïng öu ñieåm cuûa Giaûi quyeát vaán ñeà

Chòu söùc beàn ngang toát Chòu söùc beàn doïc toát
hai heä thoáng keát caáu gia cöôøng cuïc boä

uøng treân taøu côõ vöøa, nhoûDuøng treân taøu côõ lôùn, Taøu daàu, taøu chôû haøngVuøng chòu taûi cuïc boä
boä phaän muõi, laùi … taøu coù tyû soá L/B lôùn côõ trung vaø lôùn taûi va ñaäp
Heä thoáng keát caáu ngang Heä thoáng keát caáu doïc Heä thoáng keát caáu lieân
hôïp
Löïa choïn heä thoáng keát caáu taøu phuø hôïp raát quan troïng vì hình thöùc keát
caáu thaân taøu aûnh höôûng lôùn ñeán hieäu quaû kinh teá kyõ thuaät cuûa con taøu
sau
Donaøy
ñoù tröôùc khi thieát keá, caàn phaân tích löïa choïn heä thoáng keát caáu phuø
hôïp treân cô sôû ñaûm baûo yeâu caàu veà an toaøn, thuaän lôïi trong söû duïng, thi
coâng vaø troïng löôïng nhoû nhaát
Caùc heä thoáng keát caáu coù nhöõng öu nhöôïc ñieåm rieâng cuï theå nhö sau :

1.Ñoä beàn keát caáu thaân taøu

Trong heä thoáng doïc, soá löôïng caùc keát caáu doïc lieân tuïc nhieàu neân laøm
taêng giaù trò moâmen quaùn tính vaø moâmen choáng uoán taïi maët caét ngang daàm
töông ñöông thaân taøu. Do ñoù laøm taêng khaû naêng choáng uoán doïc taøu coù lôïi
cho vieäc ñaûm baûo ñoä beàn doïc.
 Trong heä thoáng ngang, soá löôïng caùc keát caáu doïc ít neân khaû naêng choáng
uoán doïc keùm hôn heä thoáng doïc nhöng vì soá löôïng keát caáu boá trí theo chieàu
ngang nhieàu neân laøm taêng ñoä beàn ngang vaø coù lôïi cho khaû naêng choáng eùp
ngang maïn taøu
2.Tính oån ñònh cuûa taám

Trong heä thoáng doïc, tính oån ñònh taám toát hôn vaø ñoä daày taám nhoû hôn
so vôùi heä thoáng ngang vì giaù trò öùng suaát Ôle xuaát hieän trong caùc taám
cuûa heä thoáng doïc lôùn hôn nhieàu laàn (khoaûng 4 laàn)
3.Khoái löôïng taøu

Ñoái vôùi taøu lôùn, hệ thống doïc giaûm ñaùng keå khoái löôïng thaân taøu so vôùi heä
thoáng ngang, taøu côõ trung thì khoái löôïng thaân taøu thuoäc hai heä thoáng keát caáu
khoâng cheânh leäch nhieàu taøu côõ nhoû thì khoái löôïng thaân taøu trong heä thoáng
doïc laïi lôùn hôn so vôùi heä thoáng ngang.
4.Khaû naêng thi coâng

 Heä thoáng ngang thuaän lôïi hôn

 Heä thoáng ngang thuaän lôïi hôn vì trong heä thoáng doïc, soá löôïng keát caáu
doïc lôùn neân soá löôïng keát caáu gia cöôøng, noái caùc keát caáu doïc khoâng lieân
tuïc nhieàu, soá loã khoeùt treân keát caáu ngang ñeå caùc keát caáu doïc ñi qua lôùn
neân khoái löôïng laép raùp vaø haøn lôùn, nhaát laø ñoái vôùi taøu laép raùp theo
phöông phaùp phaân ñoaïn thì phöùc taïp vaø khoù khaên.

5.Tính naêng söû duïng

Heä thoáng ngang coù lôïi hôn vì trong heä thoáng doïc thöôøng boá trí ôû khu vöïc boong
vaø maïn caùc xaø khoûe vaø söôøn khoûe coù thaønh cao neân laøm giaûm dung tích vaø
taêng khoái löôïng coâng vieäc veä sinh haàm haøng, nhaát laø ñoái vôùi caùc taøu daàu
1.Heä thoáng keát caáu ngang

Heä thoáng ngang aùp duïng raát sôùm, chuû yeáu cho caùc taøu coù chieàu daøi
khoâng lôùn.
Öu ñieåm

Khaû naêng chòu ñöôïc taùc duïng cuûa caùc löïc theo phöông ngang

Coâng ngheä cheá taïo ñôn giaûn vì soá löôïng keát caáu doïc ít neân coù theå
taùch thaønh nhieàu phaân ñoaïn thuaän tieän cho vieäc thi coâng, ñoàng thôøi
coù theå ñaët caùc vaùch naèm xa nhau neân thuaän lôïi khi boá trí khoang
haøng
Nhöôïc ñieåm

Keát caáu thaân taøu chòu uoán doïc vaø chòu xoaén keùm vì soá löôïng caùc
keát caáu doïc tham gia ñaûm baûo söùc beàn chung ít

Coù nhieàu tieát dieän ngang neân khi thi coâng deã gaây bieán daïng, laøm
aûnh höôûng ñoä beàn voû.
Heä thoáng ngang thöôøng chæ aùp duïng treân taøu nhoû vaø vöøa ñeå taän duïng öu
ñieåm cuûa noù vì moâmen uoán chung ñoái vôùi taøu naøy khoâng quaù lôùn neân öùng
suaát neùn trong caùc taám boong hoaëc taám ñaùy khoâng lôùn, do ñoù oån ñònh taám
(phuï thuoäc giaù trò öùng suaát) vaø caùch boá trí taám thöôøng khoâng gaây ra söï lo
laéng quaù möùc.
2.Heä thoáng keát caáu doïc

 Do nhaø ñoùng taøu ngöôøi Anh Scott Russel ñeà nghò vaø aùp duïng cho taøu Great
Eastern töø naêm 1852, nhöng maõi ñeán naêm 1910 Ñaêng kieåm Lloyd (Anh) vaãn
coøn ghi chöõ exp
AÙp duïng ñaàu tieân treân taøu quaân söï, sau ñoù chuyeån sang taøu daân söï, keå
töø khi xuaát hieän caùc loaïi taøu ñi bieån coù chieàu daøi lôùn.
Khi aùp duïng cho caùc taøu coù chieàu daøi ñuû lôùn ñaõ toû ra coù khaù nhieàu öu ñieåm :
Khaû naêng choáng uoán doïc lôùn neân giaûm ñöôïc chieàu daøy toân bao, giaûm
troïng löôïng taøu, thuaän tieän khi aùp duïng coâng ngheä haøn töï ñoäng treân
moät
Chophaïm
pheùpvilaøm
roänggiaûm ñeán 15% vaät lieäu voû trong khi vaãn ñaûm baûo ñoä
beàn doïc taøu vì caùc keát caáu chính cuûa heä thoáng doïc ñeàu tham gia choáng
uoán doïc neân maëc duø vieäc aùp duïng heä thoáng doïc seõ toán löôïng vaät tö
ñaùng keå ñeå laøm keát caáu gia cöôøng nhöng cuoái cuøng thì löôïng vaät tö ñöa
vaøo
Tínhthaân taøu coù chieàu daøi ñuû lôùn vaãn ít hôn
oån ñònh cuûa taám toát hôn vaø ñoä daày taám nhoû hôn vì giaù trò öùng
suaát Ôle xuaát hieän trong caùc taám heä thoáng doïc lôùn hôn nhieàu.
Nhöôïc ñieåm
Laép raùp caùc phaân ñoaïn raát phöùc taïp vaø Khoù boá trí hoaëc keùo daøi caùc
khoang
 Caùc nhöôïc ñieåm treân ñoái vôùi taøu côõ lôùn laø khoâng ñaùng keå neân heä
thoáng keát caáu doïc thöôøng ñöôïc söû duïng treân caùc taøu côõ lôùn hoaëc caùc taøu
coù tyû soá L/B lôùn.
3.Heä thoáng keát caáu hoãn hôïp

 Heä thoáng keát caáu hoån hôïp do nhaø khoa hoïc Lieân xoâ cuõ Vieän syõ Shymanski
ñeà nghò.
Vai troø caùc khung giaøn taøu trong vieäc ñaûm baûo ñoä beàn keát caáu thaân taøu
khaùc nhau, do ñoù neân söû duïng heä thoáng keát caáu hoãn hôïp, töùc laø tuøy vai
troø cuûa caùc khung giaøn khi tham gia ñaûm baûo ñoä beàn chung hay rieâng maø
boá trí heä thoáng doïc hay ngang
 Heä thoáng naøy ñaûm baûo keát caáu
thaân taøu chòu öùng suaát hôïp lyù hôn neân
seõ tieát kieämvaät lieäu ñaùng keå so vôùi
caùc heä thoáng khaùc, do ñoù thöôøng aùp
duïng cho taøu daàu,taøu haøng côõ trung
vaø côõ lôùn.

Hình 2.20 moâ taû heä thoáng hoãn hôïp aùp

duïng cho taøu chôû haøng khoâ lôùn vôùi
khung giaøn ñaùy keát caáu hoaøn toaøn ôû
heä thoáng doïc, khung giaøn boong treân
cuøng ñöôïc keát caáu töông töï nhö khung
giaøn ñaùy, coøn caùc khung giaøn boong
naèm giöõa vaø hai khung giaøn maïn laïi
ñöôïc keát caáu theo heä thoáng ngang.
Töø caùc trình baøy treân coù theå löïa choïn caùc heä thoáng keát caáu nhö sau :
 Ñoái vôùi caùc khung giaøn taøu

Khung giaøn boong vaø khung giaøn ñaùy neân toå chöùc theo heä thoáng doïc vì
keát caáu naøy naèm caùch khaù xa truïc trung hoøa neân chòu taùc duïng cuûa
moâmen uoán doïc lôùn.
Khu vöïc muõi, ñuoâi, boong döôùi neân theo heä thoáng ngang ñeå taêng ñoä beàn
cuïc boä.
Khung giaøn maïn coù theå theo heä thoáng doïc hoaëc ngang vì khung giaøn maïn
naèm gaàn truïc trung hoøa neân chòu moâmen uoán doïc nhoû neân heä thoáng ngang
phuø hôïp hôn nhöng heä thoáng naøy seõ ñeå laïi nhieàu choã cho nöôùc ñoïng gaây
phaù vôùi
 Ñoái huûycaùc
kim loaïi.
loaïi taøu
Ñoái vôùi caùc taøu côõ vöøa vaø nhoû nhö taøu caù, taøu keùo ñaåy, taøu vaän taûi
côû nhoû v..v... thöôøng aùp duïng heä thoáng ngang ñeå taän duïng öu ñieåm deã thi
coâng vaø boá trí khoang
Ñoái vôùi caùc taøu chôû haøng khoâ, buoàng maùy boá trí giöõa taøu, chieàu daøi
80 ñeán 100 m, khi xeùt veà maët khoái löôïng, yeâu caàu ñoái vôùi quaù trình thi
coâng, dung tích khoang haøng, quaù trình toå chöùc söû duïng taøu thì neân aùp duïng
heä thoáng ngang laø phuø hôïp nhaát.
Ñoái vôùi caùc taøu côõ lôùn, khung giaøn boong, ñaùy vaø maïn thöôøng theo heä
thoáng doïc ñeå choáng uoán doïc, taêng tính oån ñònh vaø giaûm chieàu daày toân,
tieát kieäm vaät lieäu, giaûm khoái löôïng taøu maëc duø khi thi coâng vaø veä sinh
khoang gaëp nhieàu khoù khaên.
 1.4.1.Caùc yeâu caàu ñoái vôùi keát caáu thaân taøu

1.Tính an toaøn

 Keát caáu thaân taøu phaûi ñaûm baûo ñöôïc ñoä beàn (goàm ñoä beàn chung vaø ñoä
beàn cuïc boä), tính oån ñònh vaø ñoä cöùng vöõng caàn thieát ñeå döôùi taùc duïng
ngoaïi löïc, keát caáu laøm vieäc bình thöôøng, khoâng bò phaù huûy, maát oån ñònh
hay coù bieán daïng vöôït giôùi haïn cho pheùp.
 Ñeå giaûi baøi toaùn ñoä beàn taøu caàn xaùc ñònh moâ hình keát caáu vaø caùc taûi
troïng taùc duïng töø ñoù ñaët vaø giaûi baøi toaùn cô hoïc keát caáu ñeå tính vaø
kieåm tra ñoä beàn ñoái vôùi thaân taøu vaø töøng boä phaän keát caáu nhaèm löïa
choïn keát caáu thích hôïp nhaát.
2.Tính naêng söû duïng

Kích thöôùc vaø quy caùch boá trí caùc keát caáu phaûi phuø hôïp caùc yeâu caàu veà
coâng duïng taøu, taïo thuaän lôïi cho quaù trình toå chöùc khai thaùc vaø söû duïng taøu
trong ñieàu kieän saûn xuaát.
Keát caáu khoang haøng taøu vaän taûi neân boá trí ñeå khoâng maát dung tích
chöùa haøng, thuaän tieän cho vieäc boác dôõ haøng hoùa vaø khoâng caûn trôû thao
taùc thuyeàn vieân
Buoàng ôû cuûa haønh khaùch, thuûy thuû caàn coù loái ñi thuaän tieän vaø ñoä cao
thích hôïp.
3.Tính coâng ngheä

Thuaän lôïi cho quaù trình thi coâng ñeå giaûm thôøi gian vaø cöôøng ñoä coâng
vieäc, tieát kieäm nguyeân vaät lieäu vaø naâng cao naêng suaát lao ñoäng.
 Caên cöù ñieàu kieän nhaø maùy ñeå aùp duïng phöông aùn vaø quy trình coâng
ngheä tieân tieán, phuø hôïp quy trình coâng ngheä, trình ñoä, trang thieát bò, phöông
phaùp haï thuûy nhaø maùy.
 Taän duïng nguoàn vaät tö saün coù trong nöôùc, söû duïng nhöõng vaät lieäu ñaõ
quy chuaån, ñeå taïo thuaän lôïi cho vieäc mua, döï tröõ vaät lieäu vaø quy trình
coâng ngheä cuûa nhaø maùy.
4.Tính kinh teá

Ngoaøi vieäc phaûi ñaûm baûo ñoä beàn, caàn ñaët vaán ñeà toái öu hoùa caùc keát
caáu thaân taøu veà soá löôïng, hình daùng, kích thöôùc, hình thöùc boá trí vaø söû
duïng vaät lieäu thích hôïp ñeå giaûm bôùt khoái löôïng keát caáu, giaûm troïng
löôïng taøu, tieát kieäm vaät lieäu, haï giaù thaønh ñoùng môùi nhaèm ñaûm baûo
tính kinh teá trong cheá taïo, söõa chöõa vaø söû duïng keát caáu.
5.Tính hoaøn chænh
Do treân taøu coù boá trí nhieàu heä thoáng vaø thieát bò coù quan heä chaët cheõ
vôùi nhau neân thieát keá keát caáu phaûi ñoàng boä vôùi thieát keá toång theå vaø
thieát keá caùc heä thoáng taøu nhaèm taïo thaønh caáu truùc thoáng nhaát, ñaûm
baûo söï hoaït ñoäng hôïp lyù taát caû boä phaän.
Keát caáu coù kieåu daùng ñeïp, ñaùp öùng yeâu caàu veà tính thaåm myõ vaø hieän
ñaïi.
1.4.2.Caùc yeâu caàu trong boá trí keát caáu thaân taøu
1.Tính lieân tuïc vaø giaûm öùng suaát taäp trung

Phaûi ñaûm baûo tính lieân tuïc cuûa keát caáu vaø traùnh hieän töôïng taäp
trung öùng suaát.
Do ñoù, caàn coá gaéng keùo daøi lieân tuïc caùc keát caáu doïc caøng nhieàu caøng
toát vaø neáu khoâng theå keùo daøi ñöôïc thì phaûi aùp duïng caùc bieän phaùp traùnh
laøm yeáu keát caáu hoaëc laøm xuaát hieän taäp trung öùng suaát taïi caùc maët caét
ngang bò giaùn ñoaïn cuûa keát caáu doïc.
Coù theå keå moät soá bieän phaùp quy ñònh trong Quy phaïm nhö sau :
 Khoâng ñeå nhieàu keát caáu doïc giaùn ñoaïn treân cuøng maët caét ngang hay nôi taäp trung
öùng suaát.
 Neân boá trí maët caét ngang giaùn ñoaïn cuûa caùc keát caáu doïc taïi caùc vaùch ngaên
ngang
 Vò trí giaùn ñoaïn cuûa caùc keát caáu doïc neân ñaët caùch nhau moät khoaûng caùch lôùn hôn
hai laàn khoaûng söôøn ngang s (hình 1.24)

Hình 1.24 : Caùch boá trí vò trí

giaùn ñoaïn cuûa caùc keát
caáu doïc
 2s
Maët caét giaùn ñoaïn keát caáu doïc neân
ñaët taïi vaùch ngang vaø giaûm daàn ñoaïn
keát thuùc treân khoaûng caùch lôùn hôn h
1,5 laàn chieàu cao keát caáu ñeå traùnh
 1,5 h
thay ñoåi tieát dieän ñoät ngoät
Caàn coù bieän phaùp giaûm söï taäp trung öùng suaát ôû vò trí deã xuaát hieän hieän
töôïng naøy, nhaát laø ôû khu vöïc keát caáu keát thuùc, giaùn ñoaïn hay coù maët caét
ngang thay ñoåi ñoät ngoät.
Ví duï, hieäu soá chieàu daøy hai taám keà nhau phaûi nhoû hôn
30% chieàu daøy taám daøy hay 5 mm (laáy giaù trò nhoû) vaø 1
2
neáu hieäu treân nhoû hôn 3 mm caàn caét cheùo caïnh taám daøy
goùc 1:3 (hình 1.25a)
(a) 1 - 2  min (0,31 hay 5 mm)
h
Ñoaïn chuyeån tieáp töø keát caáu coù chieàu daøy lôùn sang
keát caáu coù chieàu daøy nhoû neân keùo daøi treân khoaûng
caùch lôùn hôn 5 laàn hieäu soá giöõa chieàu cao baûn thaønh h1
h2
cuûa hai keát caáu ñoù, coøn baûn meùp cuûa hai keát caáu ñöôïc
chuyeån daàn baèng nhau (hình 1.26b). (b) h  5(h1 - h2)

Khi keát caáu doïc keát thuùc ôû vaùch neân söû h

duïng maõ noái hoaëc keát caáu töông töï ñeå chuyeån
tieáp
 h h
2.Tính hôïp lyù

Boá trí hôïp lyù caùc keát caáu ñeå taïo thuaän lôïi trong quaù trình thi coâng vaø söû
duïng con taøu, cho pheùp giaûm soá löôïng keát caáu khoâng caàn ñeå giaûm khoái löôïng
taøu vaø tieát kieäm vaät lieäu.
Boá trí sao cho khi chòu taùc duïng ngoaïi löïc, keát caáu coù theå truyeàn löïc ñeán caùc
keát caáu lieân keát vôùi chuùng, traùnh khoâng ñeå keát caáu chòu taùc duïng cuûa ngoaïi
löïc moät caùch rieâng reõ.
3.Gia cöôøng cuïc boä

Coù bieän phaùp gia cöôøng keát caáu ôû khu vöïc chòu taûi lôùn hay chaán ñoäng
maïnh nhö : khu vöïc soùng ñaäp ôû muõi vaø ñuoâi taøu, khu vöïc chòu löïc ñoäng
khi chaân vòt laøm vieäc, caùc vò trí coù caùc thieát bò naëng, choå coù khoeùt loã,
ñaùy taøu chaïy ôû vuøng nöôùc caïn v…v… Ñaàu caùc keát caáu doïc vaø keát caáu
ngang cuûa khung giaøn taïi khu vöïc naøy phaûi ñöôïc haøn lieân tuïc vôùi toân bao
hay caùc keát caáu ngang taïi vò trí ñoù ñeå taêng ñoä beàn cuïc boä.
4.Thieát keá caùc neïp khoûe

ÔÛ vò trí caàn boá trí neïp khoûe ñôõ caùc daàm nhoû (ví duï nhö khu vöïc ôû mieäng
haàm haøng …) caàn xeùt ñeán boá trí chung toaøn taøu vaø coá gaéng laáy khoaûng caùch
giöõa caùc neïp khoûe caùch ñeàu nhau hoaëc thieát keá theo nguyeân taéc caùc daàm nhoû
ñöôïc ñôõ phaûi coù ñoä beàn baèng nhau nhaèm taïo thuaän lôïi trong vieäc söû duïng vaø
giaûm bôùt qui caùch cuûa vaät lieäu.
1.5.CAÙC PHÖÔNG PHAÙP THIEÁT KEÁ KEÁT CAÁU THAÂN TAØU

Thieát keá keát caáu taøu laø quaù trình xaùc ñònh kích thöôùc, hình daùng, quy
caùch boá trí caùc keát caáu ñeå ñaùp öùng caùc yeâu caàu veà ñoä beàn, ñoä cöùng,
ñoä oån ñònh cuûa keát caáu thaân taøu vaø phuø hôïp vôùi ñieàu kieän laøm vieäc
cuûa taøu
Coù ba phöông phaùp thieát keá keát caáu chính

1.5.1.Thieát keá theo taøu maãu

Döïa treân cô sôû keát caáu taøu maãu, keát hôïp vôùi kieán thöùc lyù thuyeát vaø
kinh nghieäm cuûa ngöôøi thieát keá ñeå phaân tích vaø löïa choïn kích thöôùc caùc
keát caáu cho taøu ñang tính.
Phöông phaùp ñôn giaûn, deã thöïc hieän nhöng caàn choïn ñöôïc taøu maãu
phuø hôïp
Taøu maãu coù tính naêng toát, hoaït ñoäng an toaøn trong nhieàu naêm, coù keát
caáu hôïp lyù, cuøng nhoùm taøu vaø coù caùc ñaïi löôïng ñaëc tröng nhö : chieàu daøi,
chieàu roäng, chieàu cao, tyû leä caùc kích thöôùc L/H, L/B, T/L, heä soá beùo C B ,
löôïng chieám nöôùc, giaù trò momen uoán doïc vaø löïc caét, boá trí khoaûng söôøn,
caùc khoang haøng, mieäng haàm, loã khoeùt v..v… gaàn vôùi caùc ñaïi löôïng töông
öùng cuûa taøu thieát keá.
1.5.2.Thieát keá theo qui phaïm keát caáu thaân taøu

 Tính toaùn, thieát keá keát caáu theo caùc yeâu caàu ghi trong quy phaïm.
Phöông phaùp ñôn giaûn, haàu nhö ñaûm baûo ñöôïc ñoä beàn keát caáu thaân taøu
neân thöôøng aùp duïng cho nhieàu loaïi taøu thoâng duïng khaùc nhau, khoâng coù
yeâu caàu cao veà ñoä beàn
Ñieàu kieän aùp duïng phöông phaùp laø loaïi taøu, vuøng hoaït ñoäng, caùc kích
thöôùc chính, tyû leä caùc kích thöôùc, caùc ñaëc tröng cuûa taøu naèm trong phaïm vi
aùp duïng cuûa quy phaïm.
Quy phaïm ñoùng taøu laø taäp hôïp kieán thöùc lyù thuyeát, keát hôïp vôùi kinh
nghieäm thöïc teá neân keát quaû khaù chính xaùc vaø luoân ñöôïc boå sung, hoaøn
chænh cho phuø hôïp nhieàu hôn.
Caùc ñoøi hoûi trong quy phaïm tuy nghieâm ngaët nhöng khoâng theå phaûn aûnh heát
thöïc teá neân nhieàu khi phaûi chaáp nhaän toán keùm vaät lieäu vaø taêng troïng löôïng
taøu vì keát caáu tính theo quy phaïm chöa phaûi ôû daïng hôïp lyù nhaát

Do hình daùng, yeâu caàu vaø vieäc boá trí treân caùc taøu khaùc nhau thöôøng khoâng
gioáng nhau, nhaát laø ñoái vôùi nhöõng taøu lôùn hay taøu coù tính naêng ñaëc bieät
neân caùc qui phaïm ñoùng taøu khoâng theå bao goàm heát taát caû vaø vaãn thieát keá
theo phöông phaùp tính toaùn lyù thuyeát
1.5.3.Thieát keá theo phöông phaùp tính toaùn lyù
thuyeát
Xaây döïng treân cô sôû lyù thuyeát cô hoïc keát caáu, keát hôïp vôùi keát quaû tính ñoä
beàn thaân taøu ñeå thieát keá keát caáu chòu ñöôïc ñoä beàn chung vaø ñoä beàn cuïc
boä.
Quaù trình tính ñöôïc thöïc hieän baèng caùch moâ hình hoaù keát caáu vaø taûi troïng
taùc duïng, giaûi baøi toaùn cô hoïc keát caáu ñeå xaùc ñònh kích thöôùc vaø quy caùch
boá trí caùc keát caáu.
Coù ñoä chính xaùc khaù cao, cho pheùp choïn ñöôïc keát caáu hôïp lyù vöøa ñaûm
baûo ñuû ñoä beàn, vöøa toái öu veà kinh teá, nhöng phöùc taïp neân thöôøng chæ aùp
duïng ñoái vôùi taøu laøm vieäc theo nguyeân lyù môùi, taøu coù kích thöôùc khoâng
bình thöôøng vaø yeâu caàu ñaëc bieät veà keát caáu
Duøng ñeå kieåm tra laïi ñoä beàn keát caáu sau khi tính theo caùc phöông phaùp
khaùc.
Tröôùc khi tính phaûi giaûi quyeát caùc vaán ñeà lieân quan ñeán ñoä beàn thaân
taøu nhö sau :
 Ñieàu kieän vaø moâi tröôøng laøm vieäc cuûa keát
caáu.
Moâ hình keát caáu vaø taûi troïng taùc duïng
Giaù trò öùng suaát cho pheùp cuûa vaät lieäu cheá taïo caùc
keát caáu
1.6.KHOAÛNG CAÙCH SÖÔØN
 Khoaûng caùch söôøn laø khoaûng caùch giöõa caùc daàm gia cöôøng cuûa caùc
khung giaøn taøu coù theå laø khoaûng söôøn ngang (khoaûng caùch giöõa caùc daàm
gia cöôøng ngang boá trí doïc taøu) hoaëc khoaûng söôøn doïc (khoaûng caùch giöõa
caùc daàm gia cöôøng doïc boá trí theo chieàu ngang taøu).
Quy phaïm Vieät nam hieän nay quy ñònh khoaûng caùch söôøn tieâu chuaån

 Khoaûng söôøn ngang : s = 2L + 450 (mm)

 Khoaûng söôøn doïc : s = 2L + 550 (mm)

 Ngoaøi ra, Quy phaïm coøn quy ñònh theâm nhö sau :

Neáu khoaûng caùch söôøn taøu thöïc teá khaùc khoaûng söôøn tieâu chuaån treân
250 mm thì caàn xem laïi kích thöôùc keát caáu ñaùy ñoâi vaø kích thöôùc caùc keát
caáu lieân quan.
Trong taát caû tröôøng hôïp, khoaûng söôøn ngang khoâng ñöôïc lôùn hôn 1 m,
rieâng ôû caùc khu vöïc chòu taûi naëng hoaëc chòu taûi va ñaäp nhö khoang muõi,
khoang laùi vaø khu vöïc voøm ñuoâi thì laáy khoaûng söôøn ngang khoâng ñöôïc
lôùn hôn 610 mm.
Quy ñònh treân khoâng nhöõng aùp duïng cho caùc söôøn ngang maø coøn aùp
duïng cho caùc ñaø ngang ñaùy ôû khung giaøn ñaùy vaø xaø ngang boong ôû khung
giaøn boong.
Khoaûng caùch söôøn coù aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán ñoä beàn cuïc boä vaø tính oån
ñònh cuûa taám voû vì neáu giaù trò öùng suaát uoán cuïc boâï vaø öùng suaát Ôle xuaát
hieän trong taám voû khoâng thay ñoåi thì chieàu daøy taám voû seõ tyû leä thuaän vôùi
khoaûng caùch giöõa caùc söôøn gia cöôøng neân quy ñònh trong caùc quy phaïm hieän nay
thöôøng
Khoaûngxaùcsöôøn
ñònh chieàu daøy treân
xaùc ñònh toân bao
cô theo khoaûng
sôû ñaûm söôøn.
baûo ñoä beàn, ñoä oån ñònh vaø khaû
naêng thi coâng neân ñöôïc xem nhö laø aån soá cuûa baøi toaùn thieát keá keát caáu toái
öu, ñaûm baûo troïng löôïng taøu nhoû nhaát, coâng ngheä cheá taïo deã nhaát vaø giaù
thaønh thaáp nhaát.
Neáu khoaûng söôøn nhoû, kích thöôùc söôøn khoâng lôùn thì vaät tö caàn cho söôøn ít
nhöng do soá löôïng söôøn cho toaøn taøu lôùn neân coâng thöïc hieän chaéc chaén seõ
taêng leân. Ngöôïc laïi, neáu khoaûng söôøn lôùn thì soá löôïng söôøn treân toaøn taøu
giaûm nhöng kích thöôùc moãi söôøn phaûi taêng leân vaø do ñoù chieàu daøy toân bao
phaûi
 taêng
Ngoaøi ra,leân, keùo theo
khi xaùc ñònhtroïng löôïng
khoaûng taøusöôøn
caùch taêng.caàn chuù yù ñeán moät soá caùc
vaán
Ñeåñeàthuaän
sau : tieän cho vieäc söûa chöõa, baûo döôõng vaø keùo daøi thôøi gian söû
duïng coù theå taêng khoaûng caùch söôøn moät caùch thích hôïp ñeå taêng chieàu
daøy
Neân toân.
choïn khoaûng söôøn laø soá chaün ñeå tieän vieäc veõ maãu, haï lieäu, laép
raùp keát caáu v..v.. vaø traùnh thay ñoåi khoaûng söôøn nhieàu laàn ñeå traùnh
 Khi xaùc
nhaàm laãn ñònh chieàulôïi
vaø thuaän daøi
khikhoang vaø mieäng haàm haøng, neân phaân boá ñeàu
thi coâng.
khoaûng söôøn nhaèm thuaän lôïi khi boá trí caùc ñaø ngang, söôøn khoûe ñoàng thôøi
tieát kieäm ñöôïc vaät lieäu.
Keát caáu ñaùy taøu moät boong vaø khoaûng söôøn doïc cuûa boong phaûi ñöôïc boá
trí sao cho vieäc lieân keát caùc söôøn doïc vaø caùc neïp vaùch ngang ñöôïc lieân tuïc.
Khi söû duïng theùp ñoä beàn cao, neân laáy khoaûng caùch söôøn nhoû hôn khi
duøng theùp cacbon thaáp ñeå coù theå ñaûm baûo ñöôïc tính oån ñònh cuûa taám.
Trong thieát keá keát caáu thöïc teá, neáu chöa coù ñieàu kieän xaùc ñònh khoaûng
söôøn toái öu thì coù theå tham khaûo caùc soá lieäu veà khoaûng caùch söôøn cho
trong baûng döôùi ñaây

Khoaûng caùch söôøn Chieàu daøi thieát keá cuûa Phaïm vi söû duïng
S (mm) taøu
Ltk (m)
500, 560 Ltk < 40 Toaøn taøu
630 40 < Lt k < 75 Toaøn taøu
Ltk > 75 Vuøng muõi (0,05L)
710 40 < Lt k < 120 Phaàn giöõa taøu
Ltk > 120 Phaàn muõi
750 90 < Lt k < 140 Phaàn giöõa taøu
110 < Lt k < 220 Phaàn giöõa taøu
Lt k > 220 Phaàn giöõa taøu
Toân bao laø caùc taám gheùp laïi vôùi nhau hình thaønh lôùp voû bao ngoaøi khung
xöông taøu goàm : toân ñaùy, toân hoâng taøu, toân maïn vaø toân boong
Heä thoáng keát caáu gia cöôøng beân trong toân bao boá trí theo chieàu doïc hoaëc
ngang nhaèm ngaên chaën söï bieán daïng cuûa caùc taám döôùi taùc duïng cuûa caùc
taûi troïng
2.1.1.Chöùc naêng vaø ñieàu kieän laøm vieäc

Toân bao coù caùc chöùc naêng cuï theå nhö

sau :
Ñaûm baûo tính kín nöôùc, tính naêng haøng haûi vaø tính naêng söû duïng cuûa taøu

Toân boong taïo dieän tích saøn ñeå boá trí phoøng vaø khoang chöùa, toân ñaùy
hình thaønh khoang ñaùy ñoâi chöùa daàu, nöôùc daèn vaø ñaûm baûo khaû naêng
choáng
Thamchìm cuûa taøu.
gia ñaùng keå ñaûm baûo ñoä beàn chung keát caáu thaân taøu
Laø caùc daûi toân keøm chòu löïc (hay meùp keøm) cuûa keát caáu daàm chòu
uoán neân coøn tham gia ñaûm baûo ñoä beàn cuïc boä cho caùc keát caáu ñoù.
Ñieàu kieän laøm vieäc cuûa toân bao, nhaát laø toân ñaùy, raát naëng neà vaø phöùc
taïp, döôùi taùc duïng cuûa caùc nhoùm ngoaïi löïc sau :

Taûi troïng ngang : goàm aùp löïc nöôùc ngoaøi taøu, aùp löïc chaát loûng trong caùc
khoang, phaûn löïc töø ñaø keâ, troïng löôïng maùy moùc, thieát bò, aùp löïc nöôùc
traøn leân boong v..v... vaøthöôøng
va ñöôïc bieåu thò baèng aùp löïc coät nöôùc coù
chieàu cao h (m)

Taûi troïng ngaãu nhieân : thöôøng xuaát hieän khi taøu laøm vieäc ôû caùc vuøng
caïn hay luoàng laïch heïp, do ñoù caàn coù bieän phaùp gia cöôøng ñeå taêng beàn
cho caùc taám toân.

Taûi troïng va ñaäp : xuaát hieän khi taøu chaïy trong soùng do phaàn muõi vaø
ñuoâi taøu nhoâ leân vaø haï xuoáng ñoät ngoät seõ ñaäp maïnh vaøo maët nöôùc
hoaëc va ñaäp vaät troâi noåi laøm aûnh höôûng ñeán giaù trò moâmen uoán doïc
taøu, gaây rung ñoäng toaøn boä thaân taøu vaø laøm xuaát hieän aùp löïc cuïc boä
khaù lôùn, taùc duïng leân keát caáu thaân taøu.
Khi tính toaùn thöôøng xem aùp löïc nöôùc ngoaøi maïn taùc duïng leân toân bao
döôùi ñöôøng nöôùc goàm hai thaønh phaàn laø aùp löïc nöôùc tónh pt vaø aùp löïc
soùng ps vôùi quy luaät phaân boá nhö treân hình 3.1.

1.AÙp löïc thuûy tónh p

1 2.AÙp löïc soùng ps

ps 2

pt

Hình 3.1 : Quy luaät phaân boá caùc thaønh phaàn aùp löïc nöôùc
Döôùi taùc duïng cuûa heä ngoaïi löïc noùi treân, öùng suaát xuaát hieän trong caùc
taám toân bao, raát phöùc taïp, goàm caùc thaønh phaàn chuû yeáu sau :

ÖÙng suaát phaùp vaø öùng suaát caét do quaù trình uoán chung keát caáu thaân
taøu
ÖÙnggaâysuaát
ra do quaù trình xoaén chung thaân taøu, nhaát laø khi taøu chaïy
cheùo
ÖÙng soùng
suaát do taûi troïng va ñaäp gaây ra

Hình 3.2 moâ taû caùc thaønh phaàn taûi troïng taùc duïng leân taám toân ñaùy ôû heä
thoáng ngang, goàm aùp löïc nöôùc beân ngoaøi p taùc duïng thaúng ñöùng, thaønh
phaàn öùng suaát  x do uoán chung vaø uoán daàm doïc khung daøn ñaùy nhö soáng
chính (2), ñaø doïc ñaùy (4) gaây ra, thaønh phaàn öùng suaát y xuaát hieän do uoán
caùc ñaø ngang (3) trong keát caáu khung daøn ñaùy.
1 2 3 1.Soáng chính
x 4 2.Ñaø ngang ñaùy
3.Ñaø doïc ñaùy
4.Taám toân ñaùy
y y

x

Hình 3.2 : Caùc thaønh phaàn öùng suaát taùc duïng leân toân ñaùy taøu
2.1.2.Ñaëc ñieåm keát caáu toân bao
Ñoái vôùi taøu voû theùp, toân bao goàm caùc taám theùp phaúng hay cong lieân keát vôùi
nhau
Caùcbaèng
taámhaøn.
toân thöôøng ñöôïc ñaët doïc theo chieàu daøi taøu vì caùch boá trí nhö theá seõ
cho pheùp thay ñoåi chieàu daøy toân bao theo chieàu cao taøu moät caùch hôïp lyù nhaèm
tieát kieäm vaät lieäu trong tröôøng hôïp tính ñeán ñieàu kieän laøm vieäc rieâng cuûa toân
Caùch
bao ôû caùc
boákhu
trí vöïc
ngangkhaùc
taámnhau.
chæ aùp duïng ôû khu vöïc muùt muõi vaø muùt ñuoâi taøu
treân chieàu daøi khoâng vöôït quaù 0,15L (L – chieàu daøi taøu) tính töø caùc ñöôøng
vuoâng
Töônggoùc muõi
öùng, vaø
moái ñuoâi.
haøn theo phöông
ñöùng goïi laø moái haøn ñöùng (moái
noái ñoái tieáp), moái haøn theo
6
phöông ngang goïi laø moái haøn 5
ngang (moái noái doïc).
Keát caáu gia cöôøng beân trong
toân bao boá trí theo chieàu doïc laãn
chieàu ngang vaø haøn cöùng vaøo 4
voû nhaèm ngaên chaën bieán daïng
toân döôùi taùc duïng ngoaïi löïc
Moái haøn giöõa neïp gia cöôøng vaø 3 2 1
toân voû coù theå giaùn ñoaïn nhöng 1.Daûi toân giöõa ñaùy (Center Strake)
phaûi lieân tuïc ôû khu vöïc chòu taûi 2.Caùc taám toân ñaùy (Bottom Plate)
naëng 3.Daûi toân hoâng (Margin Plating)
Caùcnhö taámtoân
gheùpñaùytheo
ôû chieàu
muõi (30%
daøi 4.Caùc taám toân maïn (Side Plating)
chieàu
vaø coùdaøi taøu),chieàu
cuøng ñuoâi taøu
roäng... ôû khu 5.Daûi toân meùp maïn (Sheer Strake)
vöïc moái noái goïi laø caùc taám toân 6.Ñöôøng haøn doïc (Butt)
Quy caùch boá trí caùc taám toân bao doïc chieàu daøi vaø chieàu cao taøu coù caùc ñaëc ñieåm
nhö sau : ñaùy
1.Toân

Toân ñaùy coù chieàu daøy lôùn nhaát ôû ñoaïn giöõa taøu, giaûm daàn veà phía
muõi vaø ñuoâi, tröø khu vöïc chòu taûi lôùn hoaëc bò va ñaäp nhieàu, ví duï taám
ñaùy ôû muùt muõi trong phaïm vi ¼ chieàu daøi taøu daøy hôn 1 - 2 mm so vôùi taám
ñaùy
Taámgiöõa
toântaøu.
ôû vò trí giöõa taøu (daûi toân giöõa ñaùy) coù chieàu daøy vaø chieàu roäng
lôùn hôn (1,5 laàn) caùc taám khaùc nhaèm ñaûm baûo ñoä beàn doïc, dieän tích maët töïa
vaø aùp löïc treân ñaø keâ taøu vaø coù theå thay cho soáng chính ñoái vôùi taøu khoâng
coù boá trí soáng chính chaïy doïc giöõa taøu.
2.Toân hoâng

Toân hoâng laø taám naèm ôû khu vöïc chuyeån tieáp giöõa ñaùy vaø maïn, thöôøng
coù moät taám nhöng treân caùc taøu côõ lôùn hay taøu coù tuyeán hình trôn thì coù
theå
Daûilaø hai taám.
toân hoâng thöôøng ñöôïc tính vaøo toân ñaùy vôùi maët caét ngang coù daïng ñôn
giaûn laø moät phaàn hình troøn hoaëc hình daïng cong tuøy thuoäc hình daïng hoâng taøu,
coøn hình daïng beà maët vaø ñoä cong cuûa daûi toân hoâng doïc theo chieàu daøi thay ñoåi
theo tuyeán hình taøu.
Do baùn kính goùc löôïn vaø chieàu daøy toân hoâng aûnh höôûng lôùn ñeán söï maát oån
ñònh cuûa taám naèm caùch khaù xa truïc trung hoøa naøy neân caùc taám toân hoâng phaûi
coù chieàu daøy lôùn nhaát, Trong nhieàu tröôøng hôïp, phaûi laøm daøy ñeán hôn 40%
chieàu daøy daûi toân giöõa ñaùy hoaëc ñöôïc laáy theo chieàu daøy lôùn nhaát cuûa caùc
daûi toân naèm laân caän ôû phaàn ñaùy hoaëc phaàn maïn taøu. Ñoàng thôøi, taát caû loã
khoeùt treân toân hoâng nhaát laø loã ôû vuøng laân caän ñaùy taøu vaø loã thoâng bieån
3.Toân maïn
Toân maïn coù chieàu daøy baèng nhau trong khoaûng 40% ñoaïn giöõa taøu, giaûm
daàn veà phía muõi vaø ñuoâi ñeán caùc vò trí quy ñònh trong Quy phaïm, tröø
tröôøng hôïp caàn taêng chieàu daøy ôû khu vöïc chaán ñoäng maïnh hoaëc xuaát
hieän öùng suaát tröôït cao theo phöông ñöùng nhö vò trí gaàn caùc vaùch ngang, loã
khoeùt,
Chieàu loã thaû neo, choã noái cuûa söôøn ñuoâi v..v….
daøy toân maïn phaûi ñaûm baûo ñoä beàn cuïc boä vaø ñoä oån ñònh khi bò
uoán hay caét, nhaát laø taám toân maïn naèm keá boong treân cuøng (daûi toân meùp
maïn), do naèm caùch xa truïc trung hoøa neân thöôøng coù chieàu roäng lôùn hôn
chieàu roäng daûi toân giöõa ñaùy vaø chieàu daøy lôùn hôn caùc taám toân maïn laân
caän hay daûi toân meùp boong, coù khi ñeán 25% vaø do naèm ôû khu vöïc coù öùng
suaát cao neân coá gaéng keùo daøi lieân tuïc daûi toân meùp maïn vaø traùnh khoeùt
loã hoaëc
Daûi haøn
toân caùcmaïn
meùp keát caáu vaøolieân
thöôøng daûikeát
toântröïc
naøy tieáp
nhaátvôùi
laø ñoaïn giöõa boong
xaø ngang taøu. baèng
caùch haøn neân caàn ñaûm baûo caïnh treân daûi toân meùp maïn phaúng vaø moái
haøn phaûi thaät chaéc. Treân caùc taøu lôùn hoaëc taøu chôû haøng loûng, nhieàu
khi coøn duøng thanh theùp goùc hay theùp thanh laøm keát caáu lieân keát trung
gian daûi toân meùp maïn vaø daûi toân meùp boong nhôø ñinh taùn hoaëc duøng
daûi toân meùp maïn daïng troøn ñeå laøm meàm lieân keát vôùi boong

1.Daûi toân meùp

maïn 2.Xaø ngang
boong 3.Theùp thanh
4.Theùp caïnh
2.1.3.Caùc yeâu caàu khi boá trí toân bao
Söû duïng laøm toân bao caøng nhieàu toân taám tieâu chuaån caøng toát ñeå löôïng
dö caét boû taám laø nhoû nhaát, giaûm chi phí vaät lieäu nhö theùp, que haøn vaø
coâng thöïc hieän.
Khi boá trí toân bao caàn chuù yù ñeán caùc vaán ñeà :
1.Ñoä beàn
Ñeå ñaûm baûo ñoä beàn thaân taøu thì phaûi raûi caùc taám toân doïc theo
chieàu daøi taøu, nghóa laø caàn boá trí ñeå caïnh daøi taám truøng chieàu daøi
taøu, caïnh ngaén naèm ngang. Rieâng ôû caùc choã coù loã khoeùt lôùn hoaëc ñoä
cong phöùc taïp thì cho pheùp raûi toân ngang.
Coá gaéng giöõ chieàu roäng caùc taám toân khoâng thay ñoåi töø muõi ñeán
ñuoâi, nhaát laø caùc taám naèm ôû khu vöïc öùng suaát cao nhö daûi toân giöõa
ñaùy vaø daûi toân meùp maïn, do ñoù caùc daûi toân naøy thöôøng ñöôïc boá trí
ñaàu tieân. Caùc taám toân naèm gaàn meùp maïn vaø ñaùy ñöôïc boá trí song
song meùp
2.Coâng maïn vaø ñaùy, roài môùi doàn daàn vaøo giöõa.
ngheä
Caàn taän duïng heát quy caùch ñeå traùnh caét nhoû caùc taám toân do ñoù khi
boá trí caàn caên cöù kích thöôùc khoå toân ñeå xaùc ñònh vò trí vaø chieàu daøi
toång ñoaïn hôïp lyù nhaát, ñoàng thôøi caàn ñeå löôïng dö nhaát ñònh ôû caùc moái
noái
Caùctoång ñoaïn
taám toânkhoaûng
qua hoûa30coâng
- 50 mm.
caàn coù löôïng dö gia coâng chieàu daøy khoaûng
1- 3 mm.
Khi boá trí caùc taám toân neân giaûm caùc taám cong theo hai chieàu, vaø neáu
coù thì neân ñeå chieàu daøy nhoû hôn moät chuùt ñeå traùnh khoù khaên khi
uoán vaø khoâng neân boá trí moái noái taám toân naèm treân maët cong troøn ñeå
traùnh bò co ruùt khi haøn
Ngoaøi ra caàn löu yù boá trí hôïp lyù ñöôøng haøn giöõa caùc taám toân ñeå ñaûm
baûo ñoänhö
Ví duï beàn.
khoâng neân boá trí ñöôøng haøn ñöùng taïi ñieåm giöõa khoaûng söôøn maø neân
caùch söôøn (1/3 - 1/4) khoaûng söôøn, vì öùng suaá cuïc boä taïi khu vöïc naøy nhoû vaø caùch
boá trí nhö theá seõ giaûm ñoâï goà gheà do moái haøn gaây ra vaø giaûm ñoä voõng ban ñaàu
neân laøm taêng tính oån ñònh cuûa taám.
Traùnh ñeå ñaàu caùc moái haøn naèm ôû vò trí maët caét thay ñoåi hay baát lôïi veà
maët keát caáu
Khoâng boá trí ñöôøng haøn ôû khu vöïc öùng suaát cao hay coù söï taäp trung öùng
suaát nhö traùnh taäp trung moái haøn, traùnh caùc ñöôøng haøn doïc giaùp moái, giao
thaønh goùc nhoïn.
Khoâng neân boá trí caùc ñöôøng haøn doïc song song naèm gaàn nhau quaù ñeå
laøm giaûm aûnh höôûng nhieät giöõa caùc moái haøn song song caïnh nhau vaø öùng
löïc
Quy khi laép raùp.
phaïm quy ñònh cuï theå caùc yeâu caàu ñoái vôùi ñöôøng haøn caùc taám toân bao
nhö sau :
Goùc giao nhau cuûa hai ñöôøng haøn doïc taøu, coøn goïi laø moái haøn ñoái meùp khoâng
nhoû hôn 60o, coøn khoaûng caùch giöõa caùc ñöôøng haøn doïc song song vôùi nhau khoâng
ñöôïc nhoû hôn 200 mm.
Ñöôøng haøn doïc song song vôùi ñöôøng haøn goùc naèm caùch nhau lôùn hôn 75 mm khi
chieàu daøi ñoaïn haøn lôùn hôn 2 m vaø lôùn hôn 50 mm khi chieàu daøi ñoaïn haøn song song
nhoû hôn 2 m
Caùc ñöôøng haøn doïc cuûa toân boong, ñaùy, maïn, vaùch phaûi naèm caùch boong, ñaùy,
maïn, vaùch song song vôùi noù lôùn hôn giaù trò max(5t, 100 mm) (t - chieàu daøy toân vuøng
ñoù), coøn vôùi ñöôøng haøn laép raùp doïc, khoaûng caùch naøy lôùn hôn 200 mm

Caùc ñöôøng haøn phaûi boá trí caùch xa tieát dieän taäp trung öùng suaát, caùc nôi coù öùng
suaát thay ñoåi, caùc vuøng coù loã khoeùt lôùn.
 Caùc moái haøn laép raùp caùc phaàn vaø khoái toân voû phaûi truøng vôùi taát caû
maët caét ngang taøu.
Hieäu soá chieàu daøy caùc taám toân bao taïi maët caét ngang moái haøn lieân keát theo
chieàu daøi taøu khoâng ñöôïc hôn 30% chieàu daøy cuûa taám daøy hôn hoaëc laø 5 mm,
laáy theo giaù trò nhoû hôn. Neáu hieäu caùc chieàu daøy nhoû hôn 3 mm thì caàn caét cheùo
caïnh taám daøy goùc 1:3 (hình 3.12). Yeâu caàu naøy khoâng aùp duïng cho taám gheùp
ngang hoaëc ôû vò trí laøm daøy theâm nhö loã neo … Daïng moái haøn phuï thuoäc chieàu
daøy taám, phöông phaùp haøn vaø möùc ñoä quan troïng moái gheùp.
l

s1 s2 s1 s2

(a) s = s1 – s2  3 mm (b) s = s1 – s2 > 3 mm

Khoâng neân ñeå moái noái doïc caùc taám toân giao vôùi söôøn kín nöôùc hay vaùch doïc
taøu vaø neáu moái noái doïc giao vôùi söôøn kín nöôùc thì goùc giao giöõa hai ñöôøng
khoâng ñöôïc nhoû hôn 30o
Khoâng boá trí moái noái giöõa caùc taám toân bao vôùi caùc söôøn truøng nhau treân
ñoaïn quaù daøi vaø traùnh boá trí caùc ñöôøng haøn toân bao song song naèm gaàn caùc
söôøn treân moät ñoaïn quaù daøi.
 Caùc taám toân bao phaûi ñöôïc boá trí ngay ngaén vaø myõ quan, nhaát laø phaàn treân
ñöôøng nöôùc vaø boá trí ñöôøng haøn noái caùc taám toân naèm treân ñöôøng nöôùc chaïy
song song vôùi meùp boong.
2.2.1.Chöùc naêng vaø ñieàu kieän laøm
vieäc
1.Chöùc naêng
Tham gia ñaûm baûo ñoä beàn chung taøu vôùi tö caùch laø meùp döôùi thanh töông
ñöông.
Ñaûm baûo ñoä beàn cuïc boä döôùi taùc duïng aùp löïc nöôùc vaø aùp löïc
haøng hoùa
Laøm vaønh ñeá cho caùc khung daøn khaùc nhö khung daøn maïn vaø khung
daøn vaùch.
Hình thaønh khoâng gian boá trí haøng hoùa, nhieân lieäu, nöôùc vaø caùc thieát
bò.
2.Ñieàu kieän laøm vieäc
Khung daøn ñaùy chòu phaàn lôùn taûi troïng treân taøu neân ñieàu kieän laøm vieäc
raát naëng neà vaø phöùc taïp, chòu taùc duïng ñoàng thôøi cuûa nhieàu loaïi taûi
troïng khaùc nhau.
AÙp löïc nöôùc ngoaøi maïn khi taøu noåi treân nöôùc tónh vaø treân soùng.
AÙp löïc haøng raén, haøng loûng trong caùc khoang, aùp löïc chaát loûng khi thöû kín nöôùc
Troïng löôïng trang thieát bò vaø maùy moùc treân taøu.
Phaûn löïc xuaát hieän taïi caùc uï keâ khi ñöa taøu leân ñaø.
Löïc taùc duïng do taûi troïng treân boong vaø do caùc ñaø ngang truyeàn xuoáng.
Caùc löïc ñoäng do thieát bò gaây ra, do va ñaäp vôùi soùng, töø chaân vòt, do maéc caïn
v..v...
2.2.2.Ñaëc ñieåm vaø phaân loaïi keát caáu khung daøn ñaùy
1.Ñaëc ñieåm chung

Keát caáu khung daøn ñaùy goàm caùc taám lieân keát vôùi heä daàm gia cöôøng doïc
vaø ngang.
Keát caáu khung daøn ñaùy lieân keát vôùi khung daøn maïn qua caùc maõ lieân keát

2.Phaân loaïi

Tuøy ñaëc ñieåm keát caáu, khung daøn ñaùy chia thaønh hai daïng laø ñaùy ñôn vaø
ñaùy ñoâi
Tuøy caùch boá trí heä daàm gia cöôøng, keát caáu ñaùy ñôn vaø ñaùy ñoâi laïi coù
theå toå chöùc theo heä thoáng keát caáu ngang, heä thoáng keát caáu doïc hay heä
thoáng hoãn hôïp.
2.2.3.Keát caáu ñaùy ñôn (Single Bottom)

1.Ñaëc ñieåm chung

Keát caáu khung daøn ñaùy chæ boá trí moät lôùp toân bao beân ngoaøi.

Keát caáu ñôn giaûn, ít toán keùm vaø thuaän tieän trong quaù trình thi coâng neân
thöôøng duøng cho taøu nhoû, daøi khoâng quaù 40 m hoaëc boá trí ôû khoang muõi,
khoang laùi v..v…
Ví duï treân hình 3.13 laø keát caáu khung daøn ñaùy ñôn taøu vaän taûi nhìn töø phía
maïn taøu.
1.Soáng phuï
2.Soáng chính
3.Ñaø ngang ñaùy ñaëc

4.Toân ñaùy

5.Taám laùt saøn

6.Taám laùt saøn baèng
goã
7.Neïp gia cöôøng
8.Ñaø ngang ñaùy hôû

Ñaùy ñôn trong tröôøng hôïp naøy goàm taám ñaùy 4 haøn chaët vôùi heä daàm
gia cöôøng tröïc giao goàm caùc keát caáu doïc (soáng chính 2, soáng phuï 1) keùo
daøi lieân tuïc töø muõi ñeán ñuoâi taøu vaø caùc keát caáu ngang (ñaø ngang ñaùy
ñaëc 3, ñaø ngang ñaùy hôû 8)
Thaønh caùc keát caáu doïc bò caét vaø haøn cöùng taïi vò trí ñaø ngang ñaùy.

Treân saøn ñaùy, nhaát laø ôû khoang haøng coù theå laùt saøn goã hoaëc vaät lieäu
thích hôïp ñeå ñaët haøng vaø keát caáu haàu nhö khoâng ñaûm baûo ñoä beàn hoaëc an
toaøn khi ñaùy taøu bò hö hoûng.
2.Ñaëc ñieåm caùc chi tieát keát caáu chuû yeáu
Soáng chính ñaùy (Keel)
Laø keát caáu doïc ñaët taïi maët caét giöõa vaø ñöôïc keùo daøi lieân tuïc caøng
nhieàu caøng toát. Neáu khoâng thì caàn coù bieän phaùp giaûi quyeát tình traïng taäp
trung öùng suaát taïi caùc vò trí soáng chính giaùn ñoaïn nhö gia cöôøng theâm soáng
phuï,
Lieânsöûkeát
duïng ñaø
vôùi ngang
soáng khoûe
muõi, v..v…
soáng ñuoâi ôû vò trí xa nhaát coù theå vaø traùnh khoeùt
loã tuøy tieän vì keát caáu naøy coù vai troø quan troïng trong vieäc ñaûm baûo ñoä beàn
chung vaø ñoä beàn cuïc boä, baûo veä keát caáu ñaùy vaø phaân boá löïc taùc duïng khi
ñaët
Keáttaøu treân
caáu ñaø keâ.
soáng chính taøu ñaùy ñôn thöôøng coù daïng thanh soáng (bar keel) nhö
hình 3.14a hay ky ñöùng (vertical keel) vôùi keát caáu daàm chöõ T ñaët beân trong
taám ñaùy hình 3.14b

1 2 3 1 2 3

Hình 3.14 : Keát caáu soáng chính cuûa taøu ñaùy ñôn (1.Toân ñaùy ; 2.Soáng chính ; 3.Ñaø ngang ñaùy)
Kieåu thanh soáng hieän ít ñöôïc duøng, thöôøng chæ coù ôû taøu caù, taøu keùo, phaø
nhoû v…v…, vôùi soáng chính lieân keát vôùi taám toân bao baèng ñinh taùn hoaëc moái
haøn ñoái ñaàu chöõ T
Soáng chính naøy thích hôïp khi taøu bò maéc caïn nhöng laøm taêng theâm môùn
nöôùc taøu.

(a) Lieân keát ñinh (b) Lieân keát haøn

taùn

Chieàu cao soáng chính thöôøng baèng chieàu cao ñaø ngang nhöng trong nhieàu
tröôøng hôïp coù theå laáy lôùn hôn chieàu cao ñaø ngang nhieàu laàn ñeå taêng cöôøng
cho ñoä beàn doïc
2.Ñaø doïc ñaùy (Bottom Girder)

Ñoái vôùi taøu coù chieàu roäng lôùn phaûi boá trí theâm moät soá ñaø doïc
ñaùycho phuø hôïp, trong khu vöïc töø soáng chính ñeán meùp hoâng vaø chaïy gaàn
nhö song song soáng chính.
Quy phaïm quy ñònh khoaûng caùch chuaån giöõa caùc ñaø doïc ñaùy theo coâng
thöùc :

S = 2L + 550 (mm)
Boá trí caùc ñaø ñaùy caùch nhau khoâng quaù 2,5 m (L < 90 m) vaø 2,15 m (L 
90 m) Rieâng vôùi taøu L  90 m coøn quy ñònh theâm laø trong khu vöïc töø vaùch
muõi ñeán 0,05L sau ñoaïn ñaùy gia cöôøng phía muõi, khoaûng caùch giöõa caùc
ñaø doïc ñaùy nhoû hôn 0,9 m. Khoaûng caùch giöõa ñaø doïc ñaùy vôùi soáng
chính vaø vôùi maïn gaàn nhaát nhoû hôn 2,25 m khu vöïc giöõa taøu vaø khoâng
quaù 1 m ôû muõi taøu, töùc phaïm vi 0,25L tính töø soáng muõi
3.Ñaø doïc hoâng (Margin Girder)

Laø caùc ñaø doïc ñaùy ñaët ôû vuøng hoâng ñeå giôùi haïn ñaùy vaø maïn trong
keát caáu ñaùy vaø cuõng ñöôïc keùo suoát chieàu daøi taøu veà phía muõi vaø
ñuoâi ñeán möùc toái ña coù theå.
Khoaûng caùch giöõa caùc soáng hoâng, giöõa soáng hoâng vôùi soáng chính hay
soáng maïn nhỏ hôn 2,2 m vaø 1,1 m ôû ñoaïn 0,25L tính töø ñöôøng vuoâng goùc
muõi veà giöõa taøu.
4.Ñaø ngang ñaùy (Floor)

Daàm ñaët ngang taøu ñeå gia cöôøng cho khung daøn ñaùy vaø choáng bieán daïng
ngang taøu
 Ñaø ngang ñaùy ñôn thöôøng cheá taïo töø theùp taám, daïng ñaø ñaëc coù loã giaûm
troïng löôïng vaø haøn vôùi baûn thaønh soáng chính, meùp döôùi haøn vôùi toân ñaùy,
hai ñaàu haøn vôùi söôøn maïn
Hình 3.16 : Keát caáu ñaø
1 2 3 ngang ñaùy taøu ñaùy ñôn
1.Soáng chính ñaùy
2.Soáng doïc ñaùy
3.Loã khoeùt

Vôùi taøu L < 90 m, ñaø ngang ñöôïc ñaët ôû moãi söôøn neáu ñaùy keát caáu theo heä
thoáng ngang vaø caùch 2 - 3 khoaûng söôøn nhöng khoâng quaù 3,5 m neáu ñaùy keát
caáu theo heä thoáng doïc. Rieâng vôùi taøu coù chieàu daøi L  90 m thì quy ñònh caùc
ñaø ngang ñaùy ñaët ôû moãi maët söôøn.
Chieàu cao ñaø ngang taïi maët caét doïc giöõa töø 220 mm (taøu nhoû) ñeán 450 mm
(taøu lôùn). Neáu taøu coù ñoä nghieâng hoâng lôùn, chieàu cao ñaø ngang coù theå
giaûm daàn veà phía maïn nhöng chieàu cao toái thieåu ôû 3/8B tính töø giöõa lôùn hôn
nöûa chieàu cao ñaø ngang ôû giöõa taøu.
2.2.5.Ñaëc ñieåm lieân keát giöõa caùc keát caáu

1.Lieân keát giöõa caùc keát caáu doïc vôùi ñaø ngang
ñaùy
Tröôøng hôïp taøu coù soáng chính lieân tuïc, caùc ñaø ngang ñaùy ñöôïc chia thaønh
töøng ñoaïn naèm hai beân soáng chính, keùo cho ñeán maïn vaø noái vôùi soáng chính
baèng caùc maõ lieân keát nhöng neáu tyû soá giöõa caùc caïnh daøn ñaùy lôùn hôn
1,5 -1,6 laàn, khi ñoù caùc ñaø ngang ñaùy seõ laø daàm chòu löïc chính neân thöôøng
ñöôïc keùo daøi lieân tuïc treân suoát chieàu roäng taøu, baûn thaønh cuûa soáng chính
bò caét taïi caùc ñaø ngang vaø haøn cöùng vaøo baûn thaønh ñaø ngang töùc laø soáng
chính khoâng lieân tuïc vaø chæ goàm caùc ñoaïn naèm giöõa caùc ñaø ngang ñaùy.
ÔÛ vò trí lieân keát giöõa soáng chính vaø ñaø ngang ñaùy, baûn meùp soáng chính
thöôøng vaãn giöõ lieân tuïc, coøn chieàu roäng baûn meùp ñaø ngang ñaùy neân taêng
leân gaáp ñoâi ñeå giaûm bôùt aûnh höôûng taäp trung öùng suaát do baûn meùp ñaø
ngang bò keùo khi taøu chòu uoán.
Moái haøn ñöùng giöõa soáng chính ñöùt ñoaïn vaø caùc ñaø ngang ñaùy phaûi vöõng
vaø kín.
Taïi vò trí lieân keát giöõa ñaø doïc vaø ñaø ngang ñaùy, caùc ñaø ngang ñaùy keùo
daøi lieân tuïc neáu ñaùy ôû heä thoáng ngang hay giaùn ñoaïn neáu ñaùy thuoäc heä
thoáng doïc, cuï theå nhö sau :
Trong heä thoáng ngang, caùc keát caáu doïc bò caét ñöùt vaø noái vaøo caùc ñaø
ngang ñaùy baèng ñöôøng haøn lieàn
Trong heä thoáng doïc, baûn meùp caùc ñaø doïc ñaùy ñöôïc keùo daøi lieân tuïc,
töùc baûn meùp ñaø ngang seõ bò caét ñöùt ôû vò trí baûn meùp ñaø doïc ñi qua vaø
haøn vaøo baûn meùp ñaø doïc.
2.Lieân keát giöõa caùc keát caáu doïc vôùi vaùch ngaên ngang

Soáng chính vaø caùc ñaø doïc ñaùy thöôøng bò caét giaùn ñoaïn taïi caùc vaùch
ngaên ngang, haøn coá ñònh vaøo vaùch baèng moái haøn lieàn vaø coù maõ taêng
cöùng
Maõchocoùlieân
theåkeát
laø haøn
maõ naøy.
ñöùng hay maõ naèm neáu ñieàu kieän cho pheùp nhö
treân hình veõ vaø coù kích thöôùc phuï thuoäc ñaëc ñieåm lieân keát baûn meùp
cuûa keát caáu vôùi vaùch ngang

(a) Maõ lieân keát (b) Maõ lieân keát naèm

ñöùng
Hình 3.17 : Lieân keát giöõa keát caáu doïc vôùi vaùch ngaên ngang

1.Soáng chính ; 2.Soáng phuï ; 3.Ñaø ngang ñaëc ; 4.Neïp ñöùng ; 5.Vaùch ngang ;
6.Maõ ñöùng ; 7.Maõ naèm
ï
 3.Lieân keát giöõa caùc ñaø ngang ñaùy vôùi maïn taøu

Ñaø ngang ñaùy ñôn thöôøng lieân

keát haøn vôùi taám ñaùy, taám
thaønh cuûa soáng chính vaø söôøn
maïn.

Hình 3.18 : Caùc moái haøn quan troïng

treân ñaø ngang ñaùy

Ñaø ngang taøu ñaùy

baèng lieân keát vôùi maïn
nhôø maõ ñöùng coù chieàu
cao ñuû lôùn vaø thöôøng
coù meùp beû vôùi chieàu
roäng töø 50 mm ñeán 65
mm
Vôùi tuøy theo kích thöôùc
taøu coù ñoä vaùt
keát caáu
hoâng khaù lôùn neân thöïc
(a) Ñoái vôùi taøu ñaùy (b) Ñoái vôùi taøu coù ñoä vaùt hieän theo caùch moâ taû
baèng hoâng lôùn treân hình 3.19b.
Hình 3.19 : Lieân keát giöõa ñaø ngang ñaùy vaø söôøn maïn ôû taøu ñaùy baèng vaø taøu coù ñoä
2.2.3.Keát caáu ñaùy ñoâi (Double bottom)
1.Ñaëc ñieåm chung

Ñaùy ñoâi coù keát caáu gioáng ñaùy ñôn nhöng ñöôïc lôïp theâm moät lôùp toân bao
beân trong hình thaønh khoaûng khoâng gian troáng ôû phaàn ñaùy taøu ñeå chöùa
nhieân lieäu, daàu, nöôùc daèn vaø baûo veä taøu trong tröôøng hôïp thuûng ñaùy.

Ñaùy ñoâi coù theå keát caáu theo heä thoáng ngang hoaëc heä thoáng doïc

(a) Keát caáu ñaùy ñoâi theo heä thoáng (b) Keát caáu ñaùy ñoâi theo heä thoáng
ngang (Tranverse Framed Double Bottom) ngang vaø doïc cuûa taøu vaän taûi

1.Soáng chính (Centre Girder) ; 2.Taám ki (Flat Plate Keel) ; 3.Ñaø ngang ñaùy (Floor) ; 4.Ñaø doïc ñaùy
(Side Girder) 5.Taám hoâng (Margin Plate) ; 6.Neïp doïc ñaùy (Bottom Longitudinal) ; 7.Taám ñaùytrong
(Inner Bottom) ; 8.Ñaø ngang ñaùy ñaëc (Solid Floor) ; 9.Maõ lieân keát (Bracket) ; 10.Soáng hoâng
(Margin Girder)
Keát caáu ñaùy ñoâi thöôøng duøng cho ña soá loaïi taøu coù chieàu daøi töø 50
m trôû leân, nhaát laø taøu chôû haøng khoâ, taøu vaän taûi, taøu chôû khaùch,
taøu daàu, taøu quaân söï v…v… Quy phaïm quy ñònh boá trí ñaùy ñoâi coù tính
baét buoäc ñoái vôùi nhöõng tröôøng hôïp sau :
Ñoái vôùi caùc taøu coù chieàu daøi 50 - 60 m, phaûi boá trí ñaùy ñoâi trong khu
vöïc buoàng maùy vaø khu vöïc töø phía tröôùc buoàng maùy cho tôùi vaùch choáng
va ôû khoang muõi taøu.
Ñoái vôùi caùc taøu daøi hôn 60 m, nhaát thieát phaûi boá trí ñaùy ñoâi keùo daøi
töø vaùch ñuoâi ñeán vaùch muõi, hay ít nhaát cuõng keùo daøi töø vaùch hoäp voøm
ñuoâi taøu ñeán vaùch muõi. Treân taøu kieåu naøy khoâng boá trí ñaùy ñoâi taïi caùc
khu vöïc ôû phía muõi vaø phía ñuoâi taøu.
Ñoái vôùi caùc taøu coù chieàu daøi hôn 75 m phaûi boá trí ñaùy ñoâi treân suoát
chieàu daøi taøu.
Caùc taøu daàu tröôùc ñaây thöôøng khoâng coù ñaùy ñoâi ôû khoang haøng do tính
chaát haøng chôû nhöng hieän nay do yeâu caàu traùnh oâ nhieãm moâi tröôøng neân
ñeàu phaûi coù ñaùy ñoâi
Keát caáu ñaùy ñoâi taïo thaønh khoaûng khoâng gian vaø ñöôïc chia thaønh
nhieàu khoang coù muïc ñích söû duïng khaùc nhau nhôø caùc ñaø ngang kín nöôùc
hay kín daàu caùch ly. Nhieân lieäu döï tröõ neân boá trí ôû caùc khoang khaùc
nhau ñeå ñeà phoøng ñaùy ñoâi thuûng, ñoàng thôøi naèm caùch khoang chöùa
nöôùc ngoït ít nhaát moät khoaûng söôøn thöïc vaø neân boá trí khoang nhieân
lieäu vaø nöôùc ngoït gaàn buoàng maùy ñeå tieát kieäm oáng daãn. Trong caùc
khoang ñaùy ñoâi phaûi coù loã thoâng hôi vaø coù ñaàu oáng keùo leân ñeán
boong treân cuøng.
Ñaùy ñoâi phaûi phuû leân ñaùy vaø tuøy thöïc teá maø keùo veà hai beân maïn caøng
nhieàu caøng toát, toái thieåu laø phaûi ñaûm baûo vò trí giao ñieåm baát kyø giöõa taám
toân meùp ñaùy ñoâi vaø toân voû khoâng coù nôi naøo thaáp hôn maët phaúng ñi qua
ñieåm A naèm treân maët caét doïc giöõa taøu

Hình 3.24 : Kích thöôùc ñaùy

ñoâi
A

B/2

Chieàu cao toái thieåu ñaùy ñoâi tuøy thuoäc theo yeâu caàu Quy phaïm tính theo
coâng thöùc sau, nhöng khoâng nhoû hôn 660 mm

h = (L- 40)/0,57 + 40B + 3500 d/L (mm)

vôùi L, B, H, d laø chieàu daøi, chieàu roäng, chieàu cao vaø môùn nöôùc thieát keá
cuûa taøu (m).
Chieàu cao toái thieåu cuûa ñaùy ñoâi coù theå taêng leân ñeå taêng dung tích caùc
khoang chöùa, nhaát laø keùt nhieân kieäu ôû ñaùy buoàng maùy hay keùt daèn muõi,
ñuoâi ñeå thay ñoåi môùn nöôùc vaø traùnh thay ñoåi ñoät ngoät chieàu cao ñaùy ñoâi
maø thay ñoåi daàn theo höôùng doïc taøu.
2.Ñaëc ñieåm caùc keát caáu trong khung daøn ñaùy ñoâi ôû heä thoáng ngang

Neáu ñaùy ñoâi keát caáu theo heä thoáng ngang thì caùc ñaø ngang ñaùy laø
keát caáu chính ñôõ ñaùy ñoâi vaø cuõng goàm caùc chi tieát nhö soáng chính,
ñaø doïc vaø ñaø ngang ñaùy.
Soáng chính

Coù theå coù daïng daàm chöõ T keùo daøi lieân tuïc treân khoaûng 75% chieàu
daøi taøu hay daïng taám phaúng (Flat plate keel) vaø traùnh khoeùt loã ñeå laøm
aûnh höôûng
Soáng chínhñoä beànkín nöôùc nhöng khi caàn, ví duï ñaùy ñoâi coù keùt maïn thoâng
phaûi
nhau thì coù theå khoeùt loã thoâng nöôùc nhöng chæ boá trí ôû muõi, ñuoâi vaø
phaûi coù kích thöôùc nhoû, cuï theå chieàu cao loã khoeùt khoâng quaù 0,4 chieàu
cao soáng chính hay chieàu cao ñaùy ñoâi coøn chieàu daøi loã khoeùt, ví duï loã hình
oâvan
Soángkhoâng
chínhquaù
cuûanöûa
moätchieàu daøichôû
soá taøu khoaûng söôøn.
haøng ñaùy ñoâi coøn coù daïng oáng ñeå
mang heä thoáng oáng daãn trong ñaùy ñoâi vaø ñöôïc boá trí chaïy töø vaùch buoàng
maùy ñeán vaùch muõi
Ñaø doïc ñaùy

Boá trí treân taøu coù chieàu roäng ñuû lôùn, thöôøng lôùn hôn 10 m vôùi khoaûng
caùch giöõa caùc ñaø doïc ñaùy vôùi soáng chính hay giöõa caùc ñaø doïc naèm
caïnh nhau nhoû hôn 3 m (coù ñaø ngang ñaëc boá trí xen keõ ñaø ngang hôû) vaø
nhoû hôn 3,5 m (coù ñaø ngang ñaëc boá trí taïi moãi khoaûng söôøn) vaø khoâng
quaù 2,2 m ôû khu vöïc 0,25L tính töø muõi taøu nhaèm taêng ñoä beàn cho keát
caáu ñaùy döôùi taùc duïng taûi troïng ñoäng ôû khu vöïc naøy
Khoâng neân khoeùt loã treân ñaø doïc ôû khu vöïc caùch vaùch ngang moät ñeán hai
khoaûng söôøn. Nếu buoäc phaûi khoeùt loã thì caàn gia cöôøng meùp loã khoeùt
baèng neïp nhö treân hình 3.25.

Hình 3.25 : Caùc bieän phaùp gia cöôøng cho caùc loã khoeùt boá trí treân caùc ñaø
doïc ñaùy.
Ñaø ngang ñaùy
Đaø ngang ñaùy trong khung daøn ñaùy ñoâi cuûa caùc taøu vaän taûi coù theå coù
caùc daïng sau.
Ñaø ngang ñaùy kín nöôùc (Watertigh Floor)
Caùc ñaø ngang kín nöôùc hoaëc kín daàu ñaët döôùi caùc vaùch ngaên kín nöôùc
nhaèm chia khoâng gian ñaùy ñoâi thaønh caùc khoang kín rieâng, duøng cho caùc
muïc ñích khaùc nhau. Taïi vị trí vaùch ngang hoaëc ñaàu ñaø ngang coù ñaët taám
kín nöôùc hoaëc kín daàu laøm kín vaø haøn voøng ñeäm quanh keát caáu xuyeân qua
ñaø ngang ñaùy. Ñaø ngang kín nöôùc bò caét ñöùt taïi soáng chính vaø haøn vôùi
soáng chính baèng ñöôøng haøn ñöùng hình 3.26.

Hình 3.26 : Keát caáu ñaø ngang ñaùy kín nöôùc

Ñaø ngang ñaùy ñaëc (Solid Floor)

Keát caáu ñaø ngang ñaùy ñaëc ñaùy ñoâi cuõng töông töï ñaùy ñôn vaø thöôøng ñöôïc
boá trí ôû vò trí caùc söôøn ngang, nhaát laø khu vöïc chòu taûi naëng nhö buoàng maùy,
muõi
Treânv..v…
ñaø ngang ñaùy ñaëc khoâng kín nöôùc ñöôïc pheùp khoeùt caùc loã hình troøn
hoaëc oâvan nhaèm giaûm troïng löôïng keát caáu, boá trí ñöôøng oáng taøu hoaëc laøm
nôi qua laïi (hình 3.27), nhöng chieàu cao loã khoeùt khoâng ñöôïc quaù moät nöûa chieàu
cao ñaø ngang ñaùy töông öùng vaø giöõa caùc loã khoeùt phaûi boá trí theâm neïp gia
cöôøng ñöùng ñaët caùch nhau khoâng quaù 1,5 m. Rieâng vôùi ñaø ngang kín nöôùc,
khoaûng caùch noùi treân ñöôïc ruùt ngaén laïi baèng khoaûng 0,9 m.

Hình 3.27 : Ñaëc ñieåm keát caáu ñaø ngang ñaùy ñaëc
 Ñaø ngang ñaùy hôû (Bracket Floor)

Keát caáu ñaø ngang hôû goàm hai phaàn, phaàn treân coù daïng neïp ngang baét vaøo
toân ñaùy trong phaàn döôùi haøn vaøo toân ñaùy ngoaøi, lieân keát vôùi nhau theo moät
trong caùc caùch nhö moâ taû chuû yeáu ñeå giaûm troïng löôïng keát caáu

Caùc phöông aùn ñaø ngang ñaùy

hôû

(a) Ñaø hôû coù keát caáu doïc

(b) Ñaø hôû coù thanh ñöùng
(c) Ñaø hôû coù caùc thanh trung
gian

Ñaø ngang hôû coù ñoä beàn yeáu neân chæ ñöôïc ñaët xen keû vôùi caùc ñaø ñaëc,
caùch quaõng hay lieàn nhau treân 2 - 3 khoaûng söôøn vaø neáu soá ñaø hôû ñaët lieàn
nhau ít hôn 3 thì caùc ñaø ñaëc caùch nhau khoâng quaù 3,2 m.

Ngoaøi caùc ñaø ngang ñaùy treân, coù theå boá trí theâm caùc ñaø ngang ñaùy khoûe
coù kích thöôùc lôùn hôn so vôùi ñaø ngang ñaùy thöôøng ñeå gia cöôøng cuïc boä cho
ñaùy.
aëc ñieåm caùc chi tieát keát caáu trong khung daøn ñaùy ñoâi keát caáu theo heä thoáng doïc

Keát caáu ñaùy ñoâi theo heä thoáng doïc thöôøng duøng cho taøu lôùn, nhaát laø caùc
taøu treân 120 m traùnh tröôøng hôïp ñaùy theo heä thoáng ngang bò voõng do haøn soá
lôùn ñaø ngang vôùi toân ñaùy.
Ñoái vôùi taøu coù chieàu roäng nhoû hôn 12 m khoâng caàn ñaët ñaø doïc doïc ñaùy
ngoaøi buoàng maùy, nhöng vôùi caùc taøu roäng hôn, neân boá trí theâm caùc ñaø doïc ñaùy
naèm hai beân maïn vôùi khoaûng caùch giöõa soáng chính vaø ñaø doïc, giöõa hai ñaø doïc
caïnh nhau khoâng ñöôïc vöôït quaù 4,5 m.

Hình 3.32 : Boá trí caùc keát caáu doïc

trong ñaùy ñoâi
1.Toân maïn (Side Plate)
2.Vaùch ngaên (Transverse Bulkhead)
3.Söôøn maïn (Frame)
4.Neïp vaùch
5.Taám ñaùy trong (Inner Bottom)
6.Soáng chính (Centre Girder)
7.Soáng phuï (Side Girder)
8.Ñaø ngang (Floor)
9.Neïp doïc ñaùy (Bottom
Longitudinal)
10.Maõ lieân keát (Bracket)
Ñaëc ñieåm caùc keát caáu cuûa ñaùy ñoâi ôû heä thoáng doïc cuõng töông töï ñaùy ñoâi heä
thoáng ngang, ví duï hình 3.35 moâ taû keát caáu ñaø ngang ñaùy ñaëc vaø ñaø ngang ñaùy
kín nöôùc cuûa taøu vaän taûi vôùi löu yù kích thöôùc caùc loã khoeùt treân ñaø ñaëc nhö
loã thoâng thöông (manhole), loã laøm nheï (lightening hole), loã thoaùt nöôùc (water hole)
v..v… ñeàu phaûi naèm trong phaïm vi quy ñònh.

Hình 3.35 : Ñaëc ñieåm keát caáu ñaø ngang ñaùy

(a) Ñaø ngang ñaùy ñaëc

(b) Ñaø ngang ñaùy kín nöôùc
Ñaëc ñieåm lieân keát giöõa caùc keát caáu cuûa khung daøn ñaùy ñoâi
Ñaëc ñieåm lieân keát giöõa caùc keát caáu doïc vaø keát caáu
ngang
Caùc ñaø doïc ñaùy keát thuùc taïi ñaø ngang kín nöôùc vaø haøn vôùi ñaø naøy
baèng maõ ñöùng, baét ñaàu töø ñaùy vaø keát thuùc taïi meùp trong cuûa toân ñaùy
trong nhö moâ taû treân hình

Lieân keát giöõa ñaø doïc ñaùy

vaø ñaø ngang kín nöôùc
Lieân keát giöõa keát caáu doïc vôùi vaùch ngang

Soáng doïc ñöôïc haøn vaøo vaùch ngang vaø coù ñaët maõ lieân keát (maõ soáng)
giöõa vaùch vaø maët treân soáng doïc vôùi caïnh töï do beû meùp hay coù toân maët
ñeå taêng cöôøng ñoä cöùng.
Chieàu daøi maõ lieân keát phaûi lôùn hôn chieàu cao soáng chính, chieàu daøy vaø
chieàu cao lôùn hôn nöûa chieàu cao soáng chính vaø neáu meùp soáng chính khoâng haøn
vaøo vaùch ngang thì laáy chieàu cao maõ baèng chieàu cao soáng chính.

Maõ lieân Vaùch ngang

keát Vaùch ngang
Soáng chính h

h h

Hình 3.42 : Hình thöùc lieân keát giöõa soáng chính vôùi vaùch ngang

Neáu khoâng coù maõ lieân keát thì taêng chieàu roäng baûn meùp soáng chính thay cho
maõ ít nhaát phaûi baèng hai laàn chieàu roäng baûn meùp soáng chính bình thöôøng vaø
ñöôïc noái tieáp vôùi vaùch
Lieân keát giöõa ñaø ngang ñaùy vôùi söôøn maïn

Hai ñaàu ñaø ngang ñaùy lieân keát vôùi söôøn maïn baèng maõ lieân keát goïi laø maõ
hoâng.
Treân caïnh töï do cuûa maõ lieân keát phaûi ñöôïc beû meùp hoaëc boá trí toân maët
vôùi chieàu roâïng meùp beû hay chieàu roäng toân maët baèng 10 laàn chieàu daøy maõ
nhöng nhoû hôn chieàu roäng baûn thaønh ñaø ngang ñaùy.

Maõ hoâng noái söôøn vôùi xaø doïc hoâng, nhôø ñoù maø caùc ñaø ngang ñaùy laøm
vieäc gaàn gioáng ñieàu kieän laøm vieäc cuûa xaø bò ngaøm cöùng neân laøm giaûm bôùt
öùng suaát treân ñaø ngang ñaùy.
Ñaëc ñieåm cuûa nuùt keát caáu ôû vò trí lieân keát naøy khaù ña daïng vôùi moät soá
kieåu ñöôïc moâ taû ôû hình 3.43, trong ñoù hình 3.43a trình baøy caùch thöôøng duøng
ñeå lieân keát taám ñaùy trong vôùi maïn nhôø maõ hoâng, caùc hình coøn laïi giôùi thieäu
caùch noái thöôøng hay ñöôïc aùp duïng treân caùc taøu vaän taûi bieån hieän nay.
Lieân keát giöõa taám ñaùy trong vôùi maïn taøu
Taám ñaùy trong thöôøng ñöôïc thieát keá nghieâng daàn ra hai phía maïn nhaèm
thoaùt nöôùc. Neáu caàn môû roäng maïn, coù theå khoâng laøm nghieâng nhöng caàn
boá trí loã thoaùt nöôùc rieâng.
Theo yeâu caàu cuûa Quy phaïm, taám ñaùy trong taøu khaùch phaûi ñöôïc keùo daøi
tôùi maïn taøu nhaèm muïc ñích baûo veä taøu khi khu vöïc hoâng taøu bò hö hoûng,
nöôùc traøn vaøo beân trong.
Caàn boá trí hôïp lyù moái noái taám ñaùy
trong vôùi maïn nhaèm taïo ñieàu kieän thuaän
lôïi khi thi coâng. Caùch laøm thöïc teá laø ñeå
taám ñaùy trong ñaët baèng, keùo daøi ñeán saùt
taám maïn vaø haøn vôùi taám maïn.
Phöông aùn khaùc duøng moät taám toân
trung gian ñeå lieân keát taám ñaùy trong vôùi
taám toân maïn taøu. Khi ñoù, taám toân lieân
keát luùc naøy seõ trôû thaønh taám vaùch
nghieâng xuoáng (Margin Plate) hay taám vaùch
nghieâng doác leân (Hopperside Plate) vaø laøm
cho moái lieân keát trôû neân meàm maïi hôn.

1.Taám maïn
Hình 3.44 : Ñaëc ñieåm lieân keát giöõa 2.Taám toân trung gian (Margin Plate)
taám ñaùy trong vaø söôøn maïn
3.3.KEÁT CAÁU KHUNG DAØN MAÏN
3.3.1.Chöùc naêng vaø ñieàu kieän laøm vieäc

Khung daøn maïn coù caùc chöùc naêng :

Tham gia ñaûm baûo ñoä beàn chung vôùi tö caùch thaønh ñöùng cuûa thanh
töông ñöông, nhöng öùng suaát uoán chung trong daøn maïn khoâng lôùn nhö ôû
ñaùy vaø boong treân.
Tham gia ñaûm baûo ñoä beàn cuïc boä vaø ñoä oån ñònh cuûa keát caáu thaân
taøu.
Laøm vaønh ñeá cho khung daøn khaùc.
Toân maïn cuøng vôùi toân ñaùy ñaûm baûo khaû naêng noåi cuûa taøu treân
maët nöôùc.

Laøm vieäc trong ñieàu kieän khaù naëng neà, chòu taùc duïng ñoàng thôøi cuûa
aùp löïc phaùp tuyeán nöôùc ngoaøi maïn vaø haøng hoùa trong taøu gaây ra, öùng
löïc khi taøu bò uoán chung neân öùng suaát trong caùc keát caáu daøn maïn khaù
phöùc taïp, goàm caùc thaønh phaàn nhö : öùng suaát phaùp do moâmen uoán vaø
öùng suaát tieáp do löïc caét gaây ra khi taøu uoán doïc, öùng suaát cuïc boä do aùp
löïc nöôùc ngoaøi maïn, aùp löïc haøng hoùa, löïc va ñaäp cuûa soùng…, öùng löïc
trong caùc vaønh ñeá do caùc keát caáu khung daøn khaùc chuyeån ñeán.
3.3.2.Ñaëc ñieåm keát caáu
1.Ñaëc ñieåm keát caáu khung daøn maïn
Coù keát caáu töông töï khung daøn khaùc vôùi hai chi tieát chính laø taám toân
maïn phuû leân heä daàm gia cöôøng ngang (söôøn) vaø doïc (xaø doïc maïn) boá trí
vuoâng
 goùc vôùi
Tuøy caùch boá nhau.
trí heä daàm gia cöôøng, khung daøn maïn coù theå theo heä thoáng
ngang hay heä thoáng doïc duøng cho caùc taøu coù coâng duïng khaùc nhau, trong ñoù
hình 3.46a trình baøy heä thoáng ngang khung daøn maïn ôû khu vöïc buoàng maùy
taøu vaän taûi, hình 3.46b moâ taû caùch boá trí neïp doïc vaø söôøn khoûe trong daøn
maïn keát caáu theo heä thoáng doïc.

1.Toân maïn
2.Söôøn maïn
3.Xaø doïc maïn
4.Söôøn khoûe
5.Neïp doïc
6.Toân boong

Hình 3.46 : Ñaëc ñieåm keát caáu khung daøn maïn

Tuøy theo loaïi vaø coâng duïng taøu, khung daøn maïn coù theå keát caáu theo 4 sô ñoà chính
:
(a)Maïn keát caáu theo heä thoáng ngang vôùi caùc söôøn ñoàng nhaát cuøng kích thöôùc, aùp duïng treân
ña soá caùc taøu coù tyû soá chieàu daøi L vaø chieàu cao D lôùn hôn 2, nhaát laø khoang haøng taøu vaän
taûi ñeå taêng dung tích khoang
(b) Maïn keát caáu theo heä thoáng ngang vaø coù boá trí theâm moät xaø doïc maïn ôû giöõa ñeå taêng
cöôøng ñoä beàn doïc thöôøng aùp duïng cho caùc taøu coù tyû soá L/D < 2.
(c) Maïn keát caáu theo heä thoáng ngang, coù xaø doïc maïn vaø söôøn khoûe ñaët xen keõ söôøn thöôøng
aùp duïng cho caùc khu vöïc thöôøng xuyeân bò rung ñoäng nhö khoang maùy, vuøng muõi,ñuoâi v…v…
(d) Maïn keát caáu theo heä thoáng doïc, coù boá trí theâm caùc söôøn khoûe, thöôøng ñöôïc aùp duïng cho
caùc taøu daàu, taøu chôû quaëng v..v…

1 2 3 4 5 6 4 7

1.Vaùch ngang (transverse bulkhead) 5.Ñaùy taøu (bottom

2.Boong (deck plating) plating)
3.Söôøn thöôøng (ordinary frame) 6.Söôøn khoûe (web frame)
4.Xaø doïc maïn (side stringer) 7. Neïp doïc maïn (side longitudinal).
Keát caáu cuûa ña soá taøu hieän nay thöôøng theo heä thoáng hoãn hôïp, vôùi ñaùy
vaø boong theo heä thoáng doïc, maïn theo heä ngang ñeå taêng cöôøng ñoä beàn cuïc
boä vaø tieát kieäm vaät lieäu. Chæ moät soá taøu khaù lôùn môùi aùp duïng heä thoáng
doïc.
Do khoaûng caùch giöõa hai vaùch ngang thöôøng lôùn hôn chieàu cao maïn neân hôïp
lyù nhaát laø chæ boá trí cuøng moät kieåu söôøn coù kích thöôùc ñuû ñeå ñaûm baûo an
toaøn cho caùc keát caáu, töùc daøn maïn ôû khoang haøng taøu vaän taûi chæ boá trí
söôøn thöôøng, khoâng coù söôøn khoûe ñeå ñaûm baûo khoâng chæ ñoä beàn maø ñeå
taêng dung tích chöùa haøng cuûa khoang (hình 3.47a), coøn neáu chieàu cao, töùc
khoaûng caùch giöõa khung daøn ñaùy vaø daøn boong taøu khaù lôùn thì caàn boá trí
theâm moät soáng doïc maïn 4 naèm taïi vò trí giöõa khoaûng caùch ñoù (hình 3.47b).
Neáu khoaûng caùch giöõa hai vaùch ngang giôùi haïn daøn maïn gaàn baèng chieàu
cao töø ñaùy ñeán boong thì ngoaøi soáng maïn, caàn theâm caùc xaø doïc maïn vaø caùc
söôøn khoûe (hình 3.47c), vôùi söôøn khoûe, keùo theo laø xaø ngang boong khoûe ñöôïc
ñaët caùch ba hay boán khoaûng söôøn ñeå choáng löïc taùc duïng töø beân ngoaøi, nhaát
laø taøu chaïy ôû vuøng cöïc khi ñoái ñaàu vôùi baêng.
Caùc taøu chôû haøng khoâ raát caàn coù dung tích caùc khoang haøng ñuû lôùn neân
caàn caân nhaéc thaät kyõ vaán ñeà naøy khi ñöa theâm söôøn khoûe vaø xaø doïc maïn
vaøo caùc khoang haøng. Buoàng maùy taøu vaän taûi thöôøng ñöôïc toå chöùc theo
phöông aùn trình baøy treân hình 3.47c. Cheá taïo daøn maïn theo heä thoáng ngang ñôn
giaûn hôn heä thoáng doïc vì soá keát caáu lieân keát ôû heä thoáng ngang nhö maõ noái
chaân söôøn vôùi ñaø ngang ñaùy, maõ noái söôøn vôùi xaø ngang boong ít hôn vaø soá
loã khoeùt ñeå caùc keát caáu khaùc ñi qua khoâng nhieàu neân ít toán coâng hôn. Ngoaøi
ra, keát caáu maïn theo heä thoáng ngang chòu löïc caét toát hôn so vôùi heä thoáng doïc.
3.3.2.2.Ñaëc ñieåm caùc chi tieát keát caáu chuû yeáu

Keát caáu maïn ña soá taøu hieän

nay goàm caùc chi tieát nhö söôøn
(frame) caùc xaø doïc maïn taøu
(side stringer), caùc maõ lieân keát
nhö maõ hoâng (side bracket) noái
söôøn vôùi ñaø ngang ñaùy, maõ
xaø (beam knee) noái söôøn vôùi
xaø ngang boong (deck beam)
Ví duï ôû hình 3.53 moâ taû keát
caáu khung daøn maïn ñieån hình
treân caùc taøu vaän taûi bieån
1.Söôøn (Frame)
 Daàm ñaët thaúng ñöùng taïi vò trí söôøn
thöïc ñeå gia cöôøng cho taám maïn, đaàu
treân lieân kết với xaø ngang boong baèng
maõ xaø (kness), ñaàu döôùi noái vôùi ñaø
ngang ñaùy baèng maõ hoâng (bracket),
phaàn löng haøn vaøo taám maïn
Söôøn ôû khoang haøng ñöôïc taêng
theâm kích thöôùc ñeå taêng beàn, moät soá
coù kích thöôùc vaø ñoä cöùng lôùn hôn laø
söôøn khoûe (web frame) boá trí xen keõ
söôøn thöôøng 3, 4 khoaûng söôøn nhöng
khoâng quaù 5 khoaûng söôøn
Söôøn thöôøng noái vôùi ñaø ngang ñaëc
hay hôû, coøn söôøn khoûe noái vôùi ñaø
ngang ñaùy ñaëc hay ñaø khoûe vaø xaø
ngang boong khoûe
2.Xaø doïc maïn (Side Girder)
Laø caùc daàm ñaët doïc chieàu daøi taøu ñeå taêng khaû naêng choáng uoán doïc, hay
bò giaùn ñoaïn taïi vò trí cuûa caùc söôøn khoûe vaø coù khoeùt loã ñeå cho söôøn
thöôøng chui qua.
Soá löôïng vaø vò trí cuûa caùc xaø doïc maïn boá trí sao cho khoaûng caùch giöõa caùc
xaø doïc maïn, giöõa xaø doïc maïn vaø boong, xaø doïc maïn vaø meùp treân ñaø ngang
ñaùy khoâng lôùn hôn 2,5 m.
Xaø doïc maïn thöôøng phaûi coù kích thöôùc baèng kích thöôùc cuûa söôøn khoûe.
3.3.2.3.Ñaëc ñieåm lieân keát giöõa caùc chi tieát keát caáu cuûa khung
daøn maïn
Keát caáu daøn maïn noái vôùi caùc khung daøn tieáp giaùp baèng maõ hoaëc
khoâng duøng maõ
Yeâu caàu quan troïng laø maõ ñaûm
baûo khung daøn maïn noái chaët daøn
boong, daøn ñaùy, caùc vaùch ngaên
ñeå khoâng coù caùc dòch chuyeån,
keå caû xoay keát caáu. Do ñoù trong
moâ hình tính keát caáu maïn thöôøng
duøg lieân keát ngaøm ôû vò trí naøy

1.Daøn maïn
2.Vaùch ngang
3.Vaùch doïc
4.Ñaø ngang ñaùy
5.Neïp vaùch

Hình 3.55 : Ñaëc ñieåm lieân keát daøn maïn vôùi vaùch ngang vaø ñaø ngang ñaùy
Nhöõng giaûi phaùp veà maët thieát keá vaø coâng ngheä ñoái vôùi keát caáu maõ lieân
keát naøy nhö sau.
1.Moái lieân keát giöõa söôøn vôùi ñaø ngang
ñaùy
 Thöôøng duøng maõ hoâng coù kích thöôùc vaø ñoä cöùng ñuû ñeå noái söôøn noái vôùi
ñaø ngang ñaùy. Chieàu cao maõ gaáp töø 1,5 laàn chieàu cao ñaø ngang ñaùy trôû leân.
Neáu söôøn coù keát caáu daàm chöõ T thì maõ hoâng ñöôïc haøn vaøo daàm chöõ T,
meùp töï do cuûa maõ (cuõng coù daïng chöõ T) haøn ñaáu meùp vôùi meùp töï do cuûa
söôøn. Ngoaøi ra, caùc maõ lieân keát thöôøng ñöôïc beû meùp hoaëc haøn vaøo moät taám
thaønh coù ñuû ñoä cöùng vöõng
Hình 3.56 a, b, c moâ taû
moät soá phöông aùn duøng
maõ hoâng lieân keát söôøn
maïn vôùi ñaø ngang ñaùy.
Hình 3.56 b, c, d moâ taû
moät soá tröôøng hôïp khoâng
duøng maõ ñeå lieân keát
söôøn maïn vôùi ñaø ngang,
khi ñoù toân ñaùy trong ñöôïc
keùo ñeán saùt maïn vaø
taêng kích thöôùc söôøn ñeå
taêng moâñun choáng uoán.
Trong moïi tröôøng hôïp
phaàn döôùi söôøn phaûi
ñöôïc xuyeân qua ñaùy trong
2.Moái lieân keát giöõa söôøn vôùi xaø ngang boong

Caùc söôøn noái vôùi xaø ngang boong

baèng maõ coù kích thöôùc vaø ñoä cöùng
ñuû lôùn.
Maõ noái söôøn vaø xaø ngang boong
coù daïng taám theùp tam giaùc vuoâng
hoaëc gaàn vuoâng, vôùi giaûi phaùp haøn
maõ 3 vaøo söôøn 1 vaø xaø ngang boong
2 nhö treân hình

Lieân keát söôøn vôùi xaø ngang boong

Hình veõ moâ taû ñaëc ñieåm noái

Lieân keát söôøn khoang haøng vôùi xaø
ngang boong giöõa
söôøn khoang haøng, toân boong vaø
söôøn boong giöõa, trong ñoù (a) laø
phöông aùn cho söôøn boong giöõa
chui qua toân boong ñeå aùp saùt
söôøn khoang haøng coù kích thöôùc
lôùn hôn, (b) laø phöông aùn söû duïng
maõ noái.
Hình 3.62 trình baøy caùc giaûi phaùp noái söôøn vôùi xaø ngang boong cuûa ngöôøi
Ñöùc vaø caùc caùch laøm naøy ñeàu ñaõ ñöôïc nhieàu nhaø ñoùng taøu treân theá giôùi
hoïc taäp vaø phaùt huy theâm.
Giaûi phaùp laøm maõ lieàn vôùi xaø ngang
boong coù taùc duïng laøm giaûm söï taäp trung
öùng suaát ôû vò trí chuyeån tieáp giöõa maõ
vôùiø ñaø ngang ñaùy vaø xaø ngang boong,
ñoàng thôøi traùnh cho chi tieát coù nhieàu
moái haøn vaø taäp trung öùng suaát neân taêng
tuoåi thoï do moûi.
Maõ lieân keát treân taøu daàu hieän nay thöôøng cheá taïo daïng cung thay cho caïnh
huyeàn thaúng ngaøy tröôùc, coøn taám baûn uoán thaønh cung ñeå oâm meùp cuûa caïnh
huyeàn bieán daïng (hình a). Caùch noái maõ lieân keát daïng naøy trong heä thoáng keát
caáu doïc ñöôïc moâ taû treân hình (a)(b)

Hình 3.64 : Ñaëc ñieåm maõ lieân keát cuûa taøu daàu trong keát caáu heä thoáng keát caáu
doïc.
3.4.KEÁT CAÁU KHUNG DAØN BOONG
3.4.1.Chöùc naêng

Tham gia ñaûm baûo ñoä beàn doïc chung vôùi tö caùch laø meùp treân thanh töông
ñöông.
Ñaûm baûo ñoä beàn cuïc boä döôùi taùc duïng taûi troïng phaân boá treân maët hay
taûi taäp trung nhö troïng löôïng haøng vaø trang thieát bò treân boong, aùp löïc nöôùc
traøn leân boong v…v...
Hình thaønh dieän tích boá trí haøng hoùa, trang thieát bò, phoøng, nôi ñi laïi vaø thao
taùc v..v...
Laøm vaønh ñeá vaø ñieåm töïa vöõng chaéc cho khung daøn maïn vaø khung
daøn vaùch
Ñaûm baûo tính kín nöôùc vaø choáng söï traøn nöôùc vaøo caùc khoang khi nöôùc
traøn leân boong.
3.4.2.Ñieàu kieän laøm vieäc

ÖÙng suaát phaùp do quaù trình uoán chung toaøn taøu gaây ra, thöôøng ñaït giaù
trò lôùn nhaát
ÖÙng suaát uoán xuaát hieän do taùc duïng cuûa caùc taûi troïng cuïc boä taùc duïng
leân boong nhö troïng löôïng haøng hoùa, trang thieát bò, maùy moùc, aùp löïc nöôùc
traøn leân maët boong v..v…
ÖÙng suaát xuaát hieän do quaù trình xoaén chung thaân taøu gaây ra.

ÖÙng löïc trong caùc vaønh ñeá do caùc keát caáu khung daøn khaùc gaây ra.
3.4.2.Ñaëc ñieåm keát caáu khung daøn boong
3.4.2.1.Ñaëc ñieåm caùc taàng boong

Taøu coù theå coù 1 boong chaïy suoát chieàu daøi taøu hoaëc coù nhieàu boong
khaùc
 Tuøynhau
vai troø, vò trí maø caùc taàng boong ñöôïc chia thaønh caùc boong cuï theå
nhö sau.
1.Boong chính (Main deck)
Laø boong kín nöôùc treân cuøng, chaïy lieân tuïc suoát chieàu daøi taøu vaø coù nhieäm vuï
che möa naéng, boá trí thöôïng taàng, trang thieát bò, maùy moùc, haøng hoùa, baûo veä caùc
khoang naèm döôùi neân coøn ñöôïc goïi laø boong treân cuøng hoaëc boong thôøi tieát.

Nhieàu tröôøng hôïp coøn laø boong ñoä beàn (strength deck) nhaèm ñaûm baûo ñoä beàn keát
caáu thaân taøu. Moät soá taøu coù boong chính naèm ôû taàng hai vaø boong treân cuøng laø
boong baûo veä (Shelter deck).
Treân boong chính thöôøng coù khoeùt caùc loã mieäng haàm vaø coù ñoä cong doïc (ñoä cong
yeân ngöïa) vaø ñoä cong ngang, vôùi ñoä cong doïc boong veà phía muõi thöôøng lôùn hôn phía
ñuoâi ñeå ngaên chaën nöôc traøo leân boong nhöng cuõng coù nhieàu taøu, nhaát laø taøu tuaàn
tra nhoû, chaïy gaàn bôø ôû soùng thaáp, thöôøng laøm boong chính daïng phaúng ñeå thuaän lôïi
khi quan saùt phía tröôùc vaø deã thi coâng.
Boong taøu thöôøng coù ñoä cong ngang, lôùn nhaát laø taïi maët caét ngang giöõa taøu laáy
baèng 1/50B ñeå thoaùt nöôùc traøo leân boong vaø taêng khaû naêng choáng uoán doïc cuûa
meùp treân daàm töông ñöông maëc duø trong khi tính ñoä beàn keát caáu thaân taøu haàu nhö
boû qua aûnh höôûng cuûa ñoä cong naøy.
Ñoái vôùi taøu lôùn, moâmen uoán doïc khaù lôùn neân boong chính thöôøng keát caáu theo heä
thoáng doïc, coøn ôû caùc taøu nhoû, moâmen uoán doïc nhoû, boong chính coù theå laøm theo
heä thoáng keát caáu ngang. Keå töø boong chính trôû leân thöôøng gaëp nhöõng taàng laàu vaø
boong phuï nhö caùc laàu chöùa khaùch, treân ñoù coù theå boá trí caùc boong daïo chôi
(promenade deck), boong thuyeàn cöùu sinh (boat deck) boong muõi (forecastle deck), boong
ñaët laàu giöõa (bridge deck), boong ñaët laàu laùi (poop deck), boong ñaët phoøng ñieàu khieån
(navigating deck) thöôøng boá trí ôû vò trí cao nhaát ñeå quan saùt v..v…
2.Boong phuï (Upper deck)

Boong phuï laø caùc boong naèm döôùi boong chính mang teân goïi khaùc nhau tuøy chöùc
naêng cuï theå, thöôøng kyù hieäu theo thöù töï töø treân xuoáng baèng soá La maõ I, II, III hay
baèng chöõ A, B, C v..v… chuû yeáu duøng ñeå xeáp haøng neân ít lieân quan ñeán ñoä beàn
chung maø chæ tham gia ñoä beàn cuïc boä.
Boong phuï thöôøng laøm theo heä thoáng ngang, coù boong treân che vaø chæ laøm nhieäm vuï
chöùa haøng neân khoâng caàn coù ñoä cong doïc vaø cong ngang, khoâng caàn kín nöôùc vaø
keùo suoát chieàu daøi taøu. Neáu boong phuï khoâng keùo suoát chieàu roäng taøu thì keát caáu
boong phuï khi ñoù ñöôïc goïi laø saøn. Taûi troïng aùp ñaët cho caùc boong phuï naèm döôùi
boong chính thöôøng khoâng nhoû hôn 0,7 taán/m3.
Tuøy theo coâng duïng cuûa töøng loaïi taøu, caùch boá trí caùc boong vaø thieát bò treân boong
khaùc nhau tuy nhieân caàn löu yù nguyeân taéc boá trí sao cho coù ñuû choã sinh hoaït, loái ñi
laïi deã daøng vaø an toaøn, ñuû choã chöùa haøng vaø caùc trang thieát bò, thao taùc boác dôõ
haøng hoùa treân taøu ñöôïc thuaän lôïi v..v… Boá trí ngöôøi vaø haøng phaûi ñaûm baûo taøu
luoân ôû tö theá oån ñònh, caân baèng doïc vaø caân baèng ngang theo caùc tieâu chuaån ñaõ
ñöôïc quy ñònh cuï theå trong caùc Quy phaïm.
3.4.2.2.Ñaëc ñieåm keát caáu
Keát caáu khung daøn boong cuõng töông töï nhö keát caáu khung daøn ñaùy goàm taám toân
boong phuû leân heä thoáng caùc daàm gia cöôøng laø caùc xaø ngang boong (deck beam) vaø xaø
doïc boong (deck girder), vôùi xaø doïc naèm doïc chieàu daøi taøu, ñaët vuoâng goùc vaø khoûe
hôn nhieàu so vôùi xaø ngang boong.
Tuy nhieân khaùc vôùi keát caáu khung daøn
ñaùy laø treân boong coù khoeùt loã mieäng
haàm haøng neân boong coù daïng baûn daàm
lieân hôïp coù loã khoeùt, Quaày (thaønh)
mieäng haàm haøng (hatch coaming) vaø
mieäng haàm haøng (hatch side girder) thöôøng
laø keát caáu raát cöùng vöõng laøm choã töïa
lyù töôûng cho caùc keát caáu yeáu hôn nhö xaø
ngang boong. Caùc goùc mieäng haàm coù keát
caáu khaù ñaëc bieät nhaèm ñaûm baûo ñoä
cöùng gaàn nhö tuyeät ñoái, coøn toân quaây
goùc mieäng haàm haøng thöôøng daøy hôn
caùc taám laân caän vaøi chuïc phaàn traêm vaø
trong moät soá tröôøng hôïp, coøn söû duïng
Caùc xaø ngang boong naèm caùch nhau moät
theâm caùc coät choáng chòu gaùnh naëng cuûa
ñoaïn ñuùng baèng khoaûng caùch söôøn ñaõ
caû khung daøn ôû treân.
choïn, lieân keát vôùi söôøn vaø ñaø ñaùy hình
thaønh neân caùc khung söôøn naèm doïc theo
chieàu daøi taøu.
Keát caáu khung daøn boong coù theå ñöôïc toå chöùc theo heä thoáng ngang hoaëc theo heä
thoáng doïc. ÔÛ heä thoáng ngang, xaø ngang boong ñoùng vai troø chính ñôõ taám toân boong
töïa ôû treân (hình 3.66) trong heä thoáng doïc, soá löôïng chi tieát keát caáu ñeå ñaûm baûo ñoä
beàn doïc coù maët nhieàu hôn nhö caùc neïp doïc boong (deck longitudinal) boá trí chaïy doïc
taøu, keát thuùc taïi vaùch ngang kín nöôùc vaø ñôõ caùc neïp doïc boong treân laø caùc keát
caáu ngang khoûe, coøn goïi laø xaø ngang boong khoûe (hình 3.67)

Hình 3.66 : Keát caáu khung daøn boong theo Hình 3.67 : Keát caáu khung daøn boong theo
heä thoáng ngang heä thoáng doïc
3.4.2.3.Ñaëc ñieåm caùc chi tieát keát caáu khung daøn boong theo heä thoáng ngang

1.Xaø ngang boong (Deck beam)

Xaø ngang boong ñöôïc ñaët trong cuøng maët phaúng vôùi söôøn vaø vuoâng goùc vôùi xaø
doïc boong. Ngoaøi caùc xaø ngang boong thöôøng, coù theå boá trí theâm moät soá xaø ngang
boong coù kích thöôùc vaø ñoä cöùng lôùn hôn xaø ngang boong thöôøng, goïi laø xaø ngang
boong khoûe (strong deck beam). Caùc xaø ngang boong keùo daøi suoát chieàu ngang taøu,
hai ñaàu töïa leân daøn maïn nhö ôû hình 3.68

Hình 3.68 : Ñaëc ñieåm keát caáu xaø ngang boong

Rieâng caùc xaø ngang boong boá trí trong khu
vöïc coù mieäng haàm haøng thì ñöôïc baét ñaàu
töø maïn vaø keát thuùc taïi vò trí thaønh doïc
mieäng haàm, coøn goïi laø xaø ngang boong
cuït (hatch deck beam). Trong moïi tröôøng
hôïp, caàn phaûi ñeå moät khe hôû giöõa söôøn
vaø taám boong, giöõa söôøn vaø ñaàu muùt xaø
ngang boong ñeå thuaän lôïi cho vieäc laép
gheùp Quy caùch lieân keát giöõa xaø ngang
vôùi söôøn, giöõa xaø ngang vôùi mieäng haàm
moâ taû ôû hình 3.69.
Hình 3.69 : Keát caáu xaø ngang boong cuït

Rieâng xaø ngang boong ôû cuoái mieäng

haàm thì seõ coù keát caáu ñaëc bieät hôn
(hình veõ 3.70) vì vöøa laøm chöùc naêng
xaø ngang boong khoûe, laïi vöøa laø thaønh
phaàn cuûa mieäng haàm haøng.
Hình 3.70 : Ñaëc ñieåm keát caáu xaø ngang mieäng
haàm
Khoaûng caùch giöõa caùc xaø ngang boong
treân ña soá taøu hieän nay laø khoaûng töø 520
ñeán 840 mm. Thaät ra, vieäc löïa choïn
khoaûng caùch thích hôïp noùi treân khoâng
phaûi laø vaán ñeà quaù phöùc taïp vaø thöïc teá
thöôøng boá trí caùc xaø ngang boong naèm
caùch nhau ñuùng baèng khoaûng söôøn ñaõ
choïn. Khi ñoù, kích thöôùc xaø ngang boong
ñöôïc tính töø khoaûng caùch naøy, tuøy taûi
troïng noù phaûi chòu.
Nhieàu tröôøng hôïp coù theå boá trí theâm xaø
doïc boong (deck girder) hoaëc coät choáng
(pillar) nhaèm laøm giaûm bôùt kích thöôùc xaø
ngang boong vaø ñaûm baûo cho boong khoâng
bò maát oån ñònh. Nhöõng phöông aùn boá trí
xaø doïc vaø coät choáng cho khung daøn
boong ñöôïc moâ taû ôû hình 3.71
Hình 3.71 : Caùc phöông aùn boá trí xaø doïc
boong vaø coät choáng
 2.Xaø doïc boong (Deck Girder)

Xaø doïc boong boá trí doïc theo chieàu daøi taøu ñeå ñôõ caùc taám boong vaø laøm taêng ñoä
beàn cho boong. Xaø doïc boong laø keát caáu khoûe ñöôïc cheá taïo baèng theùp ñònh hình ñoái
xöùng vaø phaûi coù chieàu daøy ñuû ñeå coù theå khoeùt loã cho xaø ngang boong thöôøng chui
qua maø khoâng aûnh höôûng ñeán ñoä beàn, ñoàng thôøi phaûi coù ñuû ñoä cöùng ñeå coù theå
laøm choã töïa vöõng chaéc cho heä thoáng xaø ngang boong. Maët caét ngang xaø doïc boong
cuûa daøn boong keát caáu ôû heä thoáng ngang ñöôïc moâ taû ôû hình 3.72a, rieâng caùc xaø
doïc boong taïi vò trí mieäng haàm haøng seõ ñöôïc chuyeån sang daïng khoâng ñoái xöùng tuøy
yeâu caàu cuûa vieäc xeáp dôõ haøng hoùa qua mieäng haàm haøng ñöôïc moâ taû nhö treân hình
3.72b.

Hình 3.72 : Ñaëc ñieåm keát caáu xaø doïc boong

Soá löôïng xaø doïc boong treân caùc taøu hieän nay coù theå töø moät ñeán ba tuøy theo kích
thöôùc taøu. Tröôøng hôïp chæ coù 1 xaø doïc boong naèm taïi maët caét doïc giöõa taøu, coøn
goïi laø xaø doïc giöõa boong thì caàn löu yù keát caáu mieäng haàm treân boong thaät vöõng
chaéc ñeå ñaûm baûo ñoä cöùng taïi vò trí lieân keát giöõa xaø doïc giöõa vôùi mieäng haàm
haøng naèm ngang ñuû ñeå ñôõ xaø doïc giöõa boong giaùn ñoaïn. Rieâng ñoaïn keát thuùc cuûa
hai thaønh doïc mieäng haàm phaûi ñöôïc keùo daøi ít nhaát hai khoaûng söôøn nhö moâ taû treân
hình 3.75

1.Taám boong (Side plating)

2.Soáng doïc boong (Carling)
3.Xaø ngang boong (Deck beam)
4.Thaønh mieäng haàm (Hatch coaming)
5.Coät choáng (Pillar)
6.Xaø ngang boong khoûe (Hatch end beam)
7.Xaø ngang boong cuït (Half beam)

Hình 3.75 : Ñaëc ñieåm keát caáu mieäng haàm haøng chæ coù moät xaø doïc boong
Tröôøng hôïp nhieàu xaø doïc thì phaûi boá trí moät xaø doïc boong truøng vôùi thaønh mieäng
haàm haøng, coøn nhöõng xaø doïc boong khaùc thì bò giaùn ñoaïn vaø lieân keát vôùi thanh ñaø
ngang cuûa mieäng haàm vaø thaønh bao mieäng haàm luùc naøy cuõng ñöôïc xem nhö laø moät
keát caáu doïc boong (hình 3.76).

1.Toân boong (Side plating)

2.Xaø doïc boong
(Carling)
3.Xaø ngang boong (Deck beam)
4.Mieäng haàm haøng (Hatch coaming)
5.Coät choáng (Pillar)
6.Xaø mieäng haàm (Hatch end beam)
7.Xaø ngang boong cuït (Half beam)

Hình 3.76 : Ñaëc ñieåm keát caáu mieäng haàm haøng coù nhieàu xaø doïc
boong
3.4.2.4.Ñaëc ñieåm caùc chi tieát keát caáu khung daøn boong theo heä
thoáng doïc
Keát caáu khung daøn boong theo heä thoáng doïc hieän nay ñaõ khaù phoå bieán treân caùc
taøu vaän taûi vôùi caùc xaø doïc ñoùng vai troø daàm chính chaïy suoát chieàu daøi boong vaø
töïa leân xaø ngang boong. Caùc xaø ngang boong khoûe thöôøng coù keát caáu daïng daàm
ñònh hình coù maët caét chöõ T ñoái xöùng, vôùi chieàu cao thaønh ít nhaát gaáp ñoâi chieàu
cao xaø doïc boong ñeå coù theå ñôõ ñöôïc xaø doïc naøy. Khi ñoù, caùc xaø doïc boong ñöôïc
boá trí chui qua thaønh ñöùng caùc xaø ngang boong khoûe noùi treân, coøn moái noái ñaàu
caùc xaø doïc caàn boá trí ôû vuøng coù moâmen uoán vaø löïc caét nhoû nhaát (hình 3.77).
Ñieàu löu yù laø neân boá trí caùc xaø doïc naèm trong cuøng moät maët phaúng vôùi neïp
ñöùng caùc vaùch vaø lieân keát vôùi nhau qua maõ ñeå caùc keát caáu trong maët phaúng taïo
thaønh khung chòu löïc cho taøu

Hình 3.77 : Ñaëc ñieåm keát caáu khung daøn boong toå chöùc theo heä thoáng doïc
3.4.2.5.Coät choáng
Coät choáng thuoäc daïng keát caáu daàm, ñöùng töïa leân saøn ñaùy hoaëc boong tieáp nhaän
troïng löôïng naëng ñeø leân treân ñaàu coät nhaèm taêng cöôøng ñoä beàn ngang vaø ñoä oån
ñònh cuûa khung daøn boong Coät choáng thöôøng ñaët taïi vò trí giao nhau giöõa nhöõng
daàm doïc vaø daàm ngang cuûa khung daøn hoaëc taïi goùc mieäng haàm haøng ñeå trôû
thaønh löu
Ñieàu goãiyù
ñôõlaø
lyùvieäc
töôûng chotríxaø
boá doïccoät
caùc hoaëc xaø ngang boong.
choáng nhaèm taêng cöôøng ñoä beàn daøn
boong nhöng nhieàu khi, seõ caûn trôû vieäc
boác dôõ haøng hoaù, do ñoù khi boá trí
coät choáng phaûi caên cöù yeâu caàu söû
duïng cuûa taøu, khoâng gaây caûn trôû vaø
ñaûm baûo soá löôïng coät choáng trong
haàm haøng, buoàng maùy laø ít nhaát.
1.Toân boong (deck plating)
2. Xaø ngang boong cuït (carling)
3.Xaø doïc boong (deck beam)
4.Soáng boong thay theá (hatch end coaming)
mieäng quaây haàm haøng
5.Coät choáng (pillar)
6.Toân ñaùy treân (tank top)
7.Ñaø ngang ñaùy (floor)
8.Soáng ñöùng (vertical keel)
9.Toân ñaùy ngoaøi (bottom plating)
10.Taám ñeäm ñaàu coät choáng (cap plate)
11.Taám ñeäm chaân coät choáng (insert plate)
Hình 3.80 : Ñaëc ñieåm keát caáu coät choáng
3.4.3.Ñaëc ñieåm keát caáu khoang haøng
3.4.3.1.Ñaëc ñieåm keát caáu mieäng khoang haøng

Mieäng khoang haøng treân khung daøn boong hình thaønh töø xaø doïc vaø xaø ngang
mieäng khoang. Veà maët keát caáu, caùc xaø doïc mieäng haàm haøng thöôøng ñöôïc keùo
doïc suoát chieàu daøi daøn boong haøn vaøo xaø ngang boong vaø noái vôùi vaùch ngang
baèng phöông phaùp haøn hoaëc baèng maõ noái. Coøn caùc xaø ngang mieäng haàm chính
laø hai thaønh ngang hai ñaàu mieäng haàm, coù moät phaàn naèm döôùi taám boong vaø
phaàn ñoù phaûi gaëp vôùi thaønh doïc mieäng haàm nhaèm taïo ra thaønh kín. Ñaëc ñieåm
keát caáu mieäng khoang haøng ñoái vôùi ña soá taøu hieän nay ñöôïc moâ taû nhö hình 3.82
Goùc bao mieäng haàm caàn ñöôïc gia cöôøng baèng taám ñeäm daøy hay taêng ñaùng keå chieàu
daøy taám ôû khu vöïc naøy, khoaûng 25 % so vôùi chieàu daøy cuûa caùc taám laân caän ñeå
traùnh söï taäp trung öùng suaát. Chieàu roäng taám daøy ñöôïc boá trí quanh goùc mieäng haàm
treân dieän tích ít nhaát 1,5 khoaûng söôøn coøn maõ noái caùc chi tieát thaønh ñöùng ngang vôùi
söôøn
Treân coù
moätkích
soáthöôùc lôùn nay,
taøu hieän hôn maõ
taámkhaùc
ñeäm (hình
daøy 3.85)
ôû goùc mieäng haàm coù daïng gaàn gioáng
nhö hình thaäp töï ñôõ thaønh xaø doïc boong thöôøng ñöôïc keát caáu lieàn laïc vôùi taám
thaønh cuûa xaø ngang boong ôû ñaàu mieäng haàm hình thaønh neân keát caáu ñöôïc goïi teân
laø taám kim cöông nhö moâ taû treân hình 3.86.

Hình 3.85 : Ñaëc ñieåm keát caáu goùc Hình 3.86 : Ñaëc ñieåm keát caáu taám kim
mieäng haàm haøng cöông
Hình 3.87, 3.88 giôùi thieäu keát caáu moät soá mieäng haàm haøng thöôøng duøng treân caùc
taøu hieän nay.
Treân caùc taøu vaän taûi bieån hieän nay thöôøng söû duïng caùc naép ñaäy mieäng haàm haøng
cô giôùi hoùa, goàm nhieàu phaân ñoaïn, gaén kín vôùi nhau qua caùc khôùp vaø ñoùng môû
baèng tôøi naâng haï treân taøu. Nhieàu thieát bò naép haàm do haõng Mc Gregor vaø Kvaerner
ñöa ra tieän lôïi vaø an toaøn hôn nhieàu.
Caùc naép haàm haøng hieän nay thöôøng ñöôïc ñoùng môû baèng thieát bò cô khí vaø chia
thaønh ba nhoùm, saép xeáp döôùi daïng caùc naép gaáp, döôùi daïng xeáp choàng caùc naép leân
nhau hoaëc coù daïng naép laên.
Caùch thöù hai duøng tôøi caåu haøng ñeå laên caùc naép ñaäy vaøo moät goùc, sau ñoù döïng
chuùng daäy vaø xeáp chuùng treân thaønh mieäng haàm haøng nhö moâ taû treân hình 3.95
Caùch thöù ba laø duøng truïc laên lôùn ñeå cuoän troøn caùc naép thaønh cuoän nhö cuoän
thaûm (hình 3.96)

Hình 3.95 : Caùch doàn vaø saép xeáp Hình 3.96 : Caùch doàn vaø saép xeáp
mieäng haàm taïi töøng mieäng haàm mieäng haàm baèng caùch cuoän
Cho ñeán hieän nay, nhieàu kieåu naép
haàm haøng môùi ñaõ ñöôïc phaùt trieån
ngaøy caøng phong phuù. Nhôø möùc ñoä
an toaøn cuûa thieát bò ngaøy caøng cao,
cuøng troïng löôïng caùc naép ñaäy ngaøy
caøng nhoû ñaõ cho pheùp môû roäng
mieäng haàm treân boong, töø 7 – 8 m
tröôùc ñaây cho ñeán 9 – 10 m hieän nay.
Hình 3.97a giôùi thieäu moät soá kieåu
naép ñaäy ñang phoå bieán trong nhöõng
naêm gaàn ñaây, hình 3.97b moâ taû kieåu
naép ñaäy cuûa haõng Mc Gregor goàm 2
phaân ñoaïn ñoùng môû baèng thuûy löïc,
trong ñoù moãi phaân ñoaïn bò doàn veà
moät phía haàm vaø ñöôïc döïng ñöùng
leân baèng caùch gaäp ñoâi laïi. Coøn khi
ñaäy naép, caùc taám naøy bò maùy thuûy
löïc duoãi thaúng ra vaø chieám nöûa
chieàu daøi haàm haøng
Hình 3.97 : Caùc kieåu naép haàm haøng
(a) Caùc kieåu thoâng duïng
(b) Kieåu naép ñaäy cuûa haõng Mc
Gregor goàm hai phaân ñoaïn ñoùng môû
baèng thuûy löïc.
Caùc taøu chôû container laïi thöôøng söû
duïng heä thoáng naép ñaäy mieäng haàm
haøng daïng ponton vôùi keát caáu naép
ñaäy chæ coù moät phaân ñoaïn vaø ñöôïc
ñoùng môû nhôø heä thoáng caàn caåu ñaët
treân taøu.
Treân hình 3.98 coù giôùi thieäu moät
trong nhöõng kieåu naép ñaäy haàm haøng
thöôøng hay ñöôïc aùp duïng cho caùc taøu
coù mieäng haàm khoâng quaù roäng hoaït
ñoäng döïa treân nguyeân taéc gioáng nhö
cuoán chieáu töùc laø coù theå cuoän
thaønh cuoän khi caàn môû naép haàm vaø
traûi ra bao kín mieäng haàm khi caàn
ñoùng. Sô ñoà laøm vieäc cuûa heä thoáng
naøy ñöôïc moâ taû treân cuøng hình veõ.

Hình 3.98 : Sô ñoà laøm vieäc cuûa naép

ñaäy haàm haàm haøng daïng cuoán chieáu
3.5.KEÁT CAÁU PHAÀN MUÕI TAØU

3.5.1.Chöùc naêng vaø ñieàu kieän kieän laøm

vieäc

Phaàn muõi taøu thöôøng ñöôïc tính naèm trong phaïm vi 0,2L töø truï muõi veà phía giöõa
taøu, coù nhieäm vuï reû nöôùc môû ñöôøng cho taøu chaïy vaø chòu söï va ñaäp cuûa nöôùc
vaø vaät troâi noåi v..v…, do ñoù keát caáu phaàn muõi taøu thöôøng xuyeân phaûi laøm vieäc
trong ñieàu kieän naëng neà vaø phöùc taïp.
Do phaàn muõi taøu thöôøng ít chòu uoán doïc chung vì giaù trò moâmen uoán taïi ñoù
khoâng lôùn laém neân khi thieát keá thöôøng ít quan taâm ñeán ñoä beàn doïc chung cuûa caùc
keát caáu trong khu vöïc naøy. Tuy nhieân caùc keát caáu taïi ñaây, nhaát laø phaàn soáng muõi
naèm phía tröôùc laïi chòu taùc duïng cuûa caùc taûi troïng cuïc boä lôùn nhö löïc va ñaäp soùng
bieån, soáng muõi va ñaäp vaät troâi noåi, caàu caûng v..v… Taùc duïng cuûa caùc taûi troïng va
ñaäp cuïc boä keå treân leân soáng muõi vaø soáng ñuoâi nhieàu khi raát lôùn neân keát caáu
phaàn muõi thöôøng coù kích thöôùc vaø ñoä cöùng lôùn ñeå coù theå taêng cöôøng veà ñoä
beàn.
3.5.2.Ñaëc ñieåm keát caáu phaàn muõi taøu

Keát caáu chuû yeáu cuûa phaàn

muõi laø soáng muõi (stem) naèm
phía tröôùc thaân taøu vaø laø nôi
gaëp nhau cuûa hai daûi toân maïn,
tieáp sau soáng muõi laø caùc keát
caáu quan troïng hình thaønh phaàn
muõi nhö caùc söôøn ngang (pating
beam) vaø ñaø ngang ñaùy (floor)
ñaëc bieät khoûe boá trí ôû khu vöïc
muõi, caùc xaø doïc maïn chuyeån
thaønh neïp naèm ngang (panting
stringer) ñuû cöùng vöõng ñeå taêng
ñoä beàn, vaùch löûng (wash
bulkhead) vaø tieáp ñeán laø vaùch
choáng va (collision bulkhead),
tröôùc vaùch choáng vaø laø thuøng
ñöïng xích neo (chain lock) (hình
3.100).
Hình 3.100 : Ñaëc ñieåm keát
caáu phaàn muõi taøu
Phaàn muõi taøu thöôøng ñöôïc chia thaønh hai khu vöïc vôùi möùc ñoä taêng cöôøng ñoä beàn
khaùc nhau, phaàn tính töø soáng muõi ñeán vaùch choáng va vaø töø vaùch choáng va ñeán
khoaûng caùch 0,2L vöøa neâu.
Phaàn tính töø vaùch choáng va veà
phía muõi (forepeak) coù vai troø
quan troïng soáng coøn cuûa taøu,
khoaûng caùch söôøn ôû khu vöïc
naøy thöôøng chæ neân baèng 2/3
khoaûng söôøn trong khu vöïc giöõa
taøu vaø khoâng neân laáy lôùn hôn
610 mm, thaäm chí trong nhieàu
tröôøng hôïp chæ laáy baèng khoaûng
600 mm. Chieàu daøy caùc ñaø ngang
ñaùy ôû khu vöïc naøy cuõng phaûi
ñöôïc laáy lôùn hôn chieàu daøy trung
bình cuûa ñaø ngang ñaùy ôû khu vöïc
giöõa taøu khoaûng 1 mm, coøn
chieàu cao ñöôïc laáy taêng daàn veà
phía muõi. Ñaø ngang ñaùy ñöôïc
cheá taïo daïng chöõ T hay beû meùp
vôùi chieàu roäng meùp beû lôùn hôn
60 - 75 mm vaø meùp ñöôïc quay veà
Hình 3.101 : Ñaëc ñieåm caùc keát caáu phaàn
phía muõi taøu nhö moâ taû treân hình
muõi taøu
3.101
3.5.3.Ñaëc ñieåm caùc chi tieát keát caáu chuû yeáu
3.5.3.1.Keát caáu soáng muõi (stem)
Soáng muõi, töø chuyeân ngaønh coù nguoàn goác töø tieáng Haø lan laø voorsteven nghóa
laø tieân phong, laø phaàn keùo daøi cöùng vöõng cuûa soáng chính, lieân keát vôùi soáng
chính treân vaøi khoaûng söôøn vaø keùo daøi ñeán boong treân hay boong thöôïng taàng, taïo
neân phaàn muõi naèm tröôùc khung xöông.
Keát caáu soáng muõi phaûi cöùng vaø coù
daïng thuûy ñoäng ñeå chòu ñöôïc söï va ñaäp
vaø giaûm söùc caûn.
Chieàu daøy toân soáng muõi tính theo coâng thöùc :
t = 0,1L + 4 (mm)
Soáng muõi thöôøng keát caáu theo heä
ngang vaø thieát keá döôùi nhieàu daïng
khaùc nhau. Ñaàu tieân soáng muõi cheá
taïo baèng khoái ñuùc vaø haøn vaøo toân
bao nhöng coù nhöôïc ñieåm laø khoù
lieân keát taám theùp vôùi soáng muõi.
Tröôùc ñaây, vieäc lieân keát laøm baèng
caùch beû meùp taám toân bao taïi vò trí
soáng muõi, sau ñoù noái caùc taám vôùi
soáng muõi ñuùc baèng hai haøng ñinh
taùn neân raát khoù vaø maát thôøi gian
(hình 3.102)
 Treân ña soá taøu hieän nay, keát
caáu daïng soáng muõi haøn ñöôïc
duøng phoå bieán hôn soáng muõi
ñuùc. Keát caáu soáng muõi daïng
naøy chia thaønh nhieàu phaân
ñoaïn coù chieàu daøi baèng
khoaûng 3,5 - 4,0 m trong ñoù caùc
phaân ñoaïn ñöôïc haøn ñaáu ñaàu
vôùi nhau theo moái haøn chöõ X
nhö moâ taû ôû hình 3.103.

Hình 3.103 : Ñaëc ñieåm keát

caáu soáng muõi haøn
Tröôùc vaùch choáng va coù boá trí haàm xích neo (chain locker) chieám khoaûng 3 – 4
khoaûng söôøn döôùi daïng khoang 2 ngaên kín nöôùc coù dung tích ñuû chöùa heát xích neo,
moãi ngaên chöùa 1 xích.
Ña soá taøu ñi bieån côõ lôùn hieän
nay thöôøng coù xích neo daøi hôn
100 m. Caàn löu yù boá trí khoaûng
troáng cao töø 1,2 m ñeán 1,8 m
laøm loái ra vaøo haàm xích neo,
coøn ñaùy haàm phaûi doác xuoáng
theo phía maïn ñeå nöôùc coù theå
doàn vaøo
Ngoaøi vò trícoù
ra caàn ñaõbieän
quy ñònh.
phaùp lieân
keát haàm xích neo vôùi keát caáu
thaân taøu, nhaát laø vaùch choáng
va, vì trong haàm xích neo chöùa
khoái löôïng xích neo lôùn neân keát
caáu ñaùy haàm xích neo caàn gia
cöôøng vaø ñôõ baèng ñaø ngang
naâng cao coù ñuû ñoä cöùng vöõng
nhö moâ taû ôû hình 3.88. ÔÛ khu
vöïc naøy nhieàu khi caàn laøm
theâm caùc vaùch doïc coù chieàu
daøy khoaûng 6 – 7 mm, tuøy thuoäc
kích thöôùc taøu cuõng nhö kích
thöôùc haàm xích neo treân taøu lôùn
hay nhoû (hình 3.108).
Hình 3.109 moâ taû keát caáu muõi daïng
quaû leâ vôùi caùc keát caáu gia cöôøng aùp
duïng cho taøu côõ lôùn. Treân hình naøy
coù theå nhìn thaáy roõ ñaëc ñieåm keát
caáu xaø doïc maïn boá trí ôû khu vöïc
soáng muõi, trong ñoù phaàn döôùi xaø doïc
trôû thaønh saøn ñöôïc gia cöôøng, coøn
phaàn treân thaønh saøn coâng taùc.
Chieàu cao cuûa caùc ñaø ngang ñöôïc
keùo raát cao theo yeâu caàu taêng
cöôøng ñoä beàn ôû khu vöïc muõi taøu,
caùc söôøn laøm töø theùp chöõ L coù
kích thöôùc 150x100x10, khoaûng söôøn
khu vöïc naøy laáy baèng 600 mm. Caàn
löu yù laø khoâng neân ñeå troáng nhöõng
khoaûng khoâng gian heïp khoâng theå ra
vaøo ôû phía muõi taøu maø neân laáp
baèng vaät lieäu thích hôïp, ví duï coù
theå ñoå beâtoâng khoâng gian naøy ñeå
gia cöôøng
Hình 3.109hoaëc
: Ñaëccaân baèng.
ñieåm keát caáu muõi
taøu côõ lôùn
3.6.KEÁT CAÁU PHAÀN
ÑUOÂI
3.6.1.Ñaëc ñieåm keát caáu phaàn
ñuoâi

Phaàn ñuoâi laø boä phaän keát caáu cuoái cuøng, hình thaønh khu vöïc boá trí chaân vòt
vaø baùnh laùi
Keát caáu phaàn ñuoâi thöôøng xuyeân laøm
vieäc ôû ñieàu kieän naëng neà, ít chòu uoán
doïc nhöng chòu taûi troïng cuïc boä lôùn nhö
söï rung ñoäng cuûa maùy chính, chaân vòt,
baùnh laùi v…v... do ñoù keát caáu phaàn
ñuoâi thöôøng phaûi coù kích thöôùc vaø ñoä
cöùng lôùn ñeå taêng cöôøng ñoä beàn.
Phaàn ñuoâi ñöôïc chia thaønh hai khu vöïc
goàm khu vöïc naèm sau vaùch khoang laùi
(afterpeak) keùo töø soáng ñuoâi ñeán vaùch
khoang laùi vaø khu vöïc tieáp theo ñeå chöùa
nöôùc ngoït hay nöôùc daèn vaø laøm luoân
chöùc naêng oå ñôõ cuøng heä thoáng baïc
chöùa trong loã khoeùt qua soáng ñuoâi.
3.6.2.Ñaëc ñieåm caùc chi tieát keát caáu chuû yeáu cuûa phaàn ñuoâi

3.6.2.1.Ñaëc ñieåm keát caáu soáng ñuoâi (stern frame)

 Soáng ñuoâi laø choã töïa ñöôøng truïc vaø ñaët goái xoay truïc baùnh laùi vaø phaûi
ñuû beàn vì ñieàu kieän laøm vieäc ôû khu vöïc naøy raát naëng, nhaát laø khi chaân vòt
hoaëc baùnh laùi laøm vieäc
 Soáng ñuoâi coù theå laø soáng haøn, goàm caùc chi tieát gheùp laïi vôùi nhau baèng
haøn hoaëc soáng ñuùc ñöôïc cheá taïo lieàn moät khoái hoaëc goàm nhieàu phaân
ñoaïn noái gheùp vôùi nhau.

Keát caáu soáng ñuoâi haøn treân taøu côõ Keát caáu soáng ñuoâi ñuùc treân taøu côõ
 Soáng ñuoâi taøu hai chaân vòt
thöôøng coù keát caáu ñôn giaûn hôn,
ñaàu treân lieân keát vôùi moät taám
giaèng ñaët ngang töø maïn naøy ñeán
maïn kia, ñaàu döôùi coù keát caáu
phuø hôïp tuyeán hình taøu vaø lieân
keát vôùi taám soáng chính baèng haøn
 Ñoái
hoaëc taùnvôùi
ñinh caùc taøu côõ nhoû
thöôøng duøng keát caáu giaù chöõ
nhaân ñôõ truïc chaân vòt, coù hai
chaân gaàn nhö vuoâng goùc nhau,
moät ñaàu ñöôïc haøn cöùng vaøo Keát caáu giaù ñôõ truïc nhieàu chaân vòt
thaønh taøu, moät ñaàu ñeå ñôõ phaàn
oáng bao truïc vaø laøm luoân chöùc
 Chaân
naêng döôùi
oå ñôõ truïcgiaù coù theå ñöôïc
(boss).
haøn vaøo soáng chính hoaëc keát caáu
giaû keùo daøi hoaëc coù theå khoâng
haøn vôùi chi tieát naøy maø ñöôïc beû
gaäp vaø keùo daøi ñeán taän vò trí
ñaët goái ñôõ döôùi cuûa truïc baùnh
laùi ñeå vöøa laøm nhieäm vuï ñôõ
truïc chaân vòt vöøa ñôõ truïc baùnh
laùi
Keát caáu heä truïc, giaù ñôõ vaø oå ñôõ truïc
3.6.2.3.Ñaëc ñieåm keát caáu voøm ñuoâi
 Söôøn ñuoâi ñöôïc keùo leân ñeán xaø ngang boong vaø lieân keát vôùi keát caáu naøy
baèng lieân keát.
 Khoaûng söôøn vaø giaù trò moâñun choáng
uoán cuûa söôøn trong khu vöïc voøm ñuoâi laáy
nhö ôû muõi, töùc khoaûng söôøn laáy baèng
600 mm hay 610 mm tuøy theo yeâu caàu quy
phaïm töøng nöôùc.
 Chieàu daøy ñaø ngang ôû khu vöïc naøy
ñöôïc taêng leân theâm 1 mm so vôùi khu vöïc
giöõa taøu, coøn chieàu cao nhieàu khi ñeán
vaøi meùt nhaèm ñaûm baûo cöùng vöõng cho
ñöôøng truïc chaân vòt.
 Soáng chính taøu phaûi vöôït quaù vaùch
khoang laùi khoaûng 2-3 khoaûng söôøn môùi
döøng laïi.
 Treân caùc taøu côõ lôùn hay taøu coù
keát caáu ñuoâi daïng tuaàn döông haïm
thöôøng coù theâm khoang naèm treân taám
saøn ñaø ngang ñaùy nhö khoang boong
giöõa (tweendeck) voøm ñuoâi.

Ñaëc ñieåm keát caáu voøm

3.7.KEÁT CAÁU KHUNG DAØN VAÙCH

3.7.1.Chöùc naêng

 Chia taøu thaønh caùc khoang kín nöôùc ñeå choáng chìm
 Tham gia ñaûm baûo ñoä beàn chung vaø ñoä beàn ngang tham gia choáng xaûy ra bieán
daïng cho caùc keát caáu khi taøu laéc, laøm vaønh ñeá cho caùc khung daøn khaùc.
3.7.2.Ñieàu kieän laøm vieäc

 Caùc taûi troïng taùc duïng trong maët phaúng khung daøn vaùch
-AÙp löïc nöôùc, taûi troïng treân boong truyeàn ñeán qua caùc khung daøn lieân
keát vôùi vaùch
- Taûi troïng va ñaäp taïi caùc vuøng muõi vaø ñuoâi truyeàn ñeán qua khung daøn
maïn
- Phaûn löïc do caùc keát caáu doïc cuûa khung daøn boong vaø ñaùy taùc duïng
 Caùc taûi troïng taùc duïng vuoâng goùc vôùi maët phaúng khung daøn vaùch
leân vaùch
-- Phaûn löïcthuûy
AÙp löïc töø caùc
tónhgoái
cuûañôõ khi khi
nöôùc taøungaäp
naèmkhoang
uï, leân ñaø hoaëc do uoán ngang
thaân
- AÙptaøu
löïc gaây
cuûa ra.
haøng loûng chöùa trong caùc khoang
- Taûi troïng ñoäng do nöôùc hoaëc haøng loûng trong caùc khoang gaây ra khi taøu
laéc
Trong tính toaùn thöôøng quy ñoåi aùp löïc nöôùc vaø haøng loûng trong khoang taùc duïng
leân vaùch baèng aùp löïc coät nöôùc coù chieàu cao tính trong tröôøng hôïp xaáu nhaát laø
keùo ñeán boong vaùch.
3.7.2.Phaân loaïi vaùch

Tuøy theo ñaëc ñieåm keát caáu, coù theå chia vaùch thaønh vaùch phaúng vaø vaùch
soùng
1.Keát caáu vaùch phaúng

 Keát caáu vaùch phaúng goàm toân vaùch vaø keát caáu gia cöôøng goàm soáng vaùch
vaø caùc neïp
 Tuøy caùch boá trí soáng vaø neïp gia cöôøng, coù theå chia vaùch phaúng thaønh boán
daïng
- (a), (c) thöôøng duøng
cho caùc khoang taøu
haøng khoâ, (a) duøng cho
taøu B/D>2 (c) duøng cho
taøu B/D 2
- (b), (d) thöôøng duøng
cho taøu chôû haøng loûng
B/D <2 (d) coøn ñöôïc
duøng cho caùc vaùch
muõi vaø vaùch ñuoâi.
 2.Keát caáu vaùch löôïn soùng

 Vaùch löôïn soùng ñöôïc cheá taïo baèng caùch daäp taám theùp phaúng thaønh taám
coù gôïn soùng vaø nhôø caùc gôïn soùng ñeå taêng ñoä beàn vaùch maø khoâng caàn
phaûi duøng caùc neïp gia cöôøng.
 So vôùi vaùch phaúng coù neïp, coâng thöïc hieän vaø chi phí vaät lieäu giaûm
khoaûng 10 - 15%, ñoàng thôøi troïng löôïng vaùch löôïn soùng cuõng giaûm khaù nhieàu,
nhieàu khi ñeán 25%.
 Vaùch löôïn soùng duøng nhieàu treân taøu daàu vôùi hình daùng gôïn soùng nhö ôû
hình 3.137.

Caùc daïng gôïn soùng

duøng laøm vaùch taøu
 Keát caáu vaùch löôïn soùng coù theå ñöôïc moâ hình hoùa veà daïng keát caáu khung
daøn phaúng vôùi caùc neïp doïc 2 ñoùng vai troø daàm doïc, caùc ñænh soùng 1 ñoùng vai
troø caùc daàm höôùng chính.
 Vaùch soùng coù theå ñöôïc haøn tröïc tieáp leân taám toân ñaùy treân, taám toân boong
hoaëc söû duïng maõ lieân keát ñeå noái chaân vaùch vôùi taám nhö treân hình 3.139b

Moâ hình tính vaùch löôïn soùng Lieân keát cuûa vaùch
3.7.3.Ñaëc ñieåm boá trí caùc vaùch ngaên

 Soá löôïng vaø vò trí ñaët caùc vaùch ngaên kín nöôùc phuï thuoäc chuû yeáu kieåu,
coâng duïng taøu vaø phaûi ñöôïc löïa choïn theo ñuùng quy ñònh treân cô sôû ñaûm baûo
tính choáng chìm cho taøu.
 Tuy nhieân treân baát kyø loaïi taøu naøo cuõng phaûi coù caùc vaùch ngaên ngang
sau.
 Vaùch khoang muõi hay vaùch choáng va (collision bulkhead)

- Vaùch choáng va ñaët ôû khoaûng caùch lôùn hôn 0,05L f hoaëc 10 m (laáy giaù
trò nhoû) - Vaùch choáng va phaûi ñöôïc keùo daøi ñeán taän taàng boong cao
nhaát naèm treân noù vaø coù ñoä beàn raát cao nhaèm choáng söï va ñaäp vaø
baûo veä cho taøu khi bò tai naïn.
 Vaùch khoang ñuoâi

- Vaùch ñuoâi ñaët ôû vò trí thích hôïp ôû phaàn ñuoâi vaø coù nhieäm vuï nhö
vaùch choáng va vaø hình thaønh khoang kín nöôùc ñeå chöùa oáng bao truïc ñuoâi
baûo veä cho taøu. - Vaùch ñuoâi ñöôïc keùo ñeán taän boong chính hoaëc
coù theå keát thuùc ôû taàng boong treân ñöôøng nöôùc thieát keá vôùi ñieàu kieän
boong ñoù phaûi ñöôïc laøm kín nöôùc ñeán ñuoâi taøu.
 Vaùch khoang maùy

Goàm hai vaùch ngaên ngang phía tröôùc vaø phía sau khu vöïc khoang maùy
nhaèm ngaên caùch khoang maùy vôùi caùc khoang khaùc ñeå baûo veä cho khoang
maùy.
 Vaùch khoang

Ngoaøi caùc vaùch treân, tuøy theo chieàu daøi vaø coâng duïng taøu coøn theâm vaùch
ngaên kín nöôùc ñaët ôû khoaûng caùch thích hôïp sao cho toång soá vaùch khoâng nhoû
hôn giaù trò cho ôû baûng 3.4.

Caùc vaùch kín nöôùc phaûi ñöôïc keùo leân ñeán taän boong lieân tuïc, coøn goïi laø
boong vaùch (bulkhead deck) tröø caùc tröôøng hôïp nhö boong ñuoâi naâng hay boong
thöôïng taàng muõi thì ñöôïc keùo ñeán caùc boong ñoù.
3.7.4.Ñaëc ñieåm keát caáu caùc loaïi vaùch

1.Ñaëc ñieåm keát caáu vaùch kín nöôùc

 Tuøy chöùc naêng coù theå chia vaùch taøu thaønh vaùch kín nöôùc vaø vaùch
khoâng kín nöôùc, trong ñoù vaùch kín nöôùc (hoaëc kín hôi, kín daàu) laïi ñöôïc chia
thaønh vaùch chòu aùp löïc thöôøng xuyeân cuûa haøng loûng vaø vaùch chæ chòu aùp
löïc haøng loûng khi xaûy ra söï coá.
 Caùc vaùch ngaên ngang kín nöôùc thöôøng ñöôïc cheá taïo töø theùp taám, daïng
vaùch phaúng hay vaùch soùng, goàm neïp gia cöôøng vaø caùc chi tieát lieân keát
vaùch vôùi caùc keát caáu khaùc
 Moái haøn treân vaùch kín
nöôùc phaûi ñöôïc haøn kín
nöôùc
 Khi thieát keá vaùch kín
nöôùc, caàn choïn chieàu
roäng daûi toân thaáp nhaát
lôùn hôn 900 mm vaø coù
chieàu daøy lôùn hôn tính
toaùn khoaûng 1 mm ñeå ñeà
phoøng tröôøng hôïp bò aên
moøn vaø ræ.

Vaùch ngang vôùi neïp thaúng ñöùng (watertight bulkhead with bracketless
stiffeners)
Hình 3.145 moâ taû caùch boá trí vaùch ngaên ngang vaø vaùch ngaên doïc treân taøu

1.Xaø doïc maïn 4.Vaùch ngang 6.Taám

2.Vaùch doïc 5.Neïp vaùch 7.Soáng ñöùng
3.Neïp ñöùng ñoâi
3.Keát caáu vaùch choáng va phía muõi

 Vaùch choáng va phía muõi coù vai troø quan troïng ñaëc bieät trong ñaûm baûo an
toaøn cho taøu.
 Chieàu daøy vaùch choáng va lôùn
hôn caùc vaùch kín nöôùc khaùc vaøo
khoaûng 12 %, coøn daûi toân saùt ñaùy
ñöôïc laøm daøy theâm ít nhaát 2,5 mm
ñeå ñeà phoøng aên moøn vaø ræ seùt.

 Khoaûng caùch giöõa caùc neïp

ñöùng vaùch choáng va laø 610 mm
vaø noái cöùng vôùi saøn qua maõ

Ñaëc ñieåm keát caáu vaùch muõi

quaû leâ
3.Ñaëc ñieåm keát caáu vaùch khoang laùi

 Vaùch khoang laùi treân ña soá taøu thöôøng laø vaùch phaúng boá trí taïi vò trí ñaët
soáng ñuoâi cuøng oå ñôõ sau cuûa truïc chaân vòt naèm trong khoang ñuoâi

Khi thieát keá vaùch khoang laùi

caàn taêng ñaùng keå chieàu daøy
taám vaùch taïi vò trí khoeùt loã cho
oáng bao truïc chaân vòt ñi qua
nhaèm muïc ñích ñaûm baûo ñoä
beàn cho vaùch ôû khu vöïc naøy.

Hình 3.151 : Ñaëc ñieåm keát caáu

vaùch khoang laùi
3.1.QUY TRÌNH TÍNH CAÙC KEÁT CAÁU THAÂN TAØU THEO YEÂU CAÀU
QUY PHAÏM
 Thieát keá keát caáu theo quy phaïm thöïc chaát laø löïa choïn kích thöôùc keát caáu döïa
theo caùc coâng thöùc tính gaàn ñuùng, xaây döïng döïa treân cô sôû ñaûm baûo ñoä beàn
cuûa keát caáu thaân taøu.
 Caùc yeâu caàu Quy phaïm hình thaønh töø keát quaû nghieân cöùu thöïc nghieäm, keát
hôïp kinh nghieäm trong quaù trình cheá taïo, söû duïng taøu vaø luoân ñöôïc hoaøn thieän
cho phuø hôïp thöïc teá
 Quy phaïm ñoùng taøu vaø caùc coâng thöùc tính keát caáu thaân taøu cuûa caùc nöôùc laø
khaùc nhau, thöôøng do cô quan Ñaêng kieåm chòu traùch nhieäm xaây döïng vaø quaûn lyù

 Caùc taøi lieäu vaø baûn veõ keát caáu sau laø baét buoäc ñoái vôùi cô quan thieát keá
vaø cheá taïo taøu
- Maët caét doïc, bao goàm caû boong vaø thöôïng - Khai trieån toân voû
taàng. - Ñaùy ñôn hoaëc ñaùy ñoâi
- Maët caét ngang - Keát caáu soáng muõi
- Keát caáu voøm muõi - Keát caáu soáng ñuoâi
- Keát caáu voøm ñuoâi - Baùnh laùi
- Giaù ñôõ truïc - Caùc keùt
- Vaùch kín nöôùc - Baûng haøn v…v…
- Beä maùy
Quaù trình xaây döïng caùc coâng thöùc tính gaàn ñuùng vaø trình töï thieát keá keát caáu
thaân taøu theo caùc yeâu caàu cuûa quy phaïm thöôøng ñöôïc thöïc hieän theo sô ñoà nhö
treân hình
2.2.CÔ SÔÛ LYÙ THUYEÁT CUÛA CAÙC COÂNG THÖÙC TÍNH KEÁT CAÁU THEO QUY
PHAÏM
2.2.1.Yeâu caàu veà ñoä beàn
 Yeâu caàu ñoä beàn daãn ñeán ñieàu kieän giaù trò öùng suaát  xuaát hieän trong keát
caáu trong moïi tröôøng hôïp khoâng vöôït quaù giaù trò cho pheùp [ ]

 Töø ñoù, taát caû quy phaïm ñeàu ñöa ra yeâu caàu chung laø giaù trò moâñun
choáng uoán W maët caét ngang giöõa taøu laø giaù trò nhoû nhaát W min nhöng vaãn
ñaûm baûo thaân taøu ñuû beàn
2.2.2.Yeâu caàu veà oån ñònh
taám
 Giaù trò öùng suaát trong caùc taám voû phaûi nhoû hôn giaù trò öùng suaát giôùi haïn
(öùng suaát Ôle) ñeå traùnh bò maát oån ñònh
 Giaù trò giaù trò öùng suaát Ôle E ñoái vôùi caùc taám cho trong quy phaïm cuûa caùc
Ñaêng kieåm
2.3.MOÄT SOÁ COÂNG THÖÙC TÍNH CAÙC KEÁT CAÁU THAÂN TAØU CHUÛ
YEÁU
2.3.1.Coâng thöùc tính moâñun choáng uoán maët caét ngang giöõa taøu
CAÂU HOÛI OÂN
TAÄP