KARUNUNGANG-

BAYAN
 SALAWIKAIN
◦ Ang salawikain ay isang patalinhagang
pahayag na ginagamit ng matatanda noong
unang mangaral, magpayo, at ituwid ang mga
kabataan sa tamang landas at kabutihang asal.
Karaniwan itong may sukat at tugma.
 Halimbawa ng Salawikain

• “Anak na di paluhain, magulang ang patatangisin”

• “Ang lumakad nang matulin, kung matinik ay malalim”
• Kung ano ang itinanim, siyang aanihin (You reap what you sow)
• Kapag maikli ang kumot, matutong mamaluktot (When the blanket is short, learn to curl up)
• Daig ng maagap ang masipag (Punctuality beats diligence)
• Ubos-ubos biyaya, pagkatapos ay nakatunganga (Spend lavishly and you end up with
nothing)
• Nasa Diyos ang awa; nasa tao ang gawa (Mercy resides in God; deeds are in men)
 Sawikain
◦ Ang mga sawikain o idioms sa wikang Ingles ay salita o
grupo ng mga salita na patalinghaga at ‘di tuwirang
naglalarawan sa isang bagay, sitwasyon o pangyayari.
◦ Ito ay matatalinghagang pahayag na kung minsan ay
nagpapahiwatig ng sentimyento ng isa o grupo ng mga tao.
 Mga Halimbawa ng Sawikain at Kanilang
Kahulugan

◦ Abot-tanaw
◦ Kahulugan: Naaabot ng tingin
Halimbawa: Abot-tanaw ko na ang aking pangarap.
◦ 2. Agaw-buhay
◦ Kahulugan: Naghihingalo; malapit nang mamatay; muntik nang
maputulan ng hininga
Halimbawa: Agaw-buhay na nang dalhin sa ospital ang lola ni
Andrea.
 KASABIHAN
◦ Ang kasabihan o saying ay isang makaluma at
maiksing pariralang nagpapahayag ng ideya na
pinaniniwalaan ng nakararami na tunay o
totoo. Madalas na sinasabi ito upang magbigay ng
payo o impormasyon tungkol sa buhay at karanasan
ng tao.
 Halimbawa ng Kasabihan
• Pagkahaba-haba man ng prusisyon sa simbahan din ng tuloy.
• Kung ang pagsasama ay walang katotohanan, hindi tatagal ang
samahan.
• Ang pagsintang labis na makapangyarihan, pag ikaw ay pumasok
sa puso ninuman, hahamakin ang lahat masunod ka lamang.
• Ang pili ng pili, natatapat sa bungi.
• Ang pag-aasawa ay hindi biro, ‘di tulad ng kanin iluluwa kung
mapaso.
 Bugtong
◦ Bugtong – isang pangungusap o tanong na kadalasang nilalaro
ng mga batang pinoy, at ng mga nakakatanda. Ito ay may doble o
nakatagong kahulugan na nilulutas bilang isang palaisipan.  

Ang bugtong ay gumagamit ng talinghaga, o mga metapora sa

pagsasalarawan isang partikular na bagay o mga bagay na
hulaan. Madalas itong nangangailangan ng katalinuhan at
maingat ng pagninilay-nilay para mahulaan ang palaisipan o
tanong.
 Halimbawa ng Bugtong
◦ Kung kailan mo pinatay, saka pa humaba ang buhay.
Sagot: kandila

2. Baboy ko sa pulo, ang balahibo'y pako.

Sagot: langka

3. Nang sumipot sa maliwanag, kulubot na ang balat.

Sagot: ampalaya
4. Isang butil ng palay, sakot ang buong buhay.
Sagot: ilaw
 Palaisipan
◦ Ang palaisipan ay isang suliranin o uri ng bugtong (enigma) na
sinusubok ang katalinuhan ng lumulutas nito. Sa karaniwang
palaisipan, inaasahan na lutasin ang palaisipan sa pamamagitan ng
pagsama-sama ng mga piraso sa isang lohikal na paraan para mabuo
ang solusyon. Kadalasang nililikha ang mga palaisipan bilang isang uri
ng libangan, ngunit maaari rin namang magmula ito sa seryosong 
matematikal at lohistikal na suliranin — sa mga ganitong kaso, ang
kanilang matagumpay na pagkalutas ay isang mahalagang ambag sa 
pagsaliksik sa matematika.
 Halimbawa ng Palaisipan
Tanong: Nang aking bilhin ito ay parisukat, nang aking buksan ito ay naging
pabilog, At nang aking kainin ito ay naging tatsulok. Ano ito?
Sagot: pizza pie
Tanong: Ano ang nakikita mo sa gitna ng Dagat?
Sagot: g
Tanong: Sa maling kalabit, may buhay na kapalit
Sagot: baril
 Bulong
◦ Ang bulong ay isang matandang katawagan sa orasyon ng
mga sinaunang tao sa kapuluan ng Pilipinas. Sa kasalukuyan,
ang salitang ito ay may iba nang kahulugan sa wikang
Tagalog ng Maynila, subalit nanatili pa rin ang tunay na
pakahulugan nito sa ilang mga lalawigan sa Katagalugan,
Kabisayaan at Kabikulan. Isang panalangin ang bulong
binuhay dahil sa pagnanais na makamtan ang isang
pangyayari o pagbabago sa hinaharap na mga pangyayari sa
kapalaran
 Halimbawa ng Bulong
◦ Tabi, tabi po, ingkong.
◦ Makikiraan po.
◦ Bulong sa Ilocos
◦ "Huwag magalit, kaibigan,
◦ aming pinuputol lamang
◦ ang sa amiy napagutusan"
Kuwentong-Bayan (Alamat at Epiko at
ang mga Elemento Nito)
Pang-abay na Pamanahon, Panlunan, at
Iba Pang Uri ng Pang-abay
Pagtatalata at Pagpapalawak ng Paksa
◦ Ang talata ay lipon ng mga pangungusap na paunlad na bumuo at nagpahayag ng isang
kaisipan. Ang bawat pangungusap ay kailangang magkakaugnay tungkol sa pangunahing
kaisipan o paksa ng talata. Malimit ang nasa unahan o ulihan ang paksang pangungusap. Ito
ang naglalaman ng diwa ng talata.
◦ Katangian ng isang mahusay na talata
• kaisahan - Ang mga pangungusap ay umiikot sa iisang diwa at walang kaisahan ang talata
kung watak- watak ang ideyang ipinahayag ng bawat pangungusap.
• kaugnayan - Kailangang magkakaugnay ang mga pangungusap upang magpatuloy ang daloy
ng diwa mula sa simula hanggang sa dulo ng pahayag.
• kaanyuan - Ang talata ay maaring buuin, ayusin at linangin ayon sa lugar o heograpiya, ayon
sa kahalagahan o ayon sa kasukdulan.
 Mga Bahagi ng Isang Talata

1.Panimulang pangungusap
2.Gitnang pangungusap
3.Pangwakas na pangungusap