Aralin 6

Pagsulat sa Larangan ng Humanidades

Layunin:
Pagkatapos ng araling ito, inaasahang maisasagawa ng
mga mag-aaral ang sumusunod:
1. Maunawaan ang larangan ng humanidades;
2. Makilala ang mga lapit at estratehiya sa humanidades; at
3. Makilala ang tatlong anyo ng pagsulat sa larangan ng
Humanidades batay sa layunin.
 BALIK TANAW:
Basahin ang mga sumusunod na pangungusap. Isulat kung
ano ang kahulugan sa iyong palagay ng nakasalungguhit na
salita. Pagkatapos, alamin sa diksyunaryo ang mga
kahulugan ng salita at isulat sa ibabang bahagi. Ikompara
ito sa unang hinulaaang kahulugan. Hulaan din kung sa
anong larangan ginagamit ang salita.
• BALIK TANAW:
• Basahin ang mga sumusunod na pangungusap. Isulat kung ano ang kahulugan sa iyong palagay ng nakasalungguhit
na salita. Pagkatapos, alamin sa diksyunaryo ang mga kahulugan ng salita at isulat sa ibabang bahagi. Ikompara ito sa
unang hinulaaang kahulugan. Hulaan din kung sa anong larangan ginagamit ang salita.
• “… kapag may binubuong komposisyon si Maestro ay itinitipa niya ito sa plano, isinusulat sa papel, itinitipang muli,
binabago at pinapaulit-ulit ito hangggang sa mabuo ang kaniyang ubra”
L.G.T Rubin “Ang Kapitbahay kong
Higante ng Sining “Diliman Review, 2001
• 1.
kahulugan:______________________________________________________________________________________
_____
• 2.kahulugan sa diksyunaryo:
_____________________________________________________________________________
• 3.
Larangan_______________________________________________________________________________________
_____
• b. “ …. Dahil si Plato ay itinuturingna pinakadakilang mapag-isip, hindi lamang ng mga Griyego kundi pati ng buong
kanluran.”
M. Heidegger, What
Is called Thinking?, 2004
• 1. Kahulugan
• ______________________________________________________________________________
• 2.Kahulugan sa diksyunaryo
______________________________________________________________________________
• 3. Larangan:______________________________________________________________________________
• Humanidades – Pag-unawa sa Tao at sa Mundo
• Ang layon ng Humanidades ay ang gawin tayong tunay na tao sa pinakamataas na kahulugan nito. – J. Irwin
Miller

Sana’y mapagtanto natin na ang edukasyon at ang Humanidades ay dapat pahalagahan sa pagpapaunlad
ng ating mga isipan at ng lipunan sa kalahatan, at di lamang para magkaroon ng karera sa hinaharap –
Newton Lee
• “Hindi kung ano ang gagawin ng tao, kundi kung paano maging tao.” Ito ang pangunahing layunin ng
larangan ng Humanidades. Tao—ang kaniyang kaisipan, kalagayan, at kultura—ang binibigyang-tuon sa pag-
aaral ng larangang ito.
• Binubuo ng mga sumusunod na disiplina ang larangan:

• Panitikan
• Wika
• Pilosopiya
• ______________
• Relihiyon
• Sining – biswal
• *pelikula
• *teatro
• *sayaw
• *applied – graphic
• Industriya/fashion
• Interior Dekoratibo
• Fine Arts (Malayang Sining)
• *calligraphy
*Studio arts
*art history
*print making
*mixed media
• Reaksiyon sa Iskolatisismo
• Ang larangan ng Humanidades ay umusbong bilang reaksiyon sa iskolastisismo
sa panahon ng mga Griyego at Romano kung saan inihahanda ang tao na maging
doktor, abogado, at sa mga kursong praktikal, propesyonal, at siyentipiko.
Inilunsad ito upang bumuo ng mga mamamayang mahusay sa pakikipag-
ugnayan sa kapuwa at makabuluhan at aktibong miyembro ng lipunan.
 
• Metodolohiya at Estratehiya
• Gumagamit ng lapit na analitikal, kritikal, at ispekulatibo ang Humanidades. Sa
mga ito nabibigyan ng pagkakataong suriin ang isang teksto sa paraang
sistematiko at organisado.
Analitikal na lapit
• -ang ginagamit sa pag-organisa ng mga impormasyon sa mga kategorya, bahagi,
grupo, uri, at mga pag-uugnay-ugnay ng mga ito sa isa’t isa
• Kritikal na lapit
-kung ginagawan ng interpretasyon, argumento, ebalwasyon,
at pagbibigay ng sariling opinyon sa ideya
• Ispekulatibong lapit
-ang pagkilala ng mga senaryo, mga estratehiya o
pamamaraan ng pagsusuri, pag-iisip, at pagsulat
• Halimbawa ng mga pamamaraan at estratehiyang ginagamit sa mga lapit na
ito:

a. Deskripsiyon o paglalarawan

Halimbawa: “Kahit maaga pa’y napakarami na ang taong paroo’t parito.

Nangingibabaw ang ingay at mababakas ang kasiglahan ng mga tindera sa
pagsalubong sa isa na namang bagong araw. Katakam-takam tingnan ang mga
sariwang gulay, ang kumikinang-sa-karaniwang mga isda, mga bagong dating na
karne, prutas, at iba pa.” Feodor Villarin, “Mas Mahalaga Kaysa Uno”
Binhi,1990.
a. Paglilista

Halimbawa: “Sa daloy ng laro, lumalakas (“level up”) ang bawat hero sa pamamagitan ng (1)
pagpatay (“kill”) sa mga kalabang hero, (2) pagbasag ng mga tore (“tower”) ng kalabang
koponan, (3) pagbili ng mga gamit (“items”) gamit ang naiipong pera (“gold”) ng bawat player
mula sa kanilang napatay na mga enemy hero at creep.”
– Gerard P. Concepcion, “Ang Umuusbong na Wika ng Kabataang Pilipino sa Paglalaro ng
DOTA” Salindaw,(2012)
b. Kronolohiya o pagkakasunod-sunod ng pangyayari

Halimbawa: “Ang mga pangyayari sa tinatawag na telecommunication revolution ay

nagdulot ng malaking impak sa teknolohiya ng komunikasyon mula nang maipakilala ang
telegraph noong dekada 40 ng siglo 19. Kaagapay nito ang pagsulong ng Morse Code
noong 1844 (Search Unified Communication). Ang mga tuklas na ito ang nagbunsod sa
iba’t ibang modipikasyon at pagbabago sa teknolohiya ng komunikasyon.Taong 1960 nang
 Kronolohiya o Pagkakasunod-sunod

magkaroon ng telecommunication satellite na isang balloon. Naging sunud-sunod na ang

lalo pang pag-unlad ng teknolohiya hanggang sa makapaglagay ng unang satellite sa
kalawakan, ang Telstar, na naging dahilan upang maging posible ang komunikasyon ng tao sa
bawat panig ng mundo (Harasim, 1993:5). – Mary Anne S. Sandoval, “Wika sa Komnet, Isang
Bagong Rehistro ng Wikang Filipino” Salindaw,(2012)

d. Sanhi at Bunga
Halimbawa: “Nakababahala para sa mga magulang kung Jejemon ang isang anak dahil
nakikita nilang nakasasama ito para sa kanilang anak. Kadalasan, kung talagang nahumaling
na ang isang tao sa paggamit ng wikang jejemon, ginagamit niya na rin ito sa pang-araw-
araw na pakikipagtalastasan. Kung hindi naiintindihan ng mga magulang ang Jejemon,
magkakaroon ng isang harang sa pagitan ng magulang at anak sa komunikasyon.
• Dahil dito, maaaring mapalayo ang loob ng anak sa kaniyang mga magulang. Vivencio
M. Talegon, “Kultura at Sistemang Jejemon: Pag-aaral sa Varayti at Baryasyon ng
Filipino Slang”Salindaw,2012
• e. Pagkokompara
Halimbawa: “Kapuna-puna ang kaibahan sa Kubismong Pranses ng mga likha ni
Manansala, na kung kaniyang tawagi’y Tahimbuhay. Naiiba ang mga ito hindi lamang
sa kanilang pagpapahalaga sa kaanyuan ng mga bagay na ipininta, kundi pati sa
karamihan ng mga hugis ng mga bagay. Naririto ang palayok, kawali, mangkok, sandok,
gayundin naman ang iba’t ibang sangkap ng anumang iluluto. Isda, kamatis, at iba
pang mga gulay.”
- Rod Paras Perez, “Sining ng Nagsisikip na Dingding.” Binhi, 1990
• f. Epekto
Halimbawa: “Kailangang alam natin, ani Gunnar Myadal, ang sapat na pagnanasang
mag-aruga sa kapwa o ng pag-aalaala sa madla (social consciousness) upang ang mga
produkto ng ating pagsulong ay maging pangmatagalan, maging panghabambuhay.”
- Pura Santillan-Castrence, “Ang Pag-unlad at ang Pagbabago ng Mga Gawi at Pag-
uugali, Binhi, 1990
Pagsulat sa Humanidades
Tatlong anyo ng pagsulat sa larangan ng Humanidades batay sa layunin (Quinn at
Irvings, 1991):

A. Impormasyonal – Maaari itong isagawa sa pamamagitan ng mga sumusunod:

*Paktuwal na impormasyon bilang background gaya ng talambuhay o maikling
bionote tungkol sa may-akda o libro sa pabalat, artikulo tungkol sa kasaysayan ng
mga bagay, at iba pa.

*Paglalarawan – Nagbibigay ito ng detalye, mga imahe na dinedetalye sa

isipan ng mambabasa, sinasabayan ng kritikal na pagsusuri na karaniwan ay
isinasagawa sa mga akdang pampanitikan gaya ng kritisismo, tula, kuwento,
nobela, at iba pa.
*Proseso – Binubuo ito ng paliwanag kaugnay ng
teknik, paano isinagawa, at ang naging resulta na
kadalasa’y ginagawa sa sining at musika.
 
B. Imahinatibo – Binubuo ito ng mga malikhaing akda gaya
ng piksyon (nobela, dula, maikling kuwento) sa larangan ng
panitikan, gayundin ang pagsusuri dito.

C. Pangungumbinse – Pangganyak ito upang mapaniwala o

di-mapapaniwala ang bumabasa, nakikinig, at nanonood sa
teksto o akda. Subhetibo ito kaya’t mahalagang ang
opinyon ay kaakibat ng ebidensiya at katuwiran o