Drejtimi financiar nderkombetar

Drejtimi Financiar nderkombetar

• Hyrje
• Drejtimi rriskut te kurseve te kembimit
– Ekspozimi i kthimit ose translacionit
– Ekspozimi i transaksionit
– Ekspozimi Ekonomik
• Politikat e kapitalit punues (qarkullues)
• Financimi i Tregtise nderkombetare
– Letrat e kreditit, kambialet, draftet

• Buxhetimi i kapitalit nderkombetar (Investimet)

– Bazat e buxhetimit (VTN – NPV
– Perspektiva e vendit ame apo e projektit
• Analiza e rriskut nderkombetar
• Financimi i investimeve nderkombetare
– Struktura kapital i vet/i huajtur
 Drejtimi financiar nderkombetar
• Hyrje
– Roli i manaxherit financiar ne nje ndermarrje
nderkombetare
– Vendim-marrja financiare dhe rrisku ne kontekst
nderkombetar
– Synimi: Maksimizimi i vleres se firmes.
 1. Manaxhimi i rriskut te kurseve te
kembimit
• Kurset e kembimit – faktor i mjedisit te
jashtem, i pakontrollueshem nga manaxheri,
por i parashikueshem, i analizueshem, i
menaxhueshem

• Ekspozimi ndaj kurseve te kembimit –

mundesia qe operacioniet e firmes te
ndikohen nga ndryshimi i tyre
EKSPOZIMI NDAJ NDRYSHIMIT TE KURSEVE
TE KEMBIMIT
– Ekspozimi i kthimit ose translacionit

– Ekspozimi i transaksionit

– Ekspozimi Ekonomik
 Ekspozimi i kthimit/translacionit
• Ekspozimi i kthimit – efekte te mundeshme ne
pasqyrat financiare si rezultat i ndryshimit ne vleren
e monedhave, (Quhet edhe ekspozim kontabel)
• Rezultat i domosdoshmerise se konsolidimit periodik
te pasqyrave financiare ne monedhen e vendit ame.
• Pse konsolidim? Informacion per aksioneret,
investitoret, huadhenesit, bankat, vlersimi i punes i
manaxhereve
 Konsolidimi
• Ndiqen rregulla te pranuara te kontabilitetit
(FASB) etj
• Ne pergjithesi:
– Shumica e zerave kthehen me kurset korrente
– Elementet e bilancit (assetet & liabilities) me
kursin ne fund te priudhes raportuese
– Pasqyrat e te ardhurave me kursin faktik, ose
mesatar te periudhes
 Balance sheet hedge

• Termi: Hegde?
• Humbjet apo perfitimet (ne rastin e ekspozimit te
translacionit) ne leter (jo faktike) nuk ka dalje cash-i nga
kompania.
• Hedge – ka kosto, prandaj realizohet ne vartesi te rendesise
qe kane pasqyart per manaxhimin
Shembull Happy Beds
3 mil Pound = 4.5 milion USD
3 mil Pound = 3.9 milion USD
“Humbje” : 0.6 milion USD
Kursi 1.5 1.3
 Ekspozimi i Transaksionit
• Ekspozimi i transaksionit ndodh per shkak te ndryshimit te
kurseve te kembimit nga koha e aritjes se marrveshjes per
transaksionin deri ne kohen e kryerjes se tij e realizimit te
pageses
• Mund te shoqerohet me Real cash Inflow/outflow ne masen
dhe sensin e ndryshimit te kurseve.
• Pasiguria qe shoqeron shumen perfundimtare qe do te
arketohet nga firma per cdo transaksion.
• Kontrolli: Tregjet forward, future, option, money market
hedge, balance sheet hedge
• Me i ndikuar nga ky lloj ekspozimi biznesi i vogel me qe eshte
pak i diversifikuar ne monedha te ndryshme dhe
gjeografikisht
 Ekspozimi Ekonomik
• Ekspozimi i kthimit dhe transaksionit ndikojne
transaksione te vecanta, kurse ekspozimi
ekonomik eshte koncept afatgjate
• Efekt per nje periudhe te gjate kohe i
vazhdueshem dhe i qendrueshem ne
vleren e firmes, ne sasine dhe rriskun e
cash flow te ardhshem si rrezultat i
ndryshimeve te kurseve te kembimit
 Shembull i ekspozimi ekonomik
• Vleresimi i Yen-it Japonez ndaj dollarit ndikoi
eksportet japoneze.
• Masat:
– Zhvendosje ne tregje te Jo dollarit me te cilet Yen-i
ishte i pa vleresuar
– Blerje e lendeve te para jashte me lire
– Zhvendosja e prodhimit drejt vendosjeve-
lokacioneve me kosto me te ulet.
Çfarë do të bënin firmat japoneze po qe se
jeni do të qëndronte i lartë?
• Operacioni Te gjithe industrite
• Rritje e IDH-ve 30.9
• Ndryshim destinacinoni eksporti 1.1
• Lidhja me firma te njejtes industri 3.4
• Lidhja me firma te industrive te tjera 5.1
• Orientim nga tregu vendas 50.4
• Te tjera 9.1
 2. Politikat e kapitalit punues
• Mbeshtesin veprimtarine kryesore te firmes
• Kryesore: Manaxhimi i cash-it te firmes (JIT)
– CASH i mjaftueshem per te shlyer detyrimet e
firmes ne monedhen e duhur ne kohen e duhur
– Minimizim i gjendjes per tu investuar ne
alternativa me fitimprurese
– Parimi shpejto marrjen vono dhenien e cash-it i
diskutueshem. Objektivat konfliktohen. Kurset
mund te ndryshojne ne drejtimin e padeshiruar.
 Strategjite e kapitalit punues

• Strategji konservative; Low risk – Low return

• Strategji agresive: High risk – High return

 Menaxhimi i perqendruar dhe i
shperqendruar i cash-it.

– Perparesi te perqendrimit: Ekonomia e shkalles, interesa

preferinciale, diferencat depozita - kredit
– Manxhimi i Cash-it i shperqendruar:

SHBA Londer Mynih

Te priteshme per arketim 2.0 3.6 1.7
Te priteshme per tu paguar 2.3 3.4 1.8
Teprice ose mungese (0.3) +0.2 (0.1)
3. Financimi i tregtise nderkombetare

Shitesi ☺ ☺ Bleresi

Llogaria e hapur: Realizimi edhe brenda

vendit ka probleme. Jashte shumefishohen.
Prandaj: Letrat e kreditit, kredia
dokumentare…
Parapelqimi i eksportuesit amerikan
1. Importuesi paguan per te mirat

Importuesi Eksportuesi
Francez American

2. Exportuesi nis te mirat pasi te jete paguar

Parapelqimi i importuesit francez
1. Exportuesi nis te mirat

Importuesi francez Eksportuesi Amerikan

2. Importuesi paguan pasi te mirat te jene marre.

 Perdorimi i nje pale te trete
1. Importuesi merr premtimin e 2. Banka i premton Eksportuesit se do
“Bankes” te paguaje Eksportuesin ne
te paguaje ne emer te Importuesit.
emer te tij.

Importuesi Eksportuesi Amerikan

Francez Banka
4. Banka paguan
6. Importuesi paguan eksportuesin
Banken

5. Banka i dergon 3. Exportuesi i dergon Bankes

dokumentet importuesit Premtimin per te paguar
 Nje transaksion i zakonshem nderkombetar
b 1. Importuesi porosit Te mirat 3. Importuesi
arranxhon LK
2. Eksp.pranon te permbushe porosine

Exp. Amerikan Imp. Francez

6. Te mirat nisen per ne
10 dhe 11 France
Exportuesii 7. Exportuesi 12. Banka 13.
shet Paraqet njfton Importuesi
draftin Draftin ne Importuesin paguan
Bankes Banke per arritjen e Banken
14. B e NY Paraqet Draftin e
Maturuar dhe merr Pagesen dokumenteve
Banka e New York-ut Banka e Parisit
5. B e NY 8. B e NY Paraqet Draftin tek to Banka e Parisit
Informon Eksp.
9. Banka e Parisit kthen Draftin e pranuar
per LK
4. Banka e Parisit dergon LK ne Banken e New Yorkut
 Letra e kreditit

1. Kerkese për leter krediti

Banka e “Happy Beds”
5. Pagesa
Çikagos
6. Kambial (draft) i
2. Leter krediti

paguar

4. Produkte të nisura
e derguar

3. Leter kred. e konf. Banka e Parisit

Furnitori në Paris
 Letrat e kreditit

• Letra e kreditit: Premtim per te paguar dhe jo mjet pagese

• Rrisku i kredititi transferohet tek Bankat – por per kete ato
kompensohen
• Shumica e letrave te kreditit te pakthyeshme perjashtuar
rastet kur palet merren vesh ndryshe.
• Time Draft – paguhet pas 30. 60, 90 ditesh
• Sight Draft – paguhet kur paraqitet
• Banka e pranon, stampon mbi te “accepted” qe do te thote
se pranon te paguaje ne kohen e specifikuar
• Te pranuarit tregtohen me diskount
 Diskounti

• Vd=K x Pi x Dp/Dv
• Ku,
• Vd - vlera e draftit e zbritur
• K - kapitali
• Pi - përqindja vjetore e interesit
• Dp - afati i pagesës së draftit në ditë ( 30,60,90)
• Dv - ditët e vitit. (365)

Shembull: Në qoftë se interesi vjetor në treg është 12 %,

drafti 1 milion i pranuar per 90 dite mund të shitet për 970
873 dollarë ( 1 000 000 : 1.03) ku koeficienti 1.03 llogaritet
12% : 4 = 3%; 1 + 0.03 = 1.03
 Tregjet sekondare
• FACTORING - Organizata financiare qe
marrin pergjegjesine e grumbullimit te
llogarive te arketueshme (account receivable)
dhe kreditimin e klienteve me kapital
punues/qarkullues (working kapital) ne
kembim te nje tarife (6-18 %)
• FORFEITYRE- I njejti transaksion por ka te beje
me arketime te llogarive afatgjata dhe me
rrisk te larte. Drafti skontohet pa rekurs.
4. Buxhetimi Nderkombetar i Kapitalit
• Proces i analizes se projekteve nderkobetare te investimeve
Vlera e tashme neto (VTN, NPV)
• Kriteri Kostoja oportune. VTN pozitive. Sa me pozitive aq me
mire.
• CASH qe pritet te arketohet sa me i madh krahasuar me kostot
dhe interesat nga investimet duke investuar diku tjeter.
• Bazohet ne fluksin e Cash me shume se sa fitimi kontabel.
• Vleresimi i CASH i komplikuar me i rendesishmi per te llogaritur
VTN mbi bazen e se ciles krahasohen alternativat.
– Vleresimi i tokes, ndertesave, investimeve fillestare etj.
– Vleresimi i fluksit te cash-it nga operacionet dhe jo operacionet
– Vlera e mjeteve ne fund te jetes se projektuar
 Ndikimi i Buxhetimit te kapitalit ne
Biznesin Nderkombetar
• Perspektiva e projektit ne teresi apo e Kompanise ame?
• Fluksi i perfitimeve te gjeneruara nga nje investim jashte
ndryshon mjaft nga ai qe hyn ne kompanine ame sepse:
• Kufizohet riatdhesimi
• Ndikojne kurset e kembimit
• Pagesa te tjera ne ate vend dhe riinvestime
• Prandaj: Baze per te vendosur duhet te jete Cash-i neto qe
merret nga prindi qe perben bazen per dividentet, aksioneret,
dhe riinvestim te kompanise.
• Por perspektiva e projektit, pra e filialit ka rendesi se perben
nje burim per te ardhmen per kompanine ame.
 5. Analiza e rriskut nderkombetar
• IDH-te kercenohen nga rrisqe unikale krahasuar me ato
vendase. Kyci i manxhimit te ketij rrisku eshte analiza e tij
sipas faktoreve:
• Ndryshime negative ne kurset e kembimit
• Ndryshime te paparashikuara te inflacionit
• Kontrolli i kembimit valutor dhe bllokimi i fondeve
• Kontrolli i devizes se huaj
• Ndryshimet ne ligjet e taksave

• Manaxheri nderkombetar qe nuk analizon

rriskun po ben çdo pune tjeter por jo punen
e tij.
 Analiza e Rriskut nderkombetar
• Kur rrisku parashikohet per pas 10 vjetesh e vetmja
gje e sigurte eshte “Parashikimi nuk mund te jete
kurre plotesisht i sakte” prandaj behen perpjekje per
te vleresuar sigurine
• Shkalla e besueshmerise se Cash-it
• Efekti i niveleve te ndryshme te pasigurise ne firme
• Sa ndikohet vlera e investimeve nga niveli i parashikimit te rrezikut

• Prandaj parashikohen kthime shume me te larta se

ne vend.
• Kur ne vend kerkon 10 % fitim jashte duhet te
pretendosh te pakten 20 %, qe ne cdo rast te ruhet
niveli sa i vendit.
6. Financimi i Investimeve Nderkombetare
• Struktura Mjete te veta – Mjete te huajtura.
Optimizimi sipas kriterit te te ardhurave dhe rriskut.
Shume hua: rrisk i larte, fitim i larte
• Pse kthim i larte?
• Huaja e rritur shton normen e kthimit tek aksioneret
pa rritur kontributin e tyre
• Vende te ndryshme kane sisteme qe favorizojne
huate krahasuar me mjetet e veta
• 100 % hua ekstrem!
• Tipet e investimeve me hua dhe me kapital te vetin:
Tipet e investimeve me kapital hua dhe te
vetin
Hua afatgjata Kapitale të veta.

1. Obligacione të 4. Investim i kompanisë

emetuara nga vendi 5. Aksione të emetuara në
kompanisë mëmë. vendin pritës
2. Euro-obligacione 6. Aksione të emetuara
3. Emision i bligacioneve në vendin e vet.
të huaja.
Tipet e investimeve me kapital hua dhe te
vetin
• 1. Obligacione ne vendin e vet- parapelqehen kur
detyrimet shprehen ne monedhen vendase, njohja
dhe familiarizimi te rendesishem
• 2. Eurobondet – I parapelqejne firmat e medha dhe
shumekombeshet. Perparesite e Eurotregjeve.
Emetimi rekord 800 milion dollare i Toyotes 1987
• 3. Obligacione te huaja – zakonisht ne monedhen e
vendit ku investohet, minimizohet rrisku, e mund te
kete trajtime te vecanta per te terhequr investime te
huaja. Edhe te nje vendi te trete per efekt kostoje
apo per te perfituar nga luhatja e kurseve te
kembimit
Tipet e investimeve me kapital hua dhe te
vetin
• Te gjithe investimet duhet te financohen
pjeserisht me kapital te vetin
• Bursat e pazhvilluara???