6.

1 ÐÇÙÝ³Ï³Ý ÙÇçáóÝ»ñÇ Ñ³ßí³éáõÙ

»ٳÛáõÙ ³ñͳñÍíáÕ Ñ³ñó»ñ.ÐÇÙÝ³Ï³Ý ËݹÇñÝ»ñ

• êϽµÝ³Ï³Ý ׳ݳãáõÙ
• гßí»Ïßé³ÛÇÝ ³ñÅ»ùÇ áñáßáõÙ
• سßí³ÍáõÃÛ³Ý áñáßáõÙ
• лﳷ³ ͳËëáõÙÝ»ñ
• ì»ñ³·Ý³Ñ³ïáõÙ
• Æñ³óáõÙ, ÷á˳ݳÏáõÙ

68
 6.2 ÐÇÙÝ³Ï³Ý ÙÇçáóÝ»ñÇ ë³ÑÙ³ÝáõÙÁ

ÐÇÙÝ³Ï³Ý ÙÇçáóÝ»ñÁª ÝÛáõÃ³Ï³Ý ³ÏïÇíÝ»ñÝ »Ý, áñáÝù

• ²éϳ »Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝáõÙ ³ñï³¹ñ³ÝùÇ ³ñï³¹ñáõÃÛ³Ý,

³ß˳ï³ÝùÝ»ñÇ Ï³ï³ñÙ³Ý, ͳé³ÛáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ù³ïáõóÙ³Ý,
³åñ³ÝùÝ»ñÇ Çñ³óÙ³Ý, í³ñӳϳÉáõÃÛ³Ý ï³Éáõ ϳ٠í³ñã³Ï³Ý
Ýå³ï³ÏÝ»ñáí û·ï³·áñÍ»Éáõ ѳٳñ ¨

• ²ÏÝϳÉíáõÙ ¿ û·ï³·áñÍ»É ³í»ÉÇ ù³Ý Ù»Ï ï³ñÇ Å³ÙÏ»ïáí:

69
 6.3 ÐÇÙÝ³Ï³Ý ÙÇçáóÝ»ñÇ ×³Ý³ãáõÙÁ

ÐÇÙÝ³Ï³Ý ÙÇçáóÝ»ñÇ ÙdzíáñÁ ׳ݳãíáõÙ ¿ áñå»ë ³ÏïÇí, »ñµª

• ²ÏÝϳÉíáõÙ ¿, áñ ¹ñ³ Ñ»ï ϳåí³Í ³å³·³ ïÝï»ë³Ï³Ý û·áõïÝ»ñÁ ÏÑáë»Ý

¹»åÇ Ï³½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝ, ¨ª

• ÐÇÙÝ³Ï³Ý ÙÇçáóÇ ³ñÅ»ùÁ ϳñáÕ ¿ ³ñųݳѳí³ïáñ»Ý ã³÷í»É:

70
6.6 ÐÇÙÝ³Ï³Ý ÙÇçáó. ÐÇÙÝ³Ï³Ý Ñ³ëϳóáõÃÛáõÝÝ»ñ

• êϽµÝ³Ï³Ý ³ñÅ»ù
• Øݳóáñ¹³ÛÇÝ ³ñÅ»ù
• سßí³ÍáõÃÛáõÝ
• سßíáÕ ·áõÙ³ñ

72
6.5 ÐÇÙÝ³Ï³Ý ÙÇçáóÝ»ñÇ ¹³ë³Ï³ñ·áõÙÁ

• ÐáÕ³Ù³ë»ñ • Տրանսպորտային
• Շենք, շինություն մոջոցներ
• Ø»ù»Ý³-ë³ñù³íáñáõÙÝ»ñ • îÝï»ë³Ï³Ý ·áõÛù
• Փոխանցող • Արտադրական գույù
հարմարանքներ

71
6.7 ÐÇÙÝ³Ï³Ý ÙÇçáóÝ»ñÇ û·ï³Ï³ñ ͳé³ÛáõÃÛáõÝ

ú·ï³Ï³ñ ͳé³ÛáõÃÛáõÝÁ.

• ²ÛÝ Å³Ù³Ý³Ï³Ñ³ïí³ÍÝ ¿, áñÇ ÁÝóóùáõ٠ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÝ

³ÏÝϳÉáõÙ ¿ û·ï³·áñÍ»É ³ÏïÇíÁ, ϳÙ

• ²ñï³¹ñ³ÝùÇ ³ÛÝ ù³Ý³ÏÝ ¿ ϳ٠³ß˳ï³ÝùÝ»ñÇ, ͳé³ÛáõÃÛáõÝÝ»ñÇ

³ÛÝ Í³í³ÉÁ, áñÝ ³ÏÝϳÉíáõÙ ¿ ëï³Ý³É (ϳï³ñ»É, Ù³ïáõó»É) ³ÏïÇíÇ
û·ï³·áñÍÙ³Ý ÙÇçáóáí:

73
6.8 ÐÇÙÝ³Ï³Ý ÙÇçáóÝ»ñÇ ã³÷áõÙÁ ëϽµÝ³Ï³Ý ³ñÅ»ùáí

êϽµÝ³Ï³Ý ³ñÅ»ùÇ µ³ÕϳóáõóÇãÝ»ñÁ.

• ·ÝÙ³Ý ·ÇÝÁ, Ý»ñ³éÛ³É Ý»ñÏñÙ³Ý ïáõñù»ñÁ ¨ ã÷áËѳïáõóíáÕ
ѳñÏ»ñÁ,
• ³ÏïÇíÁ ѳٳå³ï³ëË³Ý í³Ûñ ѳëóÝ»Éáõ ¨ ³ß˳ï³Ýù³ÛÇÝ íÇ׳ÏÇ
µ»ñ»Éáõ Ñ»ï áõÕÕ³ÏÇáñ»Ý ϳåí³Í ó³Ýϳó³Í ͳËëáõÙ,
• ÑÇÙÝ³Ï³Ý ÙÇçáóÝ»ñÇ ³å³ï»Õ³Ï³ÛÙ³Ý ¨ ù³Ý¹Ù³Ý, ÇÝãå»ë ݳ¨ Çñ
½µ³Õ»óñ³Í ï»Õ³ÝùÇ í»ñ³Ï³Ý·ÝÙ³Ý ëϽµÝ³å»ë ·Ý³Ñ³ïí³Í
ͳËëáõÙÝ»ñÇ ·áõÙ³ñÁ:

74
6.9 êϽµÝ³Ï³Ý ³ñÅ»ùáí ѳßí³éÙ³Ý ûñÇݳÏ

γ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÁ, áñÇ ·áñÍáõÝ»áõÃÛáõÝÁ ³½³ïí³Í ¿ ²²ÐÇó,

³ñï»ñÏñÇó ÑÇÙÝ³Ï³Ý ÙÇçáó ¿ Ó»éù µ»ñ»É: ÐÇÙÝ³Ï³Ý ÙÇçáóÇ
Ó»éù µ»ñÙ³Ý Ñ³Ù³ñ í׳ñí»É ¿ 10.000.000 ¹ñ³Ù: سùë³ï³ÝÁ
í׳ñí»É ¿ 2.000.000 ²²Ð ¨ 1.000.000 Ù³ùë³ïáõñù:

75
6.10 ÐÇÙÝ³Ï³Ý ÙÇçáóÝ»ñ. êϽµÝ³Ï³Ý ³ñÅ»ù,
Ù³ßí³ÍáõÃÛ³Ý ·áõÙ³ñ-ûñÇݳÏ

γ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝÁ 2009Ã. ÑáõÝí³ñÇ Ù»ÏÇÝ ·Ý»É ¿ ÑÇÙݳϳÝ

ÙÇçáó 270.000 Ùdzíáñáí:ÐÇÙÝ³Ï³Ý ÙÇçáóÇ ï»Õ³÷áËÙ³Ý Ñ³Ù³ñ
ͳËë»É ¿ 15.000 Ùdzíáñ, ÇëÏ ï»Õ³Ï³ÛÙ³Ý Ñ³Ù³ñª 20.000 Ùdzíáñ:
²ß˳ï³Ýù³ÛÇÝ íÇ׳ÏÇ µ»ñ»Éáõ ѳٳñ ͳËëí»ó ¨ë 8.000
Ùdzíáñ: ÐÇÙÝ³Ï³Ý ÙÇçáóÇ Ùݳóáñ¹³ÛÇÝ ³ñÅ»ùÁ ·Ý³Ñ³ïí»É ¿
19.000 Ùdzíáñ:
àñù³Ý Ïϳ½ÙDZ

• ÐÇÙÝ³Ï³Ý ÙÇçáóÇ ëϽµÝ³Ï³Ý ³ñÅ»ùÁ

• سßíáÕ ·áõÙ³ñÁ

76
 6.11 ÐÇÙÝ³Ï³Ý ÙÇçáóÝ»ñÇ íñ³ ϳï³ñíáÕ Ñ»ï³·³ ͳËëáõÙÝ»ñÇ
ϳåÇï³É³óáõÙ

ÐÇÙÝ³Ï³Ý ÙÇçáóÝ»ñÇ íñ³ ϳï³ñí³Í ѻﳷ³ ͳËëáõÙÝ»ñÁ ϳåÇï³É³óíáõÙ »Ý,

»Ã» ¹ñ³Ýó ³ñ¹ÛáõÝùáõÙ ÝáñÙ³ïÇí³ÛÇÝ óáõó³ÝÇßÝ»ñÁ ³í»É³ÝáõÙ »Ý.
• ÐÇÙÝ³Ï³Ý ÙÇçáóÇ Ù³ë»ñÇ ³í»É³óուÙ, ընդլայնում,
• ÐÇÙÝ³Ï³Ý ÙÇçáóÇ Ù³ë»ñÇ ÷á˳ñÇÝուÙ:

77
6.11̳Ëë»ñÇ Ï³åÇï³É³óáõÙ

Ընթացիկ Ընթացիկ նորոգում Ընթացիկ ծախսի

ծախսեր պահպանում հաշվառում

Հիմնական միջոցների վրա

կատարվող հետագա
ծախսեր, ծախսումներ Ակտիվի Հզորության Հիմնական միջոցի
բարելավում ավելացում արժեքի ավելացում

Կապիտալ
ծախսումներ

Մաշվածքի
Հիմնական Օգտ.ծառ. ժամկետի
հաշվառման
նորոգում ավելացում
դրույքաչափի
ճշգրտում

78
6.12 ÐÇÙÝ³Ï³Ý ÙÇçáóÝ»ñÇ íñ³ ϳï³ñíáÕ ÁÝóóÇÏ Í³Ëë»ñ

ÐÇÙÝ³Ï³Ý ÙÇçáóÝ»ñÇ íñ³ ϳï³ñí³Í ѻﳷ³ ͳËëáõÙÝ»ñÁ ׳ݳãíáõÙ

»Ý áñå»ë ͳËë(այդ թվում սպասարկման) ³ÛÝ
ųٳݳϳßñç³ÝáõÙ áñáõ٠ϳï³ñí»É »Ý, »Ã» ¹ñ³Ýù ϳï³ñíáõÙ »Ý ³å³·³
ïÝï»ë³Ï³Ý û·áõïÝ»ñÁ í»ñ³Ï³Ý·Ý»Éáõ, í»ñ³Ýáñá·»Éáõ Ýå³ï³Ïáí:

79
6.13 ÐÇÙÝ³Ï³Ý ÙÇçáóÝ»ñÇ Ù³ßí³ÍáõÃÛáõÝ

سßí³ÍáõÃÛ³Ý Ñ³ßí³ñÏÙ³Ý Ù»Ãá¹Ý»ñ

¶Í³ÛÇÝ Ñ³í³ë³ñ³ã³÷ ÂáÕ³ñÏí³Í ÙdzíáñÝ»ñÇ

Ù»Ãá¹

Արագացված մեթոդ-Üí³½áÕ Ùݳóáñ¹Ç Ù»Ãá¹

80
6.14 سßí³ÍáõÃÛ³Ý Ñ³ßí³ñÏÙ³Ý ï³ññ»ñÁ

سßí³ÍáõÃÛ³Ý áñáßÙ³Ý ï³ññ»ñÝ »Ý

• سßíáÕ ·áõÙ³ñÇ áñáßáõÙ

• ú·ï³Ï³ñ ͳé³ÛáõÃÛ³Ý áñáßáõÙ
• سßí³ÍáõÃÛ³Ý Ñ³ßí³ñÏÙ³Ý Ù»Ãá¹Ç ÁÝïñáõÃÛáõÝ

81
سßí³ÍáõÃÛ³Ý Ñ³ßí³ñÏÙ³Ý Ù»Ãá¹Ý»ñÇ ÏÇñ³éÙ³Ý ûñÇݳÏ

êϽµÝ³Ï³Ý ³ñÅ»ù 13000

Øݳóáñ¹³ÛÇÝ ³ñÅ»ù 1000
ú·ï³Ï³ñ ͳé. ųÙÏ. 5
Օգտակար ծառայությունը կմ-ով 100000

ä³Ñ³ÝçíáõÙ ¿ ѳßí³ñÏ»É ÑÇÙÝ³Ï³Ý ÙÇçáóÇ Ù³ßí³ÍáõÃÛáõÝÁ »ñ»ù

Ù»Ãá¹Ý»ñáí:

82
سßí³ÍáõÃÛ³Ý Ñ³ßí³ñÏÙ³Ý Ù»Ãá¹Ý»ñÇ ÏÇñ³éÙ³Ý ûñÇݳÏ

¶Í³ÛÇÝ Ñ³í³ë³ñ³ã³÷ Ù»Ãá¹

Úáõñ³ù³ÝãÛáõñ ï³ñÇ Ù³ßí³ÍáõÃÛ³Ý Í³ËëÁ ׳ݳãíáõÙ ¿ ÙǨÝáõÛÝ
·áõÙ³ñáí

êϽµÝ³Ï³Ý Øݳóáñ¹³ÛÇÝ ³ñÅ»ù سßíáÕ

³ñÅ»ù - = ·áõÙ³ñ

سßíáÕ ·áõÙ³ñ ú·ï³Ï³ñ ͳé. ųÙ. î³ñ»Ï³Ý

/ = Ù³ßí³ÍáõÃÛá
õÝ

12000 / 5 = 2400

83
î³ñ»Ï³Ý سßí³ÍáõÃÛ³Ý áñáßáõÙ-·Í³ÛÇÝ Ñ³í³ë³ñ³ã³÷ Ù»Ãá¹

س ßí á Õ î áÏ áë ³ î ³ ñ» Ï ³ Ý Î á õï ³ Ï í . г ßí » Ï ß.
î ³ ñÇ · á õÙ³ ñ x ¹ ñá õÛù = ͳ Ëë Ù³ ßí ³ Í ù ³ ñÅ» ù
2011 12,000 20% 2,400 2,400 10,600
2012 12,000 20 2,400 4,800 8,200
2013 12,000 20 2,400 7,200 5,800
2014 12,000 20 2,400 9,600 3,400
2015 12,000 20 2,400 12,000 1,000

դտ سßí³ÍáõÃÛ³Ý Í³Ëë 2,400

կտ Îáõï³Ïí³Í Ù³ßí³ÍáõÃÛáõÝ 2,400

84
سßí³ÍáõÃÛáõÝ-ÂáÕ³ñÏí³Í ÙdzíáñÇ Ù»Ãá¹
 سßí³ÍáõÛ³Ý Í³ËëÇ Ù»ÍáõÃÛáõÝÁ ϳåí³Í ¿ ÃáÕ³ñÏÙ³Ý ù³Ý³ÏÇó
 سßíáÕ ·áõÙ³ñÁ áñáßíáõÙ ¿ ëϽµÝ³Ï³Ý ³ñÅ»ùÇó Ýí³½»óÝ»Éáí
Ùݳóáñ¹³ÛÇÝ ³ñÅ»ùÁ

Մաշվող ú·ï. ͳé. ÏÙ-áí ØdzíáñÇÝ µ³Å.

գումար / 100000 ÏÙ = ÁÝÏ. Ù³ßí³Í.
12000 0.12

ØdzíáñÇÝ µ³Å. î³ñ»Ï³Ý û·ï. ͳé. î³ñ»Ï³Ý

ÁÝÏ. Ù³ßí³Í. * ÏÙ-áí = Ù³ßí³ÍáõÃÛáõÝ

0.12 * 15000 = 1800

سßí³ÍáõÃÛáõÝ-ÂáÕ³ñÏí³Í ÙdzíáñÇ Ù»Ãá¹

ÂáÕ. î ³ ñ»Ï ³ Ý
Âá Õ. Ùdz í . µ³ Å. Ù³ ßí ³ Í . Î áï ³ Ï í ³ Í Ð³ ßí »Ï ß.
î ³ ñÇ ù ³ ݳ Ï Á x ÁÝÏ . Í ³ Ë ë = ͳ Ëë Ù³ ßí ³ Í ù ³ ñÅ»ù
2011 15,000 0.12 1,800 1,800 11,200
2012 30,000 0.12 3,600 5,400 7,600
2013 20,000 0.12 2,400 7,800 5,200
2014 25,000 0.12 3,000 10,800 2,200
2015 10,000 0.12 1,200 12,000 1,000

դտ سßí³ÍáõÃÛ³Ý Í³Ëë 1,800

կտ Îáõï³Ïí³Í Ù³ßí³Íù 1,800

85
سßí³ÍáõÃÛáõÝ- Ýí³½áÕ Ùݳóáñ¹Ç Ù»Ãá¹

 ÎÇñ³éíáõÙ ¿ ÏñÏݳÏÇ ¹ñáõÛù³ã³÷.

 سßí³ÍáõÃÛáõÝÁ ѳßí³ñÏíáõÙ ¿ ëϽµÝ³Ï³Ý ³ñÅ»ùÇó

êϽµÝ³Ï³Ý * ¸ñáõÛù³ã³÷ = î³ñ»Ï³Ý

³ñÅ»ù Ù³ßí³ÍáõÃÛáõÝ
13000 * 40% = 5200

86
 سßí³ÍáõÃÛáõÝ- ÏñÏݳÏÇ Ýí³½áÕ Ùݳóáñ¹Ç Ù»Ãá¹
ê Ï ½µÝ³ Ï ³ Ý
³ ñÅ»ù 1
տարի/ հաշվեկշռ ¸ ñá õÛ
ù³ î ³ ñ»Ï ³ Ý Î á õï ³ Ï .Ù³ ßí
î ³ ñÇ ային արժեք x ã³ ÷ = Ù³ ßí ³ Í .Í ³ Ë ë ³ Íù

2011 13,000 40% 5,200 5,200 7,800

2012 7,800 40 % 3,120 8,320 4,680
2013 4,680 40 % 1,872 10,192 2,808
2014 2,808 40 % 1,123 11,315 1,685
2015 1,685 685* 12,000 1,000

سßí³ÍáõÃÛ³Ý Í³Ëë 5200

Îáõï³Ïí³Í Ù³ßí³Íù 5200

87
سßí³ÍáõÃÛ³Ý Ù»Ãá¹Ý»ñÇ Ñ³Ù»Ù³ïáõÃÛáõÝ

î³ñÇ ¶Í³ÛÇÝ ÂáÕ³ñÏÙ³Ý ÎñÏݳÏÇ

ѳí³ë³ñ³ã³÷ ÙdzíáñÇ Ýí³½»ó
Ù³Ý

2011 2400 1800 5200

2012 2400 3600 3120
2013 2400 2400 1872
2014 2400 3000 1123
2015 2400 1200 685
12000 12000 12000

88
6.15 úñÇݳÏ

à±ñ ¹»åùáõÙ ¿ ³ÏïÇíÁ ׳ݳãíáõÙ ÑÇÙÝ³Ï³Ý ÙÇçáó.

• ÐÇÙÝ³Ï³Ý ÙÇçáóÁ Ñݳñ³íáñ ¿ ³ñųݳѳí³ïáñ»Ý ã³÷»É,
• ÐÇÙÝ³Ï³Ý ÙÇçáóÁ ï»Õ³¹ñí³Í ¿ ß»ÝùáõÙ, áñÁ å³ïϳÝáõÙ
¿ ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛ³ÝÁ,
• ÐÇÙÝ³Ï³Ý ÙÇçáóÁ û·ï³·áñÍíáõÙ ¿ ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝáõÙ,
• ÐÇÙÝ³Ï³Ý ÙÇçáóÁ ѳݹdzë³ÝáõÙ ¿ ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÛ³Ý
ë»÷³Ï³ÝáõÃÛáõÝÁ ¨ ³ÏÝϳÉíáõÙ ¿, áñ ¹ñ³ Ñ»ï ϳåí³Í ³å³·³ ïÝï»ë³Ï³Ý
û·áõïÝ»ñÁ ÏÑáë»Ý ¹»åÇ Ï³½Ù³Ï»ñåáõÃÛáõÝ:

89
 6.16 êϽµÝ³Ï³Ý ׳ݳãÙ³ÝÁ ѳçáñ¹áÕ ã³÷áõÙÝ»ñ

êϽµÝ³Ï³Ý ׳ݳãÙ³ÝÁ ѳçáñ¹áÕ ì»ñ³·Ý³Ñ³ïÙ³Ý Ù»Ãá¹Ý»ñ

ã³÷áõÙÝ»ñ • Æñ³Ï³Ý ³ñÅ»ùÇ áñáßÙ³Ý
• ÐÇÙÝ³Ï³Ý Ùáï»óáõÙ ÷á˳ñÇÝÙ³Ý ³ñÅ»ùÇ Ù»Ãá¹
• ÂáõÛɳïñ»ÉÇ ³ÛÉÁÝïñ³Ýù³ÛÇÝ • Æñ³Ï³Ý ³ñÅ»ùÇ áñáßÙ³Ý
Ùáï»óáõÙ ßáõÏ³Û³Ï³Ý Ù»Ãá¹

90
 6.17 ì»ñ³·Ý³Ñ³ïáõÙ

ì»ñ³·Ý³Ñ³ïÙ³Ý å³ÑÇ ¹ñáõÃÛ³Ùµ Ïáõï³Ïí³Í Ù³ßí³ÍáõÃÛ³Ý Ñ³ßí³éáõÙ.

• ¶áñͳÏóÇ ÏÇñ³éáõÙ,
• Îáõï³Ïí³Í Ù³ßí³ÍáõÃÛáõÝÁ ѳÝíáõÙ ¿ ³ÏïÇíÇ Ñ³ßí»Ïßé³ÛÇÝ ³ñÅ»ùÇó,
ÑÇÙÝ³Ï³Ý ÙÇçáóÇ ³ñÅ»ùÁ í»ñ³Ó¨³Ï»ñåíáõÙ ¿ í»ñ³·Ý³Ñ³ïÙ³Ý
·áõÙ³ñÇ ÑÇÙ³Ý íñ³:

91
 6.18 ì»ñ³·Ý³Ñ³ïáõÙ

ì»ñ³·Ý³Ñ³ïÙ³Ý å³ÑÇ ¹ñáõÃÛ³Ùµ í»ñ³·Ý³Ñ³ïÙ³Ý ûñÇݳÏ

ÐÇÙÝ³Ï³Ý ÙÇçáóÇ ëϽµÝ³Ï³Ý ³ñÅ»ùÁ ϳ½ÙáõÙ ¿ 100.000 ¹ñ³Ù,

Ïáõï³Ïóí³Í Ù³ßí³ÍáõÃÛáõÝÁ` 25.000 ¹ñ³Ù: ÐÇÙÝ³Ï³Ý ÙÇçáóÁ
í»ñ³·Ý³Ñ³ïí»É ¿ 110.000 ¹ñ³Ù:

92