2.

Testu iruzkina
PERTSIARREN MANIFESTUA
2. TESTUA. PERTSIARREN MANIFESTUA (1814-04-12)
 
JAUNA:
Antzinako pertsiarren ohitura zen erregea hil ondoren anarkiaz beteriko bost egun
igarotzea, hilketa, lapurreta eta beste hainbat zorigaiztoren esperientziak ondorengoarekiko
leialagoak izatera behartu zitzaten. Espainia BMri (berorren maiaestaea) hala izateko ez zuen
behar halako saiakuntzarik zure gatibutasunak iraun duen sei urteetan. BM arbasoen tronura
itzulita ikusteaz pozten diren espainiarretatik, begirunezko adierazpen hau Espainiako
ordezkari-izaerarekin sinatzen dutenak dira (…).
Monarkia absolutua (…) arrazoiaren eta adimenaren lana da: jainkoaren legearen,
justiziaren eta estatuko funtsezko legeen mende dago: konkista eskubidearen bitartez edo
euren erregeak aukeratu zituzten lehen gizakien borondatezko mendekotasunaren bitartez
ezarri zen. Horregatik, subirano absolutuak ez du ahalmenik bere agintea arrazoirik gabe
erabiltzeko (jainkoak berak ere eduki nahi izan ez zuen eskubidea); horregatik zen beharrezkoa
botere subiranoa absolutua izatea, bere mendekoei denen interesekoa zaintzen duena
agintzeko eta hori nahi ez dutenak obeditzera behartzeko (…).

Eskatu behar dugun erremedioa, gure botoak, eta gure probintzienak, paperean jarriz,
Espainiako lege, foru, usadio eta ohituren araberakoa da. (…) Xede horrekin bil daitezela
Gorteak handitasunez eta antzinakoak egin ziren bezala (…): bertan behera utz daitezela
Konstituzioaren ondorioak eta Cadizen xedatutako dekretuak eta Gorte berriek kontuan har
ditzatela haren deuseztasuna, injustizia eta desegokitasunak (...)
 
Madrilen, 1814ko apirilaren 12an.
TESTU IRUZKINA : PERTSIARREN MANIFESTUA

A) Testuaren sailkapena:
- Testu mota: Lehen mailako testu publikoa, historikoa manifestua izaera
politikoarekin.
- Non eta noiz idatzia , testuingurua: Madriden, 1814ko apirilaren 12an.
-Independentzia gerra bukatuta, eta Valençayko itunean onartu zen bezala (1813)
Fernando VIIri zegokion tronoa. 1814ko martxoan Fernando bueltatuko da, eta
egoera horretan Cadizko Gortetako diputatu absolutista talde batek, manifestu bat
bidaliko dio Fernandori, hainbat eskakizun eginaz. Une horretan sistema liberala
zegoen indarrean 1812ko konstituzioarekin.
- Egilea: Kolektiboa, Cadizko Gorteetako diputatu talde batek egina. (69 diputatu)
- Nori zuzendua eta xedea: Testu publikoa, Fernando VII.ri eta Espainiako herriari
zuzendua dago, absolutismoa berrezari behar dela konbenzitzeko .
 b) Testuaren azterketa

 Antzinako pertsiarren ohitura zen erregea hil ondoren anarkiaz

beteriko bost egun igarotzea, hilketa, lapurreta eta beste hainbat - Antzinako pertsiarren ohitura
zorigaiztoren esperientziak ondorengoarekiko leialagoak izatera eta izenburuaren jatorria.
behartu zitzaten. Espainia BMri (berorren maiaestaea) hala izateko ez
zuen behar halako saiakuntzarik zure gatibutasunak iraun duen sei - Liberalismoak
urteetan. BM arbasoen tronura itzulita ikusteaz pozten diren anarkia sortzen duen bitartean,
espainiarretatik, begirunezko adierazpen hau Espainiako ordezkari- anarkiaren absolutismoa
izaerarekin sinatzen dutenak dira (…).
kontrako sistema politikoa
 Monarkia absolutua (…) arrazoiaren eta adimenaren lana da: izango zen.
jainkoaren legearen, justiziaren eta estatuko funtsezko legeen mende dago:
konkista eskubidearen bitartez edo euren erregeak aukeratu zituzten - Sistema politiko arrazionalena
lehen gizakien borondatezko mendekotasunaren bitartez ezarri zen. eta hoberena absolutista da.
Horregatik, subirano absolutuak ez du ahalmenik bere agintea
arrazoirik gabe erabiltzeko (jainkoak berak ere eduki nahi izan ez zuen
Jainkoaren gobernuaren
eskubidea); horregatik zen beharrezkoa botere subiranoa absolutua ordezko bezala aurkezten du.
izatea, bere mendekoei denen interesekoa zaintzen duena agintzeko
eta hori nahi ez dutenak obeditzera behartzeko (…).
Duten ordezkaritza dela eta,
 Eskatu behar dugun erremedioa, gure botoak, eta gure probintzienak, erregeari egiten dioten eskarea:
paperean jarriz, Espainiako lege, foru, usadio eta ohituren araberakoa da.
(…) Xede horrekin bil daitezela Gorteak handitasunez eta antzinakoak •Estamentuzko Gorteak biltzea.
egin ziren bezala (…): bertan behera utz daitezela Konstituzioaren
ondorioak eta Cadizen xedatutako dekretuak eta Gorte berriek •Cadizko konstituzioa eta legedia
kontuan har ditzatela haren deuseztasuna, injustizia eta indargabetzea
desegokitasunak (...)
 

Ideia garrantzitsuena absolutismoaren justifikazioa izango litzateke, sistema liberalen aurrean.

C) Testu iruzkina eta bere garrantzia :
- Independentzia gerran Espainian iraultza liberala emango da: Cadizko gorteak eta
bere legislazio liberala, Antzinako Erregimenari bukaera emango dio.
- Valençayko (bertan zegoen Fernando VII) itunean 1813 abenduan, Napoleonek
onartu egingo du Fernando VII.ren erregetza eta honen itzulera Espainiara.
- Bueltatzen denean errege konstituzional bezala etorriko da, baina gorteetako
hirurogei ta bederatzi diputatuek Pertsen Manifiestua izeneko dokumentua
bidaliko diote. Dokumentu horretan Fernando VII.ari absolutismoa berrezar
zezala eskatzen zioten eta modu berean Cadizko Gorteek egindako legeria guztia
bertan behera uztea.
- Fernandok bere ideia atzerakoiak jarraituz, diputatu hauengan eta kleroa eta
lurjabeen laguntzarekin (haserre Cadizko konstituzioak euren pribilegioen
bukaera zekarrelako) eta herriaren indiferentziaren aurrean absolutismoa
berrezarriko du.
- Fernando VII. erregealdia seiurteko absolutistarekin hasiko da, eta hor hasiko da
absolutismo eta liberalismoaren arteko lehia, gero gerra karlistetan gauzatuko
zena.
- Dokumentua oso garrantzitzua izango da, oso garbi erakusten duelako sektore
absolutisten erreakzioa Cadizko gorteek egindako konstituzioa eta legediaren