KABANATA 4:

Si Kabesang
Tales
Talasalitaan:
Alabok– Mga pinong partikula ng materya na magaan at
madaling liparin ng hangin; tinatawag ding alikabok
Tunggalian – labanan
Tunggalian – labanan
Tunggalian – labanan
Tunggalian – labanan
Si Tales ay masipag na namamasukan sa isang
kapitalistang may malawak na lupang
sakahan.Nang mapansin niyang hindi
makatarungan ang kapitalistang pinaglilingkuran
agad niya itong nilayuan.

Sa tulong ng pamilya niya nilinis nila ang isang

bahagi ng kagubatan na abot tanaw sa bayan at
alam nilang walang nagmamay-ari.

Dahil sa kakapusan ng pagkain at sobrang

kapaguran, napulmonya ang kaniyang asawa at
ito’y sumakabilang buhay. Hindi pa
Kanyang ulit pinaganda ang lupa at dumating ang
panahon nagkulay ginto ang mga tanim nila.
Ngunit sinita sila ng korporasyon ng mga kura
dahil nasa loob ng hangganan ng korporasyon ang
lupang nililinis at tinataniman nila.

Pinakiusapan ni Tales ang mga kura na payagan

siyang ituloy ang pagbubungkal. Pumayag ang mga
kura sa kondisyong pagbabayarin siya ng
tatlumpong piso bilang renta. Pinakinggan niya
ang paliwanag ng ama na mas lalaki ang gastos
kung lalaban siya at siya ay nagbayad na lamang
ng renta.
ang mga kura ay dumating muli at may kundisyon
na naman ang mga ito. Maitutuloy ni Tales ang
kanyang pagbubungkal kung dadagdagan niya ng
singkwenta pesos ang dating napagkasunduang
renta. Pinahinahon muli ni Tandang Celo ang
anak.

Marami-rami pa ang natira kay Tales matapos

maipagbili ang lahat ng tanim. Pinangarap ni Tales
na tumira ang pamilya sa marangyang tahanan at
mapag-aral ang dalawang anak . Pinlano rin niya
ang magtayo ng isang bahay na gawa sa kahoy na
kanyang ititindig sa Baryo Sagpang sa Tiani na
Unting-unting umunlad ang buhay ni Tales.
Hinirang siyang cabesa de barangay. Napag-
alamanan niya na ang pagiging cabesa ay
nangangailangan ng chaqueta. Isa sa mga
obligasyon niya ang mangolekta ng buwis sa
kapitolyo ng lalawigan.

Laging ikinukwento ng bunsong anak na si Juli ang

buhay Maynila ni Basilio bilang estudyante. Sa
tuwing maririnig ito ni Tales sinusugurado niyang
luluwas ang anak sa susunod na taon upang mag-
aral rin at magsusuot ito ng mahabang damit na
pansenyorita. Ngunit ito ay hindi na nangyari pa.
Nagprotesta na si Tales ngunit wala itong nagawa.
Kung siya ay hindi makakapagbayad ng renta,
ibibigay sa iba ang lupa.

Nanindigan si Tales at handa lamang ibigay ang

lupa sa sinumang handang magdilig ng sariling
dugo. Pinahalalanan ito ni Tandang Celo ang anak,
ngunit matigas si Tales.

Hindi nagbayad si Tales at nagkaroon g hukuman

sa pagitan ng korporasyon ng mga pare at ni Tales.
Inilabas niya ang lahat ng salaping naipon para sa
kaso. May mga araw na siya ay hindi makakain at
dominiko sa kumbento.

Alam ng hukom ang hirap na dinanas ni Tales sa

kapirasong lupa. Alam din nila na hindi dapat mag-
angkin ang mga kura ng anumang ari-arian.
Ngunit ang pagpanig nila kay Tales ay
ikapapanganib ng kanilang trabaho. Dahil dito
pinakiusapan nila na magbayad na lamang ng renta
si Tales, ngunit nanindigan pa rin ang magsasaka at
umapila sa nakatataasa na korte.

Isang araw, si Tano ay ipinasusundo upang

magsilbi sa depensa militar at pumayag na lamang
nagpapaalam. Anim na buwan ang nakakalipas at
may iilang nagsabi na ang binata ay kinakatakutan
ng mga paslit bilang guwardiya sibil ng mga
militar.

Nagkulong si Tales sa bahay sapagkat ayaw niyang

tingnan ang mga mapaghusgang mata. Sa ikatlong
araw, nagpasiya siyang lumabas na dala ang baril
na nakakasa..

Ipinagbawal ng Kapitan Heneral ang pagdala ng

anumang baril sa syudad o sa lalawigan. Napilitang
ilagak ni Tales ang baril sa mga militar, kung kaya’t
palakol ang kanyang dinala.

Ang maglolo ay labis ang pag-aalala kay Tales sa

pagbabantay nito sa lupang taniman, maaari kasing
bihagin ito ng mga tulisan. Naiisip ni Tandang Celo
na siguro mabuti kung sa gubat sila nakatira kaysa
paninirahan sa bayan na punung-puno naman ng
pag-aagam-agam

Hanggang nabihag nga ng mga tulisan si Tales at

humihingi ng limang daang panubos. Kailangang
madala ng maglolo ang pantubos sa loob ng
dalawang araw kung hindi papupugutan ng ulo ito.
Hindi alam ng maglolo kung sino ang lalapitan.
Mayroong nakitang dalawaang daan ang dalaga sa
paghahalungkat sa baul. Nagdatingan ang ilan
nilang kamag-anak ngunit ang mga ito
nakipagkwentuhan lamag. Ipinagbili ni Juli ang
mga alahas na nahanap sa halagang singkwenta
pesos.

May nagmungkahi na ipagbili ng maglolo ang

bahay ngunit ayon kay Hermana Bali hindi
maaring ipagbili ang abhay sapagkat wala si Tales
ang legal na may ari ng bahay. May nagpayo
isangla ang bahay at babayaran ang perang
Sinamahan ni Hermana ang dalaga sa
mayayamang taga-Tiani . Sa lahat ng pagbabahay
bahay may isang madasalin ang nagdalang habag
sa dalaga. Pauutangin ng mayaman ang dalaga sa
kondisyon na magsisilbi sa kanya ang ito.

Tinanggap ng dalaga ang alok sa kanya at kaagad

naman binigay ang kabayaran sa kaniya. Sobrang
lungkot ng maglolo at di nila kayang banigin ang
kanilang problema.

Pinigil ng dalaga ang luha, at pumasok sa isip nito

na hindi niya na maaring tanggapin si Basilio
Luhaang pinikit ni Juli ang kanyang mga mata at
nagdasal na sana siya ay kunin na ng Panginoon.
Maraming inisip ang dalaga na sana ay
magkatotooo, dahil dito nakatulog ang dalaga.