ELECTRONIC EQUIPMENT

REPAIR
TEKNIK DIAGNOSIS DAN
ALAT-ALAT PENGUJIAN
 APAKAH ALAT PENGUJIAN YANG DIGUNAKAN DALAM MEMBAIK PULIH
ALATAN ELEKTRIK DAN ELEKTRONIK?.
ALAT-ALAT PENGUJIAN

 OSSILOSKOP
 MULTIMETER
 KUAR LOGIK
 PENDENYUT LOGIK
 KLIP LOGIK
 PENYURIH ARUS
 PENGANALISA LOGIK
 PENJANA DENYUT
OSSILOSKOP

 DEFINASI
 FUNGSI OSSILOSKOP
 JENIS OSSILOSKOP
 GAMBAR RAJAH BLOK
 KENDALIAN
JENIS-JENIS OSSILOSKOP

 1. OSSILOSKOP STORAN

 2. MULTICHANNEL OSSILOSKOP

 3. DIGITAL OSSILOSKOP
DEFINASI OSSILOSKOP

 Osiloskop adalah alat pengukuran elektronik yang berkeupayaan untuk

memaparkan isyarat di atas screen.

 Dimana isyarat ini berubah dengan masa (voltan lawan masa).

FUNGSI OSSILOSKOP
 Digunakan untuk menyukat isyarat yang masanya berubah-ubah
serta paparkan isyarat supaya dapat dianalisis.

 Pengukuran voltan a.t dan a.u, frekuensi, tempoh dan hubungan

fasa antara isyarat .

 Analisis isyarat sambutan fana seperti masa menaik, masa

menurun dan masa lajakan yang berlaku.

 Mengkaji ciri-ciri penguat

 Menguji komponen.
OSSILOSKOP STORAN

 Ia berkeupayaan untuk mengingati isyarat ujian melalui ingatan yang ada

padanya.
 Memaparkan isyarat ujian secara jelas tanpa memerlukan isyarat
persekalaan.
OSSILOSKOP MULTICHANNEL

 Boleh memaparkan 2 atau lebih isyarat

ujian dalam satu masa. Ia menggunakan
prinsip ‘multiplexer’.

 Setiap isyarat dipaparkan satu demi satu

oleh senapang elektron tetapi dalam
jangka masa yang amat pendek.

 Digunakan untuk melihat bentuk signal

pada 2 tempat yang berbeza pada satu
rangkaian elektronik.
OSSILOSKOP DIGITAL

 Ia menggunakan prinsip digital. Isyarat ujian akan ditukarkan kepada

digital yang diproses oleh litar digital (seperti sistem komputer) dan
dipaparkan pada skrin.

 Ia berkeupayaan untuk membuat pengukuran tambahan dengan

ketepatan yang tinggi dan mudah digunakan.
BINAAN ASAS CRT

Deflection Planes

vertical horizontal
V H Spot
Electron
Beam

Electron
Gun

Fluorescent
screen
• Apabila diberikan pada
Apabila voltan diberikan pada Horizontal
Horizontalplate,
plate,
elektron akan bergerak
elektron akan bergeraksecara
secaramendatar
mendatarDan
Danbila
bila
voltan diberikan secaraVertical
diberikan secara Verticalplate
plateelektron
elektronakan
akan bergerak
bergerak secarasecara menegak.
menegak.

• Plate H disambung kepada

H disambung kepada satu
satuisyarat
isyaratMata
MataGergaji
Gergaji (Saw
(Saw Tooth Toothelektron
Signal) Signal) akan
elektron akan dari kiri
bergerak
bergerak dari kiri
ke kanan pada paksikeX.kanan pada paksi X.

• Plate
Plate V disambung kepada
V disambung kepada satu
satu isyarat
isyaratujian,
ujian,
menyebabkan pergerakan elektron
menyebabkan pergerakan elektronakan
akanbergerak
bergerak
mengikut plate ini.
mengikut plate ini.
 Hasil dari voltan yang dibekalkan pada
Plate H dan V secara berterusan menyebabkan terhasilnya lengkok
atau gelombang pada skrin osc. Yang hampir sama dengan gelombang
ujian.

 Gelombang tersebut tidak dapat dilihat kerana isyarat yang

dipaparkan pada skrin sangat laju.

 Untuk jangka masa yang lama penstabilan diperlukan.

GAMBARAJAH BLOK
Y-
deflection

X-
Y- deflection
Amplifier
X-
X- Amplifier
deflection
Y-
deflection

Trigger
Voltage/DI Circuit
SAWTOOT
V
H
comparator OSCILLATO
Trigger R
Level
Frequency
Input
Time / DIV
FUNGSI

 VOLTAGE/DIV Knob: Untuk menukarkan skala

pembesaran pda penguat (amplifier) Channel Y
dan juga menukarkan skala paksi Y pada skrin.

 TIME/DIV Knob: Untuk menukarkan tempoh masa

(skala) ‘saw tooth signal’ yang menentukan berapa
lama elektron bergerak dari kiri ke kanan pada
skrin dan menukarkan skala paksi X pada skrin.

 TRIGGER LEVEL Knob: Menukarkan paras rujukan

bagi isyarat ujian untuk menentukan skala bagi
‘saw tooth signal’
MULTIMETER (VOM)

SEBUTKAN BEBERAPA CONTOH PENGGUNAAN MULTIMETER?

Pengukuran Voltan DC/AC

 Pilih skala DC/AC yang sesuai pada MOV.

Skala tersebut mestilah lebih besar
daripada nilai voltan yang diukur untuk
mengelakkan kerosakan pada MOV.
Pengukuran Miliampere (arus)

 Pilih skala DC mA yang sesuai pada MOV.

Nilai skala mestilah lebih besar dari nilai
yang diukur. Potongkan litar yang hendak
diukur dan sambungkan MOV seperti
gambarajah di bawah:-
Pengukuran rintangan
 Pilih skala yang sesuai, laraskan MOV pada
0 ohm(tentukurkan). Sambungkan objek
yang hendak diukur seperti di bawah:-
B.S 1852 RESISTANCE CODE

1. 0.47 OHM = R47

2. 1 OHM = 1R0
3. 4.7 OHM = 4R7
4. 47 OHM = 47R
5. 100 OHM = 100R
6. 1K OHM = 1K0
7. 10K OHM = 10K
8. 10M OHM = 10M
PENAMBAHAN ABJAD
MENUNJUKKAN HAD TERIMA
 i. F = +/- 1%
ii. G = +/- 2 %
iii. J = +/- 5 %
iv. K = +/- 10 %
v. M = +/- 20%
Contoh;

1. R33M = 0.33 ohm +/- 20%

2. 4R7K = 4.7 ohm +/- 10%
3. 390RJ = 390 ohm +/- 5%
4. 6k8F = 6.8k ohm +/- 1%
5. 68KK = 68k ohm +/- 10 %
6. 4M7M = 4.7M ohm +/- 20%
Pengujian Kapasitor
 Tidak semua MOV berkeupayaan untuk menguji kapasitor.
 Bagi MOV yang mempunyai kemudahan menguji kapasitor
lakukan seperti gambarajah di bawah. Tetapi kapasitor
tersebut mestilah discaskan dahulu sepenuhnya.
  Bagi MOV yang tidak mempunyai kemudahan ini,
pengujian boleh dilakukan menggunakan kaedah
‘quick and dirty’
 Matikan bekalan kuasa pada litar tersebut.
sambungkan MOV seperti litar dibawah, dan
perhatikan nilai rintangan.
 Bagi kapasitor yang baik MOV akan mengecas
kapasitor tersebut dan diakhir ujian nilai rintangan
adalah infiniti (kapasitor jenis elektrolitik) atau
seperti graf di bawah.

MOV secara ‘quick and dirty’ Graf menguji kapasitor

Menguji Diod
 Bagi menguji diod MOV mestilah mempunyai ‘diode
check’ atau ‘high-ohm’ skala.

 Ini kerana MOV tersebut mestilah boleh

mengaktifkan diod (forward bios).

 Gambarajah di bawah menunjukkan cara pengujian

diod (a) forward-bios dan (b) reverse-bios.

Rintangan = Tinggi (infiniti)

seperti litar buka

Rintangan = sifar (litar

Rintangan = Rendah pintas)
Pengujian Transistor

 Sila semak sendiri……………….

KOMPONEN ELEKTRONIK

1. PASIF = komponen yang Memberi

laluan kepada arus
elektrik,isyarat.
contoh ; perintang, peraruh,
kapasitor.

2. AKTIF = komponen yang Mengawal

laluan arus dan memproses isyarat , menghasilkan
isyarat baru dan membekalkan tenaga.

contoh ; transistor, ujt,ic,scr,bateri,diod dll

Kerosakan yang biasa berlaku

a. Bocor = bacaan ohm lebih tinggi (diod)

b. Pintas = 0 ohm
(perintang,trasisitor,fet,mosfet,peraruh dan kapasitor)

c. Terbuka = infiniti
(perintang,trasisitor,fet,mosfet,peraruh dan kapasitor)

d .Pertambahan nilai = (utk perintang sahaja)

 KUAR LOGIK
(logic probe)

 “Logic Probe” alat yang digunakan untuk membaca atau menguji paras
logik isyarat digital (digital signal) .

 Bila litar logic atau gate logic berada pada kedudukan ”1” (tinggi) LED
pada logic probe akan berwarna merah.
 Bila litar logic atau gate logik berada pada kedudukan “0” (rendah) LED
pada logic probe akan bertukar menjadi berwarna hijau.
 Bila LED penunjuk berkelip-kelip menunjukkan Isyarat denyutan sedang
melalui litar logik berkenaan.

 Alat ini senang digunakan dan diterima sebagai alat penguji untuk
kebanyakkan litar.

 Logik probe juga sesuai digunakan untuk menganalisa denyutan (pulse low
frequency) yang kecil yang susah dilihat oleh osiloskop.
 PENDENYUT LOGIK
(logic pulser)
 Logik pulser digunakan untuk menghasilkan isyarat digital kedalam litar.

 Kebiasaannya ujian untuk menguji dan mengesan kerosakkan litar bersepadu (IC)
pada motherboard (system board) computer dijalankan semasa computer berada
dalam operasi (switched on), tetapi penggunaan logic pulser digunakan semasa
computer tidak beroperasi.(di off kan).

 Logik pulser dapat menghasilkan isyarat digital sama seperti yang dihasilkan oleh
computer yang sedang beroperasi.

 Dengan menggunakan logic pulser kita dapat mewujudkan isyarat yang sentiasa
tinggi “1” atau “0” ataupun satu siri denyutan.

 Semasa menguji untuk mencari kerosakkan pada litar bersepadu (IC) penggunaan
logic probe diperlukan untuk menguji isyarat pada output IC berkenaan.
 Isyarat daripada logic pulser biasanya adalah lebih kuat dan boleh mengatasi

Semua isyarat lain yang ada pada litar yang sedang diuji.
MONITOR LOGIK

 IC test clip dilekatkan pada pin kaki IC. Hanya perlu

mengambil bacaan atau membuat ujian logic probe pada pin
yang terdapat pada bahagian atas IC test clip.

 IC test clip dicipta bagi memudahkan pengujian dilakukan

disebabkan oleh kedudukan IC yang berselerak di atas
Mother board (PCB) juga disebabkan oleh kesempitan ruang
pada pin kaki IC bila mengunakan probe logic.

 IC Test clip yang dijual dipasaran terdiri daripada berbagai

saiz, sesuai untuk iC yang mempunyai kaki 14, 16, 18, 20,
24, 30 dan 40 pin.
 PENYURIH ISYARAT
 Penyurih arus (Current Tracer) juga dikenali sebagai nama pengesan
litar pintas (short detector).

 Alat ini boleh digunakan bagi mengesan jumlah arus kecil yang melalui
papan litar tanpa memutuskan litar. Kebiasaannya penyurih arus akan
menggunakan LED untuk menunjukkan kewujudan arus,terdapat juga
penyurih arus yang membunyi “buzz” untuk sebagai penanda untuk
tujuan yang sama.

 Untuk penyurih arus yang membunyikan “buzz”, biasanya bunyi

akanbertambah kuat bila alat ini dibawa menghampiri tempat di mana
berlakunya litar pintas (short circuit)

 Pengurih arus boleh mengesan arus yang berubah dengan cepat.

 Jika tempat yang hendak diuji tidak terdapat arus yang berubah,logik
probe boleh digunakan untuk menyuntik denyutan.
Stuck wired-end circuit.

Multiple get input problem

 PENGUJI TRANSISTOR

 Alat Multimeter boleh digunakan untuk menguji transisitor.

 Walaubagaimana pun Penguji Transistor boleh diuji dengan

lebih senang dengan menggunakan penguji transistor.

 Terdapat beberapa jenis penguji transistor tetapi yang paling

baik ialah yang boleh membuat ujian tanpa mengeluarkan
transistor dari papan litar.

 Untuk membuat ujian transistor biasanya perlu terlebih dahulu

mengetahui punca Collector(C) , Base ((B) dan Emetter(E).

 Penguji Transistor jenis yang baik bukan sahaja boleh menguji

samada transistor berkenaan adalah baik tetapi tetapi dapat
menunjukkan secara automatik punca collector, Emitter, dan
Base.
 PENGANALISA LOGIK (LOGIC
ANALYSER)

 Penganalisa Logik digunakan untuk melihat paras logik bagi litar digital
pada beberapa titik (lebih daripada satu) secara serentak. Logik-logik
ini boleh dilihat melalui ‘timing diagram’ atau ‘state diagram’.
PENJANA DENYUT (PULSE
GENERATOR)
 Digunakan untuk menjana denyut yang
boleh dikawal parameter pulsenya,
bergantung kepada Keperluannya, seperti
;
delay,width,period,single/double
lain-lain lagi.
PRA Kuiz 1

1. Nyatakan jenis-jenis osiloskop yang biasa digunakan.

2. Apakah kegunaan meter pelbagai,dan nyatakan keburukan meter

analog.

3. Dalam pengukuran julat rintangan pada meter pelbagai, terangkan

apakah langkah awal sebelum pengukuran dibuat?

4. Nyatakan kegunaan kuar logic

5. Nyatakan penggunaan logic pulser

6. Nyatakan penggunaan penjana isyarat.

6. Lukiskan dan labelkan gambarajah blok binaan sebuah osiloskop.

JAWAPAN

1. i) Osiloskop Storan ii) Multichannel Osiloskop iii)

Digital Osiloskop
2. Pengukuran voltan dc/ac,miliampere,rintangan dll
3. Pilih julat sesuai,Pintaskan kedua-dua probe dan
laraskan butang pelaras kepada hampir sifar
4. Kegunaan kuar logic untuk menguji paras logic pada
litar digital samada logic ‘0’ atau logic ‘1’.
5. Logik Pulser digunakan untuk menyuntik denyut
terkawal ke dalam litar logic
6. Gambarajah blok Binaan osc.

Y-
deflection
X- X-
Y- deflection deflection
Amplifier
X-
Amplifier

Y-
deflection
Trigger
Circuit
Voltage/DIV SAWTOOTH
OSCILLATOR

Trigger
Level comparator
Frequency
Input
Time / DIV