2 Glava Zephyr

Company
LOGO
Трошоците и нивните
поделби во менаџерскиот
процес
Економски факултет – Скопје 2010/2011 Департман Сметководство и ревизија
Company
LOGO
Дефинирање на трошоците
• Трошоците се во пари изразени трошења на

средства и труд кои се составен дел на цената на
чинењето на ефектите.
• Цена на чинење е збир на сите трошоци што
треба да се поидентификуваат со определен
ефект, производ, услуга или активност во
претпријатието.
Економски факултет – Скопје, 2012/2013 Департман Сметководство и ревизија

Company
LOGO
Трошочни објекти
• Алокација на трошоците – групирање на
трошоците според определени потреби
• Трошочен објект – определена активност или
ефекти за кои се организира посебна
алокација и групирање на трошоците.

Company
LOGO
Трошочни
објекти
Активности Производи
Проекти Одделенија Програми
или операции или услуги

Company
LOGO
Групирање Трошочни објекти
на трошоците
Фактички Производ А
трошоци за Машинско
Производ Б
суровини и одделение
материјали Производ В
ЦЕЛ: Пресметка на
ЦЕЛ: Пресметка на
трошоците за оценка
трошоците на
на рентабилноста на
различни производи
менаџерското работење
за одлуки какви што
во сметководството
се, на пример,
определување на
продажни цени и сл.

Company
LOGO
• Сметководството на менаџментот, во целина земено,

треба да обезбедува податоци што ќе го овозможат
предвидувањето на економските и финансиските ефекти
на различни деловни одлуки како што се:
– Со какви продажни цени да се оптоваруваат производите,
– Кои производни линии треба да се стимулираат, а кои да
се дестимулираат,
– Дали определеното производство да се врши со
постојната или со нова опрема,
– Дали постојното производство да се обезбедува со
постојниот или со нов технолошки процес,
– Дали да се отвораат нови одделенија, служби и сл.

Company
LOGO
Фактори што ги условуваат трошоците

• Трошочен фактор, причинител на трошоци (cost
drivers) – каков да било фактор чија промена
предизвикува менување на вкупните трошоци
што се однесуваат на определен трошочен
објект.

Company
LOGO
Различни поделби на трошоците

• Природни видови на трошоци
• Трошоци според начинот на идентификувањето со
производите и услугите
• Трошоци според начинот на реагирањето на обемот на
работењето
• Вкупни и просечни трошоци
• Трошоци според одделни функции во претпријатието
• Производствени и непроизводствени трошоци
• Трошоци според припадноста во финансиските извештаи
• Фактички и предвидени трошоци
• Опортунитетни трошоци
• Стекнати трошоци врз кои не може да се влијае
• Диференцијални и гранични трошоци
• Трошоци за управување со квалитетот.

Company
LOGO
Трошоци според природните видови

• Трошоците се делат по видови за да се види
од кој вид трошоци колку се направени, какви
средтсва се потрошени и за каков вид
потреби се направени:
– Потрошени материјали
– Амортизација
– Плати
– Калкулативни придонеси и
– Услуги.

Company
LOGO
Трошоци според начинот на нивното

идентификување со производите и активностите
• Директни трошоци – трошоци кои можат веднаш по
нивното настанување да се идентификуваат со
определени производи за кои се направени или за
определени активности.
• Индиректни трошоци – трошоци кои не можат да се
идентификуваат со определени производи или
активности при нивното настанување.
• Фактори кои влијаат на поделбата на трошоци на
директни и индиректни:
– Материјалност на трошоците
– Достапност на технологијата за собирање информации
– Поставеност (дизајн) на операциите

Company
LOGO
Трошоци според начинот на нивното

идентификување со производите и активностите
Трошоци Класификација како директни или
индиректни
Трошоци за платата на Директен трошок за фабриката;
директорот на фабриката индиректен трошок на поодделните
Џонсон Контрол погони во фабриката
Трошоци за реклами на Директен трошок на хотелот;
хотелот Холидеј Ин во Скопје Индиректен трошок на секторот за
маркетинг , Храна и пијалоци на
целиот ланец на хотели
Трошоци за плата на Директен трошок на Министерството
Министерот за внатрешни за внатрешни работи; индиректен
работи трошок на ниво на Владата

Company
LOGO
Трошоци според начинот на нивното реагирање врз

промена на обемот на работењето
• Фиксни
• Варијабилни
• Полуфиксни (зонски)

Company
LOGO
Релевантен опсег на производство

Обем на производството Вкупни фиксни трошоци
0 10.000
10 10.000
20 10.000
30 30.000
40 30.000
50 30.000
Релевантен опсег на
60 30.000 производство
70 30.000
80 30.000
90 40.000
100 40.000
Company
LOGO
Релевантен опсег на производство
40.000
30.000
20.000
10.000
30 90

Company
LOGO
Вкупни и просечни трошоци

• Вкупни трошоци – апсолутна големина
• Просечни трошоци – релативен број кој се
добива со делење на вкупните трошоци со
определна големина.

Company
LOGO
Трошоци според одделни функции во

претпријатијата
• Истаражување и развој
• Производен дизајн
• Производство
• Дистрибуција
• Маркетинг
• Сервиси на купувачите
• Општа администрација на целото
претрпијатие

Company
LOGO
Производствени и непроизводствени
трошоци
• Производствени трошоци:
– Директни материјали
– Директен труд (допирлив труд)
– Производствени општи трошоци
• Непроизводствени трошоци:
– Продажни трошоци
– Административни трошоци

Company
LOGO
Производствени и непроизводствени трошоци

Производствени трошоци
(трошоци на производството)
Директни Директни плати Општи трошоци на

материјали Плати на работниците производството
Материјали кои можат кои можат да се Сите производствени
физички или на друг идентификуваат со трошоци освен директните
начин да се определен производ материјали и директните
идентификуваат со плати
еден производ
Примарни трошоци Конверзиони трошоци

Company
LOGO
Производствени и непроизводствени трошоци
Непроизводствени трошоци
(трошоци на периодот)
Трошоци на маркетингот или Административни трошоци

трошоци на продажбата Сите трошоци на општата управа
Сите трошоци неопходни да на претрпијатието како целина
им се излезе во пресрет на
купувачите и готовиот производ
да се пренесе во рацете на
купувачот

Company
LOGO
Трошоци според финансиските извештаи

• Трошоци на производот (трошоци на залихи)
• Трошоци на периодот

Company
LOGO
Трошоци
Биланс на состојба
Набавка на Залиха на суровини
Трошоци на производите
суровини
Директниматеријали
употребени во
производството
Директни
плати Производство во тек
Завршени Биланс на успех

Производс- производи
твени општи Трошоци на
трошоци продадени
Залиха на готови производи
производи
Продажни и
Продажни и
Трошоци на
административн
периодот
админист- и расходи
ративни

Company
LOGO
1.500 ден. од
осигурувањето одат за
поддршка на
операциите во Биланс на состојба
фабриката
Производство во тек
(Производствен
и општи 1.500 ден. се
пренесуваат
трошоци) на контото
Залиха
на готови
производи како
што единиците
производи се
Вкупен трошок за завршуваат.
осигурување од 2.000
ден.
Залиха на готови Биланс на успех
производи
Трошоци на
1.500 ден. се продадени производи
пренесуваат на
контото
Трошоци на
продадени
производи како
500 ден. од што готовите
производи
осигурувањето сепродаваат.
одат за поддршка
на продажбата и
администрација Продажни и
административни
Продажни и трошоци
трошоци

Производство во тек (ПВТ)
Company Старт на процесот Крај на процесот

LOGO ПВТ – Депт. 2 Трошоци на продадени добра
ПВТ – Депт. 1 Залиха на готови производи
Трансфер во Депт. 2 Почетни
залихи
Почетни залихи Трошоци Трошоци на

алоцирани Трошоци на Трошоци на
Додадени завршени
на ед-ци производи производи
материјали, производи
завршени во продадени продадени
плати и во периодот
Употребени овој период овој период овој период
општи тр-ци
директни во депт.2
материјали
Крајни
Трошоци за залихи
директни
плати
Општи трошоци
алоцирани на
ед-ците во
п-во
Крајни залихи
Сметки од билансот на состојба Сметки од билансот на успех
Маркетинг и
трошоци
Маркетинг и
административни трошоци
овој период
Економски факултет – Скопје, 2012/2013 Департман Сметководство

Сметки од и ревизија
билансот на успех
Company
LOGO
Основен сметководствен модел за текови на

трошоците
• Сметководствените системи за услужните
компании се слични со оние на
производствените компании, но со два
исклучоци:
– услужните компании не употребуваат директни
материјали, или речеси и не употребуваат, бидејќи
тие не произведуваат производи
– сметководствените системи на услужните компании
ги алоцираат трошоците на потрошувачи, а не на
единици.

Company
LOGO
Основен сметководствен модел за текови на

трошоците
• Сметководствениот систем служи за две цели
во производствените и услужните комапнии:
– Да ги евидентираат трошоците преку центрите на
одговорност (департманите) за мерење на
резултатите и контрола на трошоците, и
– Да ги распредели трошоците на произведени
единици (или услужени потрошувачи).
Почетно салдо + трансфери во = трансфери
надвор од + Крајно салдо
Почетно салдо + зголемувања – повлекувања =
Крајно салдо

Company
LOGO
Фактички и предвидени трошоци

• Фактички трошоци – се израз на фактичките трошења
на средства и труд и покажуваат колку фактички
настанале трошоци во одреден временски интервал.
– Историски трошоци
• Предвидени трошоци
– Плански трошоци – се утврдуваат врз база на фактичките
трошоци за определен период и можните услови во
настанувањето на трошоците во периодот за кој се
планираат
– Стандардни трошоци – се однапред утврдени трошоци
врз основа на научни студии на условите кои
предизвикуваат трошење на труд и средства.

Company
LOGO
Опортунитетни трошоци
• Претставуваат потенцијален приход од кој се
откажува претпријатието кога избира една
наместо друга алтернатива
• Станува збор за можен приход кој претпријатието
би го добило доколку би го ангажирало капиталот
во некој друг потфат
• Износот на лишувањето од приходот од
алтернативното вложување на средствата
преставува опортунитетен трошок.
• Не се среќаваат во сметководствената
евиденција на претпријатијата

Company
LOGO
Стекнати трошоци врз кои не може да се влијае
• Стекнати во минатото
• Не влијаат врз идните трошоци
• Не може да се менуваат со било какво
тековно или идно дејствување

Company
LOGO
Диференцијални и гранични трошоци и

приходи
• Диференцијални трошоци – разлика во трошоците кои се
јавуваат поради промена во количеството на
производството.
– Додатни трошоци
• Диференцијални трошоци – разлика во вкупниот износ на
трошоците помеѓу било кои две алтернативи –
инкрементални трошоци
• Гранични трошоци – просечни трошоци на додатниот обем
на производство
• Диференцијални приходи - разлика во вкупниот износ на
приходите помеѓу било кои две алтернативи –
инкрементални приходи

Company
LOGO
Диференцијални и гранични трошоци

Дистрибуција преку Дистрибуција преку продажни Диференцијални
продавачи (тековно) агенти (предложено) трошоци и приходи
Приходи (Варијабилни) Ден. 700.000 Ден. 800.000 Ден. 100.000
Трошоци на продадени добра

(варијабилни) 350.000 400.000 50.000
Рекламирање (фиксни) 80.000 45.000 (35.000)
Провизии (варијабилни) 0 40.000 40.000
Депрецијација (фиксни) 50.000 80.000 30.000
Други расходи (фиксни) 60.000 60.000 0
Вкупни расходи 540.000 625.000 85.000
Гранични
Нето оперативна трошоци
добивка = Ден. 160.000 175.000 Ден. 15.000

Company
LOGO
Контролирани и неконтролирани трошоци

• Контролирани трошоци – трошоци кои можат
да бидат контролирани и може да влијае на
нивната големина
• Неконтролирани трошоци – трошоци врз кои
менаџерот нема контрола, ниту може да
влијае врз нивната големина.
• Не станува збор за тоа кој го контролира
трошокот, туку кој може да влијае на
големината на трошокот.

Company
LOGO
Контролирани и неконтролирани трошоци
Трошочна ставка Менаџер Класификација
Трошоци за материјал Раководител на Контролиран трошок (Раководителот за производство

– Штоф за одделението за на машка конфекција може да ја контролира
производство на производство на количината на употребениот штоф и притоа да влијае
панталони во Тетекс, машка конфекција во на износот на отпадоците и бројот на произведените
Тетово Тетекс, Тетово панталони со недостатоци)
Трошоците за Раководител на Контролиран (Раководителот на одделот за
приготвување на храна одделот за приготвување на храна може да ја контролира
направени во Дал мет приготвување на количината на потрошените состојки за приготвување
фу ресторанот храна во ресторанот на храна со што влијае врз висината на трошоците за
произведената храна)
Трошоци за Раководителот на Неконтролиран трошок (Раководителот на агенцијата
рекламирање за агенцијата Авис во во Скопје не може да влијае врз трошоците за реклама
изнајмување на Скопје за изнајмување на автомобили што се прави на име на
автомобили на целата компанија)
компанијата Авис
Трошоци за камати на Раководителот на Неконтролиран трошок (Раководителот на финансии
позајмени кредити од финансии во петто на одредено градилиште не може да влијае врз
банка на градилиште на Гранит трошоците за камати на позајмени кредити бидејќи
претпријатието Гранит одлуката за задолжување е во овластување на
менаџментот на Гранит)
Company
LOGO
Трошоци за управување со квалитет

• Превентивни трошоци – настануваат при
обезбедувањето на производството да се произведува
според стандардите на квалитетот.
• Трошоци за проценки – се поврзуваат со проверката
на производите за да се обезбеди дека тие ги
задоволуваат интерните и екстерните барања на
потрошувачите
• Трошоци на интерни пропусти – настануваат кога во
производствениот процес се произведуваат дефектни
делови или производи и тие интерно се откриваат
• Трошоци поради екстерни пропусти – се откриваат од
страна на потрошувачите откако тие ќе го добијат
производот

Company
LOGO
100%
80%
Екстерни
пропусти
60%
Интерни пропусти
40%
Проценка
20% Превентивни
0%
Година
1

Company Цел за класификација на Класификација на трошоците
LOGO трошоците
Изготвување на екстерни  Трошоци на производите (залихите)
финансиски извештаи  Директни материјали
 Директни плати
 Производствени општи трошоци
 Трошоци на периодот (признаени како расходи)
 Непроизводствени општи трошоци
 Трошоци за продажба
 Административни трошоци
Предвидивање на однесувањето на  Варијабилни трошоци (пропорционални на
трошоците како одговор на активноста)
промените на активностите  Фиксни трошоци (константни во вкупен износ)
Распределување на трошоци на  Директни трошоци (може лесно да се определат)
трошочни објекти како што се  Индиректни трошоци (Не може лесно да се определат)
департмани или производи
Носење одлуки  Диференцијални трошоци (прават разлика помеѓу
други алтернативи
 Трошоци кои не можат да се избегнат (трошоци од
минатото на кои не може да се влијае со одлуки)
 Опортунитетни трошоци (корист од која се
одрекувате)
Трошоци на квалитет  Превентивни трошоци
 Трошоци за проценка
 Трошоци за интерни пропусти
 Трошоци на екстерни пропусти
Company
LOGO
ЗАДАЧИ

Company Компанијата Леснина произведува мебел, вклучувајќи и маси. Одредени
LOGO нивни трошоци се дадени подоле:
• Масите се произведуваат од дрво што чини 100 ден. една табла.
• Трошоците се склопуваат од работници кои примаат плата од 40 ден.
по маса.
• Работниците кои ги произведуваат масите се надгледувани од
контролор кој е платен 38.000 ден. годишно.
• Трошоците за електрична енергија се 2 ден. по машински час.
Потребни се 4 машински часа за производство на една маса.
• Годишната депрецијација на машините кои се користат во
производството на масите изнесува 10.000 ден. Машините немаат
резидуална вредност.
• Платата на директорот на компанијата е 100.000 ден. годишно.
• Компанијата троши 250.000 ден. годишно за рекламирање на
производите.
• На продавачите им се плаќа провизија од 30 ден. за секоја продадена
маса.
• Наместо да произведува маси, компанијата може да го изнајмува
просторот за 50.000 ден. годишно.
Класифицирајте ги овие трошоци во согласност со различните термини за
трошоци. Внимателно разгледајте ја класификацијата на секој трошок.

Варијаб Фиксни Трошоц Трошоци на производот Sunk Опортун
Company илни трошоци и на cost итетен
LOGO трошоци периодот трошок
Директни Директни Производст
материја плати вени општи
ли трошоци
Дрво за масите
1
Трошоци за
2
плати
Плата за
3
контролорот
Трошоци за
4
струја
Депрецијација
5
на машини
Плата за
6
директорот
Трошоци за
7
маркетинг
Провизии за
8
продажва
Приходи од
9
ренти

Company Компанија за бродови склопува едрилици по нарачка од
LOGO компоненти набавени од различни производители.
Компанијата е многу мала и магацинот за склопување
едрилици и продавницата за продажба се лоцирани на
пристаништето во Вашингтон. Подолу се дадени некои
од трошоците што се прават во компанијата. За секој
трошок, наведете дали треба да биде класифициран
како директни плати, директни материјали,
производствени општи трошоци, продажни или
административни трошоци.
– Плати на вработените кои ги склопуваат едрилиците.
– Трошоци за рекламирање во локалниот весник.
– Трошоци за алуминиумски јарбол инсталиран во
едрилиците.
– Плати за контролорот во магацинот за склопување.
– Рента за магацинот и продавницата.
– Плати за сметководителите на компанијата.
– Провизии за продажба платени на продавачите.
– Депрецијација на опремата за електрична енергија.

Company Претпоставете дека имате добиено работа за
LOGO
преку летото во компанија која произведува
софистицирани сетови на радари за
комерцијални авиони. Компанијата, која е
приватна сопственост, има побарано кредит
од банка за да го помогне сопстевниот брз
раст. Банката бара финансиски извештаи
пред да го одобри кредитот. Од вас се бара да
помогнете во изготвувањето на финансиските
извештаи и ви е дадена листа на трошоци.
Дадените трошоци треба да ги класифицирате
како трошоци на производите (залихите) или
како трошоци на периодот за целите на
изготвување на финансиски извештаи за
банката.

Company Т-ци на Т-ци на
LOGO производот периодот
Трошоци за мемориски чипови вградени во радарите
1
Трошоци за затоплување на фабриката
2
Трошоци за одржување на опремата во фабриката
3
Трошоци за обука на нови вработени во администрација
4
Трошоци за лем кој се користи при склопување на радарите
5
Патни трошоци за продажните агенти на компанијата
6
Плати на работниците за обезбедување во фабриката
7
Трошоци за климатизирање на административните канцеларии
8
Плати за вработените од департманот за наплата на
9 побарувањата
Депрецијација на опремата во фитнес салата која ја користат
10 работниците од фабриката
Телефонски трошоци направени од вработените во фабриката
11
Трошоци за испорака на готовите радари до потрошувачите
12
Плати на работниците кои работат на склопување на радарите
13
Плата на генералниот директор
14
Премии за осигурување на персоналот од фабриката
15
Трошок Мерило на активност Варијабилен Фиксен
Company
LOGO
Трошоци за мали стаклени подлоги Број на направени
1
кои се користат за лабораториски лабораториски тестови
тестови
Трошоци за наем на продавница за Продажба во денари
2
накит во трговски центар
Плати на топ менаџментот во Вкупна продажба
3 Македонски пошти
Трошоци за електрична енергија за Број на произведени возила
4
функционирање на опремата за
производство во Тојота
Трошоци за осигурување на Број на пациенти
5
стоматолошка ординација од пожар
Трошоци за провизии платени на Вкупни продажби
6
дилерите на Хонда
Трошоци за затоплување на Број на пациенти дневно
7
одделението за интензивна нега во
Клинички центар
Трошоци за батерии инсталирани во Број на произведени вагони
8
вагоните произведени во Генерал
Моторс
Плата на универзитетски професор Број на студенти
9
Трошоци за средствата за чистење Број на услужени
10
кои се користат за чистење на потрошувачи
ресторан за брза исхрана
Company
LOGO
Вкупни и просечни трошоци

• Вкупни трошоци – апсолутна големина на
определени видови на трошоци, определена
групација или за апсолутна големина на сите
видови трошоци земени во целина
• Просечни трошоци – износот на определени
вкупни трошоци ставени во однос со обем на
производство.

Company
LOGO
Вкупни и просечни фиксни трошоци

Количество Вкупни фиксни Просечни фиксни
трошоци трошоци
0 2.000 -
10 2.000 200
20 2.000 100
30 2.000 66,7
40 2.000 50
50 2.000 40
60 2.000 33,3
70 2.000 28,6
80 2.000 25
90 2.000 22,2
100 2.000 20
Company
LOGO
Вкупни и просечни фиксни трошоци
Вкупни фиксни трошоци Просечни фиксни трошоци
2500 250
2000 200
1500 150
Т
Т
1000 100
500 50
0 0
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90
П П

Company
LOGO
Вкупни и просечни варијабилни трошоци

• Пропорционални трошоци – се зголемуваат и
намалуваат во директен сразмер со
зголемувањето или намалувањето на
активностите (производството).
• Дегресивни трошоци – се зголемуваат во
помал однос на растежот на обемот на
производство.
• Прогесивни трошоци – се карактеризираат со
поголем растеж во однос на растежот на
обемот на производство.

Company
LOGO
Вкупни и просечни пропорционални трошоци
Количество на Вкупни Просечни

производи пропорционални пропорционални
0 - -
10 10.000 1.000
20 20.000 1.000
30 30.000 1.000
40 40.000 1.000
50 50.000 1.000

Company
LOGO
Вкупни и просечни пропорционални трошоци
Вкупни пропорционални трошоци Просечни пропорционални трошоци
60000 1200
50000 1000
40000 800
30000 600
Т
Т
20000 400
10000 200
0
0
0 10 20 30 40
0 10 20 30 40 50
П
П

Company
LOGO
Вкупни и просечни дегресивни трошоци

производи дегресивни дегресивни
5 750 150
10 1.250 125
20 2.000 100
30 2.400 80
40 2.600 65

Company
LOGO
Вкупни и просечни дегресивни трошоци
Вкупни дегресивни трошоци Просечни дегресивни трошоци
3000 160
2500 140
120
2000 100
1500 80
Т
Т
60
1000
40
500 20
0 0
5 10 20 30 40 5 10 20 30 40
П П

Company
LOGO
Вкупни и прогресивни трошоци

производи прогресивни прогресивни
5 185 37
10 400 40
20 1.000 50
30 2.100 70
40 5.000 125

Company
LOGO
Вкупни и просечни прогресивни трошоци
Вкупни прогресивни трошоци Просечни прогресивни трошоци
6000 140
5000 120
4000 100
80
3000
Т
Т
60
2000 40
1000 20
0 0
5 10 20 30 40 5 10 20 30 40
П П

Company
LOGO

Количество на Вкупни варијабилни Просечни варијабилни
производи трошоци трошоци
5 750 150
10 1250 125
20 2000 100
30 2400 80
40 2600 65
45 2700 60
50 3000 60
60 3600 60
70 4200 60
75 4500 60
80 5000 62,5
90 8100 90
Company
LOGO
Вкупни варијабилни трошоци Просечни варијабилни трошоци
9000 160
8000 140
7000 120
6000
100
5000
80
Т
Т
4000
60
3000
2000 40
1000 20
0 0
5 10 20 30 40 45 50 60 70 75 80 90 5 10 20 30 40 45 50 60 70 75 80 90
П П

Company
LOGO
Вкупни и просечни варијабилни и вкупни

трошоци
Вкупни и Вкупни варијабилни трошоци Просечни вкупни и просечни варијабилни трошоци
25000 600
20000 500
TU 400
15000 Tu
TV 300
Т
Т
10000 Tv
TF 200
5000 100
0 0
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
П П

Company
LOGO
Вкупни и просечни полуфиксни трошоци

• Полуфиксни трошоци – начин на реагирање
на обемот на производство – во рамките на
определена зона остануваат непроменети, а
при преминот во следна повисока зона
бележат скоковит растеж

Company
LOGO

• Причини за постоење на полуфиксни
трошоци:
– Нужност на постоење на минимум организација и
минимум опрема со која се обезбедува спремност
на организацијата за производство. До тој минимум
трошоците се фиксни, но над тој минимум
стануваат варијабилни.
– Евидентирање на трошоци според други
критериуми, а не според степенот на активност
– Невозможност претпријатието да се снабдува со
потребни елементи со производствени фактори во
незначително мали количини.

Company
LOGO
Вкупни полуфиксни трошоци Просечни полуфиксни трошоци
14000 5000
12000 4000
10000
3000
8000
Т
Т
6000 2000
4000 1000
2000
0
0
1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35 37 39
1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35 37 39
П
П

Company
LOGO
Гранични трошоци и можности за нивна

практична примена
• Гранични трошоци се додатни просечни трошоци за
секој сукцесивен степен на вработеност.
• Диференцијални трошоци претставуваат апсолутна
разлика во трошоците помеѓу два сукцесивни степени
на вработеност.
Количество Вкупни Граничен Диференцијални Гранични
трошоци производ трошоци трошоци
100 5.000
200 8.000
400 12.000

Company
LOGO

100 5.000 -
200 8.000 100
400 12.000 200

Company
LOGO

100 5.000 - -
200 8.000 100 3.000
400 12.000 200 4.000

Company
LOGO

100 5.000 - -
200 8.000 100 3.000
400 12.000 200 4.000

Company
LOGO

100 5.000 - - -
200 8.000 100 3.000 30
400 12.000 200 4.000 20

Company
LOGO

• Политика на диференцирање на цени
• Одлука за тоа дали да се набавува или да се
произведува
• Мерење на ефекти поради ограниченост на ресурси
• Одлуки во врска со промена на организацијата
(воведување на нова смена)
• Стимулирање на побарувачката и зголемување на
обемот на производство
• Одлуки во врска со специјални порачки
• Зголемување или намалување на производството на
определени производи
• Замена на неамортизирана опрема
• Преработка или продажба на застарени залихи

Company
LOGO

• Политика на диференцирање на цени –
нееднакви цени за различни купувачи
– Набавка на голема количина
– Набавување постојано од ист производител
– Промотивни мотиви
– Расположлива платежна способност
– Сезонски артикли
– Нееластичен и еластичен временски период
– Дампинг цени на странските пазари

Company
LOGO

• Одлука за тоа дали да се набавува или произведува
Трошоци
Ако се набавува
Гранични трошоци и можности за нивна практична примена
Ако се произведува
Материјали 2.000 500
Плати - 1.000
Фиксни трошоци - 600
Вкупно денари 2.000 2.100

Company
LOGO

• Мерење на ефекти поради ограниченост на ресурси
А Б
Реализација (RU) 500.000 400.000
Варијабилни трошоци (TV) 375.000 312.000
Остаток на реализација (RO) 125.000 88.000
Фиксни трошоци (TF) 25.000 20.000
Добивка (DU) 100.000 68.000
Стапка на остаток на реализација (RO:RU) 25% 22%
Стапка на добивка (DU:RU) 20% 17%
Машински часови 625 320
Остаток на реализација по машински час 200 275

Company
LOGO

• Одлука во врска со промена на
организацијата
– Постојна организација (прекувремено работење) –
зголемување само на варијабилните трошоци
– Воведување на нова смена – аголемување и на
фиксните и на варијабилните трошоци

Company
LOGO
ТОдлуки во врска со промена на организацијата (од
5000 воведување на нова смена)
4000 TU¹
3000
TU²
2000
TF
1000
P
10 20 30 40 50 60
Движење на вкупните трошоци при обавување на производство со прекувремена
работа (TU¹) и при обавување на производство со воведување на нова смена (TU²)
Company
LOGO

• Стимулирање на побарувачката и
зголемување на обемот на производство –
минимизирање на загубата
– Кога граничните трошоци се пониски од просечните
варијабилни трошоци, тогаш загубата поголема од
износот на фиксните трошоци бидејќи во тој случај
останува непокриен и еден дел од варијабилните
трошоци

Company
LOGO
Гранични трошоци и можности за нивна практична

примена
• Одлуки во врска со специјалните порачки – релевантни
трошоци
Реализација 6.000 50 300.000
Трошоци
Материјали 6.000 20 120.000
Плати 6.000 15 90.000
Варијабилни општи 6.000 2,5 15.000
трошоци
Фиксни општи трошоци 6.000 10 60.000
Вкупни трошоци 6.000 47,5 285.000
Добивка 15.000

Company
LOGO

примена
Постоечко Специјална Вкупно
производство порачка (8.000)
(6.000) (2.000)
Реализација 300.000 90.000 390.000
Трошоци
Материјали 120.000 40.000 160.000
Плати 90.000 30.000 120.000
Варијабилни општи трошоци 15.000 5.000 20.000
Фиксни општи трошоци 60.000 - 60.000
Вкупни трошоци 285.000 75.000 360.000
Добивка 15.000 15.000 30.000
Company
LOGO

примена
• Зголемување или намалување на производството на
определени производи
А Б В Г Вкупно
Реализација 60.000 40.000 30.000 20.000 150.000
Трошоци
Варијабилни 26.000 22.000 20.000 16.000 84.000
Фиксни 16.000 10.000 8.000 7.000 41.000
Вкупни Трошоци 42.000 32.000 28.000 23.000 125.000
Добивка 18.000 8.000 2.000 (3.000) 25.000

Company
LOGO

примена
Реализација (без Г) 130.000 Постоечко А+, Г-
производство
Реализација 150.000 150.000
Трошоци
Трошоци
Варијабилни 68.000
84.000 76.664
Фиксни 41.000 Варијабилни
Фиксни 41.000 41.000
Вкупни трошоци 109.000
Вкупни 125.000 117.664
трошоци
Добивка 21.000 Добивка 25.000 32.336

Company
LOGO

примена
– Набавната вредност на една машина изнесува 15.000 ден., век на
траење 10 години, а неотпишаната вредност изнесува 4.500 ден.
која треба да се отпише во наредните 3 години. Со користењето
на оваа машина за производство на определен производ во
наредните три години ќе се оствари вкупна реализација од 70.000
денари, а вкупните варијабилни трошоци за овој период ќе
изнесуваат 51.000 денари. Со новата мачина чие воведување се
разгледува се смета дека во тригодишниот интервал ќе се
оствари ист износ на реализација како и во постојниот, меѓутоа со
нејзината употреба драстично ќе се намалат варијабилните
трошоци, така што нивниот вкупен износ ќе изнесува 34.000
денари. Новата машина има набавна вредност од 10.000 денари,
а нејзиниот век на употреба се предвидува дека ќе трае само три
години. Дали воведувањето на оваа машина ќе има предност?

Company
LOGO

примена
Постоечка машина Нова машина

Реализација 70.000 70.000
Трошоци
Варијабилни 51.000 51.000
Фиксни 4.500 14.500
Вкупни трошоци 55.500 48.500
Добивка 14.500 21.500

Company
LOGO

примена
– Едно индустриско претпријатие, порано набавениот
материјал во износ од 50.000 денари, кој со време станал
несоодветен, односно неупотреблив за целите за кои бил
наменет при набавката, ги има следните алтернативи: 1)
материјалот да го преработи и продаде за 30.000 ден.
Трошоците за преработка се проценуваат на 10.000 ден.;
2) материјалот да го продаде како одпадок за 5.000 ден. и
3) материјалот да го уништи или фрли, што инаку,
претставува наједноставна постапка

Company
LOGO

примена
Материјалот да Материјалот да Материјалот

се преработи се продаде да се уништи
како отпад
Реализација 30.000 5.000 -
Трошоци
на залихи 50.000 50.000 50.000
додатни 10.000 - -
Вкупни трошоци 60.000 50.000 50.000
Загуба 30.000 45.000 50.000

Company
LOGO
Прашање
Пример за фиксен трошок што може да се класифицира како

директен трошок е:
A) Платата на сметководителот кога трошочен објект е
единица производ.
Б) Кирија за магацин за готови производи кога трошочен објект
е секторот за набавка.
В) Платата на контролорот за производство кога трошочен
објект е секторот за производство.
Г) Надоместокот на одборот на директори кога трошочен
објект е секторот за маркетинг.
AACSB: Аналитичко AICPA BB: Критичко размислување
AICPA FN: Известување Ниво: Тешко Извор: CMA,
прилагодено

2 Glava Zephyr

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

2 Glava Zephyr

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

2 Glava Zephyr

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Company

• Трошоците се во пари изразени трошења на

Економски факултет – Скопје, 2012/2013 Департман Сметководство и ревизија

Економски факултет – Скопје, 2012/2013 Департман Сметководство и ревизија

Економски факултет – Скопје, 2012/2013 Департман Сметководство и ревизија

Економски факултет – Скопје, 2012/2013 Департман Сметководство и ревизија

• Сметководството на менаџментот, во целина земено,

Економски факултет – Скопје, 2012/2013 Департман Сметководство и ревизија

Фактори што ги условуваат трошоците

Економски факултет – Скопје, 2012/2013 Департман Сметководство и ревизија

Различни поделби на трошоците

Економски факултет – Скопје, 2012/2013 Департман Сметководство и ревизија

Трошоци според природните видови

Економски факултет – Скопје, 2012/2013 Департман Сметководство и ревизија

Трошоци според начинот на нивното

Економски факултет – Скопје, 2012/2013 Департман Сметководство и ревизија

Трошоци според начинот на нивното

Економски факултет – Скопје, 2012/2013 Департман Сметководство и ревизија

Трошоци според начинот на нивното реагирање врз

Економски факултет – Скопје, 2012/2013 Департман Сметководство и ревизија

Релевантен опсег на производство

Релевантен опсег на производство

Економски факултет – Скопје, 2012/2013 Департман Сметководство и ревизија

Вкупни и просечни трошоци

Економски факултет – Скопје, 2012/2013 Департман Сметководство и ревизија

Трошоци според одделни функции во

Економски факултет – Скопје, 2012/2013 Департман Сметководство и ревизија

Економски факултет – Скопје, 2012/2013 Департман Сметководство и ревизија

Производствени и непроизводствени трошоци

Директни Директни плати Општи трошоци на

Примарни трошоци Конверзиони трошоци

Производствени и непроизводствени трошоци

Трошоци на маркетингот или Административни трошоци

Економски факултет – Скопје, 2012/2013 Департман Сметководство и ревизија

Трошоци според финансиските извештаи

Економски факултет – Скопје, 2012/2013 Департман Сметководство и ревизија

Завршени Биланс на успех

Економски факултет – Скопје, 2012/2013 Департман Сметководство и ревизија

Економски факултет – Скопје, 2012/2013 Департман Сметководство и ревизија

Company Старт на процесот Крај на процесот

Почетни залихи Трошоци Трошоци на

Сметки од билансот на состојба Сметки од билансот на успех

Економски факултет – Скопје, 2012/2013 Департман Сметководство

Основен сметководствен модел за текови на

Економски факултет – Скопје, 2012/2013 Департман Сметководство и ревизија

Основен сметководствен модел за текови на

Економски факултет – Скопје, 2012/2013 Департман Сметководство и ревизија

Фактички и предвидени трошоци

Економски факултет – Скопје, 2012/2013 Департман Сметководство и ревизија

Економски факултет – Скопје, 2012/2013 Департман Сметководство и ревизија

Стекнати трошоци врз кои не може да се влијае

Економски факултет – Скопје, 2012/2013 Департман Сметководство и ревизија

Диференцијални и гранични трошоци и

Економски факултет – Скопје, 2012/2013 Департман Сметководство и ревизија

Диференцијални и гранични трошоци

Трошоци на продадени добра

Провизии (варијабилни) 0 40.000 40.000

Депрецијација (фиксни) 50.000 80.000 30.000