Warunki i rozwój sztuki w

Starozytnym Egipcie
Nazar Sachuk 3TOR
Warunki geograficzne
Rzeka Nil – wyznaczała rytm oraz regulowała
tryb życia Egipcjan.
Z mułu z rzeki Nil wyrabiano cegły i drobne figurki.
Kwiat lotosu i papirus – częsty motyw w malarstwie, reliefie i architektonicznych
detalach (np. głowice kolumn)
 Brak lasów, pustynie, duże złoża
minerałów, obfitość kamienia
(piaskowiec, wapień, bazalt, czarny i
czerwony granit), kamienie
półszlachetne (turkusy, agaty, ametysty,
kryształ górski)
Z kamienia wytwarzano
architekturę świątyń,
grobowców i rzeźby
monumentalne.
 Z kamienia
półszlachetnego i złota
wytwarzano biżuterię i
zdobiono przedmioty
codziennego użytku.
Religia
Politeizm (wielobóstwo)
Lokalne bóstwa pod postaciami
zwierząt.
Powszechny kult boga słońca Re i
Ozyrysa – boga świata
podziemnego.
Wiara w jednego boga-słońce Atona, wprowadzona przez faraona Echnatona
(epizod w wierzeniach egipskich, ważny element sztuki).
Wiara w życie pozagrobowe, sąd Ozyrysa.
Mumifikacja zwłok – budowanie grobowców zaopatrywanych w przedmioty
zmarłego.
Ustrój
Grobowce faraonów
Świątynie kapłanów
Dzieje
 Stare Panstwo (XXIX – XXI w. p.n.e.)
- rozkwit polityczny, gospodarczy i kulturalny;
- sztuka – wypracowanie najważniejszych form dla architektury grobowcowej (mastaba,
piramida) oraz dla pełnej rzeźby i reliefu.
Piramida schodkowa Dżesera
Piramida Cheopsa w Gizie
Piramida, świątynia i sfinks Chefrena w Gizie
Piramida i posąg Mykerinosa
Grobowiec możnowładcy Ti w Sakkarze
 Srednie Panstwo (XXI – XVII w. p.n.e.)
- wysoki poziom sztuki złotniczej i jubilerstwa
Groby skalne w Beni Hasan w Asuanie
Portret Sezostrisa III
 Nowe Panstwo (XVI – XI w. p.n.e.)

- szczyt potęgi militarnej, gospodarczej i kulturalnej;

- zetknięcie się Egipcjan z kulturą basenu Morza Śródziemnego: Kreteńczykami i
Achajami (walki morskie, kontrakty handlowe);
- ruch budowlany;
- potęga kapłanów Amona;
- najwyższy poziom rzemiosła artystycznego;
- usamodzielnienie się malarstwa;
- wypracowanie się ostatecznych form architektury świątynnej.
Świątynia grobowa Hatszepsut w Dejr el-Bahari
Świątynia Amon-Ra w Luksorze
Świątynia Totmesa III
Portrety Echnatona i Nefretete
Świątynia Ramzesa II w Abu Simbel
Grobowiec Tutenchamona w Dolinie Królów
 Epoka greko-rzymska (IV w. p.n.e. – VII w. n.e.)

- 322 r. p.n.e. – podboje Aleksandra Macedońskiego – władcy macedońscy,

miasto Aleksandria, muzeum i biblioteka aleksandryjska;
- powierzchowne wpływy greckie;
- dynastia Ptolemeuszów (Kleopatra);
- podbój Egiptu przez Rzym (30 r. p.n.e.);
- wpływy rzymskie;
- początki chrześcijaństwa od II w.;
- panowanie i wpływy bizantyjskie;
- podbój Egiptu przez Arabów – VII w. n.e. – wpływy kultury islamu.
Artysta i dzielo
 Artysta
artysta poprzez dzieło wyrażał
wartości powszechne i stałe (nie mówił o
przeżyciach, wrażeniach, upodobaniach)
charakter obiektywny, stwierdzenie porządku
rzeczy
sposób myślenia Egipcjan:
        • odwieczny rytm przyrody – wylewy Nilu
        • skoncentrowanie na życiu wiecznym
        • układ stosunków społecznych
Dzieło
monumentalna sztuka egipska służyła władcy i
religii
dzieła powstawały na zamówienie klasy
rządzącej – gloryfikacja władcy, odtwarzanie
zróżnicowania klasowego społeczeństwa,
przekazywanie i umacnianie wierzeń
religijnych
funkcja ideologiczna – odzwierciedlenie
stosunków w państwie
 wyżej w hierarchii niż chłopi, jednak nadal miał niską pozycję społeczną
Artysta-rzemieślnik
utrzymywał się z pracy rąk

praca zespołowa (specjalizacja w wąskiej dziedzinie)

powstawanie rzeźby: jeden tnie kamień, inny go rzeźbi, inny poleruje,

inny polichromuje

praca kolektywna i niska pozycja społeczna (wyjątek architekci,

budowniczowie świątyń i piramid (zabezpieczenie życia pośmiertnego
faraona)

wyższe stanowisko społeczne

 Źródła:
http://ciekawa-sztuka.blogspot.com/2011/11/sztuka-starozytnego-egiptu.html
zwiedzajbowarto.pl
Sebastian Ladziński, Życie codzienne starożytnych Egipcjan
pl.wikipedia.org/wiki/Cibora_papirusowa
etipodroze.wordpress.com/208/10/11/lotos-kwiat-faraonow
pl.wikipedia.org/wiki/Arrchitektura_i_rzeźba_starożytnego_Egiptu
histurion. pl/historia/starozytnosc/Egipt/wstep_religia_egipt.html
pl.wikipedia.org/wiki/Ra_(bóg)
pl.wikipedia.org/wiki/Ozyrys
pl.wikipedia.org/wiki/Aton
pl.wikipedia.org/wiki/Sąd_Ozyrysa
pl.wikipedia.org/wiki/Mumifikacja#Mumifikacja_w_starożytnym_Egipcie