IZMI

T OIC
S
 PERMBAJTJA

►
► C’eshte
C’eshte Stoicizmi?
Stoicizmi?
►
► Figurat
Figurat e
e shquara
shquara te
te fillimeve
fillimeve te
te Stoicizmit.
Stoicizmit.
►
► Raste
Raste te
te Stoicizmit
Stoicizmit ne
ne jeten
jeten e
e sotme.
sotme.
►
► Ndarja
Ndarja e
e stoicizmit
stoicizmit ne
ne 3
3 periudha
periudha kryesore.
kryesore.
►
► Konkluzionet
Konkluzionet ee ceshtjes
ceshtjes se
se trajtuar.
trajtuar.
►
► Referenca
Referenca e
e marrjes
marrjes se
se informacionit
informacionit te
te
 PARATHENIE

► Stoicizmi eshte nje rryme filozofike e cila qe ne fillimet e saj do te thonte pranimin e botes se
jashtme materiale, por qe te ishte ne perputhje me natyren ne menyre qe te mposhtnin ndjenjat.
Disa nga perdorimet e stoicizmit ne jeten e sotme jane: zemerimi, ankthi, paranoja etj. te cilat do
te gjenden te zgjeruara ne slide-et ne vijim. Gjithashtu do te prezantohet themeluesi i kesaj
rryme te gjere filozofike.
 C’ESHTE STOICIZMI?

► Stoicizmi doktrine filozofike e periudhes se lashte greko-romake, qe pranonte boten e

jashtme materiale, por predikonte etiken idealiste si nenshtrim ndaj fatit dhe e kerkonte
lumturine te jetesa ne perputhje me natyren e duke mposhtur ndjenjat. Emri stoicizem rrjedh nga
portiku Stoikon qe ngrihej ne afersi te shkolles se Zenonit.
 MARK AURELI

Nuk mund të themi se metafizika e stoikëvë nuk ka

kundërthënie në vehte : Ajo së pari është dhe duhet
të konsiderohet si fizikë e jo metafizikë. Çdo gjë
jashtë shpirtit është trup kurse shpirti vet një
perceptim. Nga kjo ndoshta edhe shum studjuesë e
filozofë konsiderojnë se stoicizmi ka karakter dhe
dominancë idealizmi. Është e saktë se në disa
aspekte ka ideailzëm por a nuk flasin stoikët për
principin dhe për atë se pafundshmëria apo hiçi nuk
egziston dhe se trupi, masa është gjuthkund dhe e
mbush çdo vend. Që para stoikëve filozofë pra më të
lashtë, ngritën dallimin e materjes nga forca. Stoikët
e përvehtësuan dhe në pajtim me idetë e tyre, nxorën
bashkësinë e materjes me forcën si burim krijues që
quhet gjithashtu natyrë.
Stoicizmi zdhuket si shkollë filozofike shpejt pas
përfundimit të sundimit të Mark Aurelit por inspiron
shum besimin e krishterë në disa forma të saja të
urtësisë.
 PERIUDHAT E STOICIZMIT:

★ Stoicizmi i vjetër (i lashtë), i themeluar nga Zenoni i Citiumit, Clzeanti dhe Krisipi

★ Stoicizmi i periudhës së mesme, me përfaqsuesit Panetius dhe Posidonius që edhe janë

përcjellësit e mendimit stoik në Romë e mëtej është më famëshmi përfaqësues Ciceroni

★ Stoicizmi i vonshëm me Senekën dhe Marc Aurelin. (nga ky i fundit, disa e quajnë këtë
periudhë « stoicizmi perandorak (imperial)
 RASTET E STOICIZMIT SOT

1. ANKTHI

► Ne cdo kohe, mund te ndodhin gjera shume te tmerrshme. Menyra standarde se si te

mbushemi me gezim kur jemi te zhytur ne ankth, eshte qe te na tregoje qe ne ne fund te fundit, do te jemi ne
rregull. Por Stoiket e kundershtuan ashper kete strategji, sepse ata besonin qe ankthi lulezon ne hendekun
midis asaj qe ne kemi frike se mund te ndodhe.
 2. ZEMERIMI

Zemërimi, sipas analizës Stoike, është shkaktuar nga përplasja e

dhunshme e shpresës dhe realitetit. Ne nuk bërtasim çdo herë që
diçka e trishtuar na ndodh neve, por vetëm kur ajo është e
pikëllueshme dhe e papritur. Prandaj, për të qenë më të qetë, ne
duhet të mësohemi të presim më pak nga jeta. Sigurisht të dashurit
tanë do të na zhgënjejnë, kolegët natyrisht do të na zhgënjejnë,
miqtë pa ndryshim do të na gënjejnë… Asnjë nga këto nuk duhet të
jetë një surprizë. Mund të na bëjë të trishtuar. Por, nëse jemi
Stoikë, nuk duhet kurrë të na zemërojë.
 3.PARANOJA
Eshte e lehte te mendosh se ne
jemi zgjedhur per gjera te
tmerrshme. Ne pyesim veten
pse kjo gje, apo ajo gje, na ka
ndodhur neve. Stoiket duan qe
ne te mos e bejme kete: mundet
qe as te mos jete faji yne, as faji
i dikujt tjeter.
🙋
Edhe pse jo fetarë, stoikët qenë të magjepsur nga
Perëndesha romake e fatit, e njohur si Fortuna, të cilën ata
e morën si një metaforë të përsosur për fatin. Fortuna, e cila
kishte tempujt e saj në të gjithë Perandorinë, u mbajt
gjerësisht për të kontrolluar fatin e njerëzve, dhe u vlerësua
si një përzierje e tmerrshme e bujarisë dhe vullnetit të
rastësishëm dhe të lig. Ajo nuk ishte meritokrate. Ajo
mbante një bri të bollëkut të mbushur me të mira (para,
dashuri, etj.) në njërën anë, dhe një bujk, për të ndryshuar
kursin e jetës në tjetrën.
Në varësi të humorit të saj, ajo mund t’ju hedhi poshtë një
punë të përsosur apo një marrëdhënie të bukur, dhe më pas
minutin tjetër, t’ju shikojë të mbyteni për vdekje nga një halë
peshku.
Është një prioritet urgjent për një stoik të respektojë thjesht atë
pjesë të jetës që do të jetë gjithmonë në duart e këtij karakteri të
çmendur. “Nuk ka asgjë për të cilën Fortuna nuk guxon,”
paralajmëronte Seneka
 4. HUMBJA E PERSPEKTIVES

Stoikët ishin astronomë dhe rekomanduan soditjen e qiejve për të

gjithë studentët e filozofisë. Në një shëtitje në mbrëmje, ngrini
vështrimin dhe shihni planetet: ju do të shihni Venusin dhe
Jupiterin duke ndricuar në qiellin e errësuar. Nëse muzgu
thellohet, ju mund të shihni disa yje të tjera – Aldebaran,
Andromedan dhe Dashin, së bashku me shumë të tjerë. Është një
impresion i zgjerimeve të paimagjinueshme të hapësirës permes
të gjithë sistemit diellor, galaktikës dhe kozmosit. Pamja ka një
efekt qetësues të cilin Stoikët e nderonin. Përkundër një sfondi të
tillë, ne kuptojmë se asnjë nga problemet tona, zhgënjimet apo
shpresat, nuk kanë ndonjë rëndësi.
Ajo që ndodh me ne, ose ajo që ne bëjmë nuk ka ndonjë pasojë
cfarëdoqoftë nga pikëpamja kozmike.