Ang pagtatalumpati ay isang sining ng pagpapahatid ng isang
mensahe o kaisipan hinggil sa isang mabisa o napapanahong paksa sa mga tagapakinig sa pamamagitan ng wasto, mabisa, at madamdaming pagbigkas Ang isang talumpati ay may iba't ibang layuning tulad ng sumusunod:
1. Makapagbigay ng Kabatiran o Kaalaman- Layunin nitong mabigyan ng
mga bagong kaalaman o kabatirang makapagdaragiag sa mga dati nang kaalaman ng mga tagapakinig. 2. Makapagturo at Makapagpaliwanag- Ang isang tatumpati ay maaaring makapagturo o makapagpaliwanag ng bagong paraan o paniniwalang kaugnay ng isang ideya o kaisipan. Makatutulong ito sa mga tagapakinig upang makita ang paksa sa ibang anggulo at maiangat ang nalalaman ukol sa paksang tinatalakay. 3. Makapanghikayat- Ang isang mabisang talumpati ay maaaring makapanghikayat sa mga tagapakinig. Maaari nitong mubago an pananaw ng isang tagapakinig at maakit itong sumang-ayon o tanggapin ang pinagtatalunang bagay o kalagayan. Madalas itong nagagamit ng mga politiko sa pangangampanya.
4. Makapagpaganap o Makapagpatupad-Ang isang tatumpati ay
maaaring makapaglahad ng isang adhikain, proyekto, batas, o ay ordinansang kailangang mapalaganapo maipatupad sa nakararami. Ito ay magtutulak sa tagapakin'g upang isagawao isakatuparan ang kaisip.ung nabanggit sa talumpati. 5. Manlibang-Ang talumpati, upang maging mabisa ay kailangang magkaroon ng pangakit at makapanlibang sa mga tagapakinig. Ang anupamang layunin ng talumpati ay magtatagumpay ang kung lubos itong pinakinggan at kinagiliwan ng mga tagapakinig kaya't nararapat ang talumpati y maging kawili-wili sa mga tagapakinig. Naririto naman ang mga bagay na dapat tandaan sa pagsulat ng isang talumpati:
Bago ang araw ng pagbigkas o pagbása ng isang mananalumpati sa kanyang
piyesa ay nararapat lang na paghandaan niya muna ito. Naririto ang mga bagay na dapat tandaan sa pagbuo ng talumpati:
1. Pagtukoy sa uri ng tagapakinig- Mahalagang batid ng mananalumpati
ang uri ng kanyang tagapakinig upang maibagay o maiakma niya para sa mga ito ang estilo, paksa, at paraan ng pagsasaad ng kanyang talumpati. 2. Pagkakaroon ng malawak na kaalaman sa paksa-Mahalagang magkaroon ng malawak na kaalaman sa paksang kanyang ilalahad ang mananalumpati. Makukumbinsi at matututo lang ang tagapakinig sa paksang tinatalakay kung ang nagtatalumpati ay may lubos na kaalaman sa kanyang sinasabi. Makatutulong din upang masagot niya nang walang gatol at makapagpaliwanag nang mahusay sa mga tanong na ibibigay ng mga tagapakinig kung malawak ang kabatiran niya ukol sa paksa. 3. Pagbuo ng isang mabisang balangkas-Bago pa maupo at simulan ang pagsulat ng aktuwal na talumpati ay makatutulong nang malaki ang pagbuo muna ng balangkas. Narito ang mga hakbang na maaaring sundin sa pagbabalangkas ng bubuoin mong talumpati: Pambungad ng Talumpati a. Panimula-Mahalaga ang panimula sapagkat ito ang magiging basehan ng tagapakinig kung ibibigay ba niya ang kanyang buong atensiyon sa nagtatalumpati o hindi. Kailangang makapag-isip ang nagtatalumpati ng mahusay na panimulang makapupukaw o makatatawag-pansin sa tagapakinig. Sa bahaging ito naihahayag na ng mananalumpati ang paksang kanyang tatalakayin. Katawan ng Talumpati b. Paglalabad-Dito matatagpuan ang esensiya o ang nilalaman ng talumpati. Kailangang maging masinop ang mananalumpati sa paglalahad ng mga puntong kanyang bibigyang-pansin. Makatutulong kung sa balangkas pa lang ay isa-isang isusulat ng mananalumpati ang mga paksang sunod-sunod niyang ilalahad upang masuri niya kung naisama ba niyang lahat ang mahahalagang puntong kailangang mabigyang-din. Pagwawakas ng Talumpati C. Impresyon-Kung napaghandaan ng mananalumpati ang isang mabisang wakas ay kailangan ding paghandaan niya ang isang pagwawakas na hindi lang lalagom sa kabuoan ng mga paksang kanyang binibigyang-diin kundi mag-iiwan ng isang malalim na impresyong kikintal sa puso at isipan ng mga tagapakinig. Maaaring ang pagwawakas ay sa pamamagitan ng isang hámon, tanong, kuwento,o kasabihang mapag-iisipan ng tagapakinig at maiuugnay niya sa kabuoan ng pinakinggang talumpati. 4. Pagsulat ng Talumpati-Mula sa nabuong balangkas at mga nasaliksik na datos ay maaari nang maupo at isulat ng mananalumpati ang kabuoan ng kanyang talumpati. Makatutulong kung batid niya sa una pa lang kung gaano kahaba ang laang oras para sa kanya. Makatutulong kung susulat muna ng borador at sakâ ito rebisahin nang ilang beses pagkatapos. Iwasang maging maligoy ang talumpati. Maaari itong maging maikli subalit maliwanag, malamán, at kawili-wili sa mga tagapakinig.
Nabibigyang Reaksiyon Ang Mga Kaisipan o Ideya Sa Tinalakay Na Akda Ang Pagiging Makatotohanan Di Makatotohanan NG Mga Pangyayari Sa Maikling Kuwento (F10PB Ic D 64)