* აკაკი წერეთლის

სახელმწიფო
უნივერსიტეტი
საგანი : მცენარეთა გენეტიკა
საკითხი : მემკვიდრეობის კანონზომიერებანი  სახეობის შიგნით ჰიბრიდიზაცია,
მონო და პოლი ჰიბრიდიზაცია

სტუდენტი
აკაკი თავიდაშვილი
 * მიუხედავად იმისა, რომ ფერმერებმა საუკუნეების
განმავლობაში იცოდნენ, რომ მცენარეების
ჯვარედინი დამტვერვის მეთოდით შიძლებოდა
ამა თუ იმ სასარგებლო თვისების მიღება,
მენდელმა მიზნად დაისახა ჩასწვდომოდა
მემკვიდრულ კანონზომიერებს. იგი სწავლობდა
ნიშან-თვისებების გადაცემას ბარდაში. მან
დაამტკიცა, რომ მემკვიდრეობითობა კანონებს
ემორჩილება, რომლებსაც შემდგომ მენდელის
გრეგორ იოჰან
კანონები – „მენდელიზმი“ უწოდეს. მენდელის
მენდელი ნაშრომის მნიშვნელობა მხოლოდ XX საუკუნეში
 ავსტრიელი   გახდა ცნობილი, როდესაც ერიხ ვონ ჩერმაკი,
ბიოლოგი, ჰუგო დე ფრისი, კარლ კორენსი და უილიამ
მემკვიდრულობის ჯასპერ სპილმენი ერთმანეთისგან
შესახებ მოძღვრების დამოუკიდებლად მივიდნენ იმ დასკვნებამდე,
(მენდელიზმი) რომლებიც გრეგორს ჯერ კიდევ XIX საუკუნეში
ფუძემდებელი,   ჰქონდა ჩამოყალიბებული. ამ ხელახალმა
ბოტანიკოსი, 
აღმოჩენამ საფუძველი ჩაუყარა ახალი
ავგუსტინელთა ორდე
ნის დისციპლინის — გენეტიკის განვითარებას.
 ბერი[15], მეცნიერი და 
აბატი, რომელსაც
ხშირად გენეტიკის
 * უხსოვარი დროიდან აინტერესებდათ ადამიანებს მემკვიდრული
კანონზომიერებანი ყოველი ცოცხალი ორგანიზმი აღჭურვილია
თვისებით, გადასცეს მომდევნო თაობას წინაპრებისგან მიღებული ნიშან
თვისებები და განვითარების სპეციფიკური თავისებურებანი ,
ფილოსოფოს თეოფრატეს ჯერ კიდევ ჩვენს წელთაღრიცხვამდე აოცებდა
თუ როგორ ხდება ის, რომ ქერს დავთესავთ და ქერი ამოდის დარვინი
მემკვიდრეობას ბუნების საოცრებას უწოდებდა,
მემკვიდრეობას ძირითადად კანონზომიერებათა შესწავლის პირველი
ცდები დაკავშირებულია ჩეხ მეცნიერთან გრეგორ მენდელთან
გ.მენდელმა კვლევის ობიექტად აირჩია ბარდა და 1856 წლამდე
აწარმოებდა ცალკეული მკვეთრად განსხვავებული ალტერნატიული
ნიშნების მემკვიდრეობის შესწავლას.
*გენეტიკური ანალიზის
მეთოდი

გენეტიკური ანალიზი ნიშნავს მემკვიდრეობისა და

ცვალებადობის კანონზომიერებათა დადგენას ისეთ
ჰიბრიდებში რომლებიც მიღებულია მკვეთრად
განსხვავებული მემკვიდრეობითი ნიშნების მქონე
მშობლების შეჯვარებით . მცენარეთა და ცხოველთა
მემკვიდრეობით განსხვავებული ორგანიზმების
შეჯვარებით ვღებულობთ ჰიბრიდულ ორგანიზმს , ანუ
ჰიბრიდს ჰიბრიდი ნარევს ნიშნავს, გენეტიკური
ანალიზი რომელიც მენდელმა შეავსო მემკვიდრულ
კანონზომიერებათა შესწავლის შედეგად თანამედროვე
გენეტიკის ერთ-ერთი ძირითადი და სპეციფიკური
მეთოდია.
 მონოჰიბრიდული შეჯვარება
მონოჰიბრიდული ისეთი შეჯვარებაა როდესაც
შესაჯვარებელ მშობელ ფორმებში საანალიზოდ
ვიღებთ ერთ განსხვავებულ ნიშანს . მენდელი
საანალიზოდ იღებდა ბარდას რომელსაც ჰქონდა
ყვავილის წითელი და თეთრი შეფერვა, მან ნახა
რომ წითელყვავილიანი და თეთრყვავილიანი
ბარდას შეჯვარებით პირველ თაობაში მიიღება
მცენარეები მხოლოდ წითელი ფერის ყვავილებით,
ცდის რამდენჯერმე გამეორების შემდეგ მან
ჩამოაყალიბა ძირითადი კანონზომიერება პირველი
თაობის მცენარეთა ერთგვაროვნების წესი.
 * დიჰიბრიდული შეჯვარება
დიჰიბრიდული ისეთი შეჯვარებაა როცა
შესაჯვარებელ მშობელ ფორმებში საანალიზოდ
ვიღებთ ორ განსხვავებულ ნიშანს , მაგ. მარცვლის
ფერი და ფორმა (ბარდაში). თავთავის ფერი და
ფხიანობა (ხორბალში). მცენარის სიმაღლე და
ყვავილის შეფერვა (ბარდაში) და სხვა.
*პოლიჰიბრიდიზაცი
ა
პოლიჰიბრიდული ისეთი
შეჯვარებაა რომლის
დროსაც შესაჯვარებელი
მშობელი ფორმები
განსხვავდება რამდენიმე
ნიშნით, პოლიჰიბრიდული
შეჯვარების დროს თუ
დავიცავთ
ჰიბრიდოლოგიური
ანალიზის ყველა პირობას
ვღებულობთ შესაბამის
 * გმადლობთ
ყურადღებისთვის