Kujtesa dhe harresa

• Kujtesa është funksion psikik i trurit përmes të cilës ne

kujtesa
skicojmë e riprodhojmë përvojat tona të së kaluarës me
qëllim që t’i përdorim ato si burime informacioni për praktikat
e përditshme jetësore.
• Kujtesa është grumbullimi i
të dhënave të fituara gjatë
jetës. Rëndësia e kujtesës
vërehet sidomos në
ndikimin e mundësisë së
njeriut për të ruajtur, për të
rinjohur dhe për të
riprodhuar momente që janë
me rëndësi për individin.
• Si e tillë kujtesa ka tre funksione ose procese psikike
edhe atë:
• Mbajtjen në mend (retenca)
• Rinjohen (rikonjitim)
• Riprodhimin (riprodukim)
• Retencioni (mbajtja në mend) -kuptojmë të ruajturit
apo të mbajturit në mend të asaj që është mësuar më
parë,
• Rinjohja ose rikonjitimi-ka të bëjë me vetëdijen e
njeriut se një material, figurë a dukuri është parë dhe
se tani pas shfaqjes së sërishme për të kemi një ndjenjë
njohëse- funksion më i thjeshtë i kujtesës.
• Riprodukimi ose riprodhimi është ringjallaje ose
përsëritje e përjetimeve të mëparshme natyrisht në
mungesën e objektit përkatës.
Kujtesa ndërthuret
 Karakteristikat e kujtesës
1. Kujtesa është jo vetëm një proces i ndërlikuar psikik
por dhe tepër enigmatik
2. Kujtesa është një proces psikik tepër aktiv dhe
dinamik
3. Kujtesa dhe të kujtuarit synojnë të orientojnë dhe të
adaptojnë individin në realitete të caktuara
4. Me rritjen e individit kujtesa rrit gradualisht
kapacitetin e saj dhe mund të bëhet tepër
produktive.
 Metodat e hulumtimit të kujtesës

• Metoda e kursimit
• Metoda e riprodhimit
• Metoda e rinjohjes
• Metoda e rikonstruktimit
Elementet përbërëse të kujtesës
Si e ka zevendesuar kompjuteri ,iPad kujtesen ,
trurin
1. Kodimi- futja e informacionit në sistemin e kujtesës
2.Depozitimi-Ruajtja në formën e gjurmëve të kujtesës
 3.Riprodhimi-Nxjerrja e informacionit nga sistemi i
kujtesës dhe përdorimi i tij

Paaftesi të individëve për te rikujtuar përvoja të caktuara ngjarje e fakte psh.

traumatike.
Llojet e kujtesës
Kujtesa shqisore
Kujtesa afatshkurtër
E aftë për të depozituar informacion për një
periudhë më të gjatë kohore ( 30 sek)

Kontrollon disa procese që rregullojnë fluksion e

informacionit
Ka rëndësi për (të menduarit, të lexuarit, të folurit
dhe në zgjidhjen e problemeve)
Ka një kapacitet për rreth ( 7 +- 2 ) tema
informacioni
Kjo kujtesë përforcohet kur informacioni grupohet
sipas një logjike të caktuar
 Kujtesa afatgjate

është e aftë për një kapacitet shumë më të madh dhe

ruan informacione për një periudhë më të gjatë në kohë
Kujtesa afatgjate është e pakufizuar dhe e përhershme
3 sisteme të kujtesës afatgjate
1.Kujtesa proceduriale
Llojet e kujtesës duke u bazuar në mënyrat
e të mësuarit:
• Kemi disa lloje te kujtesës si :
• Kujtesa e qëllimshme ( është kur vetes i vejmë për
detyrë të mbajmë mend diçka).
• Kujtesa e paqellimshme (është kur bëjmë ruajtjen e
disa materialeve kur këtë gjë nuk e kemi pasur për
qëllim ta bëjmë.
• Kujtesa motorike / e hasim te egzekutimi i lëvizjeve
më parë si : shkrimi në kompjuter, noti në det etj.
• Sipas përmbajtjes së asaj që mbahet në mend,
sipas ndjenjave që i përjetojmë kemi:
• Kujtesa mentale / e kemi atëherë kur ruhen dhe
reproduktohen përjetimet e ndryshme
intelektuale me përmbajtjet e tyre logjike p.sh
(përceptimet dhe ndijimet)

• Kujtesa emocionale-të mbajturit në

mend dhe riprodhimi i situatave që
individi i ka përjetuar emocionalisht.
Organizimi I koncepteve dhe atributeve
Çrregullimet e kujtesës?*
Mnemonistët
• Një mnemonist i njohur përshkruar nga psikolgu
rus Lurie mund të mbante mend vargje të tëra të
lexuara dhe para 15 vitesh përmes imagjinatës
vizive
• Mnemonistët e kanë të vështirë të kuptojnë
konceptet abstrakte në biseda të thjeshta
METAKUJTESA
Aspektet që ndikojnë në pasurimin e aftësive :
HARRESA
 HARRESA

• Ka të bëjë me dobësimin, rënien ose humbjen e

përkohshme ose dhe të përhershme të aftësive
riprodhuese të kujtesës individuale. është proces aktiv
psikik dhe proces i kundërt me kujtesën.
1.Teoria tradicionale- e dekompozimit

• Gjurmët e kujtesës zbehen ose dekompozohen nëse

informacioni nuk përdoret nga individi ( mospërdorimi
me kalimin e kohës)

• Kjo teori nuk pranohet nga psikologët për arsye se jo i

gjithë informacioni harrohet.
 2. Teoria e interferencës

• Ulja e aftësive riprodhuese ndodh nga ndërhyrja ose

interferenca e informacioneve.

• Informacioni i ri ngatërrohet me informacionin e vjeter

duke penguar të riprodhojë informacionin që nevojitet

• Sa më e madhe ngjashmëria midis 2 informacioneve aq më

shumë kemi interferencë.
Teoria e harresës së motivuar/represuar

• Ne harrojmë diçka sepse na shkakton ankth

• Angazhohemi më shumë në disa aktivitete sepse jemi te
motivuar për të shmangur ato situata që na shkaktojnë
neveri ose na stresojnë
Shkaqet kryesore që ndikojnë në riprodhimin e
informacioneve të ruajtura
Teknikat e studimit ? *