ESCO modeli finansiranja

projekata energetske efikasnosti

Prof.dr Petar Gvero

Makro porjekt: Energetska efikasnost
na strani potrošnje
State
programs

Role of International
banks co-opera-
tion
Energy
HOUSING efficiency INDUSTRY
energ. found
efficiency Energy
certifi- auditing in
cation industry
clasiffi- Agency for Tarrifs and
cation energy proces of
en. eff. efficiency energy
Technics in Technics in
construc- mechanical
ting engineering

B&H’s Initial National Communication according to UNFCCC

FINANSIRANJE
Državne/entitetske agencije

Lokalne
zajednice

Obveznice Vlastito
finansiranje

Kapital Projekti
KRITERIJI ZA PROCJENU VLASTITE MOTIVACIJE ZA REALIZACIJU EE
PROJEKATA
- razlozi za provođenje EE projekta

- cilj(evi) EE projekta

- izvodljivost EE projekta

- finansiranje EE projekta

- ESCO modeli finansiranja EE projekata

- izbor projekata za SEAP

- SWOT analiza EE projekta

FINANSIJSKI MEHANIZMI ZA ENERGETSKU EFIKASNOST

Javni
Javni PPP
PPP Privatni
Privatni

EE Namjenske Programi
Fondovi kreditne linije dijeljenja rizika

“Equity”
Fondovi
“Utility” Komercijalno
Finansiranje finansiranje
FINANSIJSKI MEHANIZMI ZA ENERGETSKU EFIKASNOST

Privatno javno
partnerstvo
BARIJERE ZA FINANSIRANJE PROJEKATA EE

Barijere
finansiranju

Troškovi razvoja
Raspoloživost Informacije, svijest i projekta i Procjena rizika i Nedostatak
fondova komunikacija tensakcijski menadžment kapaciteta
troškovi

Ograničeni Mala veličina Percepcija rizika

Informacije za od strne Bankarski kreditni
unutrašnji fondovi “domaćine” projekata
zajmodavca službenici & riziko
Ograničen projekata i ESCO menadžeri
kompanije Kolateralizacija
kapacitet Visoki troškovi Pružaoci energetskih
zaduživanja Komunikacija razvoja projekata Potreba za novim usluga
između onih koji finansijskim
Domaćini projekta
Nedostatak razvijaju projekte i proizvodima i
poticaja Drugi “soft “ alatima za M&V agenti
finansijera
tropškovi procjenu
Primjeri opravdanih troškova EE u
zgradarstvu - iskustva iz Hrvatske
 Energetska obnova komercijalnih
zgrada – opravdani troškovi
Izgradnja/rekonstrukcija
(1/6)
dimnjaka

Krov
U≤0,20 (0,25)
Strop prema negrijanom tavanu
W/m2K
U≤0,20 (0,25) W/m2K

Vanjska stolarija Vanjski zid

U≤1,40 (1,60) U≤0,25 (0,40)
W/m2K za W/m2K
komplet Pod prema negrijanom
podrumu/garaži
U≤0,20 (0,25) W/m2K

Ukopani dijelovi ovojnice

U≤0,25 (0,45) W/m2K
Zamjena energenta, Pod prema tlu
priključak plina U≤0,25 (0,45)
(spremnik za UNP) W/m2K
zajedno s instalacijom

Izvor: Bukarica, Brkljača

Energetska obnova komercijalnih zgrada
– opravdani troškovi (2/6)

Sistemi grijanja prostora i potrošne tople

vode

 kotlovi (kondenzacijski, na drvnu sječku/pelete i

pirolitički), dizalice toplote energetske klase A
prema Eurovent Energy Efficiency
 kolektorsko polje ili geosonde
 sunčani toplotni kolektori
 spremnik tople potrošne vode
 razvod toplote s grejnim tijelima
 oprema i pribor za spajanje
 ugradnja

Izvor: Bukarica, Brkljača

Energetska obnova komercijalnih zgrada
– opravdani troškovi (3/6)

Sistemi klimatizacije

 dizalice
topline energetske klase A
prema Eurovent Energy Efficiency
 kolektorsko polje ili geosonde
 razvod rashladnog medija s
rashladnim tijelima
 oprema i pribor za spajanje
 ugradnja

 uređaji s povratom otpadne topline

s priborom i opremom
 kanalni razvod i strujni elementi

Izvor: Bukarica, Brkljača

Energetska obnova komercijalnih zgrada
– opravdani troškovi (4/6)

Centralno upravljanje KGH

sistemima

napojni,
upravljački, signalni i
komunikacijski kablovi
razdjelnicesa zaštitnom i
upravljačkom opremom
sklopni materijal i pribor
pripadajuća građevinska oprema i
radovi
troškovi ispitivanja s izdavanjem
mjernih ispitnih protokola
ostali pripadajući dijelovi instalacije

12

Izvor: Bukarica, Brkljača

Energetska obnova komercijalnih zgrada
– opravdani troškovi (5/6)

Unutrasnja rasvjeta

 rasvjeta s minimalnom ukupnom efikasnosti 60

lm/W
 sustav regulacije osvjetljenosti prostora
 spojni i montažni pribor, kabeli, instalacijske i
zaštitne cijevi, razdjelni ormari/kutije, osigurači,
prekidači i ostala zaštitna i razdjelna oprema u
funkciji unutarnje rasvjete

Izvor: Bukarica, Brkljača

Energetska obnova komercijalnih zgrada
– opravdani troškovi (6/6)

Sustav daljinskog očitanja potrošnje

energije i vode

 cjelokupna oprema za mjerenje i prijenos podataka

 troškovi ugradnje
 troškovi programiranja sučelja za isporuku podataka u
ISGE
 oprema EEpanela (televizor, računalo, nosač)

Izvor: Bukarica, Brkljača

PPP – Privatno javno partnerstvo
Privatno javna partnerstva (PPP) su mehanizmi koji koriste javne politike,
regulaciju ili finansiranje da bi omogućili privatnom sektorufinansiranje EE
projekata: Ključne karakteristike PPP:

Ugovorna obaveza (ili dogovor) između javnih subjekata i privatnih

organizacija.

Fer preraspodjela rizika između privatnih i javnih partnera u cilju

ohrabrivanja privatnih partnera da mobilišu finansiranje.

Mobilizacija povećanog finansiranja projekata EE od strane privatnog

sektora.

Plaćanje privatnom sektoru za usluge koje je pružio javnom sektoru.

U Republici Srpskoj postoji zakon o PPP

ESCO (ENERGY SERVICE COMPANY) MODELI FINANSIRANJA EE
PROJEKATA

- Jedna od ključnih stvari na koje se lokalne zajednice moraju

fokusirati kod razmatranja mogućnosti finansiranja, jesu razni oblici
privatno-javnog partnerstva koji su za naš način shvatanja nešto
relativno novo.

- Kompanije koje se bave „energetskim uslugama“ (ESCO) su jedan od

veoma interesantnih modela, koji se dokazao u praksi i stoga su ovdje
navedene različite forme ESCO modela:
Šta je ESCO?
Prema direktivi Evropskog parlamenta i vijeća
2006/32/EZ o energetskoj efikasnosti krajnje
primjene i energetskim uslugama ESCo (Energy
Service Company) je fizička ili pravna osoba koja
pruža energetske usluge i/ili druge mjere za
poboljšanje energetske efikasnosti u objektu ili
prostorima korisnika, a do određene mjere preuzima i
financijski rizik.
Šta je ESCO projekt?
ESCO projekti su oblici privatno javnog
partnerstva, gdje se „javni partner“ najčešće
institucija (vlasnik zgrade) kroz tenderski
postupak odabira privatnu firmu,
uobičajeno ESCO firmu, da preduzme
specijelne investicije koje vode ka uštedi
potrošnje energije i garantuje te uštede i
koje se otplaćuju kroz uštede energije.
Šta je ESCO?
 Osnovni princip ESCO (Energy Service COmpany)
projekta je razvoj i primjena mjera energetske efikasnosti
sa garancijom ostvarenih ušteda koje kroz određeni
(razumni) vremenski period otplaćuju cjelokupnu
investiciju u projekat.
 Djelimično odstupanje od ove definicije dešava se često
kao posljedica prilagođavanja potrebama klienta, same
ESCO kompanije ili nekog drugog subjekta uključenog u
razvoj projekta.
 ESCO je privatna firma (može biti kompanija koja se bavi
instalacijama grijanja, banka, snabdjevač opremom,
zajednička kompanija između spomenutih subjekata).
Šta je ESCO?
 Firma potpisuje ugovor da implementira EE mjere sa
garantovanim uštedama energije i posuđuje novac od banke da
bi ga finansirala tokom niza godina.
 Klijent ESCO kompanije (opština, bolnica, privatna
kompanija,...) potpisuje ugovor sa ESCO da bi plaćao
ekvivalent starih energetskih operativnih troškova ESCO
kompaniji, koja sada plaća račune umjesto klijenta.
 ESCO kompanije vraća kredit ili pozajmnicu od banke, koristeći
te fondova, čuvajući i dijeleći uštede postignute primjenom EE
mjera sa klijentom, u skladu sa potpisanim ugovorom.
 Kada se kredit ili pozajmnica otplati, ugovor se raskida i klijent
nastavlja da plaća svoje račune za energiju.
ESCO firma donosi dva važna
aspekta takvim projektima
Specijalističku ekspertizu
◦ Procjenu ušteda energije, odgovarajućih
kombinacija investiranja i monitoringa ušteda
kao i održavanja investicije.
Finansijski instrument
◦ U kom ESCO obezbjeđuje finansiranje
investicije i obazbjeđuje zaradu iz same
investicije (uštede).
ESCO firme su firme koje:
Pružaju integralnu energetsku uslugu krajnjim korisnicima
(najčešće velikim potrošačima energije)
Pružaju garanciju performansi garanciju ili garanciju ušteda
Prihod nakon ponude usluga im direktno zavisi od
ostvarenih ušteda
Rizikuju svoju zaradu implementacijom poboljšanja
performansi opreme, svojih usluga i materijala koje
ugrađuju
Nude usluge koje mogu, ali i ne moraju uključivati primjenu
projekata poboljšanja energetske efikasnosti (ili projekata
primjene OIE)
Usluge su često pristupa „ključ u ruke“
Potpuni ESCO servis (Full-Service
ESCO)
ESCO kompanije projektuje, finansira i
implementira projekt, verifikuje uštede i
raspodjeljuje dogovoreni procenat od
aktuelnih ušteda energije na fiksni period
zajedno sa korisnikom.
Ovaj koncept se u literaturi može sresti i
kao koncept "podjeljenih ušteda".
Responsibilities and Interfaces within an
Energy-Supply-Contract

Source: GIZ 2015

Glavne faze (periodi) ESCo ugovora
Pripremni period
Period implementacije
Period korišćenja
Angažovanje drugih pravnih lica za
vršenje energetskih usluga (End-Use
Outsourcing)
ESCO preuzima upravljanje i održavanje
opreme i prodaje izlaz (npr. toplotnu
energiju, rasvjetu, paru,itd.) korisniku po
dogovorenoj cijeni.
Troškovi svih dogradnji na opremi,
popravke, itd. snosi ESCO kompanija, ali
vlasnik nad opremom ostaje korisnik.
Ovaj ugovor se ponekad naziva i
"Ugovoreni energetski menadžment".
ESCO sa finansiranjem od treće strane
(ESCO with Third Party Financing)
ESCO projektuje i implementira projekat,
ali ga ne finansira, mada može
organizovati, odnosno upravljati
procesom finansiranja. ESCO garantuje
da će energetske uštede biti dovoljne da
pokriju dug isplate.
Ovaj ugovor se ponekad naziva i
"Garantovana ušteda".
Promjenjivi ESCO ugovor (Variable
Term Contract):
Veoma je sličan potpunom ESCO servisu,
osim što trajanje ugovora može varirati u
zavisnosti od ostvarenih aktuelnih ušteda.
Ako su aktuelne uštede manje od
očekivanih, ugovor se može produžiti da
bi omogućio ESCO kompaniji da pokrije
dogovorena plaćanja.
Kredit snabdjevača opremom
(Equipment Supplier Credit)
Snabdjevač opremom projektuje i realizuje
projekt verifikujući da će performanse, odnosno
energetske uštede biti u saglasnosti sa
očekivanim.
Plaćanje može da bide realizovano na više načina,
na bazi fiksno definisane sume nakon realizacije
ili tokom vremena (uobičajeno iz ostvarenih
energetskih ušteda, postignutih korišćenjem te
opreme).
Vlasništvo nad opremom se momentalno prenosi
na korisnika.
Iznajmljivanje opreme (Equipment
Leasing)
Slično kreditu snabdjevača, snabdjevač
dobija fiksne uplate od iszračunatih
ušteda. U ovom slučaju snabdjevač
zadržava vlasništvo nad opremom, sve
dok se plaćanja vezana za uštede i sve
druge vrste troškova ne isplate u
potpunosti.
Tehnički konsultant sa plaćanjem baziranom
na performansama (Technical consultant with
Peroformance-based payments)
ESCO provodi audite i asistira u
implementaciji projekata.
ESCO i korisnik se usaglašavaju oko
troškova baziranih na performansama,
koji mogu uključivati penale za niže
energetske uštede, ali i bonuse za veće,
realizovane uštede.
Tehnički konsultant sa fiksnim
plaćanjem (Technical cosultant with
Fixed Payments)
ESCO provodi audit, dizajnira projekt i
takođe asistira korisniku u implementaciji
projekta ili prostije, savjetuje korisnika za
fiksnu, unaprijed definisanu sumu.
Koraci u realizaciji ESCO
projekta
Preliminarni energetski pregled kompanije (WTA -
Walkthrough Audit) radi stvaranja uvida u potrebe i
konkretnu situaciju u kompaniji klijentu.
Sporazum o poslovnoj suradnji između kompanije klijenta
i ESCO kompanije.
Investicijska studija ili detaljan audit koji definiše obim
investicije, efekte koje ona ima na kompaniju i vrijeme za
koje se ta investicija vraća (IGA - Investment Grade Audit)
Ugovor o izvođenju projekta
Implementacija projekta
Mjerenje i verifikacija ušteda (M&V - Measurement And
Verification)
ESCO relacije

Izvor:http://www.energ.co.uk/what ‐is‐an ‐
esco
HVALA NA PAŽNJI