Atomların Lewis Sembolleri

V = Değerli Kabuğu Elektron Sayısı = Grup Numarası

Tek elektronlar, diğer

atomlarla kovalent bağ Group VIA
oluşturur V=6

Yalın Çiftler

1
Oktet Kuralı (Octet Rule)
Kovalent bir bileşiği oluşturan atomlar, değerlik kabuğunda sekiz
elektron bulununcaya kadar elektronlarını ortaklaşa kullanırlar.

NOT : Hidrojen atomu için dublet kuralı geçerlidir.

2
 Lewis Yapılarının Oluşturulması
1. Molekülün toplam değerlik elektron sayısı tespit edilir.

2. Molekülün tek bağlı iskelet yapısı yazılır.

Genellikle, molekülde en elektropozitif atom, merkez
atomudur.

3. Geri kalan değerlik elektronlar atomların etrafına yalın çift

olarak yerleştirilir.

a) Toplam değerlik elektronları eksik ise,

tek bağ yerine ikili veya üçlü bağlar oluşturulur

b) Toplam değerlik elektronları fazla ise,

merkez atom çevresine yerleştirilir.
3
 Metan
CH4 H
.
C:4
H : 4x1
V : 8 elektron
x
H . xCx .H
x

. H
H H C H
H
4
 Sülfi t iyonu (s ulfite ion ) , SO
Sülfit iyonu (sulfite ion), SO332-
2-

Adım 1. Değerlik eletronları toplamı tayin edilir

V = 6 + 3 x 6 + 2 = 26 elektron
S O yük

Adım 2. İskelet yapı oluşturulur

O
20 elektron geri kalır
O S O
Adım 3. Geri kalan elektronlar, dış atomlardan başlanarak oktet kuralını
sağlayacak şekilde atomların etrafına konur.

O
Her bir atom oktet kuralını sağlar
O S O
5
 K
Karbon
arbon Dio
Dioksit
ksit,, CO
CO22
V : 4 + 2 x 6 = 16 e−
O C O 12 elektron geri kalır.

Geri kalan elektronlar dış atomlar üzerine konur.

O C O C atomu oktetini sağlamaz.

C ve O atomları arasına çift bağlar konarak, C

atomunun okteti sağlanır.

O C O O C O
6
 Üre (Urea), (NH2)2CO

V = 24 e-
O • O •

•• ••

H N C N H H N C N H
H H H H
1. adım 2. adım

H N C N H
H H
3. adım
7
 Poliatomik İyonlar
 NO3-
.. -
.. :O:
:O N
:O
.. :

 PO43- .. 3-
:O :
.. ..
:O P O :
.. ..
:O
.. :
8
Some Lewis Diagrams of Organic
Molecules
H O H
H C C C H H C N
H H hydrogen cyanide

acetone

H O
H C C H H C C O
H H H N H
ethylene H glycine

9
 H2CO

SO3

C2F4
10
 Oktet Kuralından sapmalar
 Merkez atom (IIA, IIIA) üzerinde 8 elektrondan az
Oktet boşluğu olan elementler
BF3 , BeCl2
 Merkez atom ( Periyot 3 -7) üzerinde 8 elektrondan fazla
Genişlemiş kabuklar (Hipervalent bileşikler)
ClF3, PCl5, SF6, ICl3, SiF6

 Radikalik bileşikler
Toplam değerlik elektronu tek olan bileşikler
NO, NO2 , CH3, ClO2

11
Bor
Bor Triflorür
Triflorür ((Boron
Boron Trifluoride
Trifluoride))

F
•
•
V : 3 + 3 x 7 = 24
Merkez atom çevresinde 6 elektron bulunur
F B
F
•
• F •
• F +

F B F B - Olur mu ?

F F 12
 Hipervalent Bileşikler
3d orbitalleri kullanılır

Cl
P PCl5 = Cl P
Cl
Cl
Cl
GROUP 5A

F
S SF6 =
F
F
S
F
F
GROUP 6A F
13
ÖRNEK : ClF3 bileşiğinin Lewis gösterimini yazınız.

V : 7 + 3 x 7 = 28

••
•• ••

••
F Cl F
••

••
•• ••

FF
••

•• ••

Merkez atom çevresinde 10 elektron var

14
ÖRNEK : SiF62- anyonunun Lewis gösterimini yazınız.

.. 2-
.. :F : ..
:F
.. F
.. :
.. Si ..
:F
.. F
.. :
:F
.. :

15
 Radikalik Bileşikler

Azot
Azot Dioksit
Dioksit (N
(Nitrogen
itrogen D
Dioxide
ioxide))
• •• • ••

N O
••
•
• N O••
••

O O
•• •
•
•• ••

O Cl O Klor Dioksit (Chlorine Dioxide)

Azot monoksit (Nitrogen Monoxide)

16
 Formal Yük
Formal Charge

FY = V – (Y + B)

FY : Formal Yük
V : Grup No veya Değerlik Elektron Sayısı
Y : Yalın Çift Elektron Sayısı
B : Bağ Sayısı (veya 1/2 bağ e− çifti sayısı)

"Best" Lewis Structure: F.C. = 0

If F.C.  0 then
Most electronegative -F.C.
Most electropositive +F.C.
17
 Siyanür anyonu
-1 −
• C N ••
•

C 4 değerlik e– C: 4 – (2 + 3) = -1
N 5 değerlik e– N: 5 – (2 + 3) = 0
yük 1 e–
Toplam yük = -1
V = 10 e–

Formal yüklerin toplamı iyonun yüküne eşit olmalıdır

18
 Amonyum İyonu
+
H
•
•

H +1
N H
H

N 5 değerlik e– H: 1 – ( 0 + 1) = 0
H 4 değerlik e– N: 5 – ( 0 + 4) = +1
yük -1 e– Toplam yük = +1

V= 8

19
 Sülfat anyonu
V = 32 elektron
..  

:O:
..  .. 

:O
.. S O
.. :

: O:
..
The sum of the formal charges must be equal to the total charge on the ion or molecule
20
ÖRNEK: Nötral NCNO2 molekülünün Lewis yapısını ve
formal yüklerini belirleyiniz.

O

N C N
 O

21
 Bazı yapılar iki şekilde yazılabilir:

.. - ..
:O : O:
.. +2 .. .. ..
H O S O H H O S O H
.. .. .. ..
:O.. : O:
..
-
LEWIS DİYAGRAMI GENİŞLEMİŞ-OKTET
Formal yüklü Formal yüksüz

22
 Normal bağ türleri
Formal Yükler =0
Group III IV V VI VII
_______________________________________________________________

.. .. ..
B C N O F:
.. ..

TRIVALENT .. MONOVALENT
C N O + 3 lone pairs
Incomplete .. ..
Octet

DIVALENT
+ 2 lone pairs
H C N:

MONOVALENT TRIVALENT
Duet C
+ 1 lone pair

TETRAVALENT
23
KATYONLAR +
C N
+ ..
O
+

Formal Yükler = +1

N
+ ..
O
+

+
N

+
N

ANYONLAR
Formal Yükler = -1 _ _ .._: .. :
B C: N
..
O

_ ..
N
..
24
 Yapısal İzomerler
Kapalı formülleri aynı, açık formülleri farklı olan bileşikler

Cl2O bileşiğinin yapısal izomeleri

Cl OO Cl
Cl Cl Cl Cl OO
Cl Cl

Cl OO Cl
Cl Cl Cl Cl OO
Cl Cl

Bu bileşiklerden hangisi daha kararlıdır?

Formal yüklerine bakılır

25
ÖRNEK : OCl2 bileşiğinin iki yapısal izomerinin Lewis
gösterimini yazınız, hangisi daha kararlıdır?

+1 -1

Cl O Cl Cl Cl O

#e- 7 6 7 7 6 7
V 7 6 7 7 7 6
Formal C. 0 0 0 0 +1 -1

Structure with less F. C. is more stable.

26
 Hangi bileşik daha kararlıdır?

O O O O

O : 6 – (4 + 2) = O : 6 – (4 + 2) = 0
0 O : 6 – (0 + 4) =
C : 4 – (0 + 4) = 0 +2
O : 6 – (4 + 2) = C : 4 – (4 + 2) = - 2
0 Kararlı Kararsız

27