Ndertimi i membranave biologjike

Perbehen kryesisht prej proteinave dhe lipideve.

Lipidet kryesore jane: fosfolipidet, glikolipidet dhe
sterolet.
Forcat hidrofile dhe hidrofobe bejne qe membranat te
jene dyshtresore (mozaiku fluid).
Proteinat ne perberje te membranes jane: proteinat
integrale ose te brendshme
Proteinat periferike ose te jashtme.
 Persa i perket funskionit proteinat ndahen ne:
1.proteina katalitike ose pompat proteinike ose
ATPazat
2. proteinat qe formojne kanale
3.bartesit proteinike
ATPazat shfrytezojne energjine e ATP-se ne
transportin e joneve dhe te lendeve te tjera neper
membrana kunder nje gradienti te caktuar.
Pompat jonike pompojne jone kunder nje gradienti.

Kanalet jane hapesira midis molekulave proteike

neper te cilat difuzojne jonet permes membranes.
Ne varesi te kusheteve te qelizes keto kanale mund te
jene te hapura, pjeserisht te mbyllura ose te mbyllura
plotesisht.
Bartesit proteike mendohet se kiden me nje lende ne
njeren ane dhe duke u rrotulluar ne membrane, e
leshojne ate ne anen tjeter.
Kanalet dhe bartesit ndihmojne ne transportin pasiv te
lendeve permes membranave, me ane te difuzionit te lire ose
te lehtesuar perkundrejt gradientit te potencialit elektrokimik.
Transporti aktiv kryhet prej pompave proteonike duke
shfrytezuar drejperdrejt energji, duke pompuar protonet H
kunder gradientit te potencialit elektrokimik.

Lendet merren dhe perqendrohen ne menyre perzgjedhese .

Kjo perzgjedhje varet nga transportuesit proteike te
membranave duke njohur ne menyre perzzgjedhese dhe duke
u aktivizuar ose jo vetem prej disa joneve ose molekulave.
Shpejtesia e thithjes se ushqyesve varet nga perqendrimi i tyre
ne mjedisin jashtemembranor.
Me rritjen e perqendrimit rritet dhe shpejtesia e kalimit neper
membrane.
Ecuria e hyrjes neper membrane eshte hiperbolike, ajo
eshte e shpejte ne perqendrime relativisht te ulta dhe
behet gati zero pas nje perqendrimi te caktuar, duke
arritur gjendje te ngopur ne perqendrime te larta.

Per lendet elektrikisht te pangarkuara eshte i

nevojshem ndryshimi i perqendrimit , gradienti i
potencialit kimik ai qe percakton hyrjen e tyre.
Per jonet ndikon dhe gradiennti i potencialit elektrik.
Per transportin e molekulave neutre dhe joneve eshte i
domosdoshem krijimi i nje prej ketyre gradienteve ose i
te dyve, krijohet gradienti elektrokimik.
Tek qelizat bimore gradienti elektrokimik krijohet nga
prania e pompave protonike.
Gradienti elektokimik eshte sa shuma e dy perberseve te
gradientit kimik dhe atij elektrik.
Ai llogaritet me ane te ekuacionit te Nernsit:
Δµ=Δ(R*T*lnC)+Δ(z*F*Y)

Pompat protonike u sigurojne qelizave dy burime

energjitike te perdorshme: gradientin e pH-it dhe ate
elektrokimik.
Dukuria e transportit , e kushtezuar nga hyrja ne
citoplazem e joneve H+ quhet transport aktiv dytesor.
Transporti i pershpejtuar i kationeve prej proteinave te
membranave te qelizore ne drejtim te gradientit
elektrokimik quhet uniport ose difuzion i lehtesuar.
Porokanalet ujore ose akuaporine jane kanale te
ndertuara nga proteina integrale, te cilat lehtesojne
levizjen e ujit neper membrana.
Bashketransport ose simport, H+ futen brenda
pasivisht, kurse anioni ose molekula neutre
transportohet aktivisht, dmth nje proces prodhon
energji tjetri e shfrytezon ate.
Me futjen e H+ mund te nxirret pasivisht jashte
ndonje kation psh Na+. Ky quhet kundertransport ose
antiport.