Reakcje nadwrażliwości, mechanizm, obraz kliniczny.

Nadwrażliwość a alergia.

Klinika Immunologii Reumatologii i

Alergii UM
• Definicje
– nadwrażliwości,
– alergii,
– atopii
• Klasyczny podział nadwrażliwości wg Gella-
Coombsa
– patogeneza
– Kliniczne przykłady reakcji nadwrażliwości
 Różnice ilościowe i jakościowe sposobu
reagowania
• Zdolność do reagowania na określony bodziec =
wrażliwość
• Reakcje indywidualne na określony bodziec
– „normalnie” tak jak inni
– silniej ?
Reagować „normalnie”  ZATRUCIE
– słabiej ?
– inaczej ? Reagować „inaczej”  NADWRAŻLIWOŚĆ
 Zaburzenia funkcjonowania układu
odpornościowego

Niedobory
immunologiczne:
• pierwotne Choroby z
• wtórne nadwrażliwości:
• alergia

odpowiedź tolerancja

Choroby z
autoimmunizacji
 Klasyfikacja reakcji nadwrażliwości
(4 typy reakcji nadwrażliwości wg Gella i Coombsa)

Typ I, IgE -
zależna

Typ II,
przeciwciała
cytotoksyczne

Typ III, kompleksy

immunologiczne
Typ IV, odpowiedź
komórkowa
Reakcje układu odpornościowego

• Nośnikiem są przeciwciała
Reakcje • Objawy po upływie minut / godzin
od chwili kontaktu z antygenem

wczesne • Typ I, II, III

• Nośnikiem są uczulone komórki

Reakcje • Objawy po upływie dni od chwili
kontaktu z antygenem

późne • Typ IV
I typ

IV typ wg Gella i Coombsa

Allergy 2001;56:813-824.
III typ wg Gella i Coombsa
 Nadwrażliwość

Mechanizmy Mechanizmy
immunologiczne nieimmunologiczne

Nadwrażliwość
Alergia niealergiczna
 ALERGIA A NADWRAŻLIWOŚĆ

NADWRAŻLIWOŚĆ - obiektywnie powtarzalne objawy

wywołane przez ekspozycję na określony bodziec obecny w
dawce tolerowanej przez osoby zdrowe.

ALERGIA jest reakcją nadwrażliwości zapoczątkowaną przez

mechanizmy immunologiczne.

NADWRAŻLIWOŚĆ NIEALERGICZNA jest zalecanym

terminem dla opisania nadwrażliwości, w których nie można
potwierdzić mechanizmu immunologicznego.
Przykłady reakcji/chorób alergicznych
• Alergia na penicylinę - wstrząs anafilaktyczny
• Alergiczny nieżyt nosa
• Alergia na nikiel

Przykłady nadwrażliwości niealergicznej

• Nadwrażliwość na aspirynę
• Reakcja na środki jodowo-kontrastowe
 Nadwrażliwość typ I
kla
sy
c zn
ie

Typ I, Al
IgE - zależna na erg
d w ia
ra = t
ż li y p
wo I
śc
i
 ATOPIA
pojęcie wprowadzone przez Roberta Cooka i Arthura Coca w 1923r ale tylko dla
określenia tzw. gorączki siennej i astmy.

Atopia oznacza osobniczą lub rodzinną predyspozycję

do produkowania przeciwciał klasy IgE w odpowiedzi
na niskie dawki alergenów, zwykle białek, oraz do
rozwoju typowych objawów takich jak astma, nieżyt
nosa i spojówek lub wyprysk/zapalenie skóry.
Klasyfikacja alergenów
• Zewnątrzdomowe
• Pyłki
• Spory grzybów
Alergeny • Inne (lateks)
• Wewnątrzdomowe

wziewne • Pajęczaki (roztocze)

• Insekty (karaluch)
• Zwierzęta domowe (kot, pies)
• Spory grzybów

Alergeny • Pokarmowe (żywność i leki)

nie- • Kontaktowe
• Zawarte w jadzie - użądlenia

wziewne
 Nazewnictwo alergenów

Liczba
porządkowa

Fel d 1
Nazwa Nazwa
rodzajowa gatunkowa
Alergeny wziewne o największym znaczeniu
klinicznym

• Alergeny całoroczne
– Alergeny roztoczy
– Sierść zwierząt % pacjentów uczulonych
– Pleśnie 60
50

• Alergeny sezonowe 40
30
20
– pyłki trawy/zbóż 10
0
– Pyłek chwastów HD
M
/zbo
ża
hw as
ty
r zew
II
ko
t
drz
ew
I
pi
es
ten
ui
s
por iu
m

wy ac ad a ria do
s
rt a k k nk na
– Pyłek drzew
n n a r la
za za z lte C
ies ies ies A
m m m

– Pleśnie Tab. Częstość uczuleń na alergeny wziewne u pacjentów diagnozowanych w

Klinice Immunologii, Reumatologii i Alergii w latach 2002-2005
 Alergeny grzybów
• Alergen zewnętrz- i wewnątrzpochodny
– Alternaria alternata Alt a 1
– Aspergillus fumigatus Asp f 1
– Penicillium notatum Pen n 1
– Cladosporium herbarum Cla h Cladosporium

Alternaria
 ROZTOCZE

• Głównym składnikiem alergenowym kurzu

wewnątrz pomieszczeń są wydaliny i odchody
roztoczy.
• Najważniejsze ich gatunki :
– Dermatophagoides pteronyssinus
– Dermatophagoides farinae
– tzw. roztocza magazynowe: Acarus siro, Lepidoglyphus
destructor, Thyrophagus putrescentiae .
 Alergeny roztoczy kurzu Alergeny kurzu domowego:
• Roztocze
domowego • Karaluchy
• Zwierzęta futerkowe

• Rozmiar roztoczy: 0.17~0.5 mm

• Ok. 10 grup alergenów zawartych w odchodach
(średnica 10-40mcm).
• Alergeny grupy 1 są enzymami zawartymi w kale
roztoczy.
• Najważniejsze: Der p1 i Der p 2 – do rutynowej oceny
• Alergeny roztoczy są wszechobecne -nie można ich
całkowicie wyeliminować.
• Miejsce bytowania –
– pościel, narzuty, zasłony dywany dla roztoczy kurzu
domowego, mąka,
– zboże dla roztoczy spichrzowych (magazynowych).
• Wzrost i reprodukcja roztoczy
– Temperatura: 22~25ºC
– Wilgotność: 70-80%
– Pożywienie (ludzkie naskórki): 0.7~1.4g/d
 Alergeny karaluchów
• Blatella germanica: Bla g1, Bla g2
• Periplaneta americana: Per a1
• alergeny somatyczne karaczana lub stanowiące składową jego
powłok oraz białka obecne w jajach czy odchodach tego
owada
• Alergeny karalucha mają właściwości enzymatyczne
 Alergeny kota

• Felis domesticus Fel d 1

• Alergeny kota występują we włosach, ślinie, gruczołach
łojowych
• Alergeny o małej średnicy ok. 6µm, dobrze przenikające do
oskrzeli
 Alergeny psa

• Canis familiaris Can f 1

• Jest to główny antygen występujący
w sierści i ślinie zwierząt, a nieobecny
w ich moczu, kale i surowicy.
• stężenie Can f 1 różni się zarówno między
rasami, jak i między poszczególnymi
osobnikami w obrębie danej rasy
• odczyny krzyżowe między alergenami psa
i kota.
 Choroby atopowe
pokrzywka

Alergiczny nieżyt nosa i

spojówek
astma oskrzelowa

IgE
atopowe zapalenie skóry

alergie pokarmowe
 Reakcja nadwrażliwości typu I (anafilaktyczna)

Y
Y
Y
1. alergen → APC → T → B → IgE
Y
Y Y
Y

Y
oddziaływanie na:
skurcz oskrzeli
2. uczulanie mastocyta rozszerzenie naczyń
wzrost przepuszczalności naczyń
Y Y

wydzielanie śluzu
podrażnienie zakończeń nerwowych

3. degranulacja, uwalnianie mediatorów, chemotaksja dla eozynofili,

efekty kliniczne
 Komórki tuczne

• Występują w tkance łącznej, przede

wszystkim w okolicy naczyń
krwionośnych, limfatycznych i
zakończeń nerwowych.

• Uwalnianie histaminy zachodzi pod

wpływem bodźców natury
immunologicznej: alergeny i
nieimmunologicznej np. cytokiny:
IL-1, IL-3, GM-CSF; składowe
dopełniacza, czynniki fizyczne.
 Mediatory chorób atopowych
Rozszerzenie naczyń
HISTAMINA Wzrost przepuszczalności naczyń
Skurcz oskrzeli

serotonina
heparyna
czynniki chemotaktyczne Rekrutacja komórek zapalnych

enzymy proteolityczne EOZYNOFILE

PROSTAGLANDYNY
Skurcz mięśni gładkich
LEUKOTRIENY
Alergiczny nieżyt nosa:
Świąd, kichanie, wodnisty wyciek blokada nosa
 Faza późna reakcji alergicznej - mechanizm

eozynofile: centralna komórka efektorowa z przewlekłym zapaleniu

alergicznym:

 zasadowe białka kationowe (MBP, EDN, EPO, ECP) – mają właściwości

cytotoksyczne: złuszczenie nabłonka, nadreaktywność,

 Leukotrieny –wzrost wydzielania gruczołów, wzrost przepuszczalności

naczyń, skurcz oskrzeli,

 Cytokiny IL-3, IL-5, GM-CSF, IL-4, IL-8, IL-10, TNF-, TGF-

-podtrzymywanie reakcji zapalnej, chemotaksja, nasilenie ekspresji
cząsteczek adhezyjnych, autokrynna stymulacja i “priming” -hamują
apoptozę eozynofilów
 Diagnostyka
nadwrażliwości
IgE-zależnej
Leczenie chorób IgE-zależnych
Leki przeciwhistaminowe

H1 Wzrost
przepuszczalności
Naczynia
krwionośne Rozszerzenie naczyń,
H2 Rozszerzenie naczyń

Gruczoły H2
śluzowe
Wzrost
Histamina wydzielania

Mięśnie H1
gładkie
Skurc
z

Neurony H1 Świąd,
kichanie
Czynniki genetyczne wpływające na powstanie, rozwój
i przebieg alergii atopowej

Lokalizacja genu Gen

Chromosom 5q Geny klasteru (IL-4) *

Chromosom 6p Geny głównego kompleksu Specyficzna odpowiedź
zgodności tkankowe HLA D i gen immunologiczna, ekspresja
dla TNF- pewnych haplotypów HLA może
sprzyjać silniejszej odpowiedzi na
niektóre alergeny **
Chromosom 11q Gen dla podjednostki  receptora Atopia, astma
Fc dla IgE o wysokim
powinowactwie (FcRI)
Chromosom 12q Gen dla IFN- Atopia
Chromosom 14q Gen dla receptora TCR Asocjacja genetyczna między
limfocytów łańcuchem  receptora TCR i
uczuleniem na alergeny Der p 1
Chromosom 16p Gen dla receptora IL-4
...
 Nadwrażliwość typ II
1. Wiązanie IgG/IgM z antygenami na
powierzchni komórek lub
Absorbcja Ag/haptenów na powierzchni komórek
2. Niszczenie komórek w mechanizmie:
– CDC
– Immunofagocytoza/±C
– ADCC
Typ II,
reakcje cytotoksyczne
 Reakcja nadwrażliwości typu II (cytotoksyczna)
1. cytotoksyczność zależna od przeciwciał i dopełniacza
Y

+ dopełniacz → liza komórki

Konflikt w
Y układzie AB0
Y

2. Immunofagocytoza
komórka efektorowa: makrofag, neutrofil

Y Y Y Y + / - dopełniacz → niszczenie struktur Konflikt w

docelowych układzie Rh
docelowe autoantygeny tkankowe

3. cytotoksyczność komórkowa zależna od przeciwciał (ADCC – antibody

dependent cell-mediated cytotoxicity),
Choroba hemolityczna noworodków
 Cytopenie polekowe

Niedokrwistość: małopłytkowość: Granulocytopenia:

• penicyliny, • chinina, • pyrazolony,
• chinidyna, • chinidyna, • tiouracyl,
• metyldopa • heparyna, • sulfonamidy,
• paracetamol, • Leki przeciwpadaczkowe
• propylotiouracyl,
• sole złota,
• sulfonamidy
 Odczyn antyglobulinowy Coombsa

• bezpośredni odczyn Coombsa

– Wykrywa przeciwciała na erytrocytach

Krwinki pacjenta Surowica Antyglobulinowa

(anty IgG, antyC3d) AGLUTYNACJA
 Odczyn antyglobulinowy Coombsa
• Odczyn Coombsa pośredni
– Wykrywa anty- erytrocytowe przeciwciała w
surowicy.
Etap 1
+
Surowica Krwinki
pacjenta wzorcowe Rh+

Etap 2

+
Surowica Antyglobulinowa
(anty IgG)
 Zastosowania odczynu Coombsa
• Choroba hemolityczna noworodków (matczyne IgG
uczulają krwinki płodu.
• Anemia autoimmunohemolityczna (AIHA )
(autoprzeciwciała IgG lub C3 uczulają krwinki pacjenta)
• Polekowa anemia hemolityczna (Autoprzeciwciała IgG,
przeciwciała IgG przeciwlekowe lub C3 uczulają komórki
pacjenta.)
• Hemolityczne reakcje potransfuzyjne (Przeciwciała IgG
lub C3 biorcy uczulają krwinki dawcy)
 Reakcja nadwrażliwości typu III (kompleksy
AgAb)

YY uwalnianie enzymów
IgG
C3a degranulacja (aminy
Y Y wazoaktywne)
+ dopełniacz → aktywacja
dopełniacza
mediatory
płucne łożysko naczyniowe
C5a

wzrost przepuszczalności śródbłonka,

antygen degradacja błon podstawnych, rozrost
zewnątrzpochodny
komórek śródbłonka i nabłonka,
włóknienie
 • Reakcja nadwrażliwości typu III (kompleksy AgAb)

• Zapalenie naczyń - sulfonamidy, allopurinol, antybiotyki

• Choroba posurowicza - penicyliny, surowice

• Toczeń polekowy- hydralazyna, procainamid,

izoniazyd, D- penicilamina
Reakcja Arthusa
 Choroba posurowicza
Objawy po upływie 7 – 14 dni.
Postać przyśpieszona 1 – 5 dni

Odczyn w miejscu Powiększone i bolesne węzły chłonne, gorączka

Podania
Skóra Świąd, pokrzywka, rumień, plamica, osutka, rumień
90% przypadków wielopostaciowy, pokrzywka - plamica

Stawy Bóle stawów bez objawów obiektywnych

50% przypadków Bóle stawów z objawami zapalenia
Zapalenie nerwów Nerwy motoryczne: np. splotu barkowego
Zapalenie naczyń Skóry, serca, nerek, mięśni
Choroba posurowicza
 Depozyty kompleksów immunologicznych w chorobie posurowiczej

krążącekompleksy
krążące kompleksyrozpuszczalne
rozpuszczalne

aorta
aorta tętnice:
tętnice: kłębuszkinerkowe
kłębuszki nerkowe maźstawowa
maź stawowa skóra
skóra
płuca
płuca serce
serce

akumulacja
akumulacja proliferacja
proliferacja akumulacja
akumulacja akumulacja
akumulacja
neutrofili
neutrofili komóreknabłonka
komórek nabłonka neutrofili
neutrofili neutrofili
neutrofili
i iśródbłonka
śródbłonka

zapalenietętnic
zapalenie tętnic zapalenie
zapalenie zapalenie
zapalenie rumieńobrzęk
rumień obrzęk
kłębuszków
kłębuszków stawów
stawów pokrzywka
pokrzywka
 Alergiczne zapalenie naczyń
Kompleksy krążące Typy alergicznego zapalenia naczyń

Naciek okołonaczyniowy Typ krwiotoczny

neutrofile > eozynofile Purpura Schönlein-Henoch

Leukocytoklazja, martwica złogi Typ grudkowo-martwiczy

C3, IgG / IgM Owrzodzenia martwicze

Typ wielopostaciowy
Objawy Zmiany grudkowo-plamiste
Urticaria vasulitis
Alergiczne zapalenie pęcherzyków
płucnych
Pył organiczny Postać ostra po 4 – 6 h
Naciek okołonaczyniowy, Duszność, kaszel, gorączka, zmiany
granulocyty > eozynofile osłuchowe, RTG. Zaburzenia wentylacji:
naciek pęcherzyków O 2  po wysiłku

Naciek limfocytów Leukocytoza, eozynofilia,

ziarnina / włóknienie precypityny w surowicy

Inne mechanizmy Postać przewlekła

immunologiczne Suchy kaszel, poczucie choroby,leukocytoza, OB,
-glubuliny  RTG: zwłóknienie płuc
Nadwrażliwość typ IV

Reakcja na podskórne podanie

tuberkuliny
U osób, które zetknęły się wcześniej
z prątkami, i u których doszło do
uczulenia
Nadwrażliwość kontaktowa
(alergiczne kontaktowe
zapalenie skóry, wyprysk
kontaktowy)
Najczęstszy alergen kontaktowy:
chrom, inne: żywice epoksydowe i
Typ IV, ich utwardzacze, terpentyna, gumy,
odpowiedź
leki np. neomycyna w maściach.
komórkowa
 test pomiar testu tuberkulinowego
skórny

stymulacja
IFN-γ
TNF- IL- 8

komórka
pamięci
komórka IFN-γ
prezentująca
antygen TNF- IL- 8

krew - test
in vitro

pomiar produkcji IFN-γ

 Kontaktowe zapalenie skóry
• Zmiany wypryskowe (egzema): grudki wysiękowe
pęcherzyki  zlewne ogniska rumieniowe, silnie
swędzące
• Liszajowacenie: zgrubienie i wzmożenie poletkowania
skóry
Tworzenie się ziarniniaków
 Kliniczna ekspresja nadwrażliwości opóźnionego typu (typ IV)
objawy lokalizacja
czas reakcji kliniczne histologia objawów
(antygen)

*limfocyty,
alergia 48 –72 egzema *następnie naskórek
kontaktowa godziny makrofagi, *obrzęk (chemikalia,
naskórka metale ciężkie)
*limfocyty śródskórne
reakcja 48 –72 miejscowy *monocyty (tuberkulina,
tuberkulinowa godziny naciek *makrofagi lepromina)

*makrofagi
ziarnina 21 – 28 twardnienie *komórki trwała obecność
dni epitelioidalne i antygenu lub
*komórki substancji obcej
olbrzymie (gruźlica, trąd)
*zwłóknienie
*
 Reakcje immunopatologiczne
Typ I reakcje Typ II reakcje Typ III reakcje Typ IV reakcje
natychmiastowe cytotoksyczne wyzwalane przez komórkowe
kompleksy
anafilaksja anemia zespół choroby wyprysk
hemolityczna posurowiczej kontaktowy

schorzenia z kręgu Granulocytopenie zapalenie osutki polekowe

atopii, naczyń...skóry,
nerek.....

reakcje alergiczne Małopłytkowości zespół „urticaria

natychmiastowe vasculitis”
zapalenie
pęcherzyków
płucnych
 Porównanie reakcji alergicznych
różnych typów

Typ I Typ II Typ III Typ IV

anafilaktyczna cytotoksyczna kompleksów nadwrażliwości
immunologicznych opóźnionego typu

przeciwciała IgE IgG, IgM IgG, IgM brak

egzogenny
antygen egzogenny powierzchnie egzogenny tkanki
komórek narządy

czas 15 – 30 min minuty 3 - 8 godz. 48 – 72 godz.

odpowiedzi godziny
zaczerwienienie,
zjawiska pęcherze liza obrzęk zaczerwienienie
towarzyszące zmiany zlewne martwica martwica naciek

bazofile przeciwciała dopełniacz monocyty

histologia eozynofile dopełniacz neutrofile limfocyty

przeciwciała przeciwciała przeciwciała Limfocyty T

Diagnostyka alergologiczna
Etapy procesu diagnostycznego

Wywiad

Badanie fizykalne

Badania dodatkowe
 Diagnostyka alergii in vivo
• Testy skórne
• Punktowe
• Prick – by - prick
• Śródskórne
• Test skórny z surowicą autologiczną (ASST)
• Naskórkowe testy płatkowe
 Punktowe testy skórne (PTS)
• Wskazania: diagnostyka atopii (alergeny
wziewne, pokarmowe), diagnostyka
alergii na jady owadów błonkoskrzydłych
• Dodatni wynik świadczy o obecności sIgE
przeciwko danemu alergenowi
• Wystandaryzowane wyciągi alergenowe,
kontrola dodatnia (histamina) i ujemna
(rozcieńczalnik)
• Metoda wykonania: wybór miejsca,
nałożenie wyciągów i kontroli, wykonanie
nakłucia
• Odczyt (po 15 minutach), dodatni wynik
średnica bąbla ≥3 mm
 Testy śródskórne (IDT)
• Wskazania: dgn. nadwrażliwości na leki i owady
błonkoskrzydłe ew. weryfikacja PTS
• Śródskórne podanie wyciągu alergenowego, kontrola
dodatnia histamina
• Odczyt testu po 10-20 minutach
• Ocena:
– leki o 3 mm średnica bąbla po 10-20 minutach większa niż
bąbla bezpośrednio po założeniu testu i towarzyszy mu
rumień
– Jady: bąbel > 5 mm rumień >10 mm
 Testy prick-by-prick
• Testy skórne z zastosowaniem alergenów
natywnych (w przypadku braku komercyjnego
wyciągu alergenowego)
• Głównie w diagnostyce alergii pokarmowej
Test skórny z surowicą autologiczną (ASST)

• Wskazania: pokrzywka przewlekła spontaniczna

przy podejrzeniu autoimmunologicznego tła
• Wykonanie test śródskórny z surowica własną
pacjenta, kontrola dodatnia histamina PTS lub IDT,
ujemna z NaCl
• Odczyt po 30 minutach, średnica bąbla większa o
1,5 mm niż średnica bąbla powstałego po
wstrzyknięciu kontroli ujemnej (NaCl)
 Naskórkowe testy płatkowe
• Wskazania: podejrzenie wyprysku kontaktowego
• Alergeny kontaktowe: listy najczęstszych
alergenów opracowane przez Europejskie
Towarzystwo Wyprysku Kontaktowego
• Miejsce wykonania plecy ok. nad- i
międzyłopatkowa
• Gotowe komory z alergenami, krążki bibułowe
nasączone alergenami
• Odczyt po 48, 72 ew. 96 godz
 Alergeny

Dichromian potasu Merkapto (mix)* Metylodibromoglutaronitryl

4-fenylenodiamnia Żywica epoksydowa Lyral

Żywica 4-tert- N-izopropylo-N-fenylo-4-

Tiuramy (mix)* butylofenolowoformaldehydowa fenylenodiamina

Siarczan neomycyny Formaldehyd Alkohole wełny owczej

Chlorek kobaltu Mieszanka zapachowa I Budezonid

Benzokaina Mieszanka zapachowa II Piwalan tiksokortolu

Siarczan niklu Laktony półtoraterpenowe Kalafonia

Kliochinol Quaternium 15 Parabeny (mix)*

Chlorometyloizotiazolinon Primina  

Tabela. Lista podstawowa alergenów kontaktowych.

 Morfologia odczynu Interpretacja Zapis

Brak widocznych zmian w obszarze testowym Odczyn ujemny –

Subtelny rumień, palpacyjnie niewyczuwalna plama

Odczyn wątpliwy ? (?+)
rumieniowa
Wyczuwalne palpacyjnie ognisko rumieniowe sugerujące
Słaby odczyn
mierny obrzęk/naciek, grudki (obecne lub nieobecne), brak +
dodatni
pęcherzyków
Silny odczyn
Obrzęk, naciek, grudki, obecne pęcherzyki ++
dodatni
Pęcherze powstałe przez zlewanie się pęcherzyków lub Skrajny odczyn
+++
owrzodzenie dodatni
Pominięcie substancji (np. brak substancji, częściowe NT
Nie badano
odklejenie plastra) (NoTested)
Skóra błyszcząca, szorstka, popękana, brązowe lub czerwone Odczyn IR (Irrant
punkty podrażnieniowy Reaction)

Tabela. Międzynarodowy system zapisu testów płatkowych.

DIAGNOSTYKA IN VITRO
Oznaczanie alergenowo swoistych
IgE w surowicy
 Oznaczanie stężeń IgE
IgE zaró wno całkowite, jak i swoiste jest parametrem
niezwykle stabilnym.
Nawet kilkuletnie przechowywanie zamrożonych pró bek
w temperaturze -20°C nie wpływa na wiarygodność
uzyskanego wyniku.
Oznaczenie IgE można wykonywać w surowicy krwi, ale
także w osoczu heparynowym, cytrynianowym czy
wersenianowym.
Wyniki uzyskane ró żnymi metodami lub na analizatorach
ró żnych producentó w mogą być rozbieżne.
 Oznaczanie stężeń IgE – system UniCAP

1 2

3 4

http://www.phadia.com/en/Products/Allergy-testing-products/ImmunoCAP-Lab-
 Stężenia IgE – interpretacja
wyników
Całkowite (cIgE) – normy Alergenowo swoiste
zależne od wieku (asIgE)
 Całkowite stężenie IgE
interpretacja wyników
Zwiększone stężenie całkowite IgE
• Całkowite stężenie występuje:
przeciwciał IgE w surowicy – u około 60% chorych na astmę (u
krwi jest badaniem pozostałych 40% może być
o niewielkim znaczeniu prawidłowe)
w diagnostyce – u 30% pacjentó w z pyłkowicą (u
70% pacjentó w prawidłowe)
alergologicznej.
– u części pacjentó w chorujących na
Parametr ten zależy od wielu atopowe zapalenie skó ry
czynnikó w, w tym od: (zwłaszcza w okresie zaostrzenia)
• wieku pacjenta – w zakażeniach pasożytniczych
(najmniejsze stężenia – w niektó rych wrodzonych
występują u niemowląt, zaburzeniach odporności (zespoły:
hiperimmunoglobulinemii IgE,
największe w okresie
Wiskotta i Aldricha, Di George?a,
dojrzewania) Hioba, Omenna)
• płci (większe u mężczyzn) – w aspergilozie oskrzelowo-płucnej
• palenia papierosó w – w chorobach hematologicznych
Cyt. za : pediatria.m
 Tryptaza
• Tryptaza jest lepszym (bardziej swoistym)
markerem degranulacji komórek tucznych
niż histamina
• oznaczenie tryptazy pozwala na:
– ocenę udziału komórek tucznych w reakcji alergicznej
– ocenę stopnia degranulacji pod wpływem alergenu
– diagnostykę różnicową reakcji anafilaktycznej
• Wzrasta w anafilaksji, ale też pokrzywkach
• należy oznaczać 15 min - 4 godz. po ekspozycji
 Eozynofilia
• naczynia : tkanki 1:100
• 1-4% leukocytów krwi
obwodowej
• norma 350-450/mm3
• alergia 500-1500/mm3
• aspergilloza 1000-2000/mm3
• ocena wyłącznie orientacyjna ?
Eozynofilia obwodowa:
• choroby alergiczne
• zakażenia pasożytnicze
• choroby zakaźne (okres
zdrowienia)
• eozynofilowe choroby narządowe:
zespół Loefflera, zapalenie żołądka
i jelit
• kolagenozy
• sarkoidoza
• ziarnica złośliwa
• nowotwory
Eozynofilia tkankowa:
• wymaz z nosa, BAL
 BASOTEST
• Ocena odsetka aktywowanych granulocytó w
zasadochłonnych
• Analiza ekspresji cząsteczki CD63 (gp53)
metodą cytometrii przepływowej
• CD63 pojawia się na powierzchni
aktywowanych komó rek
• Kontrola pozytywna: stymulacja fMLP
• Przeciwciała anty-IgE znakowane fikoerytryną
oraz anty-gp53 znakowane fluoresceiną (FITC)
 BASOTEST
• Badanie na pró bce krwi pełnej pobranej na
heparynę
• Aktywowane bazofile wykazują ekspresję
[aIgE+CD63+]
• Poró wnanie pró by po stymulacji ocenianym
czynnikiem z aktywacją spontaniczną – wskaźnik
aktywacji
• Kryteria dodatniego testu aktywacji:
– Wskaźnik aktywacji >=2
– Ekspresja aIgE+CD63+ powyżej 15%
– Duże prawdopodobień stwo zmienności wynikó w
– CD203c – bardziej czuły marker aktywacji
 BASOTEST
interpretacja wyników
KONTROLA UJEMNA PO STYMULACJI ALERGENEM

K. Piotrowicz-Wójcik i wsp
 BASOTEST zastosowanie
• Diagnostyka nadwrażliwości na leki
• Diagnostyka alergii na jad owadów
błonkoskrzydłych
• Alternatywnie w stosunku do prowokacji
alergenowej