Tanka at Haiku

Manyoshu
(A Collection of Thousand Leaves)
Koleksiyon ng sinaunang tula sa bansang Hapon

Naglalamanng 4,500 na tula

90% ay TANKA
 Tanka
 May 31 pantig
 Nahahati sa limang(5) taludtod
 May sukat na 5-7-5-7-7
Halimbawa:
A/raw/ na/ mu/lat/
Sa/ may/ gin/tong/ pa/la/yan/
Nga/yong/ tag/la/gas/
Di/ ko/ a/lam/ kung/ ke/lan/
Pu/so/ ay/ ti/ti/gil/ na/
 Haiku
 May 17 pantig
 May tatlong taludtod
 May sukat na 5-7-5
 Ang tema ay tungkol sa kalikasan
Halimbawa:
Lak/bay ng/ hi/rap/
Pa/nga/rap/ na/ nag/la/yag/
Tu/yong/ lu/pa/in/
Uri ng mga TULA
ayon kay Monleon
 Tulang Liriko o Pandamdamin
-pinakamatandang uri ng tula
 Sariling damdamin o saloobin ng makata
 Lira- tawag sa pagkakaugnay sa nga tulang liriko sa musika

Uri ng Tulang Liriko

 Awit(Dalitsuyo)-
tungkol sa pag-ibig,
pagmamalasakit, at pamimighati
 Pastoral(Dalitbukid)-tungkol sa tunay na buhay
sa bukid
 Oda(Dalitpuri)-paghanga o pagbibigay parangal
 Dalit(Dalitsamba)-tungkol
sa papuri sa
Diyos, sa pag-awit na pamamaraan
 Soneto(Dalitwari)-nangangailangan
ng
mabigat o matinding pagkukuro-kuro
 Elehiya(Dalitlumbay)-pagtangis o pag-alala
sa mga yumao
 Tulang Pasalaysay
Naglalahad ng mga tagpo o pangyayari sa pamamagitan ng
taludtod
Uri ng Tulang Pasalaysay
 Epiko(Talabunyi)-pangunahing tauhan ay isang bayani o
mahalagang tao sa isang lipunan na may hindi pangkaraniwang
lakas.(hal- Biag ni Lam-ang)
 Tulasinta(Metrical Romance)-tumutukoy sa pakikipagsapalarang
puno ng hiwaga at kababalaghan
 Tulakanta(Rhymed o Metrical Tale)-payak dahil sa pangunahing
tauhaan nitong nilalang lamang, na may simpleng kaganapan sa
buhay.
 Talagunam(Ballad)- isang awit na isinasaliw noon sa isang sayaw
 Tulang Dula
Isinasadula sa entablado o iba pang pantanghalan
 Tulang
Mag-isang Salaysay(Dramatic Monologue)- Isang tao
lamang ang nagsasalita mula sa simula hanggang sa
wakas(Hal. https://
www.youtube.com/watch?v=zJPnuYOIwLk)
 https://www.facebook.com/haira.tique/videos/1607611549
332166/
 Tulang-dulang
liriko-dramatiko-Taglay nito ang kawilihan sa
mga kalagayan, kilos, at damdaming ipinahahayag sa
pamamagitan ng mga salita ng taong kinauukulan
 Tulang
dulang Katatawanan(Dramatic Comedy)-Nasusulat sa
pamamaraan at paksang-diwang kapwa katawa-tawa.
 Tulang-dulang kalunos-lunos(Dramatic Tragedy in
Poetry)- pakikipagtunggali at pagkasawi ng isang
pangunahing tauhan laban sa isang lakas na higit na
makapangyarihan(hal. Tadhana)
 Tulangdulang madamdamin(Melodrama in Poetry)-
Naglalarawan ng galaw na lubhang madamdamin at
nagtataglay ng nakasisindak na pangyayaring
 Tulangdulang katawa-tawang-kalunos-lunos(Dramatic
Tragi-comedy in poetry)
 Tulang
Dulang Pauroy(Farce in Poetry)- lubhang
katawa-tawa, higit sa makatwiran
 Tulang Patnigan o Justice Poetry
Tulang sagutan, tagisan ng talino at tulain
Uri ng Tulang Patnigan
 Karagatan- paligsahansa tula na kalimitang nilalaro sa
mga luksang lamayan. Maihahalintulad sa “Logic”
 Duplo-Pagtatalo na ginagamitan ng tula, na karaniwang
hango sa mga salawikain, kawikaan, at kasabihan
 Balagtasan-Isang patatalong patula tungkol sa isang
paksa.
 Batutian-Patulangpagtatalo na ang pangunahing
layunin ay makapagbigay-aliw sa mag nakikinig o
bumabasa(Rap Battle)
Ponemang Suprasegmental
Nakatuon sa diin(stress), tono o
intonasyon(pitch), at hinto at
antala(juncture)
 Diin
bigat sa pagbigkas ng pantig na makapag-iiba ng
kahulugan nito.

Halimbawa:
buNOT-bao ng niyog na ginagamit sa pagpapakintab ng
sahig
BUnot-pagkuha sa suksukan o pagdukot tulad ng espada
 Tono o intonasyon
pagtaas at pagbaba sa pagbigkas upang higit na
malinaw pagpapahayag.

Halimbawa:
Nagpapahayag: Madali lang ito.
Nagtatanong: Madali lang ito?
Nagbubunyi: Madali lang ito!
 Hinto o Antala
saglit na pagtigil sa pagsasalita, kuwit ang ginagamit sa
hinto

Halimbawa:
Hindi siya si Gary.
-Pagpapatibay na hindi siya si Gary
Hindi, siya si Gary.
-Pagpapatibay na ang tinutukoy ay si Gary.
Hindi siya, si Gary.
- Walang ibang tinutukoy na tao kundi si Gary lamang.