TEKSTONG

NARATIBO
“TIYAK NA MARAMING ALIW AT SAYANPARA SA MGA MAHILIG MAGBASA, MGA
TEKSTONG NARATIBO AY DI LANG NAKALILIBANG KUNDI MAY ARAL PANG DALA”
 ANG MAIKLING KWENTO ,PABULA , ALAMAT , AT NOBELA AY ILAN SA MGA
HALIMBAWA NG TEKSTONG NARATIBO. ANG LAHAT DIN NG ITO AY MGA AKDANG
PIKSYON SUBALIT HINDI LAHAT NG NARATIBO AY PIKSYON. MAYROON DING
NARATIBONG DI PIKSYON . HALIMBAWA , KAPAG NAGSULAT KA NG KASAYSAYAN
NG IYONG BUHAY O NG IYONG PANSARILING TALAMBUHAY, HINDI KA LANG BASTA
BABANGGIT NG ILANG TOTOONG IMPORMASYON TUNGKOL SA IYO TULAD NG
KUNG SINO ANG MAGULANG MO, SAAN KA ISINILANG AT LUMAKI, SAAN KA NAG
ARAL AT IBA PA. SA HALIP, TIYAK NA MAGKUKWENTO KA TUNGKOL SA IYONG
KABATAAN, GAYUNDIN NG MGA PANGYAYARI HABANG IKAW AY LUMALAKI,
HANGGANG SA KASALUKUYAN.
 ISA SA MGA LAYUNIN NG NARATIBONG DI PIKSIYON ANG MANG- ALIW O
MANLIBANG SA MGA MAMBABASA , KAYA NAMAN KAHIT ITO AY NAKABASE
SA KATOTOHANAN AY HIGIT ITONG NAKATUON SA KATOTOHANANG MAY
KAUGNAYAN SA EMOSYUNAL AT MORAL NA ANGGULO SA HALIP NA SA
PAGHAHANAP NG KATOTOHANAN SA LAHAT NG DETALYE NA KAILANGAN
PANG GAMITAN NG PANANALIKSIK NA SIYA NAMANG TAGLAY NG ISANG
TEKSTONG IMPORMATIBO.
 SA PAGSULAT NG NARATIBONG DI PIKSYON AY LUMULUTANG ANG
ELEMENTO NG ISANG KWENTO. MULA RITO AY MASASALAMIN ANG ESTILO
AT PAGKATAO NG MANUNULAT. ANG MGA ELEMENTONG ITO AY HINDI
MAKIKITA SA ISANG BROCHURE O SA ISANG BALITA KAYA NAMAN
BAGAMAT PAREHONG DI PIKSYON AY KITANG KITA PA RIN ANG
PAGKAKAIBA NG ISANG TEKSTONG NARATIBO SA TEKSTONG
IMPORMATIBO.
 ANG TEKSTONG NARATIBO AY PAGSASALAYSAY O PAGKUKWENTO NG MGA PANGYAYARI
SA ISANG TAO O TAUHAN , NANGYARI SA ISANG LUGAR AT PANAHON O SA ISANG TAGPUAN
NANG MAY MAAYOS NA PAGKAKASUNOD-SUNOD MULA SIMULA HANGGANG KATAPUSAN.
PANGUNAHING LAYUNIN NG GANITONG TEKSTO AY MAKAPAGSALAYSAY NG MGA
PANGYAYARING NAKAPANLILIBANG O NAKAPAG BIBIGAY ALIW O SAYA. GAYUNDIN
NAMAN ANG NARATIBO AY NAKAPAGTUTURO NGB KABUTIHANG –ASAL ,
MAHAHALAGANG ARAL AT MGA PAGPAPAHALAGANG PANGKATAUHAN TULAD NG
KAHALAGAHAN NG PAGIGING MABUTI AT TAPAT, NA ANG KASAMAAN AY HINDI
MAGTATAGUMPAY LABAN SA KABUTIHAN , ANG KASIPAGAN AT PAGTITIYAGA AY
NAGDUDULOT NG TAGUMPAY AT IBA PA.
MAY IBAT-IBANG PANANAW O PUNTO DE VISTA SA TEKSTONG NARATIBO
1. UNANG PANAUHAN- SA PANANAW NA ITO , ISA SA MGA TAUHAN ANG
NAGSASALAYSAY NG MGA BAGAY NA KANYANG NARANASAN , NAALALA O
NARIRINIG KAYA GUMAGAMIT NG PANGHALIP NA AKO
2. IKALAWANG PANAUHAN-DITO MISTULANG KINAKAUSAP NG MANUNULAT ANG
TAUHANG PINAGAGALAW NIYA SA KWENTO KAYA GUMAGAMIT SIYA NG MGA
PANGHALIP NA IKAW AT KA SUBALIT TULAD NG UNANG NASABI, HINDI ITO
GAANONG GINAGAMIT NG MGA MANUNULAT SA KANILANG PAGSASALAYSAY.
3. IKATLONG PANAUHAN- ANG MGA PANGYAYARI SA PANANAW NA ITO AY
ISINASALAYSAY NG ISANG TAONG WALANG RELASYON SA TAUHAN KAYA ANG
PANGHALIP NA GINAGAMIT NIYA SA PAGSASALAYSAY AY SIYA. ANG
TAGAPAGSALAYSAY AY TAGAPAG OBSERBA LANG AT NASA LABAS SIYA NG
PANGYAYARI.
 MAY TATLONG URI NG GANITONG PANANAW.
MALADIYOS NA PANAUHAN- NABABATID NIYA ANG GALAW AT INIISIP NG LAHAT NG MGA
TAUHAN. NAPAPASOK NIYA ANG ISIPAN NG BAWAT TAUHAN AT NAIHAHAYAG NIYA ANG
INIISIP, DAMDAMIN, AYT PANINIWALA NG MGA ITO SA MAMBABASA.
LIMITADONG PANAUHAN- NABABATID NIYA ANG INIISIP AT IKINIKILOS NG ISA SA MGA
TAUHAN SUBALIT HINDI ANG SA IBA PANG TAUHAN.
TAGAPAG-OBSERBANG PANAUHAN- HINDI NIYA NAPAPASOK O NABABATID ANG
NILALAMAN NG INIISIP AT DAMDAMIN NG MGA TAUHAN . TANGING ANG MGA NAKIKITA O
NARIRINIG NIYANG MGA PANGYAYARI, KILOS O SINASABI LANG ANG KANYANG
ISINASALAYSAY.
MAY PARAAN NG PAGPAPAHAYAG NG DIYALOGO, SALOOBIN, O DAMDAMIN SA
TEKSTONG NARATIBO
1. DIREKTA O TUWIRANG PAGPAPAHAYAG.- SA GANITONG URI NG
PAGPAPAHAYAG , ANG TAUHAN AY DIREKTA O TUWIRANG NAGSASAAD O
NAGSASABI NG KANYANG DIYALOGO,SALOOBIN, O DAMDAMIN. ITO AY
GINAGAMITAN NGT PANIPI. SA GANITONG PARAAN NG PAGPAPAHAYAG BAY
NAGIGING NATURAL NA LUMULUTANG ANG KATANGIANG TAGLAY NG MGA
TAUHAN.
DI DIREKTA O TUWIRANG PAGPAPAHAYAG- ANG TAGAPAGSALAYSAY ANG
NAGLALAHAD SA SINASABI , INIISIP, O NARARAMDAMAN NG TAUHAN SA GANITONG
URI NG PAGPAPAHAYAG. HINDI NA ITO GINAGAMITAN NG PANIPI.
HALIMBAWA:
TINAWAG NI ALING GUADA ANG ANAK DAHIL KAKAIN NA HABANG ITOY ABALANG
ABALA SA GINAGAWA AT HINDI HALOS NAPANSING NAKALAPIT NA PALA ANG INA SA
KANYANG KINALALAGYAN . SINABI NIYA NA KAYGANDA NG GINAGAWA NG ANAK AT
TINANONG DIN NIYA KUNG ANO BA TALAGA ANG BALAK NIYA. NATATAWANG
INAKBAYAN NI DONATO ANG INA AT INAKAY NG PAPASOK SA MUNTI NILANG KUSINA.
MAY MGA ELEMENTO ANG MGA TEKSTONG NARATIBO
ANG ISANG KATANGIANG TAGLAY NG LAHAT NG TEKSTONG NARATIBO AY
ANG PAGKUKWENTO, KAYA NAMAN TAGLAY NG MGA ITO ANG
MAHAHALAGANG ELEMENTONG LALONG MAGBIBIGAY DAAN SA
NAKAKALIBANG , NAKAKAALIW, NAKAKAPAGBIGAY-ARAL NA
PAGSASALAYSAY. SA MGA ELEMENTONG ITO RIN MAKIKITA KUNG PAANO
NAIHAHABI O PUMAPASOK ANG MGA TEKSTONG DESKRIPTIBO.
1. TAUHAN
LAHAT NG TEKSTONG NARATIBO AY NAGTATAGLAY NG MGA TAUHAN. ANG DAMI
O BILANG AY DAPAT UMAAYON SA PANGANGAILANGAN. MAHIRAP ITAKDA ANG
BILANG NG TAUHANG MAGPAPAGALAW SA TEKSTONG NARATIBO, ANG
PANGANGAILANGAN LAMANG ANG MAAARING MAGTAKDA NITO. MAY DALAWANG
PARAAN NG PAGPAPAKILALA NG TAUHAN- ANG EXPOSITORY AT ANG DRAMATIKO.
EXPOSITORY KUNG ANG TAGAPGSALAYASAY ANG MAGPAPAKILALA O
MAGLALARAWAN SA PAGKATAO NG TAUHAN AT DRAMATIKO NAMAN KUNG KUSANG
MABUBUNYAG ANG KARAKTER DAHIL SA KANYANG PAGKILOS O PAGPAPAHAYAG.
A. PANGUNAHING TAUHAN- SA PANGUNAHING TAUHAN O BIDA UMIIKOT ANG MGA
PANGYAYARI SA KWENTO MULA SA SIMULA HANGGANG SA KATAPUSAN .
KARANIWANG IISA LAMANG ANG POANGUNAHING TAUHAN . ANG KANYANG MGA
KATANGIAN AY IBINABATAY SA TUNGKULIN O PAPEL NA KANYANG GINAGAMPANAN SA
KABUUAN NG AKDA.
B. KATUNGGALING TAUHAN- ANG KATUNGGALING TAUHAN O KONTRABIDA AY
SIYANG SUMASALUNGAT O KALABAN NG PANGUNAHING TAUHAN . MAHALAGA ANG
PAPEL NG TAUHANG ITO SAPAGKAT SA MGA TUNGGALIANG NANGYAYARI SA PAGITAN
NILA , NABUBUHAY ANG MGA PANGYAYARI NSA KWENTOAT HIGIT NA NAPAPATINGKAD
ANG MGA KATANGIAN NG PASNGUNAHING TAUHAN.
C. KASAMANG TAUHAN- GAYA NG IPINAHIIWATIG NG KATAWAGAN , ANG
KASAMANG TAUHAN AY KARANIWANG KASAMA O KASANGGA NG PANGUNAHING
TAUHAN . ANG PANGUNAHING PAPEL O TUNGKULIN NIYA AY SUMUPORTA ,
MAGSILBING HINGAHAN, O KAPALAGAYANG LOOB NG PANGUNAHING TAUHAN.
D. ANG MAY –AKDA- SINASABING ANG PANGUNAHING TAUHAN AT MAY AKDA AY
LAGI NG MAGKASAMA SA KABUOAN NG AKDA. BAGAMAT ANG NAMAMAYANI
LAMANG AY ANG KILOS AT TINIG NG TAUHAN, SA LIKOD AY LAGING
NAKASUBAYBAY ANG KAMALAYAN NG MAKAPANGYARIAHNG AWTOR.
 DALAWANG URI NG TAUHAN
A. TAUHANG BILOG (ROUND CHARACTER)- ISANG TAUHANG MAY MULTI-
DIMENSIYONAL O MARAMING SAKLAW ANG PERSONALIDAD .TULAD NG
ISANG TUNAY NA KATAUHAN, NABABAGO ANG KANYANG PANANAW ,
KATANGIAN, DAMDAMIN AYON SA PANGANGAILANGAN. ANG ISANG TAHIMIK
AT MAPAGTIMPING TAUHAN HALIMBAWA AY MAAARING MAGALIT AT
SUMAMBULAT KAPAG HINIHINGI NG SITWASYON O PANGYAYARI SA KWENTO
AT PANGANGAILANGANG MAGBAGO ANG TAGLAY NIYANG KATANGIAN AT
LUMUTANG ANG NARARAPAT NA EMOSYON O DAMDAMIN
 B. TAUHANG LAPAD (FLAT CHARACTER)- ITO ANG TAUHANG
NAGTATAGLAY NG IISA O DADALAWANG KATANGIANG MADALING
MATUKOY O PREDICTABLE. MADALING MAHULAAN AT MAIUGNAY SA
KANYANG KATAUHAN ANG KANYANG MGA IKINIKILOS AT MAITUTURING
NA STEREOTYPE TULAD NG MAPANG –APING MADRASTA, MAPAGMAHAL NA
INA, TIN-EDYER NA DI SUMUSUNOD SA MAGULANG AT IBA PA.KARANIWANG
HINDI NAGBABAGO O NAG IIBA ANG KATANGIAN NG TAUHANG LAPAD SA
KABUOAN NG KWENTO.
2. TAGPUAN AT PANAHON.
ANG TAGPUAN AY TUMUTUKOY HINDI LAMANG SA LUGAR KUNGB
SAAN NAGANAP ANG MGA PANGYAYARI SA AKDA KUNDI GAYUNDIN SA
PANAHON (ORAS PETSA, TAON)AT MAGING BSA DAMDAMING UMIIRAL SA
KAPALIGIRAN NANG MAGANAP ANG PANGYAYARI TULAD KASAYAHANG
DALA NG PAGDIRIWANG SA ISANG KAARAWAN , TAKOT NA UMIIRAL DAHIL
SA MALAKAS NA HAMPAS NG HANGIN AT ULANG DALA NG BAGYO,AT IBA
PA.
3. BANGHAY
ITO ANG TAWAG SA MAAYOS NA DALOY O PAGKAKASUNOD-SUNOD NG MGA PANGYAYARI SA
MGA TEKSTONG NARATIBOUPANG MABIGYANG LINAW ANG TEMANG TAGLAY NG AKDA.
KARANIWANG BANGHAY O BALANGKAS NG ISANG NARATIBO.
• PAGKAKAROON NG ISANG EPEKTIBONG SIMULA KUNG SAAN MAIPAKILALA ANG MGA TAUHAN,
TAGPUAN, AT TEMA (ORIENTATION AT INTRUDUCTION)
• PAGPAPAKILALA SA SULIRANING IHAHANAP NG KALUTASAN NG MGA TAUHAN PARTIKULAR
ANG PANGUNAHING TAUHAN.
• PAGKAKAROON NG SAGLIT NA KASIGLAHANG HAHANTONG SA PAGPAPAKITA NG AKSYONG
GAGAWIN NG TAUHAN TUNGO SA PAGLUTAS SA SULIRANIN
PATULOY SAM PAGTAAS ANG PANGYAYARING HUMAHANTONG SA ISANG
KASUKDULAN.
PABABANG PANGYAYARING HUMAHANTONG SA ISANG RESOLUSYON O
KAKALASAN
PAGKAKAROON NG ISANG MAKABULUHANG WAKAS.
HINDI LAHAT NG BANGHAY AY SUMUSUNOD SA KUMBENSYONAL NA SIMULA –GITNA-WAKAS.
MAY MGA KADANG HINDI SUMUSUNOD SA GANITONG KALAKARAN AT TINATAWAG NA
ANACHRONY O MGA PAGSASALAYSAY NA HINDI NAKAAYOS SA TAMANG PAGKAKASUNOD
SUNOD. MAUURI ITO SA TATLO.
A. ANALEPSIS (FLASHBACK)-DITO IPINAPASOK ANG MGA PANGYAYARING NAGANAP SA
NAKALIPAS
B. PROLEPSIS (FLASH-FORWARD)-DITO NAMAN IPINAPASOK ANG MGA PANGYAYARING
MAGAGANAP PA LAMANG SA HINAHARAP
C. ELLIPSIS- MAY MGA PUWANG O PATLANG SA PAGKAKASUNOD SUNOD NG MGA PANGYAYARI
NA NAGPAPAKITANG MAY BAHAGI SA PAGSASALAYSAY NA TINANGGAL O HIMDI ISINAMA
PAKSA O TEMA.
ITO ANG SENTRAL NA IDEYA KUNG SAAN UMIIKOT ANG MGA
PANGYAYARI SA TEKSTONG NARATIBO. MAHALAGANG MALINANG ITO NG
HUSTO SA KABUOAN NG AKDA UPANG MAPALUTANG NG MAY AKDA ANG
PINAKAMAHALAGANG MENSAHENG NAIS NIYANG IPARATING SA KANYANG
MAMBABASA. DITO RIN MAHUHUGOT ANG MGA PAGPAPAHALAGA ,
MAHAHALAGANG-ARAL AT IBA PANG PAGPAPAHALAGANG
PANGKATAUHANG NAGAGAMIT SA MABUBUTING PAMUMUHAY AT
PAKIKISALAMUHA SA KAPWA.