Cinsel Öykü Alma

Dr. Ö. Sürel Karabilgin

EÜTF Tıp Eğitimi AD
2014
Öğrencilerin cinsellik hakkında hastalarla konuşma
zorluğunun nedenleri

• Konu ile ilgili olarak utanma ve kişisel rahatsızlık

• Yaş farkı

• Hastanın duygularına ilişkin yaşanan endişe

• Cinsel öykü ile hasta şikayeti arasındaki ilişki

• Cinsel öykü almanın başka birinin işi olması

• Karmaşık problemlerle baş etme becerilerinin eksikliği

• Eğitim eksikliği
Cinsel öykü alma
Avantajlar:
• Görüşmenin normal bir bölümü olarak görülmesini sağlar
• Cinsel konular hakkında konuşma, problem olarak
görülmediği zaman gelecek için bir kapı açar
• Cinsel aktiviteler hakkında tartışma, sağlığın korunması için
bir fırsat olabilir

Zorluklar:
• Hasta veya doktor için utandırıcı olabilir
• Hasta tartışmanın amacını yanlış anlayabilir ve yaşam
biçiminin yargılandığı veya ayıplandığını hissedebilir
 Cinsellik hakkında yaygın görüşler ve yanlış
inanışlar

• Yaşlı insanlar cinsel ilişkide bulunamazlar

• Homoseksüeller sadece erkeklerle cinsel ilişkide bulunurlar
• Evli birinin cinsel yolla bulaşan bir hastalığa sahip olması
olası değildir
• Cinsel problemlerin varlığı genellikle hastanın psikolojik
problemleri olduğu anlamına gelebilir
Cinsellik hakkında soru sorarken dikkat edilecek
noktalar

• Kültürel farklılık

• Hekimin kendi anksiyetesini azaltması

• Hastanın anksiyetesi

“Şimdi size cinsel sağlığınız hakkında bazı sorular

soracağım. Bu soruları bütün hastalara soruyorum ve sizin
sağlığınız için önemli”
Cinsel öykü her hastadan alınmalı mıdır?

• psikolojik problemler
• depresyon
• anksiyete
• insomnia
• fobi
“Bir hastadan cinsel problemleri veya ilişki
problemleri olup olmadığı konusunda tıbbi
öykü alma ile detaylı bir cinsel öykü alma
arasında fark vardır”

• HIV
• Hepatit C
 Cinsel öykünün ne zaman ve nasıl alınacağına ilişkin algoritma
Hastanın cinsellikle
ilgili tıbbi bir
problemi var mı?
EVET
Cinsel öykü almaya
başlamak: “En son ne
zaman cinsel ilişkide
bulundunuz?”, “Bu
şikayetler ilk kez ne zaman
başladı?”
Tartışma:
Araştırma,
Tedavi,
Sevk etme,
Diğer ilişkileri anlama,
Güvenli cinsel ilişki
Tıbbi problem cinsel fonksiyon için önemli mi?
HAYIR •impotans
•infertilite
•depresyon
EVET HAYIR
Hastalara endişelerini
tartışma fırsatı vermek “Bazı HIV’den korunma bağlamında
güvenli cinsel ilişkiyi tartışın,
insanlar infertilite tedavisi
ve bütün hastalarınızla bu
sırasında baskılar nedeniyle
konuşmayı yaptığınızı söyleyin.
cinselliğe karşı ilgisiz
olabilirler. Bu sizin için bir
problem oldu mu?”
Bu durumda tedavinin veya uzman hekime Hastaya her zaman açık kapı
sevkin gerekip gerekmediğine ilişkin bir bırakın “Eğer bir problem
değerlendirme yapmak, yani “bu durumu olursa, bu konuyu seninle
benimle tartışmak ister misiniz veya bu tartışmaktan mutlu olacağım ”
problemle baş etmek için başka bir uzman ile
görüşmek ister misiniz?”
 Cinsel öykü alma becerisinde önerilen sorular

• Yaşamınızda sizin için özel biri var mı? Siz ve bu kişi cinsel ilişkide bulunuyor
musunuz?
• Cinsel yaşamınızdan memnun musunuz? veya Cinsel fonksiyonunuzla ilgili
herhangi bir problem veya endişeniz var mı?
• Başka cinsel partnerleriniz var mı? (tek eşli misiniz, birden fazla partneriniz var
mı, rasgele partnerleriniz oluyor mu?)
• Cinsel yolla geçen hastalıklar veya HIV riskinizi değerlendirmek için bazı sorular
sormalıyım: Herhangi bir yüksek riskli cinsel ilişki deneyiminiz oldu mu?
• Hastalığınız cinsel fonksiyonunuzu etkiledi mi?
• “Erkek, kadın veya her ikisi ile birlikte cinsel ilişkide bulundunuz mu?”

• “Biraz tereddütlü görünüyorsunuz”, “Her şey yolunda değil gibi görünüyor”

• “Konuştuğumuz her şey ikimizin arasında kalacak”
 Daha detaylı sorular

• Hastalıktan korunmak için kondom kullanıyor musunuz? Kondom

kullanma sıklığınız nedir?
• Bilmem gereken başka bir cinsel ilişkiniz var mı?
• Orgazm olmada zorluk yaşıyor musunuz?
• Cinsel performansınızı artırmak için ilaç kullanıyor musunuz
(viagra gibi)? Ne kadar sıklıkla?
 Cinsel konuların detayları

• İlk ne zaman bu sorunun farkına vardınız?

• Bu sorunu daha önce de yaşamış mıydınız?
• Bu sorunu her zaman mı yaşarsınız yoksa bazen mi?
• (Birden çok cinsel eş varlığında) bu sorunu tüm eşlerinizle
mi yoksa bazı eşlerinizle mi yaşıyorsunuz?
• Bu problem sizde hangi duyguları açığa çıkarıyor?
• Bu soruna eşiniz nasıl karşılık veriyor?
• Bu soruna karşı neler denediniz?
• Geçmişte sizi cinsel ilişkiye zorlayan oldu mu?
Hasta yanlış davranışlara ilişkin bilgi verdiğinde,
konuşmaya devam edebilmek için,
“sizinle, erkek veya kadınlarla korunmasız cinsel ilişki
konusunda konuşmak istiyorum (bugün/bir daha ki sefere)
çünkü bu tür davranışlar, cinsel yolla bulaşan hastalıklar
veya HIV enfeksiyonuna yakalanma riski taşır.”

Hasta ile ilgilenme nedeninizin hastanın karşılaşabileceği

sağlık risklerine yönelik olduğunu; cinsel tercihleri ya da
yaşamla ilgili tercihlerine yönelik olmadığını bildirin ve
paylaşılan tüm bilgilerin gizli kalacağı güvencesini verin.
 Hastayla HIV(+)/AIDS veya CYBH
hakkında konuşmak

Utanç ve suçluluk duygusu HIV ve diğer CYBH’da ve

bu hastalıkların bulaştırılması ile ilgili davranışlarla
ilişkilidir. Hekimler bu tür yanlış davranışların
hissettireceği olumsuz duygulara hazırlıklı değildir.
Hekim ve hastanın kararsız ya da yargılayıcı hisleri üst
üste geldiğinde, savunmasızlık hissi, kızgınlık ve öfke
ortaya çıkarır.

Yargılayıcı olmayan bir dil ve beden dili