1

‫‪Wushu‬‬

‫(ووشو)‬
‫• گردآورنده‪:‬‬ ‫• استاد‪:‬‬

‫‪2‬‬
3
 ‫تاریخچه‬
‫• قدم ت‪ ‬ووش و‪ ‬در کشور چی ن ب ه زمان های بس یار دور ک ه اولی ن صورت های اجتماعات‬
‫بشری در جوامع اولیه بوجود آمدند‪ ،‬باز می گردد‪ .‬در آن زمان به منظور حفظ سالمتی‪،‬‬
‫درمان بیماری ها‪ ،‬افزایش بنیه جسمانی و طول عمر و تعلیم مهارت های نظامی به افراد‬
‫جامعه‪ ،‬حرکاتی ابداع گردید که بسط و گسترش آن در طول دوره های مختلف به ورزش‬
‫ووشوی امروزی بدل شده است‪ .‬در حدود پنج قرن پیش از میالد‪ ،‬یک راهب هندی به نام‬
‫"بود هیدهارما" که با نام های "تامو" و "داروما تائیشی" هم از او یاد می شود‪ ،‬به قصد‬
‫اشاعه تعلیمات مذهبی از هند راهی چین شد و در معبدی به نام شائولین به تعلیم و تربیت‬
‫راهبان آن پرداخت‪ .‬تعالیم وی شامل مجموعه ای از تمرین های پرهیزگاری و قواعد خشک‬
‫انضباطی بود که به واسطه وضعیت جسمانی ضعیف‪ ،‬پیروان او طاقت تحمل آموزش های‬
‫وی را نداشته و بتدریج دچار ضعف و بی حالی می شدند‪ .‬از این رو تامو حرکاتی را برای‬
‫تقویت بنیه جسمانی شاگردان خود ابداع نمود که به "‪ 18‬حرکت دست لوهان" معروف شد‪.‬‬
‫این حرکات بتدریج گسترش یافته و پایه و اساس سبک های ووشو را تشکیل دادند‪.‬‬

‫‪4‬‬
‫• ووشو به عنوان نوعي ورزش‪ ،‬تمام فنون رزمي خود را حفظ کرده‪ ،‬اما به دليل محدوديت هاي قوانين مسابقه‪ ،‬ورزش ووشو بر‬
‫اصل زيان نرساندن به حريف متکي است‪ .‬براي نمونه‪ ،‬در مسابقات ساندا محدوديت هايي براي حرکاتي که مي تواند به حريف‬
‫آسيب برساند‪ ،‬ايجاد شده است‪ .‬امروزه ووشو به صورت يک ورزش استاندارد جهاني به مردم جهان ارايه شده‌است و فقط منحصر‬
‫به کشور چين نيست و مردم کشورهاي مختلف براي بهره گيري از خواص طبي و شرکت در رقابت هاي قهرماني در اين رشته‬
‫ورزشي تمرين مي‌کنند‪ .‬هنر رزمي ووشو در مسابقات در دو بخش تالو و ساندا‪  ‬ارائه مي‌شود‪ :‬زمينه تالو (اجراي فرم هاي سنتي‬
‫چيني به صورت زيبا به همراه حرکات آکروباتيک) زمينه ساندا (مبارزه آزاد بر روي سکو با استفاده از دستان و پاها و زيرگيري)‬
‫توسعه ووشو در سلسله هاي مينگ (‪ 1644-1368‬ميالدي ) و چينگ (‪1912-1636‬ميالدي ) به اوج خود رسيد‪ .‬در اين زمان‪،‬‬
‫ووشو به شاخه هاي گوناگون مانند چان چوان‪ ،‬نان چوان و تاي چي تقسيم شد‪ .‬در زمان جمهوري چين (‪1949-1912‬م‪ ).‬ووشو به‬
‫نوعي ورزش تبديل شد و باشگاه هاي تخصصي بسياري در زمينه ورزش ووشو ايجاد شد‪ .‬پس از مطرح شدن ووشو در بعد‬
‫مسابقاتی‪ ،‬اولین انجمن رسمی آن در سال ‪ 1920‬در کشور چین تاسیس شد و دست اندرکاران امور شدیداً به ترویج مسابقات در‬
‫سطوح مختلف پرداخته و سرمایه های انسانی و مالی فراوان را در این راه به خدمت گرفتند که بر اثر همین کوشش ها از سال‬
‫‪ 1932‬گردهمایی های ملی آغاز و در سال ‪ 1933‬ووشو رسما به لیست مسابقات و بازیهای ملی وارد شد‪.‬سایت هنرهای رزمی‬
‫اولین مسابقات ملی ووشو در سال ‪ 1935‬برگزار شد و متعاقبا ً در سال‪ 1936‬معرفی آن در سطح بین المللی‪ ،‬یک تیم ‪ 9‬نفره از‬
‫قهرمانان ووشو در جریان المپیک برلین حرکاتی را به نمایش گذاشته که بسیار مورد توجه و تشویق حضار قرار گرفت‪ .‬آنگاه پس‬
‫از چندین سال مطالعه‪ ،‬تحقیقات و پژوهش در سال ‪ 1958‬بدلیل استقبال شدید مردم از مسابقات مقررات و قوانین کاملی توسط‬
‫سازمان تربیت بدنی چین وضع شد که با تالش دیگر اساتید و قهرمانان این رشته در سطوح جهانی با حضور ‪ 14‬کشور در سال‬
‫‪ 1987‬اولین مسابقه قهرمانی ووشو آسیا در ژاپن برگزار گردیده و نیز همان سال ‪ WFA‬یا فدراسیون ووشو آسیا تشکیل شد‪ .‬در حال‬
‫حاضر ‪ 38‬کشور عضو این فدراسیون آسیایی می باشند‪ .‬در همین حال در رقابتهای اروپا‪ ،‬آمریکا و فدراسیونهای مربوطه تشکیل و‬
‫پس از کوشش های فراوان در سال ‪ 1990‬ووشو به عنوان یکی از رشته های رسمی در بازیهای آسیایی وارد گردید‪ .‬‬

‫‪5‬‬
‫سبک چانگ چوان ‪Chang Quan‬‬

‫‪6‬‬
‫سبک نان چوان ‪Nanquan‬‬

‫‪7‬‬
 ‫ووشو ایران‬
‫• در ايران نیز همس ان با دیگر ممال ک چند س الی اس ت به هم ت و پشتکار تنی چن د از زحمتکشان و عاشقان ای ن هن ر شاهد‬
‫توس عه و گس ترش ای ن هن ر رزم ی ک ه ب ه تعبیری م ی توان آ ن را گوه ر تابناک هنرهای رزم ی معرف ی نمود‪ ،‬از سال ‪1368‬‬
‫رسما تحت پوشش فدراسیون های مختلف از جمله تکواندو‪ ،‬کاراته‪ ،‬دفتر جهاد تربیت بدنی و فدراسیون کونگ فو‪ ،‬ووشو‬
‫رزم آوران شروع نمود و از اسفند ‪ 1382‬ووشو فعالیت خود را در قالب فدراسیون مستقل ادامه می دهد و با ‪ 18‬سبک در‬
‫س ی و یک اس تان فعال م ی باشد‪ .‬با اینکه مدت زیادی از تاس یس فدراس یون ووشو نم ی گذرد‪ ،‬رون د رو به رش د ای ن رشته‬
‫کامال مشهود است و از نظر فنی نیز هنرجویان وطن عزیزمان در سطح قابل تحسینی ارتقاء پیدا نموده اند که این موضوع‬
‫مورد توجه صاحب نظران و کارشناسان فدراسیون بین المللی ‪ iwuf‬نیز قرار گرفته است‪ .‬مضافا شرکت تعدادی از اساتید‬
‫و قهرمانان عزیز ایرانی در تورنمنت های بین المللی و باالخص مسابقات مختلف قهرمانی جهان و آسیا باعث کسب رتبه‬
‫ه ا و امتیازات عالی گشت‪ .‬س نگینی ترازوی افتخارات را افزون نمود که امید است روز به روز بر وسعت این آگاه ی ها و‬
‫افتخارات افزود شود‪ .‬رشته ووشو دارای تشکیالت معتبر و منظم جهانی با عالمت اختصاری ‪ IWUF‬می باشد که در کشور‬
‫چین مستقر است‪ .‬این فدراسیون دارای ‪ 149‬عضو رسمی و فعال می باشد که در سال ‪ 1990‬تاسیس شده است و عضویت‬
‫ووش و جمهوری اس المی ایران در س ال ‪ 1991‬به عنوان س ی هفتمین عضو فدراس یون جهان ی در نهاد مذکور پذیرفته شد‪.‬‬
‫خوشبختانه استقبال ملل مختلف از این رشته زیبا در حد بسیار باالیی بوده‪ ،‬به طوری که گستره جغرافیایی آن که محدود‬
‫ب ه حوزه شرق آس یا بوده در حال حاض ر ب ه اقص ی نقاط جهان گس ترش یافت ه و در بخ ش های مختل ف آ ن در هر دوره از‬
‫مس ابقات قدرت های جدیدی ظاه ر م ی شون د ک ه ای ن ام ر نشان دهنده پیشرف ت و بالندگ ی ای ن رشت ه اس ت‪ .‬ووش و در سال‬
‫‪ 2004‬توسط کمیته بین المللی المپیک به رسمیت شناخته شد و حرکت خود را جهت ورود به المپیک آغاز نموده است‪.‬‬

‫‪8‬‬
9
 ‫مسابقات ووشو‬
‫اولين مس ابقات مل ي ووش و در س ال ‪ ۱۹۳۵‬برگزار ش د و متعاقبا ً در س ال‪ ۱۹۳۶‬معرف ي آ ن در س طح بين‬ ‫•‬
‫المللي‪ ،‬يک تيم ‪ ۹‬نفره از قهرمانان ووشو در جريان المپيک برلين حرکاتي را به نمايش گذاشته که بسيار‬
‫مورد توجه و تشويق حضار قرار گرفت‪.‬‬
‫آنگاه پس از چندين سال مطالعه‪ ،‬تحقيقات و پژوهش در سال ‪ ۱۹۵۸‬بدليل استقبال شديد مردم از مسابقات‬ ‫•‬
‫مقررات و قوانين کامل ي توس ط س ازمان تربيت بدن ي چين وض ع ش د ک ه ب ا تالش ديگ ر اساتيد و قهرمانان‬
‫اين رشت ه در س طوح جهان ي ب ا حضور ‪ ۱۴‬کشور در س ال ‪ ۱۹۸۷‬اولين مس ابقه قهرمان ي ووش و آسيا در‬
‫ژاپن برگزار گرديده و نيز همان سال‪ WFA ‬يا فدراسيون ووشو آسيا تشکيل شد‪.‬‬
‫در حال حاضر ‪ ۳۸‬کشور عضو اين فدراسيون آسيايي مي باشند‪ .‬در همين حال در رقابتهاي اروپا‪ ،‬آمريکا‬ ‫•‬
‫و فدراس يونهاي مربوط ه تشکيل و پ س از کوش ش هاي فراوان در س ال ‪ ۱۹۹۰‬ووش و ب ه عنوان يکي از‬
‫رشته هاي رسمي در بازيهاي آسيايي وارد گرديد‪.‬‬
‫س پس ب ا تشکيل فدراسيون بين المل ي ووشو‪ IWUF‬در س ال‪ ۱۹۹۰‬اولين دوره مس ابقات ‪ ‬ووش و قهرماني‬ ‫•‬
‫جهان با حضور ‪ ۳۶‬کشور در سال ‪۱۹۹۱‬در چين برگزار و متعاقبا ً دومين دوره آن نيز در سال ‪ ۱۹۹۳‬در‬
‫کشور مالزي ب ه انجام رس يد و همچنين کشور آمريک ا نيز بعنوان مح ل برگزاري س ومين دوره مسابقات‬
‫جهانی ووشو در سال ‪ ۱۹۹۵‬برگزيده شد‪.‬‬
‫‪10‬‬
 ‫‪ ۱۸‬سالح رزمی ووشو‬
‫ووشوی چین ی عالوه بر فنون اس تاندارد مبارزه ت ن ب ه ت ن ب ه تمری ن ب ا س الح ه م توج ه دارد‪ .‬ن ه تنه ا اکثری ت این‬ ‫•‬
‫س الح‌ها بر گرفت ه شده از س الح‌های س نتی می‌باشن د بلک ه عبارت «‪ ۱۸‬س الح رزم ی» نی ز از زمان قدی م مرسوم‬
‫بوده است‪ .‬‬
‫نیزه بلند‪ ،‬کمان بلند‪ ،‬کمان تفنگی‪ ،‬چکش‪ ،‬گرز‪ ،‬عصا‪ ،‬چماق‪ ،‬شمشیر‪ ،‬زنجیر‪ ،‬قالبها‪ ،‬خنجر ترکیبی با تبر‪ ،‬تیشه‬ ‫•‬
‫ساتور‪ ،‬تبر دسته کوتاه‪ ،‬تبرزین‪ ،‬سپهر‪ ،‬چوب دستی‪ ،‬نیزه‪ ،‬شن کش‪.‬‬
‫در دوره های تاریخ ی مختل ف و شاخ ه های متفاوت ووش و‪ ،‬س الح های ی ک ه عنوان «‪ ۱ ۸‬سالح» را یدک‬ ‫•‬
‫می‌کشیدند‪ ،‬متغیر بوده‌اند‪.‬‬
‫امروزه این عبارت معموال" بر سالح های زیر اطالق می‌شود‪:‬‬ ‫•‬
‫شمشی ر په ن‪ ،‬نیزه‪ ،‬شمشی ر دو بن د‪ ،‬ت برزین‪ ،‬ت بر دس ته کوتاه‪ ،‬پارو( بی ل)‪ ،‬چنگال‪ ،‬عص ا‪ ،‬س اتور‪،‬چکش‪ ،‬چماق‪،‬‬ ‫•‬
‫نیزه تیغه بلند‪ ،‬گرز «چوب»‪ ،‬خنجر ترکیبی با تبر‪ ،‬چنگک‪ ،‬نیزه سه شاخه‪.‬‬
‫سالح های دیگری که معموال" استفاده می‌شوند عبارتند از‪ :‬خنجر امی‪ ،‬ایپون‪ ،‬چماق دسته خمیده و قالب است‪.‬‬ ‫•‬
‫ه ر کدام از این دس ته‌ها‪ ،‬دارای نمونه‌های زیادی اس ت‪ .‬برای مثال دس ته شمشی ر پهن دس ته کوتاه و بلن د‪ ،‬شمشیر‬ ‫•‬
‫په ن تک ی‪ ،‬شمشی ر‪ ،‬شمشی ر په ن دو تائ ی و شمشیرهای ‪ ۳‬س ر و دو س ر هس تند‪ .‬گرزه ا شام ل‪ :‬چوب بلند‪ ،‬چوب‬
‫متوسط‪ ،‬چوب کوتاه‪ ،‬نانچکو دسته بلند و دسته کوتاه و سه قسمت‪.‬‬

‫‪11‬‬
12
 ‫سالح های گوناگون‬
‫‪ -‬س الح‌های بلن د‪ :‬بلندت ر از قام ت انس ان ان د و ب ا دو دس ت بکار م ی رون د و شامل‪ :‬نیزه‪ ،‬چوب‪،‬‬ ‫•‬
‫شمشیر پهن بزرگ‪ ،‬نیزه دسته بلند‪ ،‬کوان دائو‪ ،‬چنگال‪ ،‬نیزه سه شاخه وبیل هستند‪.‬‬
‫‪ -‬سالح‌های کوتاه‪ :‬کوتاه تر از قامت انسان اند و با یک دس ت بکار میروند و شامل‪ :‬شمشیر پهن‪،‬‬ ‫•‬
‫شمشیر باریک‪ ،‬ساتور‪ ،‬چکش‪ ،‬چوب دستی‪ ،‬عصا‪ ،‬خنجر و سپهر هستند‪.‬‬
‫‪ -‬سالح‌های نرم‪ :‬از طناب‪ ،‬زنجیر و یا حلقه ها برای درست کردن‪ ،‬سالح های متصل به هم که می‬ ‫•‬
‫توانند به دور یا نزدیک ضربه وارد کنند‪ ،‬استفاده می شود‪.‬‬
‫اینه ا ب ا ی ک ی ا ه ر دو دس ت اس تفاده م ی شون د و شام ل ‪ :‬زنجی ر ن ه تک ه‪،‬س انچکو‪ ،‬چک ش پرنده که‬ ‫•‬
‫عبارتن د از ‪ ۲‬گوی آهن ی ک ه ب ه دو س ر ی ک زنجی ر آهن ی متص ل شده ان د‪ -‬ایپون‪ ،‬پنجه پرنده و‬
‫نانچکو‪ .‬‬
‫‪ -‬س الح‌های دو قل و‪ :‬در ای ن مورد ی ک جف ت س الح وجود دارد ک ه ه ر ی ک در یک ی از دست‌ها قرار‬ ‫•‬
‫م ی گیرد و شام ل‪ :‬شمشی ر په ن ‪ ۲‬تای ی‪ ،‬شمشی ر باری ک دو تای ی‪ ،‬قالب های دو قل و‪ ،‬عصاهای دو‬
‫قل و‪ ،‬چماق دس ته خمیده دو قل و‪ ،‬نیزه های دو تای ی‪ ،‬س اتورهای دو تای ی‪ ،‬خنج ر دو قلو‪ ،‬خنجرهای‬
‫دو دو‪ ،‬میله های دو تایی با سر هایی به شکل مشت و تبرزین می‌باشند‪.‬‬
‫‪13‬‬
14
 ‫روش‌های تمرین ووشو‬
‫• روش‌های زیادی برای تمری ن ووشوی چین ی وجود دارد‪ .‬س ه روش اص لی عبارتند از‪:‬‬
‫روتین‌های تمرین‪ ،‬نبرد تن به تن و تمارین پرورش مهارت روتین‌های ووشو شامل سری‬
‫کاملی از حرکات زنجیره وار بی وقفه است که گاهی به ‪ ۱۰۰‬حرکت پشت سر هم می‌رسد‬
‫برای ه ر روتی ن ترکی ب‪ ،‬ترتی ب و ریت م حرکات متفاوت اس ت و تغییرات ی هم در شدت‬
‫دشواری تکنیکی تمارین به چشم می‌خورند‪.‬‬
‫• این روتین‌های تمرینی ممکن است به صورت‌های زیر باشند‪:‬‬
‫• روتین‌های ت ک نفره بدون س الح‪ ،‬ب ا س الح‪ ،‬روتی ن های مبارزه ت ن ب ه ت ن نمایش ی که‬
‫توسط ‪ ۲‬یا ‪ ۳‬نفر با یا بدون سالح یا ترکیبی از مبارزین مسلح و با سالح گروهی‪ ،‬بدون‬
‫سالح یا با سالح که همزمان توسط چهار نفر یا بیشتر اجرا می شوند مبارزات تن به تن‬
‫مبارزاتی اند که توسط ‪ ۲‬مبارز انجام می شوند‪.‬‬

‫‪15‬‬
 ‫مبارزات ووشو‬
‫‪ -‬مبارزه آزاد‪ :‬مس ابقاتی ک ه دارای مبارزه ت ن ب ه ت ن و بدون س الح هس تند‪ .‬هدف در این‬ ‫•‬
‫مس ابقات زمی ن زدن حری ف ب ا مش ت و لگ د اس ت‪ .‬مبارزی ن در پوشیدن لباس های محافظ‬
‫مختارند‪.‬‬
‫‪ -‬مبارزه ب ا دست‪ :‬مس ابقه ای ب ا دس ت خال ی که در آ ن مس ابقه دهندگان در ناحی ه م چ ب ا هم‬ ‫•‬
‫تماس مداوم دارن د و هدف غلب ه بر حری ف از راه ه ل دادن ی ا کشیدن اس ت‪ .‬مش ت‪ ،‬لگد و‬
‫گالویز شدن ممنوع است ‪.‬‬
‫‪ -‬مبارزه ب ا چوب دس تی کوتاه‪ :‬ه ر نف ر چوب دست کوتاه ی ک ه پوشیده از چرم ی ا پنب ه است‬ ‫•‬
‫در دست دارد ‪.‬‬
‫هر دو لباس محافظ می پوشند و برنده کسی است که اولین ضربه را به حریف بزند‪.‬‬ ‫•‬
‫‪ -‬مبارزه ب ا چوب دس ت بلن د‪ :‬ه ر مبارز میل ه ی ا چوب دس تی بلندی در دست دارد و لباس‬ ‫•‬
‫محافظ پوشیده است‪ .‬نفر اول که به حریف ضربه بزند برنده است‪.‬‬
‫‪16‬‬
 ‫آموزش ووشو‬
‫• یکی از اصول آموزش ووشو‪ ،‬تماری ن پرورش مهارت‪ ،‬برای بهبود نیرو و تکنینک های‬
‫پای ه ای م ی باشد‪ .‬ای ن تماری ن شام ل تمری ن حرکات تعادل ی ک ه در آ ن هنرج و برای مدتی‬
‫حالت را حفظ می‌کند و تمارین پاها لگد زدن‪ ،‬کشش و غلتیدن است‪.‬‬
‫• برخی از اساتید فن عالوه بر تمارین ‪ ۴‬روش زیر را هم معتبر و مفید می دانند‪:‬‬
‫• ‪ -‬استفاده از کیسه بوکس‬
‫• ‪ -‬کاغذ چند الیه‌ای برای تمرین ضربات‬
‫• ‪ -‬میله‌های متحرک‬
‫• ‪ -‬میله های چوبی‬

‫‪17‬‬
‫با تشکر‬
‫‪18‬‬