Din Muhammad Silro ( lecturer) 1

Semester 7 unit 3 Topic 7

‫ٻوليء جي‬
َ ‫گرامر جي ذريعي‬
‫تدريس‬

Din Muhammad Silro ( lecturer) 2

‫چوڏهينء چنڊ ! تون اڀرين‪،‬سهسين ڪري سينگار‬
‫َ‬
‫حيلنڪرين‬
‫ِ‬ ‫پلڪ پريان جي نه پڙين‪،‬جي‬
‫هزار ‪،‬‬
‫جهڙو تون سڀ ڄمار‪ ،‬تهڙو دم دوست جو‪.‬‬
‫گرامر ڇا آهي ؟ ان جي اهميت ۽ ضرورت‬

‫)‪Din Muhammad Silro ( lecturer‬‬ ‫‪4‬‬

 ‫گرامر ڇا آهي ؟ ان جي اهميت ۽ ضرورت‬

‫• درحقيقت گرامر الطيني ٻولي َء جو لفظ آهي ‪.‬‬

‫انگريزي َء ۾ گرامر سنسڪرت ۾ “ ِويا ڪرڻ ”‬
‫• عربي ۾ “ صرف و نحو ” ۽ سنڌي ٻولي ۾ مٿي‬
‫بيان ڪيل سڀني نالن سان سڏيو ويندو آهي ‪.‬‬
‫• گرامر مان مراد اهو علم آهي جنهن جي ذريعي‬
‫ٻولي َء جي جوڙجڪ يا بناوت جي ڄاڻ حاصل‬
‫ٿئي‪.‬‬
‫)‪Din Muhammad Silro ( lecturer‬‬ ‫‪5‬‬
 ‫گرامر ڇا آهي ؟ ان جي اهميت ۽ ضرورت‬

‫• اهميت ۽ ضرورت‬
‫جنهن ٻولي َء کي پنهنجو گرامر هوندو آهي اها ترقي‬
‫ڪندي آهي ۽ پنهنجو علمي ۽ ادبي خزانو انهي َء جي‬
‫بدولت محفوظ ڪرڻ جي صالحيت رکندي آهي ‪.‬‬
‫انهي َء ۾ ڪو شڪ نه آهي ته پهريائين ٻولي وجود ۾ آئي‬
‫۽ ان کان پو ِء ان ٻولي جي صحيح استعمال ال ِء گرامر‬
‫کي مرتب ڪيو ويو ‪ .‬گرامر جي متعلق مختلف تعليمي‬
‫ماهرن جا رايا به مختلف آهن ڪن جي را ِء آهي ته‬
‫)‪Din Muhammad Silro ( lecturer‬‬ ‫‪6‬‬
 ‫اهميت ۽ ضرورت‬
‫• گرامر جي سکيا ضروري نه آهي ڇا ڪاڻ ته‬
‫اڻپڙهيل ماڻهو به درست ٻولي ڳالهائي سگهن‬
‫ٿا ته وري ڪن جو خيال آهي ته ٻولي ۽ گرامر‬
‫يعني گرامر‬
‫ٰ‬ ‫فقط استعمال ال ِء سيکاريو وڃي‬
‫ٻولي جي سکيا دوران سيکارڻ گهرجي ‪ .‬در‬
‫حقيقت گرامر نه صرف ٻولي جي اکرن ‪ ،‬لفظن‬
‫۽ جملن جي صحيح‬
‫)‪Din Muhammad Silro ( lecturer‬‬ ‫‪7‬‬
 ‫اهميت ۽ ضرورت‬
‫• ادائگي سيکاري ٿو پر هي فرد کي ڪنهن‬
‫تحرير ۾ ترميم ۽ توسيع ڪرڻ جي لياقت سان‬
‫به نوازي ٿو جيئن اهي ٻولي َء جي خاطر خواه‬
‫خدمت ڪري سگهن ‪ .‬انهي َء ال ِء ضروري آهي‬
‫ته اسڪول ۾ هر هڪ تعليمي سطح تي ٻارن ۾‬
‫ٻولي َء جي صحيح ڳالهائڻ ‪ ،‬لکڻ ‪،‬‬

‫)‪Din Muhammad Silro ( lecturer‬‬ ‫‪8‬‬

 ‫اهميت ۽ ضرورت‬
‫• پڙهڻ ۽ سمجهڻ جي اصولن ۽ قاعدن جي مڪمل‬
‫ڄاڻ ڏيڻ ال ِء گرامر کي الزمي قرار ڏنو وڃي ‪.‬‬

‫)‪Din Muhammad Silro ( lecturer‬‬ ‫‪9‬‬

‫مهرباني سدا سرها رهو‬

Din Muhammad Silro ( lecturer) 10

‫مختلف سطحن تي گرامر جي جزن جي‬
‫سڃاڻپ ڪرا‪z‬ئڻ‬

‫)‪Din Muhammad Silro ( lecturer‬‬ ‫‪11‬‬

‫گرامر جا مکيه ٻه جزا يا حصا آهن‬

Din Muhammad Silro ( lecturer) 12

 ‫ علم صرف‬.1
‫ علم نحو‬.2

Din Muhammad Silro ( lecturer) 13

 ‫ا‪z‬يٽما‪zz‬الجي( علم‪ z‬ص‪zz‬رف) ‪Etymology‬‬

‫• وصف‪ :‬لفظي معني گردان يا ڦيرو ‪،‬‬

‫اصطالحي معني موجب صرف اهو علم‬
‫آهي ‪ ،‬جنهن مان لفظن جي قسمن ۽ انهن‬
‫جي صورت ۾ جيڪا ڦيرڦار ٿئي ٿي ‪،‬‬
‫تنهن بابت خبر پوي ٿي ‪.‬‬

‫)‪Din Muhammad Silro ( lecturer‬‬ ‫‪14‬‬

 ‫علم نحو (‪) Syntax‬‬
‫• نحو جي لفظي معني آهي “ دستور”يا “ريت” پر‬
‫اصطالحي معني موجب نحو اهو علم آهي ‪ ،‬جنهن‬
‫مان خبر پوي ته جمال ڪيئ‪z‬ن ٺ‪z‬اهجن‪ .‬هر هڪ‬
‫جملي جي لفظن جو هڪ ٻئي سان ڪهڙو الڳاپو‬
‫آهي ‪ .‬جملن جي بناوت‪،‬تفريق يا ڇيد ‪،‬‬
‫بيهڪ جون نشانيون هن علم ۾ اچيو ٿيون‬
‫وڃن ‪.‬‬
‫)‪Din Muhammad Silro ( lecturer‬‬ ‫‪15‬‬
 ‫تفريق يا ڇيد‬
‫• وصف ‪ :‬جملي کي ڀڃي ‪ ،‬ان جا ڀاڱا ڌار ڌار‬
‫ڪرڻ کي “ تفريق يا ڇيد ” چئبو آهي ‪.‬‬
‫• مثال‪“ :‬سج ” اڀري ٿو ‪.‬‬
‫( هت ٻه ڀاڱا آهن )‬ ‫•‬
‫• علم صرف ۾ “ فاعل” علم نحو ۾ “ ُمبتَدا ”‬
‫(مبتدا يا فاعل ۽ خبر )‬
‫)‪Din Muhammad Silro ( lecturer‬‬ ‫‪16‬‬
‫هفتو‪ 10 :‬گرامر جي بنيادي تصورن جو‬
‫تعارفي جائزو‬

‫گرامر سکڻ جا فائدا‬

‫)‪Din Muhammad Silro ( lecturer‬‬ ‫‪17‬‬

 ‫گرامر سکڻ جا فائدا‬

‫• جيئن ته گرامر سکڻ جا انيڪ فائدا آهن جن مان‬

‫ڪجهه هيٺ ڏجن ٿا‪:‬‬
‫• ‪ .1‬ٻولي َء جي جوڙ جڪ ۽ قاعدن قانونن جي‬
‫خبر پوي ٿي جنهن ڪري لفظن جي اچار ڪڍڻ‬
‫۾ غلطي نه ٿي ٿئي ‪.‬‬
‫• ‪ .2‬بحث مباحثي ۽ دليل ڏيڻ جي صالحيت پيدا‬
‫ٿئي ٿي ‪.‬‬
‫)‪Din Muhammad Silro ( lecturer‬‬ ‫‪18‬‬
 ‫گرامر سکڻ جا فائدا‬

‫• ‪ .3‬خيال وسيع ٿين ٿا ‪ ،‬سٺي تقرير ‪ ،‬تحرير جي‬

‫قابليت وڌي ٿي ‪.‬‬
‫‪ .4‬تخليقي قوتون فروغ حاصل ڪن ٿيون ‪ .‬جنهن‬
‫ڪري ٻولي ۾ سڌارو ۽ واڌارو آڻڻ ممڪن ٿي‬
‫وڃي ٿو‪.‬‬
‫‪ .5‬گرامر جي مدد سان ٻولي جي واڌاري ۽ سڌاري‬
‫ال ِء ٻين جي رهنمائي ڪري سگهجي ٿي ‪.‬‬
‫)‪Din Muhammad Silro ( lecturer‬‬ ‫‪19‬‬
 ‫گرامر سکڻ جا فائدا‬

‫• ‪ .6‬گرامرجي بدولت ٻولي َء جي لغت ٺاهڻ ۽ ان‬

‫کي صحيح نموني سان استعمال ڪرڻ جي‬
‫صالحيت پيدا ٿئي ٿي ‪.‬‬

‫)‪Din Muhammad Silro ( lecturer‬‬ ‫‪20‬‬

 Thanks
You are great
Din Muhammad Silro ( lecturer) 21
‫گرامر جي تدريس جا طريقا‬

Din Muhammad Silro ( lecturer) 22

‫گرا‪z‬مر جي سيکارڻ جي استقراري طريقو‬

‫هينڊ آئوٽس ۾ ڏسو‬

‫)‪Din Muhammad Silro ( lecturer‬‬ ‫‪23‬‬

‫استقراري طريقو( چڪاس‪ /‬تالش يا ڳولڻ‪/‬نتيجو ڪڍڻ)‬

‫• اس تقراري “ عربي ” جي لفظ “ استقرا ” مان ورتل‬

‫معني آهي “ تالش ڪرڻ يا نتيجو‬
‫ٰ‬ ‫آهي جنهن جي‬
‫ڪڍڻ ”‬
‫• هن طريقي موجب گرامر جو جيڪو به لفظ يا اصول‬
‫سمجهائڻو هوندو آهي ‪ .‬ان جا مثال ڏيئي سوالن ذريعي‬
‫ٻارن کان گهربل لفظ يا اصول معلوم ڪرايا ويندا آهن‪.‬‬
‫جيئن وصف ٻارن کي چڱي َء طرح ذهن نشين ٿئي‬
‫وڃي‪ .‬جيڪڏهن‬
‫)‪Din Muhammad Silro ( lecturer‬‬ ‫‪24‬‬
 ‫استقراري طريقو‬
‫• استاد هوشيار ۽ ڄاڻو آهي ته چارٽن ۽ جنسي‬
‫شين جي مدد سان گرامر جي سبق کي وڌيڪ‬
‫مؤثر ۽ وڌيڪ دلچسپ بڻائي سگهي ٿو‪ .‬هي‬
‫جديد ۽ نسفياتي طريقو آهي ‪ .‬جنهن جي‬
‫استعمال سان گرامر جهڙي مشڪل ڪم کي‬
‫سکڻ ال ِء ٻارن ۾ دلچسپي پيدا ڪري سگهجي‬
‫ٿي‪.‬‬
‫)‪Din Muhammad Silro ( lecturer‬‬ ‫‪25‬‬
‫استخراجي طريقو ( هڪ شي ِء مان ٻي شي ِء ڳولي ڪڍڻ‬

‫• ”استخراجي ” عربي لفظ استخراج مان ورتل‬

‫معني ( ڪڍڻ يا کڻڻ آهي )‬
‫ٰ‬ ‫آهي ‪ .‬جنهن جي‬
‫هي پراڻو ۽ غير نفسياتي طريقو آهي ‪ .‬هن‬
‫طريقي موجب گرامر جي لفظن جون وصفون‬
‫ٻارن کي بر زبان ياد ڪرايون وينديون آهن‪.‬‬
‫پو ِء مثال ڏيئي انهن وصفن جي وڌيڪ‬

‫)‪Din Muhammad Silro ( lecturer‬‬ ‫‪26‬‬

 ‫ا‪z‬ستخراجي طريقو‬
‫• سمجهاڻي ڏني ويندي آهي ‪ .‬جنهن ڪري گرامر‬
‫جي ان طرح سکيا جو ٻارن جي ذهن تي اجايو‬
‫بار پوي ٿو ۽ بيزاري پيدا ڪري ٿو‪ .‬اهو ئي‬
‫سبب آهي جو ٻار گرامر سکڻ ۾ پورو چاه نه‬
‫وٺندا آهن ‪.‬‬

‫)‪Din Muhammad Silro ( lecturer‬‬ ‫‪27‬‬

 ‫گرامر جو سبق پڙهائڻ‬
‫گرامر جي سبق پڙهائڻ کان اڳ استاد کي هيٺين‬ ‫•‬
‫ڳالهين تي عمل ڪرڻ گهرجي ‪.‬‬
‫‪ .1‬تياري‬ ‫•‬
‫گرامر جي سبق پڙهڻ کان اڳ استاد کي سبق‬ ‫•‬
‫جي تياري ڪرڻ ضروري آهي ‪.‬‬
‫ان سلسلي ۾ پهريائين ليسن پالن تيار ڪجي ‪.‬‬ ‫•‬
‫رٿيل عنوان جي مواد جي پوري واقفيت هئڻ‬
‫)‪Din Muhammad Silro ( lecturer‬‬ ‫‪28‬‬
 ‫گرامر جو سبق پڙهائڻ‬
‫• گ‪z‬هرجي ‪ .‬سبق ۾ گهربل امدادي شيون موجود هجڻ‬
‫گهرجن ۽ سبق پڙهائڻ جي دوران انهن شين جو صحيح‬
‫نموني استعمال ڪرڻ گهرجي ‪.‬‬
‫• ‪ .2‬استاد جي شخصيت‬
‫• سبق جي ڪاميابي َء تي استاد جي شخصيت اثر انداز‬
‫ٿيندي آهي‪ .‬شخصيت ۾ استاد جو باوقار هئڻ ‪ ،‬پاڻ ۾‬
‫پورو اعتماد هجڻ ‪ ،‬موزون لباس ‪ ،‬آواز بلند ۽ صحيح‬
‫تلفظ اچي وڃن ٿا ‪.‬‬
‫)‪Din Muhammad Silro ( lecturer‬‬ ‫‪29‬‬
 ‫گرامر جو سبق پڙهائڻ‬
‫• ‪ .3‬وقت جي پابندي‬
‫سبق جي يونٽ جي اهڙي طرح ورڇ ڪجي جو‬
‫يعني جيڪڏهن‬
‫ٰ‬ ‫مقرر وقت ۾ سبق پورو ٿئي ‪.‬‬
‫سبق پڙهائڻ ال ِء ‪ 40‬منٽن جو وقت هجي ‪ ،‬ته‬
‫سبق کي انهي َء وقت ۾ اهڙي َء طرح تقسيم‬
‫ڪجي جو جيئن پيرڊ پورو ٿيڻ وارو هجي ته‬
‫سبق به پورو ٿئي ‪.‬‬
‫)‪Din Muhammad Silro ( lecturer‬‬ ‫‪30‬‬
 ‫گرامر جو سبق پڙهائڻ‬
‫• ‪ .4‬سبق سلسليوار پڙهائڻ‬
‫• پڙهائي دوران سبق جو سلسلو پورو رکجي ‪،‬‬

‫)‪Din Muhammad Silro ( lecturer‬‬ ‫‪31‬‬

‫گرامر جي تدريس ال ِء نثر يعني عبارت‬
‫جو استعمال‬

‫)‪Din Muhammad Silro ( lecturer‬‬ ‫‪32‬‬

 ‫سياڻي ڇوڪري‬
‫ثنا ‪ :‬ندا هي توهان پاڻي َء جو نلڪو ڇو کولي ڇڏيو آهي ؟‬
‫ندا ‪ :‬ادي مون کان ڳالهه وسري وئي ‪ .‬ڀالئي ڪري بند ڪري ڇڏ‬
‫‪.‬‬
‫ثنا ‪ :‬اال ‪ ،‬ڪيترو نه پاڻي زيان ٿي ويو آهي !‬
‫ندا‪ :‬ادي ‪ ،‬ٻيهر اهڙي غلطي نه ڪنديس ‪.‬‬
‫ثنا ‪ :‬شاباش ! هر شي ِء ۾ بچت ڪرڻ گهرجي ‪ .‬بچت ڪرڻ تمام‬
‫سٺي عادت اهي ‪.‬‬
‫ندا ‪ :‬ادي ٻيون وري ڪهڙيون شيون آهن ‪ ،‬جن ۾ بچت ڪرڻ‬
‫گهرجي ؟‬
‫)‪Din Muhammad Silro ( lecturer‬‬ ‫‪33‬‬
 ‫سياڻي ڇوڪري‬
‫ثنا ‪ :‬ڪمري ۾ ڪير نه هجي ته بلب ۽ پکو بند ڪرڻ‬
‫گهرجي ‪.‬جيئن بجلي زيان نه ٿئي ‪ .‬چلهو به اجايو نه ٻارجي‬
‫‪ .‬اهڙي َء طرح ٻين شين جي بچت ڪرڻ گهرجي ‪.‬‬
‫ندا ‪ :‬کاڌو به پيٽ ڀري نه کائجي ڇا ؟‬
‫ثنا ‪ :‬ڀلي کائجي پر اجايو اوڀر ڪري ڦٽو نه ڪجي ‪.‬‬
‫ندا ‪ :‬توهان ڏاڍيون سٺيون ڳالهيون ٻڌايون‪.‬‬
‫هاڻي آ ٌء اڳتي ائين ڪنديس ‪.‬‬

‫)‪Din Muhammad Silro ( lecturer‬‬ ‫‪34‬‬

‫‪.‬سبق مان هيٺ‪z‬يون شيون ڳولي ڏيکاري‪z‬و‬
‫‪ 12‬اسم عام ڳوليو‪.‬‬ ‫•‬
‫‪ 2‬اسم خاص ڳوليو‪.‬‬ ‫•‬
‫‪ 2‬ضمير ڳوليو‪.‬‬ ‫•‬
‫‪ 2‬حرف ندا ڳوليو‪.‬‬ ‫•‬
‫‪ 6‬فعل ڳوليو‪.‬‬ ‫•‬
‫‪ 3‬سوالي جمال ڳوليو‪.‬‬ ‫•‬

‫)‪Din Muhammad Silro ( lecturer‬‬ ‫‪35‬‬

 ‫ا‪z‬سم‪ z‬عام‪12 z‬‬
‫‪ .11‬بجلي‬ ‫‪ .6‬عادت‬ ‫‪ .1‬نلڪو‬
‫‪ .12‬چلهو‬ ‫‪ .7‬شيون‬ ‫‪ .2‬ڳالهه‬
‫‪ .8‬ڪمري ‪ .13‬کاڌو‬ ‫‪ .3‬پاڻي‬
‫‪ .14‬پيٽ‬ ‫‪ .9‬بلب‬ ‫‪ .4‬ادي‬
‫‪ .15‬اوڀر ‪.‬‬ ‫‪ .10‬پکو‬ ‫‪ .5‬غلطي‬

‫)‪Din Muhammad Silro ( lecturer‬‬ ‫‪36‬‬

2‫اص‬z‫ خ‬z‫سم‬z‫ا‬
‫ا‬z‫ ثن‬.1 •
. ‫ ندا‬.2 •

Din Muhammad Silro ( lecturer) 37

2 ‫مير‬zz‫ض‬
‫ مون‬.1 •
‫ توهان‬.2 •
‫ آ ُء‬.3 •
‫ هي‬.4. •

Din Muhammad Silro ( lecturer) 38

2 ‫دا‬zz‫رفن‬z‫ح‬
! ‫ اال‬.1 •
! ‫ شاباش‬.2 •

Din Muhammad Silro ( lecturer) 39

 ‫ف‪zzz‬عل ‪6.‬‬
‫‪ .1‬کولي ڇڏيو آهي‬
‫‪ .2‬وسري وئي‬
‫‪ .3‬بند ڪري ڇڏ ‪ .‬زيان ٿي ويو‬
‫‪ .4‬آهي‬
‫‪ .5‬گهرجي‬
‫‪ .6‬ڪنديس‬

‫)‪Din Muhammad Silro ( lecturer‬‬ ‫‪40‬‬

 ‫س‪zz‬وا‪zz‬ليج‪z‬مال ‪3‬‬
‫• ثنا‪:‬ندا هي توهان پاڻي َء جو نلڪو ڇو کولي ڇڏيو آهي؟‬
‫• ندا ‪ :‬ادي ٻيون وري ڪهڙيون شيون آهن ‪ ،‬جن ۾ بچت‬
‫ڪرڻ گهرجي ؟‬
‫• ندا ‪ :‬کاڌو به پيٽ ڀري نه کائجي ڇا ؟‬

‫)‪Din Muhammad Silro ( lecturer‬‬ ‫‪41‬‬

‫هفتو ‪ 11 :‬گرامر جي تدريس ال ِء نظم جو‬
‫استعمال‬

‫)‪Din Muhammad Silro ( lecturer‬‬ ‫‪42‬‬

) ‫مون کي ڪنهن ٿي کير پياريو ( بيت‬

Din Muhammad Silro ( lecturer) 43

‫مون کي ڪنهن ٿي کير پياريو ( بيت )‬

‫مون کي ڪنهن ٿي کير پياريو‪،‬‬

‫پيار منجهان ٿي گود ويهاريو ‪،‬‬
‫خوش ٿي هرهر مون ڏي نهاريو‪،‬‬
‫منهنجي امڙ‪ ،‬منهنجي امڙ‪.‬‬
‫)‪Din Muhammad Silro ( lecturer‬‬ ‫‪44‬‬
‫مون کي ڪنهن ٿي کير پياريو ( بيت )‬

‫پنڌ ڪندي جي ڌڪو کاڌم‪،‬‬

‫ڪنهن کڻي ٿي ڇاتي َء التم‪،‬‬
‫پيار منجهان ٿي ڀاڪر پاتم ‪،‬‬
‫منهنجي امڙ‪ ،‬منهنجي امڙ‪.‬‬
‫)‪Din Muhammad Silro ( lecturer‬‬ ‫‪45‬‬
‫مون کي ڪنهن ٿي کير پياريو ( بيت )‬

‫تون ڪئي مون سان آه ڀالئي‪،‬‬

‫مور نه وسري تنهنجي چڱائي‪،‬‬
‫تنهن ٰال ِء ڪريان شڪر سدائين‪،‬‬
‫منهنجي امڙ ‪,‬منهنجي امڙ‪.‬‬
‫)‪Din Muhammad Silro ( lecturer‬‬ ‫‪46‬‬
 ‫مون کي ڪنهن ٿي کير پياريو ( بيت )‬

‫وڌي جڏهن آئون وڏو ٿيندس‪،‬‬

‫سک سوين آئون توکي ڏيندس ‪،‬‬
‫توتي پنهنجو ساه ڇڏيندس ‪،‬‬
‫منهنجي امڙ ‪,‬منهنجي امڙ‪.‬‬
‫)‪Din Muhammad Silro ( lecturer‬‬ ‫‪47‬‬
‫گرامر جي تصورن بابت عملي مشقون ۽‬
‫مشغوليون‬

‫)‪Din Muhammad Silro ( lecturer‬‬ ‫‪48‬‬

‫اسم جي ٽرين‬
‫‪. 1‬اسم خاص‬ ‫‪‬‬
‫‪ .2‬اسم عام‬ ‫‪‬‬
‫‪ .3‬اسم ذات‬ ‫‪‬‬
‫‪.4‬اسم جنس‬ ‫‪‬‬
‫‪ .5‬اسم جمع ‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫)‪Din Muhammad Silro ( lecturer‬‬ ‫‪49‬‬

‫ضمير جو هوائي جهاز‬

Din Muhammad Silro ( lecturer) 50

 Pronoun ‫ض مير‬
Personal Pronoun ‫• ضمير خالص‬
Demonstrative‫• ضمير اشارو‬
Pronoun
Interrogative Pronoun ‫• ضمير استفهام‬
Relative Pronoun ‫• ضمير مشترڪ‬
Din Muhammad Silro ( lecturer) 51
Pronoun ‫مير‬zz‫ض‬
Indefinite Pronoun ‫• ضمير مبهم‬
Relative ‫• ضمير موصول‬
Correlative ‫• ضمير جواب موصول‬
Coujunlive ‫• ضمير متصل‬

Din Muhammad Silro ( lecturer) 52

 ‫صفت جو ٻيڙو‬

‫• ‪ -1‬صفت وصفي‬
‫• ‪ -2‬صفت عددي‬
‫• ‪ -3‬صفت ضمي‪z‬ري‬
‫صفت عددي جا قسم‬
‫• ‪ -1‬عدد شماري‪NumeralCardinal.‬‬
‫• ‪ -2‬عدد قطاري‪Ordinals.‬‬
‫)‪Din Muhammad Silro ( lecturer‬‬ ‫‪53‬‬
 ‫مهرباني‬
‫جتي به هجو خوش‬
‫هجو‬
Din Muhammad Silro ( lecturer) 54
‫ٽاپڪ مان ڪجهه سوال‬

Din Muhammad Silro ( lecturer) 55