ვალდებულების შესრულება

ფულადი ვალდებულების შესრულება

 ვალდებულების შესრულების
ცნება
 ვალდებულების შესრულება გულისხმობს
მოვალის მიერ ნაკისრი ვალდებულების
საგნის შესრულებას: ქონების გადაცემას,
განსაზღვრულ მოქმედებას ან
მოქმედებისგან თავის შეკავებას.
 ვალდებულება უნდა შესრულდეს
ჯეროვნად, კეთილსინდისიერად,
დათმულ დროსა და ადგილას.
 ვალდებულების შესრულების
სუბიექტები
 ვალდებულების შესრულების
სუბიექტები არიან ის პირები,
რომლებიც ასრულებენ ვალდებულებას
ან იღებენ შესრულებას.
 ვალდებულების შესრულების
სუბიექტები შეიძლება არ ემთხვეოდეს
ვალდებულების სუბიექტებს.
 ვალდებულების შესრულების
სუბიექტები
 მესამე პირმა მაშინ შეიძლება შეასრულოს
ვალდებულება, თუ კანონიდან ან
ხელშეკრულებიდან და არც
ვალდებულების ბუნებიდან არ ირკვევა,
რომ მოვალემ პირადად უნდა შეასრულოს
ვალდებულება.
 კრედიტორმა უნდა მიიღოს მესამე
პირისგან შემოთავაზებული შესრულება,
გარდა იმ შემთხვევისა, როცა მოვალე
ამის წინააღმდეგია.
 ვალდებულების შესრულების
სუბიექტები
 თუ კრედიტორი მიმართავს იძულებით
აღსრულებას მოვალის კუთვნილ ნივთზე,
მაშინ ყოველ პირს, რომელსაც საფრთხე
ექმნება, რომ იძულებითი აღსრულებით
შეიძლება დაკარგოს უფლება ამ ნივთზე,
უფლებამოსილია დააკმაყოფილოს
კრედიტორის მოთხოვნა.
 ასეთ შემთხვევაში, მოთხოვნის უფლება
გადადის ამ პირზე.
 ვალდებულების შესრულების
სუბიექტები
 მოვალე ვალდებულებას უსრულებს
კრედიტორს.
 ვალდებულების სხვა პირისთვის
შესრულება შესაძლებელია მაშინ, თუ ეს
პირი კანონით ან სასამართლოს
გადაწყვეტილებით უფლებამოსილია
მიიღოს შესრულება, ან კრედიტორმა
მისცა თანხმობა ან ამ შესრულებისაგან
მიიღო სარგებელი.
 ვალდებულების შესრულების
საგანი
 ვალდებულების შესრულების საგანს
წარმოადგენს: მოვალის მიერ
გადასაცემი ნივთი, შესასრულებელი
მოქმედება ან მოქმედებისგან თავის
შეკავება.
 საგანი შეიძლება იყოს:
ინდივიდუალური და გვაროვნული
ნიშნით განსაზღვრული ნივთი.
 ვალდებულების შესრულების
საგანი
 ინდივიდუალური ნიშნით განსაზღვრული
ნივთის გადაცემის ვალდებულება სახეზეა,
როდესაც გადასაცემი ნივთი
დამახასიათებელი ინდივიდუალური
ნიშნებით ხასიათდება.
 ამ დროს კრედიტორს შეუძლია უარი
თქვას სხვა შესრულების მიღებაზე,
თუნდაც, ეს სხვა შესრულება უფრო მეტი
ღირებულების მქონეა.
 ვალდებულების შესრულების
საგანი
 გვაროვნული ნიშნით განსაზღვრული
ნივთის გადაცემის ვალდებულება
სახეზეა, როდესაც ნაკისრი
ვალდებულება მხოლოდ ზოგადი
დამახასიათებელი ნიშნებით არის
განსაზღვრული.
 ეს ნიშნები დგინდება მხარეთა
შეთანხმებით.
 ვალდებულების შესრულების
საგანი
 შესრულების საგანი ერთიანია,
გამონაკლის შემთხვევაში, კანონი
ითვალისწინებს ვალდებულების
შესრულებას ნაწილ–ნაწილაც, თუ
კრედიტორი ამაზე განაცხადებს
თანხმობას.
 ვალდებულების შესრულების
საგანი
 ვალდებულების შესრულების საგანი
შეიძლება შედგებოდეს ერთი ან
რამდენიმე ობიექტისგან ან
მოქმედებისგან.
 თუ მხარეები შეთანხმდებიან რამდენიმე
ვალდებულების შესრულებაზე ისე, რომ
მათგან უნდა შესრულდეს ერთ–ერთი,
სახეზეა ალტერნატიული შესრულება.
 ვალდებულების შესრულების
საგანი
 ალტერნატიული ვალდებულების
შესრულების დროს არჩევის უფლება აქვს
მოვალეს, თუ ხელშეკრულებიდან,
კანონიდან ან ვალდებულების არსიდან
სხვა რამ არ გამომდინარეობს.
 თუ მოვალეს ორი შესასრულებლიდან
შეუძლია უარი თქვას ერთ–ერთზე, მაშინ
ძალაში რჩება მეორე მოქმედების
შესრულების ვალდებულება.
 ვალდებულების შესრულების
ადგილი
 ვალდებულების შესრულების
ადგილი განისაზღვრება მხარეთა
შეთანხმებით ან გამომდინარეობს
ვალდებულების არსიდან.
 თუ შესრულების ადგილი არ არის
მხარეთა მიერ განსაზღვრული, მაშინ
ვალდებულება უნდა შესრულდეს:
 ვალდებულების შესრულების
ადგილი
 ინდივიდუალური ნიშნით განსაზღვრული
ნივთის შემთხვევაში – იმ ადგილას, სადაც
იგი ვალდებულების წარმოშობის
მომეტისთვის იმყოფებოდა;
 გვაროვნული ნიშნით განსაზღვრული
ნივთის შემთხვევაში – იმ ადგილას, სადაც
იმყოფება მოვალის საწარმო; თუ ასეთი
არ არის, მაშინ მისი საცხოვრებელი
ადგილის მიხედვით.
 ვალდებულების შესრულების
ადგილი
 თუ ვალდებულების შესრულების წინ იცვლება
მოვალის საცხოვრებელი ადგილი ან საწარმოს
ადგილსამყოფელი და კრედიტორს ამის გამო
წარმოეშობა დამატებითი ხარჯები, მოვალემ ეს
ხარჯები უნდა აუნაზღაუროს მას;
 თუ ვალდებულების შესრულების წინ იცვლება
კრედიტორის საცხოვრებელი ადგილი ან
იურიდიული მისამართი და ამის გამო იზრდება
მოვალის ხარჯები ან საფრთხე ექმნება
შესრულებას, მაშინ კრედიტორს ეკისრება როგორც
გაზრდილი ხარჯების ანაზღაურება, ასევე საგნის
გადაცემის მოსალოდნელი საფრთხის რისკი .
ვალდებულების შესრულების დრო
 ვალდებულების შესრულების დროც
განისაზღვრება მხარეთა შეთანხმებით ან
გამომდინარეობს ვალდებულების
შესრულების არსიდან.
 მოვალეს აქვს ვალდებულების ვადამდე
შესრულების უფლებაც თუ კრედიტორი
ამაზე თანხმობას განაცხადებს, რომელიც
დუმილითაც ითვლება მიცემულად.
ვალდებულების შესრულების დრო
 კრედიტორს არ შეუძლია მოითხოვოს
ვალდებულების ვადამდე შესრულება,
გარდა შემდეგი შემთხვევებისა:
ა) მოვალე გადახდისუუნარო გახდა;
ბ) შეპირებული უზრუნველყოფა
შეამცირა ან საერთოდ ვერ
წარმოადგინა.
ვალდებულების შესრულების დრო
 თუ ხელშეკრულების მხარეებმა არ
განსაზღვრეს ვალდებულების
შესრულების დრო და ეს უკანასკნელი
სხვა საფუძვლითაც არ დგინდება,
მაშინ კრედიტორს ნებისმიერ დროს
შეუძლია მოითხოვოს შესრულება,
ხოლო მოვალემ ვალდებულება
დაუყოვნებლივ უნდა შეასრულოს.
 ვალდებულების შესრულების
ხარისხი
 თუ ხელშეკრულების მხარეები
ვალდებულების შესრულების
ხარისხს არ განსაზღვრავენ, მაშინ
მოვალე ვალდებულია
განახორციელოს საშუალო სახის
შესრულება და გადასცეს საშუალო
ხარისხის ნივთი.
 უარი ვალდებულების
შესრულებაზე
 პირს, რომელსაც ვალდებულება
აკისრია ორმხრივი
ხელშეკრულებიდან გამომდინარე,
შეუძლია უარი თქვას ვალდებულების
შესრულებაზე საპასუხო მოქმედების
განხორციელებამდე, როცა იგი
ვალდებული იყო თავისი
ვალდებულება წინასწარ
შეესრულებინა.
 Ffuladi valdebulebis cneba
 fuladi valdebuleba warmoadgens Rirebulebis
gadacemis valdebulebas, romlis obieqtia gansazRvruli
fuladi Tanxa;
 igi ar aris nivTis gadacemis valdebuleba, movalem
kreditors unda gadasces valis nominaluri odenobiT
asaxuli Rirebuleba.
 fuladi valdebuleba ar warmoadgens gvarovnuli niSniT
gansazRvruli nivTis gadacemis valdebulebas.
 Ffulis cneba
 fuli ekonomikuri funqciis mixedviT
warmoadgens saerTo gacvliT, Sefasebis,
Rirebulebis Senaxvisა da gadacemis
saSualebas, angariSsworebis erTeuls.
 angariSsworeba SesaZlebelia rogorc naRdi,
ise unaRdo angarisworebis formiT.
 Ffuladi valdebuleba
 saqarTveloSi fuladi valdebuleba gamoixateba erovnul
valutaSi – larSi.
 lari aris erTaderTi kanonieri sagadamxdelo saSualeba
saqarTvelos mTel teritoriaze.
 saqarTvelos moqalaqeebs da saqarTvelos rezident
iuridiul pirebs Soris angariSsworeba dasaSvebia
mxolod erovnul valutaSi.
 Ffuladi valdebuleba
 mxareebs SeuZliaT xelSekrulebiT fuladi
valdebuleba gaiTvaliswinon ucxo qveynis
valutaSi, magram am valdebulebis
Sesruleba unda ganxorcieldes mxlod larSi.
 fulis (valutis) kursi warmoadgens erovnuli
valutis mimarTebas ucxour valutebTan.
 Ffuladi valdebuleba
 valis valutaa is fuladi erTeuli, romelSiac
gamoixateba (gamoiTvleba) fuladi
valdebulebis Tanxa, xolo gadaxdis valutaa
is fuladi niSnebi, romelic iTvleba fuladi
valdebulebis Sesrulebis saSualebad.
 valdebulebis gareSe gadaxdilis ukan
dabruneba

 ის, რაც ვალდებულების გარეშეა

გადახდილი, შეიძლება
უსაფუძვლო გამდიდრების
შესახებ წესების მიხედვით უკან
იქნეს მოთხოვილი.
 Ffuladi valdebulebis Sesrulebis adgili
 Fფuladi valdebulebis Sesrulebis adgili
ganisazRvreba Sesrulebis adgilis Sesaxeb
saerTo wesis mixedviT, magram Tu fuladi
valdebulebis adgili saeWvoa, maSin igi
unda Sesruldes kreditoris adgilsamyofelis
(sacxovrebeli adgili an iuridiuli misamarTi)
mixedviT.
 Ffuladi valdebulebis Sesrulebis adgili
 valdebuleba SeiZleba Sesruldes kreditoris
angariSze fulis CaricxviT, Tu kreditori ar
aris amis winaaRmdegi da im adgilas an im
qveyanaSi, sadac gadaxda unda moxdes,
kreditors aqvs sabanko angariSi, romelzec
fulis Caricxva SesaZlebelia.
 Ffuladi valdebulebis dafarvis rigiToba
 Tu movales sxvadasxva valdebulebebidan
gamomdinare ekisreba erTmaneTis msgavsi
ramdenime Sesruleba, magram Sesrulebis
Tanxa sakmarisi ar aris, movales ufleba
aqvs Tavisi SexedulebiT airCios is
valdebuleba, romelsac pirvelad Seasrulebs.
 Ffuladi valdebulebis dafarvis rigiToba
 Tu movale ar amoirCevs pirvelad Sesasrulebel
valdebulebas, maSin, pirvel rigSi, daifareba is
vali, romlis gadaxdis vadac pirvelad dadga.
 Tu moTxovnaTa Sesrulebis vada erTdroulad
dadga, maSin Tavdapirvelad unda Sesruldes is
moTxovna, romelic movalisTvis Sesasruleblad
yvelaze mZimea.
 Ffuladi valdebulebis dafarvis rigiToba
 Tu moTxovnebi Tanabrad mZimea, Tavdapirvelad
unda Sesruldes is moTxovna, romelic yvelaze
naklebad aris uzrunvelyofili.
 Tu movales ekisreba erTi valdebuleba, magram mis
mier ganxorcielebuli gadasaxdeli sakmarisi ar aris
mTeli valis dasafaravad, jer ifareba sasamarTlos
xarjebi, Semdeg – ZiriTadi vali da bolos
procentebi.
 Nnominalizmis principi
 თუ გადახდის ვადის დადგომამდე გაიზარდა
ან შემცირდა ფულის ერთეული (კურსი), ან
შეიცვალა ვალუტა, მოვალე ვალდებულია
გადაიხადოს იმ კურსით, რომელიც
შეესაბამება ვალდებულების წარმოშობის
დროს.
 ვალუტის შეცვლისას გადაცვლით
ურთიერთობებს საფუძვლად უნდა დაედოს ის
კურსი, რომელიც ვალუტის შეცვლის დღეს
არსებობდა ფულის ამ ერთეულებს შორის.
 Kkreditoris mier vadis
gadacilebis cneba
 კრედიტორის მიერ ვადის გადაცილებად
ითვლება, თუ იგი არ იღებს მისთვის
შემოთავაზებულ შესრულებას, რომლის
ვადაც დამდგარია.
 კრედიტორი არ არის ვალდებულების
შესრულების სუბიექტი და მას არ
ეკისრება ვალდებულების შესრულება,
ამიტომ მის მიერ ვალდებულების
დარღვევას ადგილი არა აქვს.
kreditoris mier vadis gadacilebis
cneba
 ზოგჯერ ვალდებულების არსიდან
გამომდინარე, მისი შესრულებისთვის
აუცილებელია კრედიტორის გარკვეული
მონაწილეობა შედეგის დასადგომად;
 ვადის გადაცილებას უთანაბრდება ისეთი
შემთხვევები, როდესაც ვალდებულების
შესრულებისთვის საჭიროა კრედიტორის
მიერ განსაზღვრული მოქმედების შესრულება
და იგი ამ მოქმედებას არ ასრულებს.
 ვადის გადაცილების
წინაპირობები
 კრედიტორის მიერ ვადის გადაცილება სახეზეა
შემდეგი წინაპირობების არსებობისას :
1. კრედიტორის თანამონაწილეობის

აუცილებლობა;
2. ვალდებულების ვადამოსულობა (“რომლის
ვადაც დამდგარია” –390მ);
3. შესრულების შეთავაზება (“არ იღებს მისთვის
შემოთავაზებულ შესრულებას ”–390მ );
4. შესრულების შესაძლებლობა
 კრედიტორის მიერ ვადის
გადაცილების სამართლებრივი
შედეგები
 კრედიტორის მიერ ვადის გადაცილებისას, იგი
ვალდებულია აანაზღაუროს ის ზიანი, რომელიც
მიადგა მოვალეს შესრულებული ვალდებულების
მიღების ვადის ბრალეული გადაცილების გამო .
 ბრალის მიუხედავად კრედიტორის მიერ ვადის
გადაცილებისას:
 ა) იგი ვალდებულია აუნაზღაურის მოვალეს საგნის
შენახვის გამო წარმოშობილი ზედმეტი ხარჯები;
 ბ) მას ეკისრება ნივთის შემთხვევითი გაფუჭების ან
დაღუპვის რისკი;
 კრედიტორის მიერ ვადის
გადაცილების სამართლებრივი
შედეგები
 გ) მას აღარა აქვს ფულადი
ვალდებულებისათვის პროცენტის
მიღების უფლება.
 კრედიტორის მიერ ვადის
გადაცილებისას, მოვალეს
პასუხისმგებლობა ეკისრება მხოლოდ
მაშინ თუ ვალდებულება არ შესრულდა
მისი განზრახვის ან უხეში
გაუფრთხილებლობის გამო.