Fakültə:QNMF

İxtisas:Neft-Qaz mühəndisliyi

Müəllim:İsmayılova Həcər
Tələbə: Qafarov Elzamin
Qrup: 213.18 TREY 1
research
Sənayedə innovasiya
fəaliyyəti

TREY 2
research
 Plan
İnnovasiyanın mahiyyəti

İnnovasiyanın təşkili

Müəssisənin innovasiya fəaliyyətinin

istiqamətləri
TREY 3
research
 GİRİŞ
Yerli innovasiya-investisiya fəaliyyətlərinin inkişafı fazalarının, onların parametrlərinin tədqiq
edilməsi, beynəlxalq arenada bununla bağlı praktiki təkliflərin verilməsi tədqiqatın məqsədini
təşkil edir. Ölkədə sözügedən sahələrin inkişaf etdirilməsi ilə bağlı konsepsiyanın
hazırlanması əsas vəzifə kimi irəli sürülür.
• Əsas məqsədə nail olunması üçün aşağıdakı tədqiqat vəzifələri seçilmişdir:
• İqtisadiyyatın tənzimlənməsi və maliyyə resurslarının idarə edilməsinin nəzəri-metodoloji
və təcrübi yanaşmaların qiymətləndirilməsi;
• Milli iqtisadi inkişafın təmin edilməsi baxımından makroiqütisadi tənzimləmənin
vəzifələrinin müəyyənləşdirilməsi;
• Davamlı inkişaf şəraitində innavativ investisiya siyasətin vəzifə və hədəflərinin
müəyyənləşdirilməsi;
• Azərbaycanda son dövrlərin investisiya siyasətinin əsas xüsusiyyətlərinin
müəyyənləşdirilməsi;
TREY 4
research
 • Innovasiya sözü "Yeniliklərin tətbiqi"
sözlərinə sinonim termin kimi dərk edilir.
Ədəbiyyatlarda "Yeniliklərin tətbiqi"
anlayışı müxtəlif mənalarda izah edilir.
Çox vaxt "Yeniliklərin tətbiqi" anlayışını
İnnovasiyanı innovasiya yaradıcılığı kimi göstərirlər.
Yəni, innovasiya dedikdə yeni
n mahiyyəti texnikanın, texnologiyanın, metodların və
s.- nin iqtisadiyyata tətbiq olunması başa
düşülür. Başqa sözlə, fəaliyyətdə olan
avadanlığın əvəzinə yenilərinin tətbiqi
başa düşülür. Deməli, bütün hallarda
innovasiya yaradıcı əməkdir.

TREY 5
research
İnnovasiya - elmi biliyin innovasiyaya
prosesi çevrilmə prosesi, başqa sözlə,
innovasiya prosesi ideyanın
praktiki tətbiq olunan məhsula
çevrilmə hadisələri ardıcıllığıdır.
Bu proses tətbiq olunduqdan sonra
da bitmir və təkmilləşir. Özündə
isə əvvəllər məlum olmayan
məhsullar üçün yeni xassələr,
bazarlar və tətbiq sahələri yaradır.
TREY 6
research
İntellektual kapital genişləndikcə yeniliklərin miqyası artır, yeniliketmə, başqa sözlə,
innovativ proses formalaşır və sürətlənir. İnnovasiyanın dəyişikliyə səbəb olan,
dəyişikliklə nəticələnən 5 növü göstərilir.

Yeni texnoloji istehsal üsulundan, yeni texnikadan istifadə

Yeni keyfiyyət xassələrinə malik məhsulların tətbiqi

Yeni fiziki -kimyəvi xüsusiyyətləri olan xammal və materialdan istifadə edilməsi.

Maddi-texniki təminatın yeni təşkili formalarına keçid

Satışın yeni bazarlarının yaranması

TREY 7
research
 İnnovasiyanın təşkili.

İnnovasiyanın təşkilinin məqsədi ondan ibarətdir ki, o,

planlaşdırılmış innovasiya tapşırıqlarını və strateji planları
yerinə yetirməyə imkan versin. Bu isə tələb olunan
tapşırıqların yerinə yetirilməsi üçün tələb olunan ehtiyatların
müəyyənləşdirilməsini, tapşırıqların icraçılar arasında
bölüşdürülməsini, tapşırıqların yerinə yetirilməsinin zamana
görə koordinasiya edilməsini və s. zəruri edir. Sadalanan
tapşırıqların yerinə yetirilməsi isə innovasiya prosesinin
təşkilati strukturunun müəyyənləşdirilməsi yolu ilə yerinə
yetirilir.
TREY 8
research
Texnoloji prosesin ən yaxşı variantı yeni
variantın hazırlanmasına qədərki müddət
ərzində istehsalın mövcud şərtləri üçün
nümunəvi variant kimi qəbul edilir.
Nümunəvi texnoloji proseslərin
hazırlanması aşağıdakı mərhələləri əhatə
edir: məmulatın emalının texnoloji
marşrutunun müəyyən olunması;
əməliyyatlar üzrə texnoloji prosesin
seçilməsi; məmulat üçün onun ayrı-ayrı
elementlərinin emalı üsullarının (yerinə
yetirilən texnoloji əməliyyatlar) müəyyən
olunması.

TREY 9
research
 Texnoloji hazırlıq həmçinin yeni (modernləşdirilmiş)
məmulatların istehsalı üçün zəruri olan texnoloji
avadanlıqların, texnoloji ləvazimatların hazırlanması
layihələrinin işlənməsini də nəzərdə tutur. Bu çox
əməktutumlu və bahalı işdir, çünki 182 yeni modellərin
mənimsənilməsi üçün xeyli sayda ştamp, ləvazimat, tərtibat
və habelə avtomatik xətlər hazırlanması lazım gəlir.

TREY 10
research
 Large image

Yeni məhsul növlərinin istehsalı, məmulatların və istehsal

proseslərinin modernləşdirilməsi işlərinin həyata keçirilməsi
maddi- texniki və təşkilati hazırlıq tələb edir. Maddi-texniki və
təşkilati hazırlıq mərhələsi yeni məhsul növlərinin yaradılması ilə
əlaqədar olan material-enerji ehtiyatlarının alınması, müəssisəyə
gətirilməsi və kadr hazırlığı ilə əlaqədar olan işləri əhatə edir.
İstehsalın madditexniki hazırlığı yeni avadanlığın alınmasını,
montaj edilməsini və sazlanmasını, alət və ləvazimatların, xammal
və materialların gətirilməsini və istehlak üçün hazırlanmasını, yəni
istehsalın maddi-texniki resurslarla təmin olunmasını nəzərdə
tutur.

TREY 11
research
İstehsalın texniki hazırlığının planlaşdırılmasının əsas vəzifəsi yeni, innovativ məhsulun
layihələndirilməsi, hazırlanması və mənimsənilməsinin ayrı-ayrı mərhələlərinin başlanğıc və son
müddətlərini müəyyənləşdirməkdən ibarətdir. İstehsalın texniki hazırlığını planlaşdırarkən
aşağıdakı məlumatlardan istifadə edilir:
İnnovativ məhsul növlərinin
Yeni məhsul növlərinin layihələndirilməsi və
layihələndirilməsi, hazırlanması və Plan ilində istehsalın texniki hazırlanmasının ayrı-ayrı
mənimsənilməsi üzrə ayrı-ayrı hazırlığı ilə əlaqədar olan işlərin mərhələlərinin başlanma və son
istehlakçıların (müəssisənin) əməktutumu və həcmi müddətləri haqqında razılaşmalar,
sifarişləri (tapşırıqları); yəni məhsulun hazır olma vaxtı
üzrə saziş

Yeni məhsul növlərinin

hazırlanması üçün lazım olan əmək,
İstehsalın texniki cəhətdən
material-enerji və maliyyə
ehtiyatları üzrə mövcud norma və inkişaf perspektivləri
normativlər

TREY 12
research
İstehsalın texniki hazırlığını yüksək səviyyədə həyata keçirmək məqsədilə
firma və müəssisədə aşağıdakı beş bölmədən ibarət plan işlənib hazırlanır:

1.Yeni məhsul növlərinin layihələndirilməsi, hazırlanması və mənimsənilməsi üzrə

elmi-tədqiqat və layihə-konstruktor işləri bölməsi:

2.Yeni məhsul növlərinin tətbiqi və köhnələrin istehsaldan çıxarılması bölməsi;

3.İstehsalın mexanikləşdirilməsi və avtomatlaşdırılması bölməsi:

4.Yeni hazırlanmış məhsulların sınaqdan və attestasiyadan keçirilməsi bölməsi;

TREY 13
5.Standartlar, texniki şərtlər və fabrik-zavod normativləri bölməsi. research
İstehsalın texniki hazırlığı və yeni məhsulun işlənib
hazırlanması mürəkkəb bir proses olduğundan ixtisaslı
kadrların bu işə cəlb edilməsi əsas məsələdir. Bu, texniki
hazırlığın 4-cü mərhələsi olan maddi-texniki və təşkilati
hazırlıqda tamamilə öz əksini tapır ki, bu da texniki
hazırlığın bitmiş mərhələsi, eyni zamanda digər üç
mərhələnin yerinə yetirilməsi üçün əsas şərt kimi çıxış
edir
TREY 14
research

Müəssisənin innovasiya fəaliyyətinin
istiqamətləri
Mütərəqqi yeniliklərin
əksəriyyəti öz real
təcəssümünü elmtutumlu və
rəqabətqabiliyyətli
məhsulların yaradılmasında
tapır. Yeniliklərin yayılma
diapazonu praktika əsasında
genişlənir. Onların dəyəri
insanla və onun tələbatı ilə
əlaqədə üzə çıxır.
TREY 15
research
İnnovasiya prosesi müxtəlif resursların istehsal
fəaliyyətinə cəlb edilməsilə bağlıdır. Əsas resurslar
yeni məhsul istehsalının geniş miqyasda
mənimsənilməsi ilə 188 əlaqədar olan tədqiqatlar və
araşdırmalar aparılmasına, layihə - texnoloji və başqa
işlərin yerinə yetirilməsi üçün investisiyalar və vaxt
sərf olunur. Bütövlükdə innovasiya fəaliyyəti sisteminə
- elm, texnologiya, innovasiya və təhsil kimi tərkib
hissələri daxildir.Bu komponentlərdən hər hansı birinin
olmaması innovasiya fəaliyyəti sisteminin
bütövlüyünün pozulmasına gətirib çıxarır.

TREY 16
research
 Bütövlükdə innovasiya fəaliyyəti sistemində yuxarıda
Bütövlükdə innovasiya fəaliyyəti sistemində yuxarıda
nəzərdən keçirilən komponentlərin içərisində ən əsas ünsür
nəzərdən keçirilən komponentlərin içərisində ən əsas ünsür
insandır. Elm insanın tələbatına birbaşa və ya texnologiya,
insandır. Elm insanın tələbatına birbaşa və ya texnologiya,
iqtisadiyyat və məişət vasitəsilə dolayı şəkildə təsir göstərir.
iqtisadiyyat və məişət vasitəsilə dolayı şəkildə təsir göstərir.
Məqsədlərin, ideyalların və maraqların dəyişməsi ictimai
Məqsədlərin, ideyalların və maraqların dəyişməsi ictimai
istehsalda hökmranlıq edən texnoloji uklada (düzmək)
istehsalda hökmranlıq edən texnoloji uklada (düzmək)
adekvat olan yeni dəyərlərin inkişafına şərait yaradır. Buna
adekvat olan yeni dəyərlərin inkişafına şərait yaradır. Buna
görə də elmin inkişafının bir mərhələsinə xas olan dəyərlər
görə də elmin inkişafının bir mərhələsinə xas olan dəyərlər
başqa, daha mütərəqqi mərhələdə öz əhəmiyyətini itirə bilər
başqa, daha mütərəqqi mərhələdə öz əhəmiyyətini itirə bilər
TREY 17
research
Bazar iqtisadiyyatı inkişaf etmiş ölkələrdə elmi-texniki tərəqqinin inkişafı
innovasiya sahibkarlığı ilə bağlıdır. Ümumiyyətlə, sahibkarlığın 2
formasını fərqləndirmək olar:

onlardan biri yeniliklərin

tapılması və
reallaşdırılmasıdır ki,
buna da innovasiya
sahibkarlığı deyilir.
Digəri isə xalis bazar
sahibkarlığıdır və buna
marketinq deyilir. Elmi-texniki
nəaliyyətlərin istehsala tətbiqi
innovasiya adlanır.

TREY 18
research
İnnovasiya fəaliyyətinin istiqamətləri hər şeydən əvvəl
aşağıdakıların yerinə yetirilməsindən ibarətdir:

1.Yeni məhsuların mənimsənilməsi, buraxılan məhsulun

modernləşdirilməsi.
2. Yeni istehsal vasitələrini istehsal prosesinə cəlb
edilməsi.
3. Yeni texnologiya və məhsulun istehsalı üsularından
istifadə edilməsi.
4. İstehsalın təşkili və idarə olunmasının daha mütərəqqi
formaları.
TREY 19
research
İnnovasiyanın nəticələri aşağıdakılarla ifadə olunur:

Məhsulun çeşidi təzələnir, rəqabət qabiliyyəti yüksəlir, əhalini

tələbatının ödənilməsinə kömək edir

İstehsalın səmərəliyi yüksəlir,məhdud resurslardan qənaətlə istifadə

olunur,istehsal xərcləri azalmaqla mənfəət artır

Yeniliklər sosial nəticələrlə səciyyələnir

TREY 20
research
Statistika
Yaxın illərdə Azərbaycanda innovasiya-investisiya bazarın satış
dövriyyəsinin 4 milyard dollara çatdırılması planlaşdırılır. Bu göstərici
hökuməti qane etmədiyindən istehsal məhsullarının Türkiyə, Qazaxıstan,
Gürcüstan, Özbəkistan, İran və digər dövlətlərə ixracı nəzərdə tutulur.
Hesablamalara görə, bu regionda innovasiya fəaliyyətinin və infomasiya
kommunikasiya texnologiyalarının dövriyyəsi 65 milyard dollar təşkil edir.
Azərbaycan hətta bir neçə ildən sonra həmin texnologiyaların bazarını bir
qədər də genişləndirməklə dövriyyəni 160 milyard dollara çatdırmaq
mümkündür. TREY 21
research
 Regional innovasiya zonalarının gəlir gətirməsi 2015-2018-ci illərə
təsadüf etmişdir. 2017-ci ildən başlayaraq İKT sektorundan əldə edilən
gəlirlər neft gəlirlərini üstələyə bildi. Milli Elmlər Akademiyası isə öz
növbəsində Təhsil Nazirliyi ilə birgə 2017-2020-ci illərdə elmi-tədqiqat
fəaliyyətinin inkişafı və biliklərə əsaslanan cəmiyyət quruculuğunun
dəstəklənməsi istiqamətində addımlar atmalıdır. Ancaq hələ ki, xüsusən
Milli Elmlər Akademiyası Azərbaycanın bir sıra innovasiya
indikatorlarının (məsələn, elmitexniki jurnallarda məqalələr və patent
müraciətlərinin sayı) kəskin yaxşılaşmasına töhfə verməlidir.
"Azərbaycan 2020 gələcəyə baxış" İnkişaf Konsepsiyasının əsas
istiqamətlərindən olan sənayenin davamlı inkişafının təmin edilməsi
məqsədilə dövlət tərəfindən çoxsaylı layihələr hazırlanır, ən müasir
infrastruktur yaradılır, islahatlar aparılır.
TREY 22
research
Nəticə
müasir biznes sahələrinə investisiyalar, innovasiya-investisiya fəaliyyəti
ölkədə digər region ölkələri ilə müqayisədə önəmli dərəcədə irəliləməkdədir.
Bu fəaliyyət şirkətlərin fəaliyyətlərinin inkişaf edirilməsinə, distribyusiyadan
satışa, satışdan istehsala keçid almasına imkan yaradır. Xüsusilə İKT və
informasiya texnologiyaları sahəsində investisiya fəaliyyəti ən böyük diqqət
yetirilir.

Azərbaycan Qlobal İnnovasiya İndeksində (Global Innovation Index)

2016-cı ildə 128 ölkə arasında 85-ci olmuşdur. İndeksin alt
kateqoriyası olan “Bilik və texnologiya məhsulları” üzrə isə ölkənin
mövqeyi 128 ölkə arasında 101-ci olub. TREY 23
research
Ədəbiyyat
1. Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika
Komitəsi. “Azərbaycanda təhsil, elm və mədəniyyət”.
Statistik məcmuə. 2016
2. Akif Musayev. “İnnovasiya siyasəti: Avropa birliyi
təcrübəsi və Azərbaycan şəraitinə adaptasiya
imkanları”. Vergi Jurnalı.
3. Əmrah Qarayev. “Sənayeyönlü yeni kiçik və orta
şirkətlərin (startap) yaradılmasının dəstəklənməsi üzrə
beynəlxalq təcrübə haqqında Arayış”. İqtisadiyyat və
Sənaye Nazirliyi. Bakı 2015

TREY 24
research
Teşekkürle
r
TREY 25
research