Kontabiliteti I bisneseve

tregtare
Firma-shërbyese A Firma-tregtare A
Bilanci 31-XII-200x Bilanci 31-XII-200x
Pasuria korente x Pasuria korente x
Llogarit e arktushme x llogarit e arktushme x
Parapagimet x inventaret (stoqet) x
keshi x parapagimet x
keshi x
Firma shërbyese A Firma tregtare A
Pasqyra e të ardhurave Pasqyra e të ardhurave
Të hyrat nga shitja x Të hyrat nga shitja x
Shpenzimet e pagave (x) Kosto e mallarave të shitur (x)
Shpenzimet e zhvlerësimit (x) Fitimi bruto (x)
Shpenzimet e sigurimit (x) Shpenzimet operative
Shpenzimet e tatimit në fi. (x) Shpenzimet e pagave (x)
Fitimi neto x Shpenzimet e zhvlerësimit (x)
Shpenzimet e sigurimit (x)
Shpenzimet e tatimit në fitim(x )
Fitimi neto x
 Llojet e firmave tregtare
• .Varësisht se kujt i shesin mallëra firmat
tregtare klasifikohen në:
• Firma tregtare të pakicës
• Firma tregtare të shumicës
• Firma tregtare të pakicës ua shesin
mallërat e tyre drejtpërdrejt
konsumatorëve final ndërsa ato të
shumicës u shesin mallëra firmave tjera
tregtare kryesisht atyre të pakicës.
• Definimi dhe klasifikimi i inventarit të mallit
• Kosto e inventarit të mallit për shumicën e
bisneseve është një prej kategorive më të
rëndësishme në bilancet e tyre . Termi i
inventarit të mallit përdoret për të përshkruar një
lloj të pasurisë afatshkurtër të firmave i cili:
• a) mbahet nga ajo në dispozicion për shitje
brenda aktivitetit normal të firmës ose
• b)mbahet për tu përdorë për prodhimin e
mallrave ose shërbimeve për shitje.
• Firmat tregtare në përgjithësei posedojnë
vetëm një lloj të inventarit dhe ai quhet
inventar i mallit.
• Inventarët(rezervat) e mallit te firmat
tregtare përfshijnë të gjitha mallërat që
janë në pronësi të firmës e të cilat mbahen
nga ajo për tu shitur gjatë aktivitetit normal
operativ të saj
Firmat prodhuese për dallim nga firma
tregtare prodhojnë mallra të cilin pastaj e
shesin .Normalisht firmat prodhuese
mbajnë tri lloje të inventarit:
-Lënda e pare
-Prodhimi në proces (në vijim)
-Produktet (mallrat) e gatshme
 SISTEMET (QASJET) E INVENTARIT
TE MALLIT NË KONTABILITET
• 1 Sistemi kontinuel (I vazhdshem)
• 2 Sistemi periodik
 Mallrat në tranzit
Shprehja FOB në pikën e ngarkimit
është sinonim me termin franko e
furnitorit që e përdorin biznesmenet
kosovarë, kurse termi FOB në pikën e
destinimit është emertim alternativ me
termin franko e blerësit i cili poashtu
përdoret në mjedisin e biznesit
kosovar.
 SISTEMI KONTINUEL
• Shembull: Firma tregtare Ylli Bec
Gjakovë me 20. 3. 2015ka blerë mallëra
nga firma Elkos e Pejës në vlerë prej
30.000 € nën kushtet 2/10 net 30.Le të
supozojmë se Ylli Bec nuk është i
regjistruar për TVSH dhe se
marrëveshja tregtare e ka kushtin e
specifikuar malli i lire tek depoja e Yllit
Bec(Franko Gjakovë).
20.03-07 Inventar malli 30.000
Furnitoret(ll.e pagushme) 30.000

Blerja e mallit prej ELKOSIT

Pasuria = Kapitali i Pronarit (Ekuiti)+Detyrimet

+30.000 +30.000
 Kthim dhe ulje te blerjeve
Shembull:Le të supozojmë se mallërat e
blera e datën 20.03.2015 nga Ylli Bec nuk
i kanë plotësuar kushtet sipas
marrëveshjes tregtare dhe për këtë arsye
ajo i ka kthyer 30% të mallit të blerë firmës
ELKOS.Kthimi i mallit është bërë me datën
25.03.2015
25.03-07 Furnitoret(ll. e pagueshme) 9000
Inventari i mallit 9000
Kthmi i mallit tek ELKOS

Pasuria = Kapitali i Pronarit (Ekuiti)+Detyrimet

-9000 -9000
 Zbritje(diskont) në blerje
Shembull:Le të nisemi nga shembulli i
mëparshëm në të cilin firma Ylli Bec blen
mallëra me datën 20.03.2015 nga Elkos
për 30.000 € nën kushtet 2/10,net 30.Të
supozojmë tani se Ylli Bec i ka paguar
Elkosit fakturën e mallërave të blera me
datën 29.03.2015 dhe me këtë rast e ka
shfrytëzuar periudhën e diskontit.
29.03-07 Furnitoret(ll. e pagueshme) 30.000
Keshi 29.400
Inventari i mallit 600
Pagesa per Elkosin në periudhën e diskontit

Pasuria = Kapitali i Pronarit (Ekuiti)+Detyrimet

-29.400 -30.000
-600
 Blerjet kur firma është e regjistruar për
TVSH
• Shembull:
• Firma “Elkos” më 5.06.2007 ka blerë mallra të konsumit
të gjerë nga kompania “Podravka” e Zagrebit për 60.000
€ nën kushtet 3/10, net 30. Për shpenzimet e transportit
“Elkos” ka paguar 5.000 € kesh, ndërsa për shpenzimet
e sigurimit të mallit transit ka paguar 2.000 € kesh.
Gjithashtu, në emër të doganës ka paguar kesh 10%,
ndërsa për TVSH 15% me kesh.
• Fatura mban kushtin i lirë tek depoja e furnitorit (“Franko”
Zagreb). Le të supozojmë se “Elkos” është i regjistruar
për TVSH.
 60.000
+5.000
+2.000  
67.000 x 10%
+6.700  
73.700 x 18%
+13.266  
86.966  
Data Përshkrimi Debi Kredi
Inventari i mallit
5.06 73.700  
TVSH
2007   13.266
Furnitorët(ll. e pagueshme)
60.000
Keshi
26.966
Për blerjen e mallit në Zagreb
     
 Shitjet e inventarit të mallit

• Shumat e përfituara nga shitjet e mallrave

emërtohen të hyrat nga shitjet ose vetëm
shitjet. Në çdo shitje krijohen shpenzimet e
quajtura kosto e mallrave të shitur për shumën
e të cilave zvogëlohet kostoja e inventarit të
blerë.
• Shitjet e mallrave mund të bëhen:
•  
• a) Në kesh
• b) Në afat pagese (kredit)
• Shembull:
• Le të supozojmë se më 10 shtator 2007 “Elkos” ka në
depon e tij gjendjen e inventarit të mallit me koston e
blerjes prej 1.200.000 €. Më 11 shtator “Elkos” i ka shitur
firmës “Albi” nga Prishtina mallra në vlerë prej 300.000 €.
Kostoja e mallrave të shitur përfaqëson 20 % të gjendjes
së inventarit të mallit në depon e saj, përkatësisht në
vlerë monetare ajo është në shumë prej 240.000 €. Kjo
shitje është bërë mbi bazën e marrëveshjes tregtare, e
cila specifikon kushtet 2/10 net 30 dhe se malli është i
lirë në pikën e ngarkimit në Pejë. Supozojmë se “Elkos”
nuk është i regjistruar për TVSH. Këtë shitje të mallrave
në sistemin kontinuel “Elkos” e regjistron si vijon:
Evidenca kontabël e shitjeve –
Sistemi kontinuel

Data Përshkrimi Debi Kredi

Llogaritë e arkëtueshme (blerësit) 300.000
10.0
9  
2007 Të hyrat nga shitjet 300.000
Kostoja e mallrave të shitur
240.000
Inventari i mallit 240.000
  Shitja e mallit firmës “Albi”    
 Kthim dhe ulje të shitjeve
• Shembull:
• Le të supozojmë se mallrat e shitura më
10 shtator 2007 në vlerë prej 300.000 nga
firma“Elkos” nuk i kanë plotësuar kushtet
sipas marrëveshjes. Prandaj “Albi” më
datën 12 shtator 2007 ia kthen “Elkosit” 20
% të shumës së mallit të blerë më datën
10 shtator 2007. Për mallrat e kthyera nga
“Albi”, “Elkos” bën regjistrimin kontabël si
në vijim:
Data Përshkrimi Debi Kredi
12.09 Kthim dhe ulje të shitjeve 60.000  
2007 Llogaritë e arkëtueshme (blerësit) 60.000
Inventari i mallit 48.000
Kostoja e mallrave të shitura 48.000
  Për kthimin e mallrave nga “Albi”    
 Zbritjet (diskontet) në shitje
• Në politikat e tyre të shitjes, bizneset
tregtare në praktikë aplikojnë zbritje në
forma të ndryshme.Ato kryesisht pëdorin
këto lloje të zbritjeve.
•  
• a) zbritjet tregtare (trade discounts)
• b) zbritjet në sasi (quantity discounts)
• c) zbritjet në shitje (sales discounts)
• Zbritjet tregtare konsistojnë në ofrimin e çmimit special të shitjes
për një klasë të caktuar të blerësve. Çmimet speciale zakonisht u
ofrohen blerësve konzistentë dhe me reiting të lartë. Diferenca
ndërmjet çmimit normal të shitjes dhe çmimit special të shitjes
emërtohet zbritje tregtare.
•  
• Zbritjet në sasi ofrohen në praktikë kryesisht për blerësit të cilët
blejnë sasira të mëdha të mallit.
•  
• Zbritjet në shitje i përfitojnë blerësit të cilën e shfrytëzojnë
periudhën e zbritjes për pagesat e mëhershme të tyre, në krahasim
me afatin e rregullt. Rrethanat për përfitimin e zbritjeve në shitje
specifikohen me kushtet e shitjes si p.sh. 2/10 net. 30.
• Shembull:
• Le të supozojmë se firma “Elkos” më 20 shtator
2007, i ka shitur mallra në vlerë prej 90.000 €
firmës “Ylli Bec” në Gjakovë. Kostoja e mallrave
të shitur është 70.000 €. Kjo shitje është bërë
nën kushtet 2/10 net. 30 dhe malli ështëi i lirë në
pikën e destinimit (franko Gjakovë). Le të
supozojmë se “Elkos” nuk është i regjistruar për
TVSH. Këtë transaksion të shitjes “Elkos” e
regjistron në kontabilitet si në vijim:
Data Përshkrimi Debi Kredi
Llogaritë e arkëtueshme (blerësit) 90.000
20.07  
Të hyrat nga shitjet
2007 90.000
KMSH
70.000
Inventari i mallit
70.000
Shitja e mallrave “Yllit Bec”
     
• Le të supozojmë se më 29 shtator 2007
“Ylli Bec” ka bërë pagesën në kesh prej
90.000 € për mallrat e blerë më 20 shtator
2007. Në këtë rast “Ylli Bec” e ka
shfrytëzuar periudhën e zbritjes në shitje.
“Elkos” bën regjistrimin kontabël si vijon:
Data Përshkrimi Debi Kredi
Keshi
29.03 88.200  
Zbritjet në shitje (2 % x 90 000)

2007   1.800
Llogaritë e arkëtueshme
90.000
Arkëtimi i pagesës nga “Ylli Bec”
     
 Shitjet kur firma është e
regjistruar për TVSH
• Shembull:
• Le të supozojmë se firma “Elkos” më 10 tetor 2007, ka
pasur një blerje të mallrave në vlerë prej 100.000 €. Në
këtë blerje “Elkos” ka pasur për TVSH 15.000 € (15%).
Tani po supozojmë se të gjitha këto malllra “Elkos” i ka
shitur “Yllit Bec” më 15 tetor në vlerë prej 120 000 €
krahas TVSH-së prej 15 %, përkatësisht totali i faturës
së shitjes është 138.000 €. Mallrat janë shitur nën
kushtet 2/10 net 30 si dhe malli është i lirë në pikën e
ngarkimit. “Elkos” është i regjistruar për TVSH.
•  
• Regjistrimi kontabël bëhet si në vijim:
Data Përshkrimi Debi Kredi
Llogaritë e arkëtueshme (blerësit)
20.07 138.000  
Të hyrat nga shitjet
2007   120.000
TVSH 18.000
KMSH
100.000
Inventari i mallit
100.000
  Për shitjen e mallrave “Yllit Bec”    
• TVSH e pagueshme mund të llogaritet edhe me një alternativë tjetër.
Kur norma e TVSH-së aplikohet në vlerën e shtuar, përkatësisht fitimin
bruto (marzhë) atëherë drejtpërdrejt llogaritet shuma e TVSH-së së
pagueshme.
• Nga shembulli i lartcekur kalkulimi bëhet si vijon:
•  
•  
• Të hyrat nga shitjet 120.000
• Kostoja e mallrave të blera (100.000)
• Vlera e shtuar (fitimi bruto) 20.000
•  
• TVSH e pagueshme = Vlera e shtuar x norma e TVSH –së
• TVSH e pagueshme = 20.000 x 15% = 3.000