TEMA 1

PENYENGGARAAN DAN
KESINAMBUNGAN HIDUP

BAB 1 MIKROORGANISMA
1.1 Dunia Mikroorganisma
 Mikroorganisma ialah organisma seni yang tidak dapat dilihat
dengan mata dan hanya dapat dilihat dengan bantuan mikroskop

 Flora Normal merupakan mikroorganisma yang dapat

ditemukan pada organisma tetapi tidak menyebabkan
penyakit.

 Contohnya: Lactobacillus sp. (di usus kecil) , Streptococcus sp

(bahagian atas salur pernafasan), Staphylococcus sp (kulit)
Fungsi Flora Normal
 Flora normal bersaing dengan patogen untuk mendapatkan
nutrien dan menghalang pembentukan koloni patogen

 Flora normal terdiri daripada bakteria yang mensintesiskan

vitamin B12 dan vitamin K

 Flora normal merangsang pertumbuhan tisu badan seperti tisu

kolon dan tisu di dalam salur pencernaan

 Flora normal merangsang pembentukan antibodi yang melawan

patogen dan penyakit
PENGELASAN MIKROORGANISMA
 Fungi
Saiz
• Makroskopik (cendawan)
• Mikroskopik
10µm – 100 µm (kulat-berkoloni)

Bentuk
Unisel: Multisel:
Yis- sfera kecil Mukor - sporangium +hifa
 Fungi
Nutrisi

 Saprofit – memperoleh nutrien daripada organisma yang telah mati

 Parasit – Memperoleh nutrien daripada perumahnya

Habitat

 Di tempat yang mempunyai bahan reput

 Tinja
 Kulit haiwan
 Makanan
 Persekitaran yang gelap dan lembap
 Fungi
Cara Pembiakan
Pembiakan aseks: Pembiakan seks:
•Pertunasan konjugasi

•Pembentukan spora
 ALGA
Saiz
 Makroskopik (alga laut.)

 Mikroskopik 1µm – beberapa µm (Chlamydomonas sp.)

Bentuk
Unisel: Multisel:
Chlamydomonas sp Spirogyra sp.
 ALGA
Nutrisi

 Kehadiran klorofil di dalam sel -menjalankan

fotosintesis

Habitat

 Air Tawar
 Air Masin
 Tanah Lembap
 Kulit Pokok
 ALGA
Cara Pembiakan
Pembiakan aseks: Pembiakan seks:
•Belahan Dedua konjugasi
 PROTOZOA
Saiz
 Kebanyakan mikroorganisma unisel 5µm – 250 µm

Bentuk

Paramesium sp. Amoeba sp.

 PROTOZOA
Nutrisi
 Fotosintesis
 Fagositosis

Habitat
Paramecium sp. Amoeba sp.
 Air tawar  Tanah yang lembap
   Air tawar
 Air laut
 Perumah
 PROTOZOA
Cara Pembiakan
Pembiakan aseks: Pembiakan seks:
•Belahan Dedua konjugasi
 BAKTERIA
Saiz
Unisel: 0.2µm – 10 µm

Bentuk

Sfera (kokus) Pilin (spirilum) Rod ( basilus) Koma(vibrio)

 BAKTERIA
Struktur asas

 Dinding sel yang teguh memberikan bentuk dan sokongan kepada bakteria
 Dinding sel dibina daripada asid amino dan polisakarida
 Sesetengah bakteria mempunyai:
- kapsul (melindungi didnding sel)
- pili (membolehkan bakteria melekat)
- flagelum (membantu pergerakan bakteria)
 BAKTERIA
Nutrisi

 Bakteria yang mempunyai klorifil – membuat makanan

sendiri
 Parasit- mendapatkan nutrien daripada perumahnya
 Saprofit – mendapatkan nutrien daripada organisma yang
telah mati
Habitat
 Udara
 Air, tanah
 Organisma
 Bahan yang mereput
 BAKTERIA
Cara Pembiakan
Pembiakan aseks: Pembiakan seks:
•Belahan Dedua konjugasi
 BAKTERIA
Ciri istimewa bakteria

 Endospora ialah spora yang terbentuk di dalam sel bakteria

dan mempunyai permukaan perlindungan yang kuat
 VIRUS
Saiz
 Mikroorganisma yang paling seni kurang daripada 0.5 µm

Bentuk
 VIRUS
Struktur asas
 Virus terdiri daripada:
 bebenang asid nukleik (asid deoksiribonukleik (DNA)
 asid ribonukleik (RNA) yang dilindungi oleh lapisan
protein(kapsid)

Ciri khas
Virus hanya membiak dengan cara menjangkiti sel perumahnya
seperti bakteria, haiwan dan
 VIRUS
Bakteriofaj
Kewujudan Mikroorganisma
Eksperimen 1.1 :
Coret keseluruhan permukaan agar-agar nutrien steril
a) Jari tangan yang tidak basuh
b) Tangan yang dibasuh dengan air
c) Tangan yang dibasuh dengan sabun dan air
d) Tidak dicoret dengan jari tangan

Tutup dengan pita selofan dan terbalikkan piring petri

Simpan di dalam almari yang gelap selama tiga hari

 Sangat banyak

Banyak
Sedikit
Tiada

Pertumbuhan bakteria pada agar bernutrien adalah lebih tinggi pada

keadaan yang tidak dibasuh berbanding dengan tangan yang dibasuh
dengan air dan sabun.
1. Untuk membunuh bakteria pada agar-agar nutrien dan piring Petri
2. (a) Untuk menghalang mikroorganisma lain daripada masuk
(b) Untuk mencegah air yang terkondensasi daripada jatuh ke atas permukaan
agar-agar yang akan mempengaruhi pertumbuhan bakteria pada permukaan
agar-agar
(c) Untuk mengelakkan daripada cahaya kerana cahaya terutamanya sinaran
matahari dapat merencatkan pertumbuhan bakteria
3. (a) Piring Petri A. Jari tangan yang tidak dibasuh mempunyai bilangan bakteria
yang paling banyak
(b) Piring Petri C. Jari tangan yang dibasuh dengan sabun dan air mempunyai
bilangan bakteria yang paling sedikit.
4. . Berfungsi sebagai kawalan untuk membandingkan keputusan eksperimen

5. Tiada, kerana agar-agar nutrien telah disteril dan ditutup untuk menghalang
mikroorganisma lain daripada masuk.
 Faktor yang Mempengaruhi Pertumbuhan
Mikroorganisma

Mengapakah
makanan disimpan
di dalam peti sejuk?

Mengapa wad
hospital sangat
sejuk?
 Faktor yang Mempengaruhi Pertumbuhan
Mikroorganisma

Mengapakah air
dididihkan sebelum
diminum?

Mengapa sidai
baju di rumah
berbau
hapak(busuk)?
 Faktor yang Mempengaruhi Pertumbuhan
Mikroorganisma
Mengapakah perlu
mandi atau basuh
tangan dengan
sabun?

Mengapa perlu
gosok gigi dengan
ubat gigi?
Semua ini berkaitan
dengan pertumbuhan
mikroorganisma
Faktor yang Mempengaruhi Pertumbuhan
Mikroorganisma
Faktor yang mempengaruhi pertumbuhan mikroorganisma

Kelembapan Cahaya Suhu Nilai pH Nutrien

Lembap Alga 35oC – 45oC Nilai pH 7 Meningkat

(aktif ) (keadaan (suhu (nilai pH dengan
cahaya) optimum) optimum) kehadiran
Kering nutrien
(kurang Kulat, Rendah Sebahagian
aktif ) bakteria (Terencat) boleh Terencat
(keadaan hidup apabila
gelap) dalam faktor lain
Tinggi sedikit terhad
(Membunuh) berasid/
beralkali