TALAMBUHAY

LORENEL S. INTERINO
 TALAMBUHAY
• Ang talambuhay (mula sa pinagsamang mga salitang "tala" at
"buhay" na may diwang "tala ng buhay") o biyograpiya ay isang
anyo ng panitikan na nagsasaad ng kasaysayan ng buhay ng isang
tao hango sa mga tunay na tala, pangyayari at impormasyon.
• _ WIKIPEDIA
• Mula sa salitang Griyego na “AUTOS”-Sarili and
“BIOS”- Buhay na may literal na
pagpapakahulugan na pagsulat ng sariling
karanasan sa mga mahahalagang pangyayari sa
buhay.
•  Isang anyo ng panitikan na nagsasaad ng kasaysayan ng buhay
ng isang tao. – Brainly

•  isang paglalahad tungkol buhay ng isang tao mula pagsilang

hanggang sa kanyang pagkamatay.-
https://www.myph.com.ph/2011/09/talambuhay.html#.YEIFbWgzbIU
KAHALAGAHAN NG TALAMBUHAY
•  malalaman ang pangyayari sa buhay ng isang tao.
• matutuhan sa mga talambuhay, ang mga karanasan, kamalian, at ang mga
ginawa ng tao upang maabot ang kinalalagyan niya sa buhay ngayon.
•  maiintindihan ang pagkatao ng isang indibidwal.
• Ang pag-iiba ng perspektibong ito ay makakatulong rin sa atin na
palawakin ang ating pananaw sa buhay.
• makikita rin ang mga kwento tungkol sa mga taong malapit sa paksa ng
talambuhay.
 MGA URI ng TALAMBUHAY
• Uri ng talambuhay ayon sa paksa at may-akda
• Uri ng talambuhay ayon sa nilalaman
 Uri ng talambuhay ayon sa paksa at may-akda

1. Talambuhay na Pansarili- isang paglalahad tungkol sa buhay ng isang tao na siya mismo
ang may akda.

2. Talambuhay na pang-iba- isang paglalahad ng mga kaganapan sa buhay ng isang tao na

isinulat ng ibang tao.

3. Talambuhay Pangkayo- isang paglalahad tungkol sa buhay ng isang tao na naging sikat sa
isang bansa, lalawigan, bayan, o kahit sa isang maliit na pamayanan o grupo ng mga tao dahil
sa angking galing ng mga ito.
 Uri ng talambuhay ayon sa nilalaman

1.Talambuhay na Karaniwan- isang paglalahad tungkol sa buhay ng isang tao mula

pagsilang hanggang sa kanyang pagkamatay. Kasama rito ang detalye tulad ng kanyang
mga magulang, mga kapatid, kapanganakan, pag-aaral, karangalang natamo, mga
naging tungkulin, mga nagawa, at iba pang mahahalagang bagay tungkol sa kanya.
2.Talambuhay na Di-Karaniwan o Palahad- hindi gaanong sapat dito ang mahahalagang
detalye tungkol sa buhay ng tao maliban kung ito’y may kaugnayan sa simulain ng
paksa. Sa halip ay binibigyang-pansin dito ang mga layunin, adhikain, simulain,
paninindigan ng isang tao, at kung paano nauugnay ang isang tao sa kanyang tagumpay
o kabiguan....
Paano Sumulat ng isang Talambuhay
 PAGSULAT NG SARILING
TALAMBUHAY Awtobiyograpiya
• 1) Petsa at pook ng kapanganakan
• 2) Pamilya, magulang, kapatid
• 3) Paaralang pinasukan, kursong pinag-aralan
• 4) Mahahalagang karanasan
• 5) Mahahalagang nagampanan
 Nararapat Tandaan sa Pagsulat ng
Talambuhay:
• Magsimula sa isang simpleng listahan at palawakin ito upang maalala at
makabuo ng mga larawan sa iyong isipan.
• Di Malilimutang Lugar
• Mga Mahahalagang Tao
• Mga Pangyayari at Karanasan kapag nasimulan mo na ang pagbuo ng
mga ideya at nanumbalik ang mga ala-ala, magiging madali na lamang
ang pagsulat ng iyong talambuhay.
 Nararapat Tandaan sa Pagsulat ng Talambuhay:
•  1) Gaya ng lahat ng sulatin, sa pagsulat ng talambuhay, kailangang
bumuo muna ng balangkas.
• 2) Mag-isip ng magandang simula. Iyong kaakit- akit, malakas ang halina
upang hangarin ng sinuman na basahin ang iyong isinulat. 3) Mag-isip din
ng magandang wakas.
• 4) Ilagay sa maayos na pagkakasunod-sunod ang mga bahagi o elemento.
• 5) Gumamit ng mga salitang tiyak, malinaw, at kawili-wili.
•  6) Gumamit ng mga pangungusap na maikli, wasto, at angkop sa lebel ng
mga babasa.
• 7) Iwasan ang maliligoy na pananalita.
• 8) Gumawa ng unang burador.
• 9) Lagyan ng kaukulang pagwawasto.
• 10) Isulat sa maayos na talaan na may wastong palugit at indensyon.
• 11) Kung ang isusulat ay pansariling talambuhay, gumamit ng panghalip
sa unang panauhan. Kung talambuhay ng ibang tao, gumamit ng pananaw
at panghalip sa ikatlong panauhan.
 Gaano Nga Ba Ito Kahaba?

• (Ano ang mga mahahalagang bahagi ng iyong buhay at karanasan–

pamilya, pag-aaral, trabaho, paglalakbay, o lahat ito ay pantay pantay ang
kahalagahan? Saan kaya mas magiging interesado ang iyong mga
mambabasa?) Kadalasan ninanais ng mga mambabasa na malalim na
maunawaan at makilala tao sa pamamagitan ng talambuhay na kanilang
binabasa. Kinakailangan matukoy nila ang kahalagahan ng mga
pangyayari sa kanilang sariling buhay.
• Maging matapat at magsulat na nagmumula sa iyong damdamin upang
maramdaman ng mga mambabasa ang iyong emosyon at makabuo sila ng
mga larawan ng iyong buhay sa kanilang mga isipan.
• Ilahad mo ang iyong mga paghihirap at pagsusumikap, ang mga
matitinding damdaming naramdaman at ang mga mahahalagang aral sa
buhay na iyong natutunan mula sa mga karanasang ito.
 Pampublikong pagbabahagi sa Iba

•  Tandaan na ang pagsulat ng awtobiyograpiya ay isang pampublikong

karanasan kung kaya’t mas makakabuti kung ikaw ay mag-iingat.
• Piliin ang paksa at karanasan na komportable kang ibahagi sa ibang tao.
• Huwag magsulat ng mga bagay na maaaring makasira at magbigay ng
maraming katanungan sa iyong pagkatao.
TALAMBUHAY NA PANG-IBA AT
PANGKAYO
 Pagsasaliksik sa Talambuhay

• Humingi ng pahintulot na isulat ang talambuhay. Bago magpunta sa

pagsaliksik, mahalagang makakuha ng pahintulot mula sa taong
pinag-uusapan. Tanungin kung handa siyang maging sentro ng iyong
talambuhay upang mas madaling magsulat at makakuha ng personal
na impormasyon tungkol sa kanyang buhay.
• Maghanap ng mga pangunahing mapagkukunan sa paksa ng
talambuhay. Kabilang sa mga pangunahing mapagkukunan ang mga
libro, liham, litrato, pahayagan, magasin, artikulo sa internet,
talaarawan, video, panayam, umiiral na mga talambuhay at
autobiograpiya. Maghanap sa internet o sa mga aklatan, pagbabasa
hangga't maaari tungkol sa tao at i-highlight ang pinakamahalagang
impormasyon na iyong nahanap.
• Pakikipanayam ang tao at ang mga taong malapit sa
kanya. Makakatulong ang mga panayam na magdala ng pananaliksik
sa buhay, dahil maaaring sabihin ng mga sumasagot ang mga
kuwento na hindi mo mahahanap sa mga libro o mga artikulo sa
internet. Makipag-usap sa paksa ng talambuhay at sa mga taong
malapit sa kanya, tulad ng asawa, kaibigan, kamag-anak, katrabaho,
atbp. sa personal, sa telepono o sa pamamagitan ng email.
• Bisitahin ang mga lugar na mahalaga sa paksa. Upang makakuha ng
isang mas mahusay na pagtingin sa kwento ng tao tungkol sa kung
sino ang magsusulat, gumugol ng oras sa mga lugar na makabuluhan
sa kanila, tulad ng kapaligiran ng trabaho, bahay kung saan nila
ginugol ang kanilang pagkabata, bukod sa iba pang mga pagpipilian.
• Pag-aralan ang konteksto ng kasaysayan. Konteksto ang buhay ng
paksa ng talambuhay sa pamamagitan ng pagsusuri sa nangyari sa
paligid niya. Isipin ang panahon na lumaki siya at ang kasaysayan ng
mga lugar kung saan siya nakatira. Gawin ang pananaliksik sa
ekonomiya, politika at kultura ng oras na pinag-uusapan upang
makakuha ng isang mas mahusay na ideya ng mga bagay na
naranasan ng tao sa buhay.
• Magtakda ng isang timeline ng buhay ng tao upang ayusin ang
pananaliksik. Magsimula sa pamamagitan ng pagguhit ng isang linya
sa isang sheet ng papel; pagkatapos punan ang buong buhay ng tao,
simula sa kapanganakan at i-highlight ang mga mahahalagang
kaganapan. Kung maaari, isama ang mga petsa, lokasyon at
pangalan.
 IKALAWANG BAHAGI ng PAGSULAT ng
TALAMBUHAY
• Eksperimento sa istrukturang kronolohikal. Maraming mga
talambuhay ang nagsisimula sa kapanganakan ng paksa at
pagtatapos sa pagtanda o sa kanyang pagkamatay. Gamitin ang
timeline na nilikha mo upang malaman kung paano mas mahusay na
maiayos ang iyong talambuhay. Kung ang tao ay buhay pa, isama ang
impormasyon tungkol sa kanilang kasalukuyang buhay; kung siya ay
namatay na, isama ang impormasyon tungkol sa kanyang
pagkamatay.
• Lumikha ng isang tesis para sa talambuhay na naglalaman ng iyong
pangunahing ideya. Gumamit ng pahayag ng tesis upang ayusin ang
teksto nang buo, ginagawa itong sumasalamin sa pangunahing ideya.
• Gumamit ng mga flashback upang ilipat mula sa kasalukuyan
hanggang sa nakaraan. Depende sa istraktura ng talambuhay, maaari
kang lumipat sa pagitan ng kasalukuyan at mga nakaraang sandali sa
pagitan ng mga kabanata. Ito ay isang napaka-kapaki-pakinabang na
tool upang magbigay ng dinamismo sa teksto.
• Tumutok sa pangunahing mga kaganapan. Ang mga elemento tulad
ng mga kasalan, pagsilang at pagkamatay ay nakakaimpluwensya sa
buhay ng lahat sa atin, pati na rin ang propesyonal at milestones ng
sibil. I-highlight ang mga pangunahing sandali sa buhay ng tao upang
malaman ng mga mambabasa kung ano ang mahalaga sa kanila at
kung paano ito nakakaapekto sa mundo sa kanilang paligid.
• Kilalanin ang mga tema at pattern sa buhay ng tao. Suriin ang iyong
pananaliksik at subukang maghanap ng pagkakapareho sa pagitan ng
mga kaganapan at sandali, naghahanap ng mga parirala at paulit-ulit
na sitwasyon sa buhay ng biographer.
• Isama ang iyong mga opinyon at saloobin. Bilang isang biographer,
may mahalagang papel ka, kaya huwag matakot na ipahayag ang
iyong sarili sa pamamagitan ng teksto. Pagnilayan ang pananaliksik
at puna sa kung paano mo nakikita ang paksa ng talambuhay.
 IKATLONG BAHAGI ng PAGSULAT ng
TALAMBUHAY
• Ipakita ang iyong isinulat sa iba. Matapos tapusin ang unang draft ng
teksto, ipakita ito sa mga kasamahan, kaibigan at guro upang
makakuha ng puna. Tanungin kung ang tao ay maaaring makakuha
ng isang magandang ideya sa buhay ng tao sa pamamagitan ng
talambuhay at kung ang pagbasa ay maayos. Maging malugod sa
feedback upang mapagbuti ang teksto sa hinaharap.
• Suriin ang talambuhay. Suriin ang buong teksto para sa mga
problema sa bantas, gramatika at pagbaybay. Suriin ang lahat ng mga
marka sa teksto upang matiyak na tama ang mga ito. Basahin ang
materyal na paatras upang suriin ang mga typo at grammar.
• Sipiin ang lahat ng mga mapagkukunan na ginamit. Ang mga
talambuhay ay karaniwang naglalaman ng impormasyon mula sa mga
libro, artikulo, magasin at panayam. Sipiin ang lahat ng mga
mapagkukunan na ginamit mo, nang direkta o hindi tuwiran.
Maaaring isama ang mga pagsipi sa loob ng teksto, sa mga footnotes
o sa isang seksyon sa pagtatapos ng proyekto.
 MGA TIP

• Mag-ingat kapag nagpo-post ng pribado o nakakahiyang impormasyon,

lalo na kung ang paksa ng talambuhay hindi ay isang tanyag na tao, o
maaari mong lumabag sa kanyang privacy.
• Hilingin sa mga mapagkukunan na patunayan kung ano ang sinasabi nila
tungkol sa buhay ng tao. Kung bibigyan ka ng isang opinyon sa isang bagay
sa talambuhay, malinaw na ito ay isang opinyon at hindi isang katotohanan.