Panitikan sa Panahon

ng Kastila.
 MGA IMPLUWENSYA NG KASTILA SA
PANITIKANG FILIPINO
1. Ang “Alibata” na ipinagmamalaking kauna-unahang
abakadang Filipino na nahalinhan ng alpabetong Romano.

2. Ang pagkakaturo ng Doctrina Cristiana na kinasasaligan

ng mga gawang makarelihiyon.

3. Ang wikang Kastila na naging wika ng Panitikan nang

panahong yaon. Marami sa mga salitang ito ang naging
bahagi ng wikang Filipino.

4. Ang pagkakadala ng mga alamat ng Europa at tradisyong

Europeo rito na naging bahagi ng Panitikang Filipino tulad
ng awit, corido, moro-moro at iba pa.
5. Ang pagkakasinop at pagkakasalin ng
makalumang panitikan sa Tagalog at sa ibang
wikain.
6. Ang pagkakalatha ng iba’t ibang aklat pambalarila
sa wikaing Filipino tulad sa Tagalog, Ilokano at
Bisaya.

7. Ang pagkakaroon ng makarelihiyong himig

ng mga lathalain ng mga panahong yaon.
Paksa ng Panitikan:

•Relihiyon
•Wika
•Walang orihinalidad ( gaya sa Europa
ang mga akda)
Mga nangunang intelektwal na
propagandista:

•Pambansang bayani
•May sagisag na “Laong Laan”
at “Dimasalang”

Jose P. Rizal
 Marcelo H del Pilar

•Predikador ng masa

Graciano Lopez Jaena

•Nagtatag ng pahayagang
“La Solidaridad.”
Iba pang manunulat sa panahon
ng Kastila:
•Ama ng demokrasya sa Pilipinas
•Dakilang Plebeyo
Andres Bonifacio

•May sagisag na
“taga-ilog.”

Antonio Luna
 Emilio Jacinto

•Utak ng Katipunan
•Sumulat ng “Ningning
at Liwanag”

Apolinario Mabini
•“Dakilang Lumpo”
•Utak ng himagsikan
 Julian Felipe
•Mandirigmang
umaawit sa gitna
ng laban

Pascual Poblete
•Unang nagsalin
•Naglapat ng ng Noli sa
musika ng Tagalog.
“Lupang Hinirang”
Jose Palma
 Panitikan

Doctrina Cristiana
•Unang aklat pangrelihiyon
na nalimbag sa Pilipinas.
(1593) sa pamamagitan ng
Silograpiko
• Akda ito nina Padre Juan de
Placencia at Padre Domingo
Nieva
• Nasusulat sa Tagalog at Kastila.
•Naglalaman ito ng Pater Noster, Ave Maria,
Regina Caeli, Sampung Utos ng Diyos, Mga Utos
ng Sta. Iglesya Katoliko, Pitong Kasalanang
Mortal, Pangungumpisal at Katesismo.
•Tatlong kopyang orihinal na lamang ang natitira
sa aklat na ito na matatagpuan sa Batikano, sa
Museo ng Madrid at Kongreso ng Estados Unidos.
•Nagtataglay lamang ng 87 pahina ang akdang ito
subalit nagkakahalaga naman ng $5,000.
 NUESTRA SENORA DEL ROSARIO

•Ito ang ikalawang aklat na nalimbag sa

Pilipinas
•Aklat ito ni Padre Blancas de San Jose
noong 1602 at nalimbag sa Imprenta ng
Pamantasan ng Sto. Tomas sa tulong ni Juan
de Vera, isang mestisong Intsik.
•Naglalaman ito ng mga talambuhay ng mga
santo, nobena, at mga tanong at sagot sa
relihiyon.
 BARLAAN AT JOSAPHAT

•Ito ang ikatlong aklat na nalimbag sa

Pilipinas
•Akda ito sa Tagalog ni Padre Antonio
de Borja
•Mula sa Griyego noong 1708
•Nasusulat sa Bibliya
 Pasyon

•Awit tungkol sa pagpapakasakit,

pagkamatay at pagkabuhay ni Kristo
•Tulang may limang
saknong na may
walong pantig.
• Ito’y natutungkol sa buhay at pagpapakasakit ni
Hesukristo
•Binabasa ito tuwing Mahal na Araw
•Nagkaroon ng apat na bersyon sa Tagalog ang
akdang ito at ang bawat bersyon ay ayon na rin sa
pangalan ng mga nagsisulat.
•Ang mga ito ay ang Version de Pilapil (Mariano
Pilapil), Version de Belen (Gaspar Aquino de Belen),
Version de la Merced (Aniceto de la Merced),
Version de Guia (Luis de Guia)
•Isinaalang – alang na pinakapopular ang Version
de Pilapil
 Urbana at Feliza

•Sinulat ni Modesto de Castro

tinaguriang Ama ng Klasikang
Tuluyan sa Tagalog
•Kuwento ng dalawang magkapatid
na nagsusulatan

•Pinapaksa ay kagandahang asal kaya’t malaki

ang nagawang impluwensya nito sa kaugaliang
panlipunan ng mga Pilipino
 MGA AKDANG PANGWIKA

1. Arte Y Reglas de la Lengua Tagala –

sinulat ni Padre Blancas de San Jose at isinalin sa
Tagalog ni Tomas Pinpin noong 1610.

2. Compendio de la Lengua Tagala – inakda

ni Padre Gaspar de San Agustin noong 1703.

3. Vocabulario de la Lengua Tagala – kauna

– unahang talasalitaan sa Tagalog na sinulat ni Padre
Pedro de San Buenaventura noong 1613.
4. Vocabulario de la Lengua Pampango –
unang aklat pangwika sa Kapampangan na sinulat ni
Padre Diego Bergano noong 1732. (talasalitaang
kapampangan)

5. Vocabulario de la Lengua Bisaya –

pinakamahusay na aklat pangwika sa Bisaya na sinulat ni
Mateo Sanchez noong 1711. (talasalitaang Bisaya)

6. Arte de la Lengua Bicolano – unang

pangwika sa Bikol na sinulat ni Padre Marcos Lisboa
noong 1754.
7. Arte de la Lengua Iloka – kauna – unahang
balarilang Iloko na sinulat ni Francisco Lopez.
 MGA KANTAHING BAYAN

• Leron Leron Sinta (Tagalog) leron-leron sinta.mp3

• Pamulinawen (Iloko)
• Dandansoy (Bisaya) 05 Asin - Dandansoy.mp3

• Sarong Banggi (Bikol)

• Atin Cu Pung Singsing
(Kapampangan) Tropical_Depression_-_Atin_Cu_Pung_Singsing.mp3
 MGA DULANG PANLIBANGAN

Duplo
•May tauhang bilyako at bilyaka
•Walang iisang paksa
•Isang madulang debate kung saan ang
isa ay magbibintang ng krimen sa isa pa
na siyang kailangan nitong ipagtanggol
naman ang sarili.
• Ito ang humalili sa Karagatan.
Senakulo
•Pagsasadula ng mga
pangyayari sa
pagpapakasakit ni Hesus
•Kadalasan ginaganap sa
lansangan o sa bakuran ng
simbahan.
PANUBONG

Isang mahabang tulang nagpaparangal

sa isang may kaarawan o kapistahan na
kung tawagin ay panubong ay ginaganap
bilang parangal sa isang panauhin o may
kaarawan.
Panunuluyan
•Dulang tinatanghal sa lansangan
•Paghahanap ng matutuluyan nina Maria
• at Josep sa Bethlehem
•Ang mga bahay sa paligid ang hinihingan
ng mag-asawa ng silid na matutuluyan
 Tibag
•Paghahanap sa krus na kinamatayan ni Hesus

Karilyo
•Dula-dulaang gumagamit
ng mga kartong ginupit
tulad ng sa puppet show
 •Dulang tungkol sa labanan
ng mga muslim at Kristiyano
na laging Kristiyano ang
nagtatagumpay

Komedya
MORO - MORO

Tulad ng sinakulo ang moro – moro ay

itinatanghal din sa isang ipinasadyang
entablado. Ito’y itinatanghal sa mga araw ng
pista ng bayan o ng nayon upang magdulot
ng aliw sa tao at laging ipaalala sa mga ito
ang kabutihan ng relihiyong Kristiyano. Ang
mga moro – moro ay may hari’t reyna at mga
mandirigmang kawal.
Saynete
Itinuturing na isa sa mga dulang
panlibangan nang mga huling taon ng
pananakop sa atin ng mga Kastila. Ang
paksa ng dulang ito ay nahihinggil sa
paglalahad ng kaugalian ng isang lahi o
katutubo, sa kaniyang pamumuhay,
pangingibig at pakikipagkapwa.
LAGAYLAY

Sa mga Pilarenos ng Sorsogon,

isang pagkakataon at pag – iipun –
ipon kung buwan ng Mayo ang
pagkakaroon ng lagaylay.
SARSUELA

Ang sarsuela ay isang melodrama o

dulang musikal na tatluhing yugto. Ang
paksa ay natutungkol sa pag – ibig,
paghihiganti, panibugho, pagkasuklam
at iba pang masisidhing damdamin.
Naglalarawan din ito ng pang – araw –
araw na buhay ng mga Pilipino.
 DANDANSOY

Dandansoy, bayaan ta ikaw

Pag-uli ako sa payaw
Ugaling kon ikaw hidlawon
Ang payaw imo lang lantawon

Dandansoy, kon imo apason

Bisan tubig di magbalon
Ugaling kon ikaw uhawon
Sa dalan magbobon - bobon
ATIN CU PUNG SINGSING
Atin cu pung singsing
Metong yang timpucan
Amana que iti
Cang indung ibatan
Sangcan queng sininup
Quing metong acaban
Mewala ya iti
Ecu camalayan

Quing sucal ning lub cu

Susucdul quing banua
Mengurus cung gamat
Babo ning lamesa
Ninumang manaquit
Queng singsing cung mana
Calulung pusu cu
Manginu ya que ya.