Причини

за рушење на
јаловишни брани
Геологија и
животна средина Семинарска Работа

This Photo by Unknown author is licensed under CC BY-NC.

  Јаловишна брана е вообичаено
 насипана земјена брана што се
 користи за складирање на
 нуспроизводи од рударски

Што е  операции по одвојување на

 рудата од сировината. Односно
Јаловишна  тоа е брана која е полна со
Брана?  јаловина. Јаловината може да
 биде течна, цврста или
 кашеста маса од фини честички
 кои се обично многу токсични
 и потенцијално радиоактивни.
Големина на
јаловишната брана
 Јаловишните брани можат да бидат
огромни по големина, големи колку
езерата и да достигнат височина од 300
метри. Бидејќи кашата од отпадот
се внесува во браната, цврстите
материи се таложат до дното и водата
се рециклира за повторно да се користи
во процесот на одвојување.
 Видови
Јаловишни Брани

За јаловишните брани
има четири главни видови кој се: 
1.Centerline
2.Upstream
3.Downstream
 Во главно има 5 главни причини поради рушењето
на јаловишните брани и тие се:

Истекување во браната што доведува до внатрешна

ерозија

Нестабилност на фундацијата на браната (лоши

Причини за кондиции на фундацијата)

рушење  Поплави кои ги прават браните нестабилни и ги

преполнува со вода

Статични и сеизмички нестаблиности 

И други прични (структурни, екстерна ерозија, и

нестабилност на наклонот
Причините за откажување на браната
за јаловина го вклучуваат:
 заради покачувањето на нивото на водата, делумно беше оштетен насипот
 на горниот дел на браната; деградираниот и течен песок од тиња беше
главната компонента на
 Насипот талогот зад браната доведува до слабо одводнување кое
предизвика висока линија лома на браната и појава на ефект на
цевководи; 
 возводната брана имаше надворешен наклон со хоризонтален
и вертикален сооднос помеѓу 1,2 и 1,5. 
Во раните фази на поплавување над браната,
процесот на прекин на браната може да се
подели во следниве 5 чекори.
 Тоа се појави во мала количина над браната за јаловина по дождовна бура,

 ерозија на лабави јаловини во долниот дел,

 локална нестабилност на долната падина (путер од јаловина),

 нивото на водата во езерцето за јаловина е високо со што доаѓа до

оштетување на јадрото на браната од ерозија и поплавување

 локална нестабилност на централната падина, пропаднатиот материјал е

измиен.
Во подоцнежните фази на поплавување над браната,
процесот на пробивање на браната може да се подели
на следниве 3 чекори

 по ерозијата, наклонот на браната за јаловина

започнува да е нестабилен во целост, а песокот од
јаловина се однесува од водата,
 наклонот на браната за јаловина продолжува да
биде нестабилен под ефектот на домино,

 голема количина на јаловина што тече

предизвикува падината да биде нестабилна.
Пита дијаграм

Нестабилност на наклон
Најмногу од причините
не се непознати
Состојба на подлогата и
Земјотреси и недоволно испитан терен
сеизмичка
нестабилност
Не соодветна
структура/дизајн

Ерозија
прекумерна вода

Протекување на вода
слегнување на рудникот
Најголем број на срушени јаловишни
брани
 •Северна Америка е најголемиот регион во светот по
 број на несреќи на јаловишните брани. Неисправноста
 на јаловишните брани честопати е предизвикана од
 повеќе фактори и, во суштина, се должи на влијанието
 на надворешното опкружување, на пример, преку
 зголемено полнење на јаловишната брана, земјотреси,
 врнежи од дожд, поплави и слегнување на темелите на
браните.
 Примери на јаловишни брани кои
направиле катастрофални штети
 Córrego de Feijão mine, Brumadinho, Região Metropolitana de Belo Horizonte, Minas Gerais, Bra
zil (2019, Jan. 25)
 
-предизвикани штети 
 Видео линк: Link
Причини :
Дизајнот и конструкцијата на
браната се главните фактори
кои придонесоа за срушување
Штети:
на браната која и така беше
270 лица загинаа
стрмна и со недостаток на
Јаловината која е
доволна дренажа, што
испуштена од браната ќе
резултираше со високи нивоа
влијае на цел еко систем
на вода, тоа
предизвика големи структурни
напрегања во рамките на
бранат.
Примери на јаловишни брани кои направле катастрофални штети

 Germano mine, Bento Rodrigues, distrito de Mariana, Região Central, Minas Gerais, Brazil (2015,

Nov. 5)  
Видео:Линк

ШТЕТИ : 
19 мртви
поплави
иселување
загаденост на сите води наокулу
Примери на јаловишни брани кои направле катастрофални штети

 Mount Polley mine, near Likely, British Columbia, Canada (Aug. 4, 2014)
 Видео:Линк

Причини : 
загуба на околу 17
големото количество
милиони кубни метри
на лед во езерото кое
вода и 8 милиони кубни
довело до голема
метри јаловина
слабост на браната
Број на срушени јаловишни брани во светот и 
каков тип на брани биле тие
Јаловишна брана во Македонија кај
рудникот Саса во Македонска Каменица
Некои информации за јаловишните брани

Бројот на срушени јаловишни брани се има дупло зголемено во

последните 20 години

Зголемено производтсво и намалување на трошоците е голема

причина за рушење на браните

Луѓето кој работат на браните бираат по ризична опција за да

земат поголема плата

Во Канада се направени нови правила кој го намалуваат ризикот

за во иднината за производтсвото
Прашања:
 1.Што се јаловишни брани? 
 2.На колку видови се делат? 
 3.Да се набројат неколку причини за рушенњето на
јаловишните брани 
Фала за вниманије 
Крај на Презентацијата