PERKEMBANGAN PARTI POLITIK

DI SABAH (1961-1963)
 1) United National Kadazan Organization
(UNKO)
• UNKO @ Pertubuhan Kebangsaan Kadazan
Bersatu
• Parti pertama ditubuhkan di Sabah
• Dianggotai oleh kaum Kadazan & kumpulan
kristian lain seperti Rungus dan Murut
• Tokoh-tokoh penting yang terlibat seperti Donald
Stephens (Tun Fuad Stephens, kini), Peter
Mojuntin, Herman Luping, Gunie Gilong & G.S
Sundang
• Rancangan untuk menubuhkan parti ini ialah
pada 26 Mac 1961
• Ditubuhkan berasaskan penyatuan
pertubuhan-pertubuhan sosial & kebudayaan
orang Kadazan di seluruh Sabah untuk
membentuk satu pertubuhan politik
 Menjaga kepentingan &
memelihara hak orang Kadazan
Dusun

Matlamat utama
penubuhan UNKO
Memperkuat hubungan di antara
orang-orang Kadazan/Dusun agar
mereka dapat memperjuangkan
satu cita-cita & satu matlamat
dalam politik, ekonomi dan sosial

Menggalakkan semangat orang-

Menggesa kerajaan British supaya orang Kadazan/Dusun supaya
tidak mengabaikan hak-hak bersatu & tidak mudah
bumiputera Sabah, terutamanya mengalah kepada orang lain
orang-orang Kadazan /Dusun
 2) United Sabah National Organization
(USNO)
• Dilancarkan oleh Tun Datu Mustapha di Kudat
pada 23 Disember 1961 (4 bulan selepas
penubuhan UNKO)
• Kewujudan parti politik ini adalah hasil daripada
kesedaran orang-orang Melayu Islam terutamanya
Tun Datu Mustapha Datu Harun dan pemimpin
Islam di Sabah
• 24 Disember 1961, Datu Mustapha gariskan cogan
kata pati iaitu Bersatu, Bersedia, Berkhidmat ke
arah mencapai kemerdekaan melalui Malaysia
• USNO menyokong gagasan Malaysia kerana ia
dapat menjamin perkembangan ekonomi dan
kestabilan politik di samping mampu
menyekat perkembangan komunis di Sabah
• Datu Mustapah merupakan pemimpin Sabah
pertama yang menyokong agama Islam
dijadikan agama rasmi Sabah & BM sebagai
bahasa rasmi
 Menjadikan Bahasa
Memperjuangkan hak kaum Melayu sebagai bahasa
Bumiputera Islam kebangsaan

Matlamat
penubuhan
USNO

Menukar nama Borneo

Memperjuangkan agama Islam kepada Sabah
sebagai agama rasmi
 United National Pasok-Momogun
Organization (Pasok Momogun)
• Ditubuhkan pada Januari 1962
• Diasaskan oleh Orang Kaya2 Sedomon & G.S. Sundang
• Dianggotai oleh suku-suku bumiputera dari kawasan
pedalaman Sabah.O.K.K. Sedomon dan O.K.K.
Sundang iaitu dua orang adik-beradik telah
memimpin parti ini sejak ia di tubuhkan
• Orang Murut berasa bimbang bahawa kemungkinan
mereka akan ketinggalan dalam arus perubahan yang
pesat di Sabah berbanding dengan orang Kadazan dan
Melayu Muslim
 Melindungi hak kaum
Bumiputera di kawasan
pedalaman & disokong oleh
segelintir orang Cina yang
bimbang tentang kedudukan
ekonomi mereka apabila
menyertai Malaysia

Matlamat penubuhan
Pasok Momogun

Melindungi kepentingan
penduduk di kawasan
pedalaman Sabah
• Menentang penubuhan Malaysia kerana
kebimbangan terhadap dominasi Melayu Islam
• Mahukan Sabah mencapai kemajuan &
kemerdekaan sendiri sebelum menyertai
sebarang persekutuan
• Pada November 1962, Pasok Momogun
menyertai Parti Perikatan Sabah yang
menyokong Malaysia
 Persatuan Cina Sabah (SCA)
• Ditubuhkan pada Oktober 1962
• Diasaskan oleh Khoo Siak Chiew & Peter Chin
• Merupakan gabungan 2 buah parti iaitu Parti
Bersatu & Parti Demokratik
• Matlamat penubuhan – melindungi hak orang
Cina
 Parti Perikatan Sabah
• Parti perikatan Sabah di anggotai oleh
UNKO,USNO,SNAP dan PM
• Tujuan penubuhan Parti Perikatan Sabah
untuk ambil bahagian dalam pilihan raya
tahun 1962
• Penubuhan Perikatan ini adalah atas intensif
dan usaha pemimpin-pemimpin politik Sabah
dan Persekutuan Tanah Melayu bagi
mewujudkan satu perpadun untuk menyokong
penubuhan gagasan Malaysia
• Kerajaan perikatan pada tempoh ini sentiasa
berusaha untuk menggalakkan perpaduan di
kalangan rakyat dan tanamkan semangat
cintakan negara
• Antara langkah yang telah di laksanakan ialah
mengiktiraf agama Islam sebagai agama rasmi
manakala Bahasa Melayu sebagai bahasa
rasmi di Sabah yang bertujuan penyatuan
rakyat