Professional Documents
Culture Documents
Chương 2. PHÂN LO I CP
Chương 2. PHÂN LO I CP
CHI PHÍ
• Nhận thức được bản chất kinh tế của chi phí và sự ảnh
hưởng của chi phí đến hoạt động của DN.
• Nhận thức được sự cần thiết và tác dụng của việc phân
loại chi phí theo các tiêu thức khác nhau.
• Nhận thức được các quan điểm ghi nhận chi phí trên báo
cáo KQKD của DN và ý nghĩa kinh tế của các quan điểm
thể hiện chi phí.
06/08/21 2
NỘI DUNG
I.BAÛN CHAÁT KINH TEÁ của CHI PHÍ.
1. Khaùi nieäm chi phí.
2. Hình thöùc bieåu hieän chi phí.
II. PHAÂN LOAÏI CHI PHÍ.
1. Theo nội dung kinh tế của CP (yếu tố CP)
2. Theo coâng dụng kinh tế cuûa CP (khoaûn muïc CP).
3. Theo moái quan heä vôùi kyø xaùc ñònh KQKD.
4. Theo caùch öùng xöû cuûa CP vôùi möùc ñoä hoaït ñoäng.
5. Một số nhận dạng khaùc veà CP phục vụ chức năng quản trị
DN.
III. CÁC QUAN ĐIỂM GHI NHẬN CHI PHÍ TRÊN BÁO CÁO
KQKD 06/08/21 3
I. Baûn chaát kinh teá cuûa CP:
Hoaït ñoäng kinh doanh cuûa DN thöïc chaát laø söï vaän ñoäng,
keát hôïp chuyeån ñoåi noäi taïi caùc yeáu toá saûn xuaát kinh
doanh ñaõ boû ra ñeå taïo neân SP, dòch vuï nhaát ñònh.
Quaù trình naøy coù theå khaùi quaùt thaønh 3 giai ñoaïn cô baûn
coù moái quan heä maät thieát vôùi nhau.
→Treân phöông dieän naøy, xem xeùt yù nghóa baûn chaát kinh teá06/08/21
cuûa chi
4
phí
I. Baûn chaát kinh teá cuûa CP
• Baûn chaát kinh teá cuûa CP theå hieän ôû söï hao phí
veà vaät chaát, taøi nguyeân vaø nhaân löïc phaùt sinh
gaén lieàn vôùi muïc ñích SXKD.
• Baûn chaát naøy giuùp nhaø quaûn trò phaân bieät ñöôïc
chi phí vôùi chi tieâu.
→ Chi phí laø bieåu hieän baèng tieàn cuûa hao phí veà lao
ñoäng soáng vaø lao ñoäng vaät hoùa phaùt sinh trong
quaù trình SXKD.
06/08/21 5
Phaân bieät Chi phí vaø Chi tieâu
• Chi phí: laø nhöõng phí toån phaùt sinh laøm giaûm
nguoàn lôïi kinh teá cuûa doanh nghieäp, ñược kieåm
soaùt trong kyø gaén lieàn vôùi muïc ñích saûn xuaát
kinh doanh vaø taùc ñoäng giaûm voán sôû höõu.
• Ñoä lôùn cuûa chi phí phuï thuoäc vaøo 2 nhaân toá
chuû yeáu:
• Khoái löôïng caùc nguoàn löïc ñaõ tieâu hao trong moät
thôøi kyø nhaát ñònh
• Giaù caû ñôn vò cuûa caùc nguoàn löïc ñaõ tieâu hao
06/08/21 6
Phaân bieät CP vaø Chi tieâu:
• Chi tieâu: Chi tieâu laø söï chi ra, söï giaûm ñi thuaàn tuùy
caùc khoaûn taøi saûn–theå hieän moïi khoaûn ñaõ traû cuûa
DN thoâng qua söï giaûm tieàn maët, tieàn göûi NH, taêng
caùc khoaûn nôï ngaén haïn, hoaëc giaûm caùc khoaûn nôï
phaûi thu,… cuûa DN trong kyø.
• Chi tieâu laø moät khaùi nieäm hoaøn toaøn mang baûn chaát
taøi chính, noù moâ taû haønh ñoäng phaûi boû tieàn ra döôùi
moïi hình thöùc cho muïc ñích naøo ñoù.
• Chi tieâu coù theå taïo neân moät khoaûn taøi saûn hoaëc
moät khoaûn chi phí.
Chi tieâu laø cô sôû phaùt sinh CP, song giöõa 2 khaùi nieäm
naøy coù söï khaùc nhau veà löôïng vaø thôøi gian phaùt sinh.
06/08/21 7
Phaân bieät CP vaø Chi tieâu
Söï Chi phí khoâng bao Caùc khoaûn chi tieâu laøm giaûm
khaùc goàm caùc khoaûn chi taøi saûn naøy nhöng taêng taøi
nhau coù ñaëc ñieåm nhö: saûn khaùc trong DN
veà Caùc khoaûn chi tieâu laøm giaûm
löôïng TS cuûa DN nhöng ñoàng thôøi
laøm giaûm caùc khoaûn nôï phaûi
traû( noäp thueá, traû nôï vay, traû
löông, …)
Söï Do khoâng coù söï Khoaûn chi tieâu ñaõ phaùt sinh
khaùc phuø hôïp veà thôøi nhöng chöa ñöôïc tính vaøo CP
nhau gian phaùt sinh caùc ( CP traû tröôùc)
veà khoaûn chi tieâu vaø Khoaûn chöa chi tieâu ôû kyø naøy
thôøi thôøi gian phaùt huy nhöng ñaõ ñöôïc tính tröôùc vaøo
gian taùc duïng cuûa noù CP trong kyø ( CP phaûi traû)
phaùt ñ/v thu nhaäp cuûa 06/08/21 8
sinh DN
CÁC TIÊU THỨC PHÂN LOẠI CHI PHÍ
1. Theo nội dung kinh tế của CP
2. Theo công dụng kinh tế của CP
3. Theo mối quan hệ với kỳ tính KQKD
4. Theo mối quan hệ với quy trình công nghệ SX
5. Theo cách thức quy nạp chi phí vào các đối tượng
chịu CP.
6. Theo cách ứng xử với mức độ hoạt động
7. Phân loại CP cho việc ra quyết định lựa chọn
phương án KD
8. Phân loại CP cho việc đánh giá trách nhiệm quản lý
1. PHAÂN LOAÏI CHI PHÍ THEO NOÄI DUNG KINH TEÁ CỦA CHI
PHÍ
Caên cöù vaøo hình thaùi nguyeân thuûy cuûa CP ñeå chia toaøn boä
CPSXKD cuûa DN thaønh caùc yeáu toá:
• Chi phí nguyeân vaät lieäu,
• Chi phí nhaân coâng,
• Chi phí coâng cuï duïng cu,ï
• Chi phí khaáu hao taøi saûn coá ñònh,
• Chi phí dòch vuï thueâ ngoaøi,
• Chi phí khaùc baèng tieàn.
Taùc duïng : Cho bieát toång chi phí phaûi chi ra ban ñaàu ñeå tieán
haønh hoaït ñoäng SXKD, laøm cô sôû cho vieäc laäp döï toaùn CP vaø
kieåm tra vieäc thöïc hieän döï toaùn chi phí theo yeáu toá.
06/08/21 10
2.PHAÂN LOAÏI THEO COÂNG DUÏNG KINH TEÁ CUÛA CHI
PHÍ
Caên cöù vaøo coâng duïng cuûa CP ñoái vôùi quaù trình SXKD ñeå
nhoùm caùc yeáu toá CP coù cuøng coâng duïng thaønh moät khoaûn
muïc chi phí. Toaøn boä CPSXKD trong kyø keá toaùn cuûa DN ñöôïc
chia thaønh caùc khoaûn muïc sau:
Taùc duïng: giuùp nhaø quaûn trò nhaän dieän vai troø, vò trí CP trong
hoaït ñoäng SXKD cuûa DN → ñaùnh giaù keát caáu chi phí trong hoaït
ñoäng SXKD, vaø laäp döï toaùn chi phí theo khoaûn muïc chi phí. 11
06/08/21
3. PHÂN LOẠI CP THEO MỐI QUAN HỆ VỚI
KỲ TÍNH KQKD
06/08/21 12
CHI PHÍ SAÛN PHAÅM
- Bao goàm caùc khoaûn CP taïo neân GT haøng toàn kho (CP
nguyeân vaät lieäu tröïc tieáp, CP nhaân coâng tröïc tieáp, CP saûn
xuaát chung) hay CP haøng mua (giaù mua vaø chi phí mua).
- Thôøi kyø phaùt sinh chi phí saûn phaåm thöôøng khaùc bieät vôùi
thôøi kyø ghi nhaän chi phí saûn phaåm treân baùo caùo keát quaû
kinh doanh. Söï khaùc bieät tuøy thuoäc quan heä giöõa Möùc ñoä
saûn xuaát – Mùöùc ñoä tieâu thuï.
- Ruûi ro tieàm aån cuûa chi phí saûn phaåm laø ruûi ro toàn kho.
- Nhaø quaûn lyù thöôøng aùp duïng moâ hình quaûn lyù kòp thôøi
(JIT – Just In Time) ñeå haïn cheá ruûi ro toàn kho.
06/08/21 13
CHI PHÍ THÔØI KYØ
06/08/21 15
Dòng Luân Chuyển Chi Phí
Bảng CĐKT Báo cáo
Chi phí Hàng tồn kho KQKD
3. Moät nhaø quaûn lyù cho raèng : khi taêng saûn löôïng tieâu thuï, lôïi nhuaän
seõ taêng theo phöông trình Y = (g - z) * X, trong ñoù Y laø lôïi nhuaän, g: ñôn
CHI PHÍ VAØ GIAÙ THAØNH – VÍ DỤ 1
CPSP – CP TK
1. CP SP, CP TK
06/08/21 19
BIEÁN PHÍ .
- Chi phí coù toång soá thay ñoåi tyû leä thuaän vaø
gaàn nhö tyû leä thuaän vôùi möùc ñoä hoaït ñoäng.
Ngöôïc laïi, treân moät ñôn vò, bieán phí thöôøng laø
moät haèng soá.
- Ñònh phí baét buoäc vaø ñònh phí khaùc (tuøy yù).
- Chi phí bao goàm ñònh phí, bieán phí: Y = aX+B, X€[m,n]
- Nhaèm phuïc vuï cho vieäc döï baùo vaø kieåm soaùt, Chi phí hoãn
hôïp sẽ ñöôïc phaân tích thaønh ñònh phí vaø bieán phí.
- Caùc phöông phaùp phaân tích chi phí hoãn hôïp :
Phöông phaùp cöc ñaïi - cöïc tieåu (pp cao- thaáp):
a = ( Y1 – Y*)/(X1 – X*), B = Y* - aX* = Y1 – aX1.
Vôùi Y1 laø chi phí hoãn hôïp ôû möùc hoaït ñoäng cao nhaát, Y * laø chi phí hoãn hôïp
ôû möùc hoaït ñoäng thaáp nhaát, X1 laø möùc hoaït ñoäng cao nhaát, X* laø möùc
hoaït ñoäng thaáp nhaát.
Phöông phaùp xaùc suaát (bình phöông beù nhaát)
XY = aX2 + BX (1)
Y = aX + nB (2) n: soá laàn thoáng keâ CP
Phöông phaùp ñoà thò phaân taùn: söû duïng ñoà thò ñeå phaân tích
- Keát quaû öôùc löôïng cuûa moãi phöông phaùp seõ coù bieán phí
ñôn vò (a), ñònh phí (B) coù theå khaùc nhau.
22
Phöông phaùp cöïc ñaïi- cöïc tieåu
Ví
Ví duï
duï:: Naê
Naêm
m tröôù
tröôùcc,, soá
soágiôø
giôømaùyy vaø
maù vaøchi
chi phí
phí ñieä
nn phaù
ñieä phaù tt sinh
sinh ôû
ôûPhaâ
nn xöôû
Phaâ nngg A
xöôû A cuû
aa Coâ
cuû nngg
Coâ
ty
ty EE nhö
nhö sau:
sau:
Thaù
Thaù nngg Soá
Soágiôø
giôømaùyy Chi
maù Chi phí
phí ñieänn (ngñ)
ñieä (ngñ)
11 6.250
6.250 24.000
24.000
22 6.300
6.300 24.200
24.200
33 6.350
6.350 24.350
24.350
44 6.400
6.400 24.600
24.600
55 6.300
6.300 24.400
24.400
66 6.200
6.200 24.300
24.300
77 6.100
6.100 23.900
23.900
88 6.050
6.050 23.600
23.600
99 6.150
6.150 23.950
23.950
10
10 6.250
6.250 24.100
24.100
11
11 6.350
6.350 24.400
24.400
12
12 6.450
6.450 24.700
24.700
Toånngg coä
Toå coänngg 75.150
75.150 290.500
290.500
06/08/21 23
Ví
Víduï
duï::Naê
Naêmmtröôù
tröôùcc,,soá
soágiôø
giôømaù
maùyyvaø
vaøchi
chiphí
phíñieännphaù
ñieä phaùttsinh
sinhôû
ôûPhaâ
nnxöôû
Phaâ nnggAAcuû
xöôû aaCoâ
cuû nngg
Coâ
ty
tyEEnhö
nhösau:
sau:
Thaù
Thaù nngg Soá
Soágiôø
giôømaù
maùyy Chi
Chiphí
phíñieänn(ngñ)
ñieä (ngñ)
11 6.250
6.250 24.000
24.000
22 6.300
6.300 24.200
24.200
33 6.350
6.350 24.350
24.350
44
55
66
Phöông phaùp cöïc ñaïi-cöïc
6.400
6.400
6.300
6.300
6.200
6.200
24.600
24.600
24.400
24.400
24.300
24.300
tieåu
77 6.100
6.100 23.900
23.900
88 6.050
6.050 23.600
23.600
99 6.150
6.150 23.950
23.950
10
10 6.250
6.250 24.100
24.100
11
11 6.350
6.350 24.400
24.400
12
12 6.450
6.450 24.700
24.700
Toån g coän
Toång coängg 75.150
75.150 290.500
290.500
Thaùng
Soágiôømaùy Chi phí (ngñ)
Cao nhaát 12
6.450 24.700
Thaáp nhaát 8
6.050 23.600
Cheânh leäch 400 1.100
Bieán phí moãi giôømaùy = 1.100 ngñ 400 giôømaùy = 2,75 ngñ /giôømaùy
Ñònh phí thaùng 12 = 24.700 ngñ - ( 6.450 giôømaùy 2,75 ngñ /giôømaùy) = 6.962,5 ngñ
Ñònh phí thaùng 8 = 23.600 ngñ - ( 6.050 giôømaùy 2,75 ngñ /giôømaùy) = 6.962,5 ngñ
Phaân chia toång chi phí caûnaêm:
Bieán phí (75.150 giôømaùy 2,75 ngñ /giôømaùy) 206.662,5 ngñ
Ñònh phí (290.500 ngñ - ( 75.150 giôømaùy 2,75 ngñ /giôømaùy) 06/08/21
83.837,5
24 ngñ
290.500 ngñ
VÍ DUÏ 2
06/08/21 26
VÍ DUÏ 2
2. Vieát phöông trình chi phí vaø döï baùo chi phí saûn
phaåm A ôû caùc möùc 800sp, 1.000sp, 1.500sp,
2.000sp.
- PHÖÔNG TRÌNH CP : Y = AX + B, X € [M,N]
- Y = 1.200 X + 600.000, X €[800,1600]
Y(800) = 1.200* 800 + 600.000 =
Y(1.000) = 1.200* 1.000 + 600.000 =
Y(1.500) = 1.200* 1.500 + 600.000 =
- Y = 1.440 X + 900.000, X > 1600
Y(2.000) = 1.440* 2.000 + 900.000 =
06/08/21 27
VÍ DUÏ 2
3. Theo taøi lieäu keá toaùn döï baùo, chi phí ñôn vò ôû möùc
saûn xuaát kinh doanh 1.500 sp A laø 3.400ñ/sp. Anh chò
cho bieát möùc döï baùo hôïp lyù khoâng, xaùc ñònh chi
phí ñôn vò hôïp lyù theo tình hình saûn xuaát kinh doanh
treân.
- Caên cöù vaøo ñaëc ñieåm bieán phí ñôn vò vaø ñònh phí
ñôn vò, khaûo saùt chi phí ñôn vò cuûa sp A :
29
Chi Phí Chênh Lệch
(Differential Costs)
CP chênh lệch là những chi phí khác
biệt về chủng loại hoặc mức phát
sinh giữa các phương án SXKD
Thường tồn tại dưới dạng là các mức
chi phí khác nhau;
Hoặc, có thể chỉ xuất hiện ở phương án
kinh doanh này mà lại không xuất hiện
ở phương án kinh doanh khác.
30
Chi phí chìm ( Sunk costs)
06/08/21 31
. Chi phí cơ hội
(Opportunity Costs)
33
CAÙC QUAN ÑIEÅM GHI NHAÄN CP
TREÂN BC KQKD
06/08/21 34
CAÙC QUAN ÑIEÅM GHI NHAÄN CP TREÂN BC
KQKD
• QUAN ÑIEÅM CHI PHÍ TOAØN BOÄ (Absorption costing)
Taát caû chi phí ñeàu lieân quan ñeán kết quả saûn xuaát trong kyø neân giaù
thaønh saûn phaåm phaûi bao goàm caû bieán phí vaø ñònh phí saûn xuaát;
- →Möùc laõi - loã tính ñöôïc deã daãn ñeán nhaän thöùc sai leäch của nhaø
quaûn lyù trong kyø (Möùc tieâu thuï thaáp vaãn coù lôøi nhöng thöïc teá thua
loã );
36
QUAN ĐIỂM CHI PHÍ TRỰC TIẾP
37
PHƯƠNG PHÁP CP TRỰC TIẾP &
PHƯƠNG PHÁP CP TOÀN BỘ
PP xác định PP xác định
CP toàn bộ CP trực tiếp
CP NVL trực tiếp
CP
CP CP Nhân công trực tiếp
sản phẩm
sản phẩm Biến phí SX chung
38
XÁC ĐỊNH CP TRỰC TIẾP & CP TOÀN BỘ
Doanh thu
Báo cáo KQKD Doanh
Doanh thuthu
bán hàng
Doanh thu bán hàng
$8,000
Doanh thu $8,000
Doanh
Doanh thuthu
bán hàng Chi phí
Doanh thu bán hàng
$8,000 Chi
Giá phíhàng bán
vốn
$8,000
Chi phí
SP đã (5,000) hàng bán
Giá
Lợi
vốn
39 thuần
(5,000)
nhuận
Chi
Giá
Giá
phíhàng bán
vốn
(5,000) hàng bán
vốn tiêu thụ Lợi nhuận thuần
$3,000
(5,000)
Lợi nhuận thuần $3,000
Lợi nhuận thuần
$3,000
$3,000
Lợi nhuận từ phương
pháp CP toàn bộ= LN
Sản xuất =Tiêu thụ Không ảnh hưởng từ phương pháp CP
đến GT hàng tồn kho trực tiếp
06/08/21 40
Theo quan điểm CP toàn bộ
2. Laäp baùo caùo keát quaû kinh doanh theo quan ñieåm
chi phí toaøn boä (phương phaùp toaøn boä) vaø quan
ñieåm chi phí tröïc tieáp (phöông phaùp tröïc tieáp) khi
saûn xuaát 1.400spA, tieâu thuï 750sp A.
3. Nhaän xeùt veà keát quaû kinh doanh, quan heä traùch
nhieäm quaûn lyù khi ñaùnh giaù thaønh quaû taøi
chính theo töøng tröôøng hôïp treân. 06/08/21 43
THEÅ HIEÄN CHI PHÍ TREÂN BC KQKD
QUAN ÑIEÅM CHI PHÍ TOAØN BOÄ
[Saûn xuaát: 1400 SP vaø tieâu thuï 1.400 SP]
1.DOANH THU 1.400 * 2.000 2.800.000
06/08/21 46
THEÅ HIEÄN CHI PHÍ TREÂN BC KQKD
06/08/21 47
06/08/21 48