Chuong 4 - 1

C«ng nghÖ dËp nguéi
Ch¬ng iV
DËp vuèt
1
Ch¬ng IV: DËP VUèT
Sản phẩm
2
Chi tiết
3
4.1. §Æc ®iÓm dËp vuèt:
DËp vuèt hay cßn gäi lµ dËp s©u lµ qu¸ tr×nh
biÕn ph«i ph¼ng thµnh mét chi tiÕt rçng cã h×nh
d¹ng bÊt kú (hoÆc tiÕp tôc thay ®æi çc kÝch th
íc cña chi tiÕt Êy) vµ ®îc tiÕn hµnh trªn çc
khu«n dËp vuèt.
Cã hai ph¬ng ph¸p dËp vuèt kh¸c nhau:
DËp vuèt kh«ng máng thµnh, tøc lµ kh«ng lµm
thay ®æi chiÒu dµy thµnh cña chi tiÕt so víi
chiÒu dµy ph«i ban ®Çu; khe hë gi÷a chµy vµ cèi
khu«n dËp lín h¬n chiÒu dµy ph«i.
4
DËp vuèt cã máng thµnh lµm thay ®æi chiÒu dµy
thµnh chi tiÕt so víi chiÒu dµy ph«i ban ®Çu
(h×nh H.IV.20). Trong trêng hîp nµy khe hë gi÷a
chµy vµ cèi nhá h¬n chiÒu dµy ph«i tÊm
H.IV.19 - Qu¸ tr×nh dËp vuèt H.IV.20 - DËp vuèt cã lµm máng thµnh
5
4.2. Qu¸ tr×nh biÕn d¹ng

khi dËp vuèt:
Trong qu¸ tr×nh dËp phÇn
ph«i (D – d) (H.IV.18)
biÕn thµnh phÇn h×nh
trô cã ®êng kÝnh d vµ h d h
chiÒu cao h1. V× thÓ D
tÝch kim lo¹i khi dËp lµ

d
kh«ng ®æi nªn chiÒu cao h

h
cña s¶n phÈm h1 lín h¬n

chiÒu réng h cña phÇn H.IV.18 - DËp vuèt mét chi tiÐt
h×nh trô cã d¹ng cèc
ph«i (D – d). 6
4.2.Qu¸ tr×nh biÕn d¹ng khi dËp vuèt:
Khi biÕn d¹ng kim lo¹i dÞch chuyÓn theo chiÒu
cao rÊt m¹nh. PhÇn kim lo¹i ®îc biÓu diÔn
quy íc b»ng nh÷ng tam gi¸c v¹ch kÎ trªn ph«i lµ
phÇn kim lo¹i “thõa” sÏ bÞ dån Ðp khi dËp
lµm t¨ng chiÒu cao cña s¶n phÈm ®îc chÕ t¹o.
ThÓ tÝch dÞch chuyÓn “thõa” nµy lµ nguyªn
nh©n t¹o nªn çc nÕp nh¨n (H.IV.19a). §Ó
tr¸nh nÕp nh¨n ngêi ta dïng mét vßng Ðp Ðp
chÆt ph«i lªn mÆt khu«n b»ng nh÷ng c¬ cÊu
®Æc biÖt hoÆc b»ng çc con trît (H.IV.19b).
7
4.3. H×nh d¸ng vµ kÝch thíc ph«i dËp vuèt:
Cã 3 ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh kÝch thíc ph«i:
Dùa vµo sù c©n b»ng diÖn tÝch, thÓ tÝch
hoÆc khèi lîng cña s¶n phÈm vµ cña ph«i ban
®Çu.
a. TÝnh ph«i cho nh÷ng chi tiÕt trßn xoay:
• Ph¬ng ph¸p c©n b»ng träng lîng:
Träng lîng cña ph«i b»ng träng lîng cña s¶n phÈm
Cã thÓ t¨ng 8%-12% träng lîng ®Ó c¾t mÐp.
8
Träng lîng cña ph«i b»ng träng lîng cña s¶n phÈm
D 2
G '  G  V .  .S .
4
4G ' G'
D  1,1284
Tõ ®ã:  .S . S .
D- ®êng kÝnh ph«I, cm
S- chiÒu dµy vËt liÖu, cm
G’- träng lîng s¶n phÈm mÉu, g
 - träng lîng riªng, g/cm3 (tra b¶ng) 9
• Ph¬ng ph¸p c©n b»ng thÓ tÝch:

Sö dông khi vuèt cã biÕn máng thµnh; thø tù
tÝnh nhsau:
- Ph©n ®o¹n s¶n phÈm thµnh çc phÇn cã
chiÒu dµy nhnhau;
- TÝnh thÓ tÝch tõng ®o¹n råi céng l¹i;
- TÝnh ®êng kÝnh ph«i.
Khi dËp vuèt s¶n phÈm h×nh trô rçng, gãc lîn ë
®¸y rÊt nhá, tÝnh ph«I nhsau:
10
ThÓ tÝch s¶n phÈm

 .d tb 2
V  Vt  Vd   .d tb (h  h ) S 
' ' '
.S
4
ThÓ tÝch ph«i  .D 2
V .S
4
KÝch thíc ph«i '

S
D  d tb2  4d tb (h  h ' )
S
11
• Ph¬ng ph¸p c©n b»ng diÖn tÝch:
Sö dông khi dËp vuèt kh«ng biÕn máng thµnh; coi
diÖn tÝch líp trung b×nh cña vËt liÖu tÊm tríc vµ
sau khi dËp lµ kh«ng ®æi.
- Khi vuèt h×nh trßn xoay ®¬n gi¶n, ®êng kÝnh
ph«I ®îc tÝnh:
4
D

F  1,13 F  1,13 f
F- diÖn tÝch cña chi tiÕt
 f  f1  f 2  ...  f n tæng diÖn tÝch cña çc phÇn tö
riªng biÖt cña bÒ mÆt chi tiÕt, mm2 (cã thÓ tham
kh¶o b¶ng tÝnh çc h×nh c¬ b¶n) . 12
- KÝch thíc ph«i khi dËp vuèt h×nh trßn xoay phøc
t¹p;
• Ph¬ng ph¸p h×nh häc: §èi víi çc ph«i ®Ó chÕ t¹o
çc chi tiÕt d¹ng trßn xoay phøc t¹p ®êng kÝnh
cña nã ®îc x¸c ®Þnh theo quy t¾c Gun®en lµ:
diÖn tÝch mÆt ngoµi cña mét vËt thÓ trßn xoay
®îc t¹o nªn b»ng çch quay mét ®êng cong cã
h×nh d¸ng tuú ý xung quanh mét trôc b»ng tÝch
sè cña chiÒu dµi ®êng sinh víi quü ®¹o cña träng
t©m ®êng sinh Êy.
13
F – diÖn tÝch mÆt ngoµi cña vËt thÓ trßn xoay,
mm2;
F  2 .RS .L
RS– kho¶ng çch tõ träng t©m ®êng sinh ®Õn ®êng

trôc quay, mm;
L - ®é dµi ®êng sinh, mm.
§êng kÝnh cña ph«i tÝnh theo c«ng thøc sau ®©y:
 .D 2
2 .RS .L  D  8 RS .L
4
14
y y
A A
B B
x
x
y
y
H.IV.23 - VÞ trÝ träng t©m cña çc ®o¹n ph«i cã

d¹ng cung trßn
15
Khi chia đường sinh của chi tiết ra nhiều đoạn

nhỏ th×:
L.Rs   l.r  l1.r1  l2 .r2  ...  ln .rn

Trong ®ã:
l1, l2,…., ln- chiÒu dµI çc ®o¹n th¼ng vµ cung ®îc chia trªn
®êng sinh;
r1, r2,..,rn- b¸n kÝnh quay cña träng t©m çc ®o¹n th¼ng vµ
çc cung.
Vµ
D  8 l.r
16
Víi ®o¹n th¼ng, träng t©m n»m ë ®iÓm gi÷a; víi
cung trßn, vÞ trÝ träng t©m ®îc tra b¶ng.
Víi cung låi: r =B + A;
Víi cung lâm: r = B – A
• Ph¬ng ph¸p vÏ gi¶n ®å:
B»ng çch vÏ ®Ó t×m träng t©m cña ®êng sinh, tõ
®ã x¸c ®Þnh b¸n kÝnh quay ®Õn trôc chi tiÕt.
Sau ®ã vÏ vßng trßn cã ®êng kÝnh b»ng L+2Rs.
B¸n kÝnh cña ph«i sÏ lµ:
R  2 Rs .L
2
17
Chia ®êng sinh cña chi tiÕt thµnh çc phÇn tö riªng
biÖt 1, 2, 3, ... ®Ó cho çc phÇn ®îc chia lµ çc
®o¹n th¼ng hay cung trßn (H.IV.21). NÕu ®êng
sinh cã nh÷ng phÇn lµ ®êng cong th× çc phÇn
nµy ®îc chia thµnh çc ®o¹n nhá vµ thay thÕ
b»ng çc ®o¹n th¼ng. X¸c ®Þnh träng t©m cña
mçi phÇn vµ qua çc träng t©m nµy kÎ çc ®êng
song song víi trôc chi tiÕt. VÏ çc ®o¹n L1, L2 ...
Ln t¬ng øng víi chiÒu dµi çc ®o¹n 1, 2, ... n. Sau
®ã trªn ®o¹n AB lÇn lît ®Æt nèi tiÕp çc ®o¹n
L1, L2, ... Ln.
18
Tõ mét t©m O bÊt kú vÏ çc tia ®Õn ®Çu mót cña
çc ®o¹n th¼ng nµy. TiÕp tôc vÏ çc ®o¹n th¼ng
song song víi çc tia trªn, tøc lµ vÏ 6’//6; 7’//7; 8’//8
... , giao ®iÓm cña çc tia 6’ vµ 11’ x¸c ®Þnh vÞ
trÝ träng t©m S vµ b¸n kÝnh Rs. §êng kÝnh cña
ph«i ®îc x¸c ®Þnh theo çc c«ng thøc ®· giíi
thiÖu ë trªn hoÆc lµ theo quan hÖ h×nh häc R2 =
2.Rs.L,
R – b¸n kÝnh ph«i, chÝnh lµ ®o¹n BD vu«ng gãc
víi ®êng kÝnh cña nöa vßng trßn L + 2Rs t¹i
®iÓm B (H.IV.21).
19
Çch vÏ
H.IV.21 - Ph¬ng ph¸p t×m kÝch thíc ph«i

20
b»ng ®å thÞ
b- Lîng d®Ó c¾t mÐp chi tiÕt trßn xoay:
Khi dËp vuèt cã sù biÕn d¹ng kh«ng ®ång ®Òu,
thµnh chi tiÕt cao kh«ng ®Òu nhau (cã 4 mói), v×
vËy khi tÝnh ph«I ph¶I céng thªm lîng d ®Ó c¾t
mÐ.
Lîng d®Ó c¾t mÐp cho trong çc b¶ng tra.
21
c – TÝnh ph«i cho chi tiÕt h×nh hép vµ h×nh d¸ng
phøc t¹p:
X¸c ®Þnh kÝch thíc vµ h×nh d¸ng ph«i tõ ®iÒu
kiÖn c©n b»ng diÖn tÝch.
 Ph¬ng ph¸p Zv«r«n: Sö dông khi dËp vuèt ph«i
h×nh hép vu«ng vµ h×nh ch÷ nhËt thÊp. Tû sè
gi÷a chiÒu cao vµ c¹nh dµI cña h×nh hép
H/b<0,6.
• Thø tù tiÕn hµnh:
22
* X¸c ®Þnh chiÒu dµi cña phÇn uèn ë thµnh nèi
liÒn víi cung uèn ë ®¸y
l  H  0,57rd  h  1,57rd
H- ChiÒu cao toµn thÓ cña h×nh hép thªm lîng d
c¾t mÐp
rd – b¸n kÝnh lîn gi÷a thµnh vµ ®¸y h×nh hép
* X¸c ®Þnh b¸n kÝnh R cña ph«i ®Ó dËp vuèt
h×nh trô cã ®êng kÝnh 2rc vµ chiÒu cao H (h×nh
hép hîp thµnh bëi 4 gãc ë c¹nh).
23
Khi rc=rd R  2rc .H
Khi rc  rd
R  r  2rc .H  0,86rd (rc  0,16rd )

c
2
24
• Trªn h×nh chiÕu b»ng cña b¶n vÏ kÎ çc ®êng

song song víi thµnh h×nh hép vµ çch ®êng
t©m cña b¸n kÝnh ®¸y rd mét ®o¹n l.
• Tõ t©m 0 kÎ 2 ®êng vu«ng gãc 0b vµ 0c. VÏ
cung b¸n kÝnh ph«i R tõ t©m 0.
• Chia ®«i çc ®o¹n ab vµ ac, qua ®iÓm gi÷a (n
vµ p) kÎ çc tiÕp tuyÕn víi cung trßn R.
• VÏ çc cung lîn b¸n kÝnh R nèi tiÕp çc ®êng
tiÕp tuyÕn víi çc ®êng // víi thµnh.
25
§êng bao nhËn ®îc sÏ x¸c ®Þnh h×nh d¸ng ph«i

®Ó d¹p h×nh hép.
Ph¬ng ph¸p nµy phï hîp víi chi tiÕt h×nh hép cã tû
sè H/rc ≤ 5. Khi H/rc> 5 thi tiÕp tuyÕn víi cung
trßn giao nhau vµ ®îc nèi liÒn b»ng cung R ë
phÝa ngoµi.
 Ph¬ng ph¸p AWF:
Sö dông khi h×nh hép cã tû sè h/b ≤ 1,5
TiÕn hµnh nhsau:
26
• X¸c ®Þnh ®êng kÝnh ph«i gi¶ ®Þnh D=2Rs

gièng nh dËp vuèt h×nh trô ®êng kÝnh d= 2rc
chiÒu cao h.
Khi rc= rd R  2rc .h
Khi rc≠ rd
R  r  2rc .h  0,86rd (rc  0,16rd )

c
2
27
• TrÞ sè ®êng kÝnh ph«i gi¶ ®Þnh D ®îc nh©n

víi hÖ sè hiÖu chØnh 
B¸n kÝnh hiÖu chØnh R R   .D  2 .R
,
’:
Trong ®ã: 2
HÖ sè ®iÒu chØnh   0,009 D   0,491
d
d- ®êng kÝnh h×nh trô gi¶ ®Þnh, mm
28
• X¸c ®Þnh chiÒu dµi phÇn uèn t¹o nªn thµnh chi
tiÕt h×nh hép la, lb.
2
D
lb  h  0,43rd  k
a  2rc
2
D
la  h  0,43rd  k
b  2rc
k- hÖ sè phô 
k  0,785   0,25
2

29
• Çch x¸c ®Þnh ®êng bao cña ph«I nhsau:

Trªn h×nh chiÕu b»ng chi tiÕt, vÏ çc ®êng s«ng
song víi thµnh vµ çch thµnh çc ®o¹n la, lb. Tõ
t©m 0 cña b¸n kÝnh rc, vÏ cung cã b¸n kÝnh R’.
Tõ t©m 01 çh ®êng trôc theo chiÒu b cña ®¸y
lµ (a- 2rc) /4 vÏ cung cã b¸n kÝnh Ra=(a-2rc)/3
nèi tiÕp ®êng th¼ng GE.
Tõ t©m 02 çch trôc theo chiÒu a cña ®¸y lµ (b-
2rc) /4 vÏ cung cã b¸n kÝnh Rb=(b-2rc)/3 nèi tiÕp
®êng th¼ng AB. Ba cung nµy gÆp nhau ë N vµ
M t¹o thµnh ®êng bao cña ph«i.
30
 Phư¬ng ph¸p Vainntrauba:

Sö dông ®èi víi nh÷ng chi tiÕt h×nh hép cao, cã tû
sè h/b>0,6 - 0,7.
- NÕu chi tiÕt lµ h×nh hép vu«ng hay h×nh hép ch÷
nhËt cã tû sè çc c¹nh a/b=1,1 - 1,15 th× h×nh d¸ng
ph«i lµ trßn. §êng kÝnh:
2 2
D  1,13 a 0,86rc  4(a 0,43rc )(h 0,43rd )
31
 Phư¬ng ph¸p Vainntrauba:

- NÕu chi tiÕt lµ h×nh hép ch÷ nhËt cã tû sè çc
c¹nh h/b>0,6 – 0,7 ®Õn h/b=2,0 – 2,5 th× h×nh
d¸ng ph«i lµ elips. Çc kÝch thíc dµi, réng vµ
kho¶ng çch gi÷a hai tiªu ®iÓm x¸c ®Þnh theo
c«ng thøc:
2
B0  1,27 F 0,5C0
A0  B02 C02  1,27 F  0,5C02
C0  (a b)(a b 0,75rc
32
- DiÖn tÝch ph«i h×nh ellip:

F  ab  0,86r02  2(a  b)  0,86rc (h  0,43rd )
- §Ó dÔ t¹o ph«i, ngêi ta thay ellip b»ng h×nh «

van cã çc b¸n kÝnh:
2 2
0,71B0 A0  B0  4 A0 Rb
Rb  Ra 
A0 2
( ) 1 4( B0  2Rb )
B0
33
d. X¸c ®Þnh h×nh d¸ng vµ kÝch thíc ph«i ®Ó dËp

vuèt nh÷ng chi tiÕt h×nh phøc t¹p kh«ng ®èi xøng
NÕu chi tiÕt cã chiÒu cao kh«ng lín vµ chÕ t¹o
sau 1 lÇn dËp vuèt th× tÝnh ph«I vµ thµnh lËp
h×nh d¸ng ph«I theo ph¬ng ph¸p Zv«r«n vµ AWF.
(Xem vÝ dô trong tµi liÖu).
e. Lîng d®Ó c¾t mÐp chi tiÕt h×nh hép:
§îc x¸c ®Þnh theo b¶ng tra.
34
4.4. X¸c ®Þnh sè lÇn dËp vuèt vµ c«ng nghÖ dËp
vuèt mét sè kiÓu chi tiÕt
4.4.1. HÖ sè dËp vuèt vµ çc yÕu tè ¶nh hëng:
a. HÖ sè dËp vuèt:
Cã thÓ tÝnh sè lÇn dËp vuèt kh«ng lµm máng
thµnh ®èi víi chi tiÕt h×nh trô kh«ng cã vµnh
theo hÖ sè dËp s©u m lµ tû sè gi÷a ®êng kÝnh
chi tiÕt d vµ ®êng kÝnh cña ph«i D:
d
m
D
35
NÕu gäi ph«i ban ®Çu cã ®êng kÝnh D, cßn ®
êng kÝnh b¸n thµnh phÈm sau lÇn dËp thø nhÊt,
thø hai, ... , thø (n – 1) lµ d1 , d2 , ... , dn-1 , ®êng
kÝnh s¶n phÈm lµ dn th× çc hÖ sè dËp vuèt lÇn
lît lµ:
d1 d2 dn
m1  m2  mn 
D d1 d n 1
Tõ çc biÓu thøc trªn suy ra:

d1 = m1.D; d2 = m2.d1 = m1.m2.D; ... ;
dn-1 = m1.m2....mn.D;
36
Sè lîng nguyªn c«ng dËp vuèt cã thÓ x¸c ®Þnh s¬
bé theo c«ng thøc sau ®©y:
lg d n  lg(m1.D)
n
ë ®©y: lg m2
n – sè lîng nguyªn c«ng dËp vuèt
dn – ®êng kÝnh chi tiÕt thµnh phÈm (mm)
D – ®êng kÝnh ph«i (mm)
m2 – hÖ sè dËp vuèt ë nguyªn c«ng thø hai
(còng xÊp xØ b»ng hÖ sè dËp vuèt cña çc
nguyªn c«ng tiÕp theo).
m1 – hÖ sè dËp vuèt ë nguyªn c«ng dËp ®Çu
tiªn.
37
b. Nh÷ng nh©n tè ¶nh hëng ®Õn hÖ sè dËp vuèt:
- TÝnh chÊt c¬ häc vµ tr¹ng th¸I bÒ mÆt cña vËt
liÖu dËp;
VËt liÖu cã ®é bÒn, giíi h¹n chÈy t¨ng kh¶ n¨ng
chèng biÕn d¹ng t¨ng; §é d·n dµI t¬ng ®èi t¨ng
tÝnh dÎo t¨ng lªn.
- BÒ mÆt vËt liÖu cµng tèt th× m lÊy gi¶m;
- ChiÒu dµy vËt liÖu: tû sè gi÷a chiÒu dµy vËt
liÖu vµ ®êng kÝnh ph«i t¨ng th× m gi¶m;
- Khi dËp vuèt cã chÆn ph«i, m lÊy nhá.
38
- H×nh d¸ng h×nh häc phÇn lµm viÖc cña cèi vµ

chµy: B¸n kÝnh lîn ë cèi nhá lµm t¨ng øng suÊt kÐo
g©y ®øt ph«i. B¸n kÝnh lín qu¸ g©y nh¨n s¶n
phÈm. B¸n kÝnh lîn ë cèi thêng lÊy: Rc= (3 - 10)S
- Tèc ®é dËp vuèt nhá, qu¸ tr×nh biÕn d¹ng chËm
th× lÊy m nhá;
 d 
v  33,31  D  d , mm / s
 D 
- Thø tù vuèt lÇn ®Çu, m nhá nhÊt; çc lÇn sau m
t¨ng…Ph«i ®îc ñ th× m nhá.
39
4.4.2. DËp vuèt chi tiÕt h×nh trô rçng kh«ng cã
vµnh
§êng kÝnh s¶n phÈm dn, ®êng kÝnh ph«i D th×
qua çc lÇn dËp ®êng kÝnh chi tiÕt nhsau:
d1 = m1.D; d2 = m2.d1 = m1.m2.D; ... ;
dn= mn .dn-1 = m1.m2....mn.D;
m1, m2,… mn - hÖ sè dËp vuèt (tra b¶ng)
Lu ý hÖ sè m khi vuèt cã chÆn ph«I chèng nh¨n
hoÆc kh«ng chèng nh¨n.
40
4.4.3. DËp vuèt chi tiÕt h×nh trô rçng cã biÕn

máng thµnh
Khi dËp vuèt cã biÕn máng thµnh, sè lÇn dËp
vuèt ®îc x¸c ®Þnh theo møc ®é biÕn d¹ng cho
phÐp  hoÆc theo hÖ sè gi¶m máng kn.
Møc ®é biÕn d¹ng  ®îc tÝnh:
Fn 1  Fn
  1  kn
Fn 1
HÖ sè biÕn máng kn: Fn tn
kn  
Fn 1 t n 1
41
Fn-1 vµ Fn - diÖn tÝch tiÕt diÖn ngang tríc vµ

sau biÕn d¹ng, mm2
tn-1 vµ tn – chiÒu dµy thµnh tríc vµ sau khi vuèt.
 vµ kn tra b¶ng.
Sè lÇn dËp vuèt cã biÕn máng thµnh:
lg t n  lg t1 lg Fn  lg F1
n 
100 100
lg lg
100   100  
42
ChiÒu dµy thµnh qua çc lÇn dËp:
t1= k1.S; t2= k2.t1, tn= kn.tn-1
• §êng kÝnh ngoµi vµ ®êng kÝnh trung b×nh sau
lÇn dËp kh«ng biÕn máng thµnh:
d1 = m1.D; d’tb = d1 – S
§êng kÝnh trong qua çc lÇn dËp:
d’t = d’tb – S; d’’t = d’t - 0,03d’t
d’t, d’’t - ®êng kÝnh trong tríc vµ sau dËp vuèt cã
biÕn máng thµnh.
43
ChiÒu cao chi tiÕt qua çc lÇn dËp:
( D  d ).S
2 2
h1  1
2(d1  d )t1 t
'
( D  d ).S
2 2
h2  2
2(d 2  d )t 2
t
''
44
- Sau lÇn dËp ®Çu, ®êng kÝnh cña vµnh ph¶I
B»ng ®êng kÝnh yªu cÇu kÓ c¶ lîng d ®Ó c¾t
mÐp.
- Khi chÕ t¹o çc chi tiÕt lín cã vµnh réng, th×
chiÒu cao vËt dËp qua çc lÇn dËp thay ®æi
kh«ng nhiÒu (®ã lµ sù thay ®æi b¸n kÝnh cong).
- Víi chi tiÕt nhá vµ trung b×nh th× chiÒu cao vËt
dËp qua çc lÇn dËp lÇn lît t¨ng lªn, cßn b¸n kÝnh
cong thay ®æi Ýt.
- Khi dv/d = 1,11,4 vµ h/d>1 th× lÇn dËp ®Çu
kh«ng t¹o vµnh; t¹o vµnh ë çc lÇn dËp sau. 45
4.4.3. DËp vuèt chi tiÕt h×nh trô cã vµnh réng
• Khi dËp, møc ®é biÕn d¹ng kh«ng chØ phô
thuéc tû sè h/d mµ cßn phô thuéc tû sè dv/d.
• Khi ®· t¹o nªn vµnh réng th× phÇn kim lo¹i ë
vµnh hÇu nh kh«ng tham gia vµo qu¸ tr×nh biÕn
d¹ng ë çc lÇn dËp sau. V× vËy khi tÝnh bíc dËp
cÇn chó ý;
- Sau lÇn dËp ®Çu, ®êng kÝnh cña vµnh ph¶I
B»ng ®êng kÝnh yªu cÇu kÓ c¶ lîng d ®Ó c¾t
mÐp.
46
4.4.4.DËp vuèt chi tiÕt h×nh trô cã bËc

• Chi tiÕt h×nh trô cã bËc cã thÓ chÕ t¹o qua 1
lÇn hay nhiÒu lÇn dËp vuèt b»ng çch thµnh
lËp hÖ sè ®iÒu kiÖn md vµ so s¸nh víi hÖ sè
dËp vuèt lÇn 1 chi tiÕt h×nh trô kh«ng cã vµnh.
• HÖ sè ®iÒu kiÖn:
d1 d2 d n 1 d n
K1  K 2  ...  K n 1 
md  D D D D
K1  K 2  ...  K n 1  1
47
D- ®êng kÝnh ph«i, mm

d1, d2,..dn - ®êng kÝnh çc bËc cña chi tiÕt, mm
K1, K2,..Kn- hÖ sè tû lÖ chiÒu cao cña çc bËc
h1 h2 hn 1
K1  , K 2  ,...., K n 1 
h2 h3 hn
h1, h2,…, hn chiÒu cao çc bËc cña chi tiÕt, mm
NÕu md ≥ m1 – dËp mét lÇn
md < m1 – dËp nhiÒu lÇn
4.4.5. DËp vuèt chi tiÕt çc h×nh kh¸c

48
4.5. Lùc dËp vuèt
• Lùc dËp vuèt thùc tÕ bao gåm: lùc lµm biÕn d¹ng
vËt liÖu, lùc Ðp chÆn ph«i, lùc th¾ng ma s¸t gi÷a
vËt liÖu víi chµy cèi…
• Lùc dËp vuèt thay ®æi theo møc ®é biÕn d¹ng vµ
hµnh tr×nh cña ®Çu trît.
• §Ó thuËn l¬I, xem lùc dËp vuèt lµ kh«ng ®æi bao
gåm lùc dËp vuèt lý thuyÕt P vµ lùc Ðp vËt liÖu
Q.
• Lùc dËp vuèt thùc tÕ ®Ó chän m¸y Pt = P+ Q
49
4.5.1. Lùc dËp vuèt lý thuyÕt

a. DËp h×nh trô kh«ng biÕn máng thµnh:
• Lùc dËp vuèt lÇn thø nhÊt:
P1  k1. .d1.S . b kG
• Lùc dËp vuèt lÇn thø hai:
P2  k 2 . .d 2 .S . b kG
• Lùc dËp vuèt lÇn thø n
Pn  k n . .d n .S . b kG
50
k1, k2,.., kn- hÖ sè ®Ó tÝnh lùc (tra b¶ng)

d1, d2,..,dn- ®êng kÝnh chi tiÕt qua çc lÇn dËp,
mm
S- chiÒu dµy vËt liÖu, mm
b- giíi h¹n bÒn cña vËt liÖu, kG/mm2
b. DËp h×nh trô cã biÕn máng thµnh:
P  c. .d .i. b kG
d- ®êng kÝnh chi tiÕt sau khi dËp, mm
i- hÖ sè biÕn máng: i = t0 - t1
c - hÖ sè: víi thÐp c = 1,8 2,25 51
c. DËp h×nh hép

P  S b (2 .rc .c1  LC2 ) kG
rc- b¸n kÝnh lîn ë thµnh hép;
L- chiÒu dµi tæng céng phÇn th¼ng cña tiÕt diÖn
h×nh hép;
L  2(a  b  4rc )
a, b- chiÒu dµI vµ réng h×nh hép;

c1 – hÖ sè =0,5 2
c2 – hÖ sè =0,2 1,0
52
d. DËp h×nh phøc t¹p

Lùc dËp lý thuyÕt P gåm 2 thµnh phÇn: lùc dËp
vuèt ë gãc Pv vµ lùc uèn ë phÇn th¼ng Pu
P = (Pv + Pu).K kG
Pv  2 .rc .S b kG
Pu  LS u  Qu (1  1,6 )  kG
rc- b¸n kÝnh lîn ë thµnh hép;
S- chiÒu dµy cña thµnh, mm
L- chiÒu dµi çc phÇn th¼ng cña tiÕt diÖn, mm
53
u- øng suÊt uèn, kG/mm2

S
u  b kG
2 Rc  S
Rc – b¸n kÝnh lîn cña cèi;
Qu – lùc Ðp ë vµnh riªng phÇn uèn, kG
 – hÖ sè ma s¸t
Khi dËp vuèt h×nh phøc t¹p vµ s©u, hoÆc mÆt cèi
cã gê t¨ng chèng nh¨n th×
Pu  LS b kG
L- chu vi tiÕt diÖn ngang cña vËt dËp, mm 54

4.5.1. Lùc ch¨n ph«i Q

DËp vuèt cã tÊm chÆn: Q = F.q (kG)
F- diÖn tÝch ph«I bÞ Ðp;
q- ¸p suÊt Ðp, kG/mm2 (tra b¶ng),
DËp vuèt chi tiÕt trßn xoay cã chÆn ph«i;
- ë lÇn dËp ®Çu:  2 kG
Q [ D  (d1  2rc ) ].q
2
4
- Çc lÇn dËp sau
 2 kG
Q  [d n 1  (d n  2rc ) ].q
2
4 55
M¸y Ðp trôc khuûu
56
4.6. §é chÝnh x¸c cña s¶n phÈm dËp vuèt - Yªu

cÇu c«ng nghÖ dËp vuèt
4.6.1. §é chÝnh x¸c cña s¶n phÈm:
• §é chÝnh x¸c theo ®êng kÝnh phô thuéc:
- §é chÝnh x¸c phÇn lµm viÖc cña khu«n dËp
vµ møc ®é mµI mßn;
- Khe hë gi÷a chµy vµ cèi;
- TÝnh chÊt ®µn håi cña s¶n phÈm sau khi dËp
§é chÝnh x¸c ®¸nh gÝa th«ng qua dung sai
57
4.6.2. Yªu cÇu c«ng nghÖ:

• B¸n kÝnh lîn ë thµnh hi tiÕt h×nh hép nªn lÊy
rc≥ 3S;
• §êng kÝnh vµnh bÕ nhÊt nªn lÊy theo quan
hÖ: Dv = d + 2r + (4-S)S
• §é nghiªng cña thµnh kh«ng nªn lÊy h¬n 30 v×
ph¶i qua nhiÒu nguyªn c«ng;
• Kho¶ng çch nhá nhÊt gi÷a 2 lç trªn vµnh
A ≥ D + 2S + 2r + a
• §êng kÝnh lç ë ®¸y: d ≤ D -2r1 58
4.7. YÕu tè phÇn lµm viÖc cña khu«n dËp vuèt –

Dung sai chÕ t¹o chµy, cèi
4.7.1. B¸n kÝnh lîn cña cèi vµ chµy dËp vuèt:
• B¸n kÝnh lîn cña cèi lín th× trë lîc biÕn d¹ng
nhá, gi¶m ®îc lùc dËp; ®é biÕn máng Ýt,
gi¶m ®îc sè lÇn dËp; Nhng dÔ t¹o vÕt nh¨n ë
thµnh hoÆc mÐp s¶n phÈm.
• B¸n kÝnh lîn cña cèi tra b¶ng phô thuéc vËt
liÖu, S vµ kÝch thíc ®êng kÝnh D, d.
Rc  0,8 ( D  d ) S 59
4.7.1. B¸n kÝnh lîn cña cèi vµ chµy dËp vuèt:

• B¸n kÝnh lîn cña chµy nªn chän:
- Rch = Rc hay nhá h¬n, trõ nguyªn c«ng cuèi
- ë nguyªn c«ng cuèi cïng Rch b»ng b¸n kÝnh lîn
trong cña s¶n phÈm, nhng kh«ng nhá h¬n
(23)S víi S< 6mm vµ (1,52)S víi S>6mm.
- Rch ¶nh hëng Ýt h¬n Rc nªn cã thÓ thay ®æi.
60
4.7.2. Khe hë gi÷a chµy vµ cèi dËp vuèt

• Khe hë ®îc lÊy:
Dc  Dch
Z
2
• Z qu¸ nhá sÏ t¨ng trë lùc biÕn d¹ng, kim lo¹i
dÔ ®øt, r¸ch; thµnh chi tiÕt bÞ biÕn máng,
chiÒu cao chi tiÕt kÐo dµi; chµy cèi chãng
mßn.
• Z qu¸ lín vËt dËp dÔ bÞ nh¨n, kh«ng ®¹t
chiÒu cao theo thiÕt kÕ.
61
• Khi dËp vuèt kh«ng biÕn máng thµnh, chi
tiÕt trßn xoay, Zmim tÝnh theo b¶ng tra.
• Khi dËp vuèt cã biÕn máng thµnh, Zmim qua
çc lÇn dËp.
• Khi dËp chi tiÕt h×nh hép vµ h×nh phøc t¹p ë
phÇn gãc lîn
Zmim = (1,01,3)S;
ë phÇn th¼ng Zmim= S
S- chiÒu dµy lín nhÊt cña vËt liÖu
62
4.7.3. Dung sai trªn kÝch thíc lµm viÖc cña chµy vµ
cèi dËp vuèt:
Dung sai ®îc chia lµm 2 trêng hîp:
+ Dung sai trªn kÝch thíc ngoµi cña SP
KÝch thíc cèi: 
Dc  (D  )

KÝch thíc chµy: Dch  ( D    2Z )
D- kÝch thíc lín nhÊt cña SP;
- dung sai trªn kÝch thíc SP;
Z- khe hë chµy cèi vÒ mét phÝa 63
+ Dung sai trªn kÝch thíc trong cña SP

KÝch thíc chµy: 
Dc  (D  0,5)
KÝch thíc cèi: Dc  ( D  0,5  2 Z ) 

D- ®êng kÝnh giíi h¹n nhá nhÊt cña s¶n phÈn.
α, β- dung sai chÕ t¹o cèi vµ chµy x¸c ®Þnh theo chÕ
®é l¾p ghÐp (tra b¶ng).
Khi dËp qua nhiÒu nguyªn c«ng, ë çc nguyªn c«ng
trung gian kÝch thíc cèi lÊy víi ®é chÝnh x¸c
®Õn 0,1mm. 64
• Khi dËp qua nhiÒu nguyªn c«ng, ë çc nguyªn

c«ng trung gian kÝch thíc cèi lÊy víi ®é chÝnh
x¸c ®Õn 0,1mm. KÝch thíc cña chµy lÊy nhá h¬n
cña cèi vµ tháa m·n trÞ sè khe hë Z. ë nguyªn c«ng
cuèi cïng dung sai chµy vµ cèi lÊy theo ®é chÝnh
x¸c cña s¶n phÈn (tra b¶ng).
• Víi s¶n phÈm phøc t¹p, chµy vµ cèi ®îc chÕ t¹o
theo ph¬ng ph¸p phèi hîp: khi dung sai s¶n phÈm
ghi trªn kÝch thíc ngoµi thi chµy lÊy theo cèi; khi
dung sai ghi trªn kÝch thíc trong thi cèi lÊy theo
chµy, 65
4.8. KÕt cÊu khu«n dËp vuèt

4.8.1. Çc bé phËn lµm viÖc cña khu«n:
a- Chµy dËp vuèt:
KÕt cÊu c¬ b¶n ®îc nªu trong b¶ng tra; chó ý:
• Ph¶i cã b¸n kÝnh lîn vµ lç tho¸t h¬i ë ®Çu chµy
®Ó kh«ng dÝnh s¶n phÈm;
• ĐÓ tiÕt kiÖm vËt liÖu, tăng ®é bÒn, chÇy cã
kÝch thíc lín thêng chÕ t¹o ghÐp,
b- Cèi dËp vuèt:
Cã 2 kiÓu 66
b- Cèi dËp vuèt:

• Lßng cèi h×nh trô: ®Ó dËp vuèt kh«ng biÕn
máng thµnh.
ChiÒu cao h = (0,32,0)Dc
• Lßng cèi h×nh c«n ®Ó vuèt kh«ng chèng
nh¨n, kh«ng hoÆc cã biÕn máng thµnh; gãc
c«n α phô thuéc chiÒu dµy vËt liÖu vµ kÝch
thíc chi tiÕt.
• Khi S th× α = 200 300
.100  3
Dc
67
b- Cèi dËp vuèt:

Khi S th× α = 400 900
.100  3
Dc
• BÒ mÆt lµm viÖc cña chµy vµ cèi ph¶I ®¹t
®é nh¸m cÊp 8 trë lªn;
• Ph¶I cã bé phËn g¹t s¶n phÈm ra khái chµy vµ
cèi;
• Bé phËn Ðp – chèng nhăn s¶n phÈm thêng
dïng lß xo hay cao su.
68
4.8.2. KÕt cÊu khu«n dËp vuèt:

• Khu«n dËp vuèt ®¬n gi¶n kh«ng Ðp- chèng
nhăn, ®ît 1:
69
• Khu«n dËp vuèt chi tiÕt hình trô cã vµnh, lÇn

1:
70
• Khu«n dËp lÇn thø hai vµ çc lÇn sau chi tiÕt
hình trô cã vµnh:
71
4.9. Çc trêng hîp dËp vuèt ®Æc biÖt:

4.9.1. DËp b»ng chµy cøng trong cèi cao su:
72

4.9.2. DËp b»ng chµy cao su, chÊt láng hay khÝ
nÐn trong cèi cøng:
73

4.9.3. DËp vuèt cã ®èt nãng vµnh:
74

4.9.4. DËp vuèt nhiÒu líp:
75
M¸y uèn èng
76
Uèn èng, thanh
77
M¸y uèn
78
M¸y uèn ống
79
KÕt thóc ch¬ng 3
80

Chuong 4 - 1

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Chuong 4 - 1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

C«ng nghÖ dËp nguéi

4.2. Qu¸ tr×nh biÕn d¹ng

chiÒu cao h1. V× thÓ D

tÝch kim lo¹i khi dËp lµ

kh«ng ®æi nªn chiÒu cao h

cña s¶n phÈm h1 lín h¬n

• Ph­¬ng ph¸p c©n b»ng thÓ tÝch:

ThÓ tÝch s¶n phÈm

KÝch th­íc ph«i '

RS– kho¶ng c¸ch tõ träng t©m ®­êng sinh ®Õn ®­êng

H.IV.23 - VÞ trÝ träng t©m cña c¸c ®o¹n ph«i cã

Khi chia đường sinh của chi tiết ra nhiều đoạn

L.Rs   l.r  l1.r1  l2 .r2  ...  ln .rn

H.IV.21 - Ph­¬ng ph¸p t×m kÝch th­íc ph«i

Khi rc=rd R  2rc .H

R  r  2rc .H  0,86rd (rc  0,16rd )

• Trªn h×nh chiÕu b»ng cña b¶n vÏ kÎ c¸c ®­êng

§­êng bao nhËn ®­îc sÏ x¸c ®Þnh h×nh d¸ng ph«i

• X¸c ®Þnh ®­êng kÝnh ph«i gi¶ ®Þnh D=2Rs

R  r  2rc .h  0,86rd (rc  0,16rd )

• TrÞ sè ®­êng kÝnh ph«i gi¶ ®Þnh D ®­îc nh©n

• C¸ch x¸c ®Þnh ®­êng bao cña ph«I nh­sau:

 Phư¬ng ph¸p Vainntrauba:

 Phư¬ng ph¸p Vainntrauba:

- DiÖn tÝch ph«i h×nh ellip:

- §Ó dÔ t¹o ph«i, ng­êi ta thay ellip b»ng h×nh «

d. X¸c ®Þnh h×nh d¸ng vµ kÝch th­íc ph«i ®Ó dËp

Tõ c¸c biÓu thøc trªn suy ra:

- H×nh d¸ng h×nh häc phÇn lµm viÖc cña cèi vµ

4.4.3. DËp vuèt chi tiÕt h×nh trô rçng cã biÕn

Fn-1 vµ Fn - diÖn tÝch tiÕt diÖn ngang tr­íc vµ

ChiÒu cao chi tiÕt qua c¸c lÇn dËp:

4.4.4.DËp vuèt chi tiÕt h×nh trô cã bËc

D- ®­êng kÝnh ph«i, mm

4.4.5. DËp vuèt chi tiÕt c¸c h×nh kh¸c

4.5.1. Lùc dËp vuèt lý thuyÕt

k1, k2,.., kn- hÖ sè ®Ó tÝnh lùc (tra b¶ng)

c. DËp h×nh hép

a, b- chiÒu dµI vµ réng h×nh hép;

d. DËp h×nh phøc t¹p

u- øng suÊt uèn, kG/mm2

L- chu vi tiÕt diÖn ngang cña vËt dËp, mm 54

4.5.1. Lùc ch¨n ph«i Q

M¸y Ðp trôc khuûu

4.6. §é chÝnh x¸c cña s¶n phÈm dËp vuèt - Yªu

4.6.2. Yªu cÇu c«ng nghÖ:

4.7. YÕu tè phÇn lµm viÖc cña khu«n dËp vuèt –

4.7.1. B¸n kÝnh l­în cña cèi vµ chµy dËp vuèt:

4.7.2. Khe hë gi÷a chµy vµ cèi dËp vuèt

+ Dung sai trªn kÝch th­íc trong cña SP

KÝch th­íc cèi: Dc  ( D  0,5  2 Z ) 

• Khi dËp qua nhiÒu nguyªn c«ng, ë c¸c nguyªn

4.8. KÕt cÊu khu«n dËp vuèt

b- Cèi dËp vuèt:

b- Cèi dËp vuèt:

4.8.2. KÕt cÊu khu«n dËp vuèt:

• Khu«n dËp vuèt chi tiÕt hình trô cã vµnh, lÇn

4.9. C¸c tr­êng hîp dËp vuèt ®Æc biÖt:

4.9. C¸c tr­êng hîp dËp vuèt ®Æc biÖt:

4.9. C¸c tr­êng hîp dËp vuèt ®Æc biÖt:

4.9. C¸c tr­êng hîp dËp vuèt ®Æc biÖt:

M¸y uèn ống

You might also like

• Ph¬ng ph¸p c©n b»ng thÓ tÝch:

KÝch thíc ph«i '

RS– kho¶ng c¸ch tõ träng t©m ®êng sinh ®Õn ®êng

H.IV.21 - Ph¬ng ph¸p t×m kÝch thíc ph«i

• Trªn h×nh chiÕu b»ng cña b¶n vÏ kÎ c¸c ®êng

§êng bao nhËn ®îc sÏ x¸c ®Þnh h×nh d¸ng ph«i

• X¸c ®Þnh ®êng kÝnh ph«i gi¶ ®Þnh D=2Rs

• TrÞ sè ®êng kÝnh ph«i gi¶ ®Þnh D ®îc nh©n

• C¸ch x¸c ®Þnh ®êng bao cña ph«I nhsau:

- §Ó dÔ t¹o ph«i, ngêi ta thay ellip b»ng h×nh «

d. X¸c ®Þnh h×nh d¸ng vµ kÝch thíc ph«i ®Ó dËp

Fn-1 vµ Fn - diÖn tÝch tiÕt diÖn ngang tríc vµ

D- ®êng kÝnh ph«i, mm

4.7.1. B¸n kÝnh lîn cña cèi vµ chµy dËp vuèt:

+ Dung sai trªn kÝch thíc trong cña SP

KÝch thíc cèi: Dc  ( D  0,5  2 Z ) 

4.9. C¸c trêng hîp dËp vuèt ®Æc biÖt:

4.9. C¸c trêng hîp dËp vuèt ®Æc biÖt:

4.9. C¸c trêng hîp dËp vuèt ®Æc biÖt:

4.9. C¸c trêng hîp dËp vuèt ®Æc biÖt: