Download as ppt, pdf, or txt
Download as ppt, pdf, or txt
You are on page 1of 65

Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

2.1. §iÖn trë


2.1.1. Khái quát
- Điện trở là phần tử có chức năng ngăn
cản dòng điện trong mạch
-Đơn vị đo: ; k, M, G, T
1k=1000; 1M=1000 k = 1000000 
1G= 1000M= 1000000k 
- Điện trở có rất nhiều ứng dụng như: định
thiên cho các cấu kiện bán dẫn, điều khiển
hệ số khuyếch đại, cố định hằng số thời
gian, phối hợp trở kháng, phân áp, tạo nhiệt
… Tùy theo ứng dụng, yêu cầu cụ thể và
dựa vào đặc tính của các loại điện trở để
lựa chọn thích hợp

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

- Kết cấu đơn giản của một điện trở


thường:
Ký hiệu

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

Các tham số kỹ thuật và đặc tính của điện trở

a. Trị số điện trở và dung sai


-Trị số của điện trở: (Resistance [Ohm]-Ω) được tính theo công thức:
l
R
S
Trong đó:
ρ - là điện trở suất của vật liệu dây dẫn cản điện
l - là chiều dài dây dẫn
S- là tiết diện của dây dẫn
-Dung sai hay sai số (Resistor Tolerance): Biểu thị mức độ chênh lệch của trị số thực tế
-của điện trở so với trị số danh định và được tính theo %.
-b. Hệ số nhiệt của điện trở - TCR
-- TCR (temperature coefficient of resistance): biểu thị sự thay đổi trị số của điện trở
- theo nhiệt độ. Hệ số nhiệt của điện trở có thể âm hoặc dương tùy loại vật liệu
+ Kim loại thuần thường hệ số nhiệt dương.
+ Một số hợp kim như constantin, manganin có hệ số điện trở nhiệt 0
+ Carbon, than chì có hệ số điện trở nhiệt âm

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

Các tham số kỹ thuật và đặc tính của điện trở

c. Công suất tiêu tán danh định của điện trở (Pt.t.max )
-Pt.t.max là công suất điện cao nhất mà điện trở có thể chịu đựng được trong điều kiện bình
thường, làm việc trong một thời gian dài không bị hỏng.
d. Tạp âm của điện trở
+ Tạp âm nhiệt (Thermal noise): sinh ra do sự chuyển động của các hạt mang điện bên trong
điện trở do nhiệt độ
+ Tạp âm dòng điện (Current Noise) : sinh do các thay đổi bên trong của điện trở khi có dòng
điện chạy qua nó

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

2.1.2. Phân loại



2.1.2.1. §iÖn trë mµng than: Vá
chôp

§iÖn trë than

Lâi cã d¹ng h×nh trô Líp than ®­îc phñ lªn trªn
lµm b»ng sø hoÆc theo ®­êng xo¾n lß xo cã
gèm r·nh x¸c ®Þnh, líp than cã
®é dµy 0.04 mm – 1.0mm

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

2.1.2. 2.§iÖn trë mµng kim lo¹i:

§iÖn trë mµng kim lo¹i cÊu t¹o t­¬ng tù nh­ng mµng than thay b»ng
mµng kim lo¹i
2.1.2. 3.§iÖn trë d©y cuèn:

Lâi cã h×nh trô lµm b»ng sø hoÆc


thuû tinh. D©y quÊn dïng d©y hîp
kim cã ®iÖn trë cao, èp ®Çu ra lµ
vßng kim lo¹i nèi gi÷a d©y quÊn
vµ ch©n ra víi môc ®Ých t¨ng tiÕp
xóc vµ t¨ng ®é bÒn c¬ häc, ®é
chÝnh x¸c cao.

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

2. 1.2. 4.§iÖn trë mµng cacbon:

Ch©n linh kiÖn

V¹ch mµu Líp Carbon

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

2. 1.2.5. §iÖn trë thanh

R12 =10K
2

3
R13 =10K
4
R14 =10K
1
5 R15 =10K
6
R16 =10K
7
R17 =10K
8
R18 =10K

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

2. 1.2.5. Điện trở dán (SMD)

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

2.1.2. 6. BiÕn trë:


 Ký hiÖu:

 CÊu t¹o:

Con tr­ît

Mµng than

L¸ ®µn håi

Ch©n nèi

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

2.1.2. 6. BiÕn trë:

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

2.1.2. 6. BiÕn trë:

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

2.1.3. Cách đọc trị số của điện trở

 X¸c ®Þnh gi¸ trÞ ®iÖn trë theo ch÷ vµ sè:

 Th­êng ghi c¸c ch÷ R, K, M.


Ch÷ R øng víi ®¬n vÞ .
Ch÷ K øng víi ®¬n vÞ K.
Ch÷ M øng víi ®¬n vÞ M.
VÞ trÝ cña ch÷ thÓ hiÖn ch÷
sè thËp ph©n , gi¸ trÞ cña sè thÓ
hiÖn gi¸ trÞ ®iÖn trë.

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

 NÕu cã 3 ch÷ sè th× th­êng sè thø 3 biÓu thÞ sè luü thõa cña 10.

VÝ dô: R: 472  47. 102 =4700


 Ch÷ sè thø 3 lµ sè 0 th× ®ã lµ gi¸ trÞ thùc cña ®iÖn trë.
VÝ dô: R:330  330
 Quy ­íc vÒ sai sè: B = 0,1%, C = 0,25%, D = 0,5%, F = 1%, G = 2%,
H = 2,5%, J = 5%,K = 10%, M = 20%..
VÝ dô: 10W 8K2J  8,2K  5% 10W

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

 X¸c ®Þnh gi¸ trÞ ®iÖn trë theo v¹ch mµu:


 Th­êng dïng 3 vßng, 4 vßng hoÆc 5 vßng ®Ó biÓu diÔn gi¸ trÞ
®iÖn trë.
 Tr­êng hîp ®iÖn trë 3 vßng mµu cã sai sè 20%:
Vßng 1, 2 lµ vßng gi¸ trÞ.
Vßng 3 lµ vßng biÓu thÞ sè luü thõa cña 10.
Vßng 4 mµu trïng mµu th©n ®iÖn trë
 Tr­êng hîp ®iÖn trë 4 vßng mµu:
Vßng 1, 2 lµ vßng gi¸ trÞ.
Vßng 3 lµ vßng biÓu thÞ sè luü thõa cña 10.
Vßng 4 lµ vßng sai sè.
 Tr­êng hîp ®iÖn trë 5 vßng mµu gåm 3 vßng gi¸ trÞ, vßng 4 biÓu thÞ
sè luü thõa cña 10, vßng 5 biÓu thÞ sai sè.
 §Ó x¸c ®Þnh thø tù vßng mµu c¨n cø vµo ba ®Æc ®iÓm:
Vßng 1 gÇn ®Çu ®iÖn trë nhÊt. TiÕt diÖn vßng cuèi cïng lµ lín
nhÊt.
Vßng 1 kh«ng bao giê lµ nhò vµng, nhò Faculty
Hanoi University of Industry
b¹c of Electronics Engineering
Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

 §äc gi¸ trÞ ®iÖn trë theo v¹ch mµu

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

 §äc gi¸ trÞ ®iÖn trë theo v¹ch mµu

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

 Xác định màu phù hợp với con số và ngược lại

Vàng 2 Tím 8 Vàng nhũ -2 Đen 5 Cam 1

4 Đỏ 7 Xám -1 Bạc nhũ 0 Xanh lục 3 Nâu

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

 Xác định màu phù hợp với con số và ngược lại

Nâu 6 Trắng -1 Vàng 3 Đen 2 Cam 0

1 Xanh lam 9 Vàng nhũ 4 Cam 0 Đỏ 3 Đen

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

 Xác định giá trị của điện trở

Vòng 1: Cam
Vòng 2: Cam

Vòng 3: Đen

Vòng 4: Nâu
Giá trị của điện trở: 33 ±1  hoặc 33.100  1 

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

 Xác định màu của điện trở

R = 390  ±1 Cam Trắng Nâu Nâu

R = 4M  ±5 Vàng Đen Xanh lục Nhũ vàng

R = 0,47k  ±10 Vàng Tím Đen Đen Nhũbạc

R = 1,5k ±5 Nâu Xanh lục Đỏ Nhũ vàng


R = 1,50k ±5 Nâu Xanh lục Đen Nâu Nhũ vàng

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

 Xác định giá trị, màu của điện trở

1. Nâu Xám Đỏ Nâu


2. Cam Cam Đen Xanh lục Nhũ Vàng
3. Đỏ Tím Nhũ bạc Nhũ vàng
4. Xám Đỏ Nâu Nâu
5. Xanh lục Xanh lam Đen Nhũ Vàng Đỏ
6. R = 5,6MΩ±1%
7. R = 2200Ω±10%
8. R = 0,01kΩ±1%
9. R = 2MΩ±5%
10. R = 750Ω±2%

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

2.2. Tô
®iÖn:
2.2.1. Khái quát
Tụ điện là linh kiện dùng để chứa điện tích. Một tụ điện lý tưởng
có điện tích ở bản cực tỉ lệ thuận với hiệu điện thế đặt trên nó
N

C = 10F
U = 16V C

1F = 10 F 6 Tô tinh chØnh Tô biÕn ®æi


Tô th­êng Tô ph©n cùc
1F = 109 nF
1F = 1012 pF
2.3. CÊu t¹o:
CÊu t¹o chung gåm hai b¶n cùc lµm b»ng
kim lo¹i ®Æt song song vµ c¸ch ®iÖn b»ng
mét líp ®iÖn m«i. Tõ hai b¶n cùc nèi víi hai
d©y dÉn ra ngoµi lµm hai ch©n tô, toµn bé
®Æt trong vá b¶o vÖ.

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

CÊu t¹o
CÊu t¹o chung gåm hai b¶n cùc lµm
b»ng kim lo¹i ®Æt song song vµ c¸ch
®iÖn b»ng mét líp ®iÖn m«i. Tõ hai
b¶n cùc nèi víi hai d©y dÉn ra ngoµi
lµm hai ch©n tô, toµn bé ®Æt trong vá
b¶o vÖ.
Các tham số kỹ thuật đặc trưng của
tụ điện
- Trị số dung lượng và dung sai
- Điện áp làm việc
- Hệ số nhiệt
- Dòng điện rò
- Sự phân cực

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

2.2.1. Phân loại


 Tô giÊy:
ChÊt c¸ch ®iÖn trong tô giÊy lµm b»ng nh÷ng
lo¹i giÊy máng c¸ch ®iÖn kh«ng thÊm n­íc cßn
®Çu ra lµm b»ng c¸c l¸ kim lo¹i rÊt máng.
§èi víi tô giÊy cã ®iÖn dung nhá h¬n 0,1F,
®iÖn trë c¸ch ®iÖn Ýt nhÊt lµ 5000M; cßn víi
tô giÊy cã ®iÖn dung lín h¬n 0,1F, ®iÖn trë
c¸ch ®iÖn nhá h¬n. PhÈm chÊt cña tô giÊy vµo
kho¶ng 60-100.
Tô giÊy dïng ®Ó ph©n ®­êng , ng¨n, nèi tÇng,
läc trong nh÷ng m¹ch ®iÖn tÇn sè thÊp

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

 Tô mica:

ChÊt c¸ch ®iÖn trong tô mica


lµm b»ng c¸c b¶n mica chÊt
luîng cao, c¸c b¶n tô ®iÖn lµm
b»ng c¸c l¸ kim lo¹i máng hay
mét líp b¹c máng tr¸ng lªn mét
mÆt cña b¶n mica. Tô ®iÖn
mica cã c¸c b¶n lµm b»ng l¸ kim
lo¹i kÐm æn ®Þnh h¬n lo¹i tr¸ng
mét líp b¹c. Tô mica cã tæn hao
rÊt bÐ vµ ®iÖn trë c¸ch ®iÖn
cao (kho¶ng 10000 M) nªn ®­îc
dïng chñ yÕu trong c¸c m¹ch cao
tÇn, c¸c phÇn tö c¸ch ly trong
c¸c m¸y ra®i«.

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

 Tô gèm:

CÊu t¹o: gåm mét


miÕng gèm nhá h×nh
trô hoÆc gièng khuy
¸o hai mÆt ®­îc tr¸ng
b¹c, c¸ch ®iÖn víi
nhau t¹o thµnh hai m¸
cña tô ®iÖn (chÊt
®iÖn m«i lµ gèm).
§Æc tÝnh: kÝch th­íc
nhá, ®iÖn ¸p lµm viÖc
cao. Tô gèm h×nh
®Üa trÞ sè ®iÖn dung
nhá tõ 1pF 1F.

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

 Tô ho¸:
C¸c ®iÖn cùc lµm b»ng nh«m
tinh khiÕt (99,99%), ®é dµy
cña ®iÖn cùc kho¶ng (0.075 –
0.13) mm. Líp ®iÖn m«i lµ
Al203 b¸m trªn cùc d­¬ng dµy
kho¶ng vµi% m, cã kh¶ n¨ng
chÞu ®­îc ®iÖn ¸p cao kho¶ng
800KV/mm. Gi÷a hai b¶n cùc
lµ chÊt ®iÖn ph©n. NÕu chÊt
®iÖn ph©n ­ít gäi lµ tô ho¸ ­ít.
NÕu chÊt ®iÖn ph©n kh« gäi
lµ tô ho¸ kh«.. Tô ho¸ ­ít cã trÞ
sè lín vµ ®iÖn ¸p lµm viÖc
h¬n tô ho¸ kh« nh­ng kÝch th­íc
lín h¬n. Tuæi thä cña tô th«ng
th­êng kho¶ng (5000- 10000)
giê vµ ®é tin cËy thÊp h¬n tô
th­êng.

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

 Tô xoay:
Tô xoay lµ mét hÖ thèng gåm c¸c
m¸ ®éng vµ c¸c m¸ tÜnh ®­îc ®Æt
xen kÏ víi nhau. C¸c m¸ ®éng cã
thÓ xoay quanh mét trôc ®Ó thay
®æi S dÉn ®Õn thay ®æi gi¸ trÞ
C. ChÊt ®iÖn m«i cã thÓ lµ chÊt
khÝ, mica, th¹ch anh. Khi C =
Cmax th× hai nhãm m¸ tÜnh vµ
®éng hoµn toµn ®èi ®iÖn nhau
nghÜa lµ:
S=Smax. Khi C=Cmin th× hai
nhãm m¸ tÜnh vµ ®éng hoµn
toµn lÖch nhau nghÜa lµ S = S
min.

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

 Tô vi chØnh:
Tô tinh chØnh b»ng sø: cã kÝch th­íc nhá, c¸c
chØ tiªu vÒ ®iÖn cao
Tô tinh chØnh cã lß xo: gåm cã hai b¶n cùc kim
lo¹i, gi÷a hai b¶n lµ mét chÊt ®iÖn m«i. Mét b¶n
cè ®Þnh, cßn mét b¶n cã thÓ ®µn håi ®­îc. Khi
ta vÆn ®inh èc th× b¶n ®µn håi sÏ gÇn hoÆc
c¸ch xa b¶n cè ®Þnh do ®ã ®iÖn dung cã thÓ
biÕn ®æi ®­îc. Lo¹i nµy kh«ng æn ®Þnh nh­ng
®¬n gi¶n.
Tô tinh chØnh nhá cã ®iÖn m«i lµ kh«ng khÝ
cã chØ tiªu chÊt l­îng cao nh­ng cÊu t¹o phøc t¹p..
Tô nµy dïng ®Ó ®iÒu chØnh chÝnh x¸c ®iÖn
dung, m¾c phô thªm vµo c¸c m¹ch dao ®éng hay
c¸c m¹ch cÇn ®iÒu chØnh ®Ó cã mét ®iÖn
dung thËt chÝnh x¸c.

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

2.2.3. X¸c ®Þnh gi¸ trÞ tô ®iÖn


Xác định giá trị tụ theo chữ:
Xác định giá trị tụ theo chữ:
Ghi b»ng sè vµ ch÷: Ch÷ K, Z, J,  øng víi ®¬n vÞ pF; ch÷ n, H øng víi
®¬n vÞ nF; ch÷ M, m øng víi ®¬n vÞ F. VÞ trÝ cña ch÷ thÓ hiÖn ch÷
sè thËp ph©n, gi¸ trÞ cña sè thÓ hiÖn gi¸ trÞ tô ®iÖn.
Ghi b»ng c¸c con sè kh«ng kÌm theo ch÷:
NÕu c¸c con sè kÌm theo dÊu chÊm hay phÈy th× ®¬n vÞ lµ F, vÞ
trÝ dÊu phÈy (dÊu chÊm) thÓ hiÖn ch÷ sè thËp ph©n.
NÕu c¸c con sè kh«ng kÌm theo dÊu th× ®¬n vÞ lµ pF vµ con sè
cuèi cïng biÓu thÞ sè luü thõa cña 10. §Æc biÖt sè cuèi cïng lµ sè “0”
th× con sè ®ã lµ gi¸ trÞ thùc.
VÝ dô: 763 = 76 x 103 pF 160 = 160 pF
Sai sè: C:  0,25% K:  10% D:  0,5% F:  1%
G:  2% M:  20% J:  5% S:  50%
VÝ dô: 102J = 10.102  5% pF.

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

Xác định giá trị tụ theo vach:


Xác định giá trị tụ theo vạch màu:

Khi tô ®iÖn ®­îc biÓu


diÔn theo c¸c v¹ch mµu
th× gi¸ trÞ c¸c v¹ch mµu
còng gièng nh­®iÖn trë
Ьn vÞ tÝnh cña nã lµ
pF.

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

Xác định giá trị tụ điện

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

Xác định giá trị tụ điện

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

Xác định vòng màu của tụ điện


C1 = 220nF±5
C2= 33pF±10
C3 = 4,7 F± 1
C4 = 1000 F± 1
C5= 0,01F ± 2

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

Xác định vòng màu của tụ điện Xác định vòng màu của tụ điện
C1 = 2,2nF±1 C1 = Đỏ Đỏ Đỏ Nâu
C2= 10 F ±5 C2= Nâu Đen Lam Nhũ vàng
C3 = 4700 F± 10 C3 = Vàng Tím Đen Tím Nhũ bạc
C4 = 3pF ± 1 C4 = Cam Đen Nhũ vàng Nâu
C5= 0,33F ± 2 C5= Cam Cam Đen Trắng Đỏ

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

2.3. Cuén d©y:


2. 3.1.Khái quát
Cuén d©y lµ mét linh kiÖn cã kh¶ n¨ng c¶m øng ®iÖn
tõ.
Cuén d©y gåm nh÷ng vßng d©y quÊn trªn mét cèt
b»ng chÊt c¸ch ®iÖn cã lâi hoÆc kh«ng lâi tuú theo
tÇn sè lµm viÖc.

 Ký hiÖu

Cuén c¶m L lâi ferit L lâi s¾t L 1 lâi®/c L 2 lâi


®/c
 §¬n vÞ:
1H = 106 H
1H= 103 mH

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

2. 3.2. Ph©n lo¹i


Dùa theo øng dông:

 Cuén céng h­ëng.


 Cuén läc
 Cuén chÆn
Dùa vµo lo¹i lâi:

 Cuén d©y lâi kh«ng khÝ hay cuén d©y kh«ng cã


lâi.
 Cuén d©y lâi s¾t bôi.
 Cuén c¶m cã lâi Ferit.
 Cuén d©y lâi s¾t tõ.

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

 Mét sè lo¹i cuén d©y:


Cuén d©y lâi kh«ng khÝ :
Cuén d©y lâi kh«ng khÝ lµ c¸c cuén d©y ®­îc
quÊn trªn cèt b»ng b×a hoÆc cèt b»ng sø, hoÆc
kh«ng cã cèt. Th­êng gÆp nhÊt lµ c¸c cuén céng h­
ëng lµm viÖc ë tÇn sè cao vµ siªu cao.
C¸c cuén d©y th­êng ®­îc tÈm ®Ó chèng Èm, t¨ng
®é bÒn c¬ häc, ë tÇn sè Radio c¸c cuén d©y th­
êng ®­îc bäc kim ®Ó tr¸nh c¸c liªn kÕt ®iÖn tõ
kh«ng mong muèn

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

Cuén d©y lâi s¾t bôi :


Cuén d©y lâi s¾t bôi (bét nguyªn chÊt
trén víi chÊt dÝnh kh«ng tõ tÝnh) ®­îc
dïng ë tÇn sè cao vµ trung tÇn. Cuén d©y
lâi s¾t bôi cã tæn thÊt thÊp, ®Æc biÖt lµ
tæn hao do dßng ®iÖn xo¸y ng­îc, vµ ®é
tõ thÈm thÊp h¬n nhiÒu so víi lo¹i lâi s¾t.

ChÕ t¹o cuén d©y lâi s¾t bôi gièng nh­ cuén d©y lâi kh«ng khÝ. Cuén
d©y lâi s¾t bôi còng cã yªu cÇu gièng nh­ cuén d©y lâi kh«ng khÝ cao
tÇn vÒ ¶nh h­ëng ®iÖn dung riªng cña cuén d©y, vÒ tæn thÊt ®iÖn m«i
vµ hiÖu øng mÆt ngoµi.

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

Cuén dây lâi Ferit :

Cuén d©y lâi Ferit lµ c¸c cuén d©y lµm viÖc ë tÇn sè cao vµ trung tÇn. Lâi
Ferit cã nhiÒu h×nh d¹ng kh¸c nhau nh­: thanh, èng, h×nh ch÷ E, ch÷ C, h×nh
xuyÕn, h×nh nåi, h¹t ®Ëu,v,v...Dïng lâi h×nh xuyÕn dÔ t¹o ®iÖn c¶m cao nh­
ng l¹i dÔ bÞ b·o hoµ tõ khi cã thµnh phÇn mét chiÒu

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

Cuén c¶m 1 líp :

 Cuén c¶m 1 líp quÊn th­a :

C¸c vßng d©y ®­îc quÊn c¸ch ®Òu nhau mét kho¶ng a gäi lµ b­íc xo¾n(b­íc
quÊn), ®­îc dïng ë tÇn sè f > 1,5Mhz, QL lín tõ 150 –400 . Trong c¸c thiÕt
bÞ ®iÖn tö, cuén c¶m ®­îc chÕ t¹o b»ng ph­¬ng ph¸p tr¸ng b¹c trªn khung sø
®· ®­îc t¹o r·nh xo¾n tr­íc. Cuén c¶m 1líp quÊn th­a cã ®é æn ®Þnh cao vµ
®­îc dïng trong c¸c m¹ch sãng ng¾n hoÆc sãng cùc ng¾n.

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

 Cuén c¶m 1líp quÊn dµy :


D©y quÊn lµ d©y ®ång tr¸ng men c¸ch
®iÖn. D©y ®­îc quÊn s¸t nhau. Gi¸ trÞ L
lín kho¶ng (30 -50H), Q nhá < 250. Th­
êng ®­îc dïng trong b¨ng sãng trung, sãng
ng¾n.
 Cuén c¶m nhiÒu líp :
Lo¹i cuén c¶m cã nhiÒu líp d©y ®­îc quÊn
trªn cïng mét lâi. D©y quÊn th­êng dïng
d©y ®ång tr¸ng men c¸ch ®iÖn. Cuén
c¶m nhiÒu líp cã thÓ ®¹t L  500H, f<
1,5Mhz nh­ng cã C0, tg lín, QL nhá. §Ó
gi¶m C0 vµ ®Ó t¨ng ®é bÒn c¬ häc cña
cuén c¶m cã thÓ quÊn kiÓu ph©n ®o¹n
hoÆc kiÓu tæ ong. Hai c¸ch quÊn trªn ®­îc
së dông trong c¸c m¹ch dao ®éng, khung
céng h­ëng tÇn thÊp.
Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering
Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

 Cuén c¶m bäc kim:


§Ó gi¶m ¶nh h­ëng cña tr­êng ®iÖn tõ
do cuén c¶m sinh ra ®èi víi c¸c linh
kiÖn xung quanh vµ ng­îc l¹i. Ng­êi ta,
®Æt cuén c¶m trong mét hép kim
lo¹i. Tuú theo tÇn sè mµ kim lo¹i lµm
vá bäc kim ®­îc sö dông kh¸c nhau. ë
tÇn sè thÊp vá bäc kim ph¶i lµm b»ng
kim lo¹i cã ®iÖn dÉn lín, khi cã dßng
xo¸y trªn mÆt vá bäc kim cµng lín,
hiÖu qu¶ chèng l¹i tõ tr­êng x©m
nhËp bªn ngoµi cµng cao.
Do cã tæn hao cña vá bäc kim nªn
hÖ sè phÈm chÊt cña cuén c¶m bäc
kim gi¶m, ®iÖn dung t¹p t¸n t¨ng.

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

 Cuén c¶m cã trÞ sè biÕn ®æi (variomÐt):


Khi cÇn thay ®æi trÞ sè cu¶ cuén c¶m
trong mét ph¹m vi lín cã thÓ sö dông c¸c
biÖn ph¸p sau:
Thay ®æi sè vßng d©y cña cuén c¶m
mét líp cuÊn th­a trªn th©n h×nh trô
nhê con tr­ît tiÕp xóc.
Thay ®æi hç c¶m cña hai cuén m¾c
nèi tiÕp.
Thay ®æi vÞ trÝ lâi s¾t tõ trong
cuén c¶m.
Thay ®æi tõ tr­êng mét chiÒu dïng ®Ó
tõ ho¸ lâi s¾t tõ cña cuén c¶m.
Trong c¸c nguyªn t¾c trªn th×
variomÐt cÊu t¹o theo nguyªn t¾c thay
®æi hç c¶m gi÷a hai cuén c¶m m¾c nèi
tiÕp.

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

2. 3.3. §äc gi¸ trÞ


L

II III
Ư
I II l

S I L

 ChÊm I, II, III ®äc gièng ®iÖn


trë
 L: Sè lòy thõa 10; S: Sai sè

VD:
ChÊm1: ®á; chÊm 2: vµng; chÊm L ®en; chÊm S: nhuvµng
L = 24. 100  5% H.

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

2. 3.3. §äc gi¸ trÞ


L

II III
Ư
I II l

S I L

 ChÊm I, II, III ®äc gièng ®iÖn


trë
 L: Sè lòy thõa 10; S: Sai sè

VD:
ChÊm1: ®á; chÊm 2: vµng; chÊm L ®en; chÊm S: nhuvµng
L = 24. 100  5% H.

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

3. 3.3. §äc gi¸ trÞ


L

II III
Ư
I II l

S I L

 ChÊm I, II, III ®äc gièng ®iÖn


trë
 L: Sè lòy thõa 10; S: Sai sè

VD:
ChÊm1: ®á; chÊm 2: vµng; chÊm L ®en; chÊm S: nhuvµng
L = 24. 100  5% H.

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Chương 2 : Kiểm tra bài cũ

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

 Xác định màu phù hợp với con số và ngược lại

Nâu 6 Trắng -1 Vàng 3 Đen 2 Cam 0

1 Xanh lam 9 Vàng nhũ 4 Cam 0 Đỏ 3 Đen

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

Xác định giá trị các linh kiện sau


R: Cam Trắng đen Nâu
C: Đỏ đỏ xanhlục Nhũvàng
L: Nâu Đen Nhũbạc nhũbạc
R: Xanhlam Xám Đen Đỏ Đỏ
C: Vàng Tím Nhũvàng Nhũvàng

Tìm vòng màu phù hợp các linh kiện sau:


R = 3600 ± 1
C = 1pF ± 5
L = 22mH ± 10
R = 5,6k ± 5
C = 470nF ± 2
Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering
Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

Xác định giá trị các linh kiện sau


R = 39  ± 1
C = 2,2 F ± 5
L = 0,1 H ± 10
R = 68k ± 2
C = 4,7 pF ± 5

Tìm vòng màu phù hợp các linh kiện sau:


R: Cam Xanhlam Đen Nâu Nâu
C: Nâu Đen Nhũvàng Nhũvàng
L: Đỏ Đỏ Cam Nhũbạc
R: Xanhlục Xanhlam Đỏ Nhũvàng
C: Vàng Tím Vàng Đỏ
Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering
Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

2.4. Một số phương pháp phân tích mạch điện tử cơ bản.


2.4.1. Định luật Kirchhoff về dòng điện: (Kirchhoff's Current
Law, KCL )
Tổng đại số các dòng điện tại một nút bằng không .

Với qui ước: Dòng điện rời khỏi nút


có giá trị âm và dòng điện hướng vào
nút có giá trị dương (hay ngược lại).

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

2.4. Một số phương pháp phân tích mạch điện tử cơ bản.


2.4.2. Định luật Kirchhoff về điện thế:(Kirchhoff's Voltage Law,
KVL).
Tổng đại số hiệu thế của các nhánh theo một vòng kín bằng
không

Để áp dụng định luật Kirchhoff về hiệu thế, ta chọn


một chiều cho vòng và dùng qui ước: Hiệu thế có dấu
(+) khi đi theo vòng theo chiều giảm của điện thế (tức
gặp cực dương trước) và ngược lại.
Định luật Kirchhoff về hiệu thế viết cho vòng abcd
của (H 2.3).
- v1 + v 2 - v 3 = 0

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

Ví dụ 1: Tìm ix và vx trong (H2.4)

Giải:
Áp dụng KCL lần lượt cho các cho nút a, b, c, d
- i1 - 1 + 4 = 0 ⇒ i1 = 3A
- 2A + i1 + i2 = 0 ⇒ i2 = -1A
- i3 + 3A - i2 = 0 ⇒ i3 = 4A
ix + i3 + 1A = 0 ⇒ ix = - 5A
Áp dụng định luật KVL cho vòng abcd:
- vx - 10 + v2 - v3 = 0
Với v2 = 5 i2 = 5.( - 1) = - 5V
v3 = 2 i3 = 2.( 4) = 8V
⇒ vx =- 10 - 5 - 8 = -23V

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

2.4.3. Định lý Thevenin

Bất kỳ một mạng điện tuyến tính  với nguồn áp và nguồn dòng và chỉ có trở kháng có thể
được thay thế tại điểm A-B bằng 1 nguồn áp tương đương VTH nối tiếp với 1 trở
kháng tương đương RTH.
Điện áp tương đương VTH là điện áp thu được tại nút A-B của mạng với phần tử cuối A-
B hở mạch.
Trở kháng tương đương RTH là trở kháng của mạch giữa nút A và B  nếu tất cả nguồn
áp lý tưởng trong mạch được thay thế bằng một ngắn mạch và tất cả nguồn dòng lý tưởng
được thay thế bằng một hở mạch.

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

Các bước đơn giản để phân tích mạch điện thông qua định lý Thevenin
B1: Hở mạch điện trở tải.
B2: Tính toán / đo điện áp hở mạch . Đây là điện áp Thevenin (VTH).
B3: Hở mạch nguồn dòng và ngắn mạch nguồn áp.
B4: Tính toán / đo điện trở tương đương hở mạch. Đây chính là điện trở Thevenin (R TH).
B5: Bây giờ, vẽ lại mạch với điện áp hở mạch (VTH) ở bước 2 như là 1 nguồn điện áp và điện
trở  hở mạch (RTH) ở bước 4 như là tổng trở và kết nối với điện trở tải  mà chúng ta đã gỡ bỏ
ở bước 1. Đây chính là mạch điện tương đương Thevenin  của mạch tuyến tính hay mạch
điện phức tạp được đơn giản hóa và phân tích bởi định lý Thevenin mà bạn đã thực hiện.
B6: Và ngay bây giờ tìm dòng điện chạy qua điện trở tải (Load resistor) bằng cách dùng định
luật ôm IT = VTH/ (RTH + RL).

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

Ví dụ 2:
Tìm  VTH, RTH và dòng điện chạy qua tải và điện áp đặt lên điện tở tải trong hình 1 bằng
cách sử dụng định lý thevenin 

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

B1: Hở mạch điện trở tải.

B2: Tính toán / đo điện áp hở mạch . Đây là điện áp Thevenin (VTH).


VTH= VAB = VR4 = I* 4k
Vì điện trở 8k hở mạch. Khi đó áp dụng KVL tính dòng điện trong mạch
48 = I*12k + I*4k  I = 3mA
Vậy VTH= VAB = VR4 = I* 4k = 12V

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

B3: Hở mạch nguồn dòng và ngắn mạch nguồn áp.

B4: Tính toán / đo điện trở tương đương hở mạch. Đây chính là điện trở Thevenin (R TH).

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

B5: Mắc nối tiếp RTH với điện áp nguồn VTH và kết nối lại điện trở tải như hiển thị ở hình 6.
Đây chính là mạch điện thevenin với trở tải. nó được gọi là mạch điện tương đương thevenin

B6: Bây giờ áp dụng định luật ôm để  tính toán dòng điện qua tải và điện áp đặt lên
tải như hiển thị ở hình trên
IL = VTH/ (RTH + RL) = 12V / (11kΩ + 5kΩ) → = 12/16kΩ
IL= 0.75mA
VL = ILx RL
VL = 0.75mA x 5kΩ
VL= 3.75V
Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering
Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

Bài tập về nhà


Bài 1: Cho mạch điện hình 1, sử dụng định luật Kirchhoff xác định giá trị dòng
điện I3, I4, I6?

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering


Ch­¬ng 2 : Linh kiÖn thô ®éng.

Bài tập về nhà


Bài 1: Sử dụng định lý Thevenin tìm dòng điện qua điện trở 10 trong mạch
điện hình 1.14a.

Hình 1.14

Hanoi University of Industry Faculty of Electronics Engineering

You might also like