BIAG TI LAM-

ANG
Isang Epikong Ilokano
Noong unang panahon, may mag-asawang nag
ngangalang Juan at Namongan. Ang mag asawa ay
nakatira sa baryo ng Nalbuan
Noong magbuntis si Namongan ay umalis ang asawang si
Juan upang parusahan ang isang grupo ng igorot.
Habang wala si Juan ay isinilang ni Namongan ang
kanilang anak na lalake. Lubos na kahanga hanga ang
sanggol sapagkat pagkapanganak pa lamang ay marunong
na itong magsalita.
Ang pangalang "Lam-ang" ay sya mismo ang pumili.
Maging ang mga ninong at ninang ay sya ring nagtalaga.
Isang araw, nagtanong si Lam-ang kung nasaan ang
kanyang ama.
Nasa bundok ito upang parusahan ang mga igorot" na saad
naman ng ina.
Nalungkot si Lam-ang sapagkat matagal na nyang di nakikita
ang ama buhat ng sya ay isilang.
Isang araw ay nanaginip si Lam-ang na ang kanyang ama ay
pinatay ng mga igorot. Sa galit nito ay nagpunta sya sa
kabundukan at pinatay lahat ng igorot doon.
Ang batang si Lam-ang ay syam na taong gulang pa lamang
noon.
Sa kanyang paguwi sa kanilang lugar sa Nalbuan ay
napadaan si Lam-ang sa ilog ng Amburayan. Doon ay
pinaliguan sya ng mga kabigang babae. Ang mga dumi at
dugo sa katawan ni Lam-ang ay naging tila lason na pumatay
sa mga isdang nasa ilog.
Nang nasa wastong gulang na si Lam-ang ay nakilala nya si
Ines Kannoyan. Sya ay umibig dito.
Nagpasyang manligaw si Lam-ang sa magandang si Ines.
Dala ang kanyang tandang at paboritong aso.
Lumabas si Ines at ang magulang nito upang harapin si Lam-
ang.
Hiningi ni Lam-ang ang kamay ni Ines upang pakasalan.
Hindi naman tumanggi ang mga magulang ni Ines sa isang
kondisyon.
Tapatan lamang ang kanilang kayamanan. Hindi naman ito
naging hadlang kay Lam-ang. Umuwi si Lam-ang at bumalik
na may dalang bangka na puno ng ginto. At kalaunay ikinasal
din sila ni Ines.
Lumipas ang maraming taon ay dumating ang pagkakataon upang
manghuli si Lam-ang ng isdang "Rarang". Isang obligasyon sa mga
lalaking may asawa ang humuli nito.
Ngunit may pangitain na si Lam-ang na mapapatay sya ng isdang
"Berkahan". Ito ay isang isda na kalahi ng mga pating.
Sa kabila nito ay di pa rin nagbago ang isip ni Lam-ang na hulihin ang
isdang Rarang.
Ngunit nangyari nga ang pangitain ni Lam-ang at sya ay napatay ng
Berkahan.
Lubhang nag alala si Ines at agad na umupa ng mga maninisid upang
makuha ang mga buto ni Lam-ang.
Agad namang nakuha ang mga buto ni Lam-ang.
Kasama ni Ines ang tandang at aso ni Lam-ang, kanilang dinasalan
gabi-gabi ang mga buto ng asawa.
Hanggang sa isang araw, si Lam-ang ay muling nabuhay.
Mula noon ay namuhay sila ng masaya.
 Leksyon 1: Depinisyon ng
Pagsasalita/Pagbigkas
Pagsasalita/Pagbigkas. Ito ang kakayahang ihatid ang naisipo
nadarama sapamamagitan ng mga salıtang nauunawaan ng kausap, at
sa pamamagitan ng wikana karapat-dapat hindi lamang sa nagsasalita
kundi maging sa kausap man

Sa mabisang pagsasalita, isinasaalang-alang ang tagapakinig. Hindi

maaaringpaghiwalayin ang dalawang sangkap o Elementong ito ng
proseso ng komunikasyon.Parehong dapat na magplano ang
tagapagsalita at tagapakinig kung paano magiging epektibo ang
komunikasyon.
Sa paglinang ng kakayahan sa pagsasalita, mahalagang
tandaan na ang bawat wikaay may tiyak na dami ng
makahulugang tunog, mga tunog na kapag pinagsama-
samaay makabubuo ng salita, mga salita na kapag
pinag-ugnay-ugnay ay makabubuo ng parirala o
pangungusap na bubuo naman ng makabuluhang
diskurso o pahayagang katangiang ito ng wika ay dapat
ding maging Gabay sa pagsasanay sa wastong
pagsasalita.
 Leksyon 2: Pakikibaka sa Kaba o
Nerbyos
llan sa inyo ang hindi kinakabahan kapag nagsasalita sa
harap ng klase?

Alam ba ninyo na maging ang mga mahuhusay na

tagapagsalita ay kinakabahan din kung kaharap na ang
maraming tagapakinig?
Kaya kung kinakabahan man kayo kapag nagrereport sa harap ng klase,
angpangyayaring ito ay natural lamang, Upang mabawasan ang kaba,
■ Una, kinakailangangpaghandaan ninyong mabuti ang inyong report.
Kung handa kayo, makararamdamkayo ng kompyansa sa sarili;,
■ Ikalawa, isipin ninyo na mas alam ninyo ang inyongreport kaysa sa
mga kaklase ninyo dahil pinaghandaan ninyo ito;
■ Ikatlo, isipin dinninyo na maging ang mga kaklase ninyo ay
magrereport din, at ang nararamdamanninyo ay mararamdaman din
nila;
■ Ikaapat, maghanda ng pantulong na viswal Makatutulong itong
mabawasan ang inyong kaba dahil mafofokus dito ang mgamata ng
inyong mga kaklase.
Lucas (2001:9-13) upang mapaglabanan ang kaba o
nerbyos.
Ayon sa kanya, ang kaba na hatid ng negatibong
pwersa ay maaaring itransform sa positibong kaba na
nagdudulot ng buhay na pakiramdam at pagiging
inspirado kung kaya kahit may kaba ay nagugustuhan
pa rin ang gawain.
WAKAS